Sneeuw noch regen noch volume vermag de post tegen te houden
„Zolang er postboden bestaan, zal het leven opwindend zijn.” — William James, Amerikaans filosoof (1842–1910)
BIJNA iedereen heeft wel eens iets op de posterijen aan te merken. De brief die hij op de post deed, kwam weken of zelfs maanden later aan dan verwacht was, de posttarieven stijgen te snel, of de rij bij het postkantoor is een verschrikking. In oktober 1966 dreigde bij een postdienst een ramp. Een woordvoerder van de Amerikaanse posterijen vertelde Ontwaakt! dat „het destijds grootste expeditieknooppunt van de Amerikaanse posterijen, dat in Chicago, bijna stil kwam te liggen toen de boel door overbelasting vastliep en het de post niet meer kon verwerken”.
Wat is er gedaan om te garanderen dat de post blijft doorstromen en uw brief aankomt? Kunt u iets doen om de service die u krijgt te verbeteren? Zijn de methoden van postbestelling en de betrouwbaarheid ervan in de loop der eeuwen opmerkelijk veranderd?
De posterijen in de oudheid
De oudste georganiseerde postdiensten waren er uitsluitend ten behoeve van regeringen. Zulke diensten bestonden in het oude China, Egypte, Assyrië, Perzië en Griekenland. De Romeinse postdienst werd cursus publicus genoemd, letterlijk „openbare weg”; ze was er echter in eerste instantie exclusief voor de regering. Interessant is dat voor het overbrengen van brieven van de bijbelschrijver Paulus aan de gemeenten in Efeze en Kolosse en aan Filemon, privé-regelingen waren getroffen en dat er niet van de Romeinse staatspost gebruik werd gemaakt. — Efeziërs 6:21, 22; Kolossenzen 4:7-9; Filemon 21, 22.
Hoewel er tot de negentiende eeuw weinig veranderde in het vervoer en de bestelling van poststukken, waren denkbeelden over het controleren of opheffen van privé-postdiensten zich al eerder gaan ontwikkelen. Waarom? Omdat autoriteiten het nodig oordeelden dat het particuliere berichtenverkeer onder hun jurisdictie viel. In zijn boek The Universal Postal Union draagt George A. Codding jr. twee voorname redenen aan voor het scheppen van een staatsmonopolie over postdiensten. Ten eerste was de opbrengst „een uitstekend middel om de officiële dienst te subsidiëren”. Ten tweede was de verschafte zekerheid een hulp om het berichtenverkeer van de vijanden van de staat te controleren.
Zo begonnen de Franse koninklijke posterijen in 1464 wat post van particulieren te verzorgen. In 1635 stelde Karel I van Engeland de diensten van de koninklijke posterijen beschikbaar voor de bevolking. Andere regeringen handelden in dezelfde geest; ze monopoliseerden de postdienst en kregen zo de controle over deze communicatie tussen mensen.
Groot-Brittannië voerde eertijds het postverkeer in Amerika in, zoals het Romeinse Rijk zijn postnetwerk tot in Groot-Brittannië had uitgebreid. Het Romeinse systeem had veel van de Perzische postorganisatie overgenomen, een in de zesde eeuw v.G.T. ingestelde postdienst van koeriers te paard die van pleisterplaats naar pleisterplaats reden. Zo zijn kenmerken van veel postdiensten terug te voeren op Perzië.
De Amerikaanse postdienst van het koloniale tijdperk begon officieel in 1639 met de verwerking van zeepost en in 1673 met die van binnenlandse post, tussen Boston en de stad New York. Die kortstondige postroute kwam bekend te staan als de Boston Post Road, nu onderdeel van de Amerikaanse Highway 1. Tegen het midden van de negentiende eeuw werd de post vervoerd per diligence, stoomboot en trein. Het postverkeer van New York naar San Francisco in Californië kostte een maand of meer per schip en veel langer per diligence.
De Pony Express
Om het transcontinentale postverkeer in de Verenigde Staten te versnellen, was er iets anders nodig dan een diligence of een schip. Wat zou de oplossing voor het probleem zijn? De eeuwenoude methode van koeriers te paard werd toegepast. In History of the U.S. Postal Service 1775–1984 worden uit maart 1860 daterende kranteadvertenties geciteerd:
„Gevraagd: Jonge, magere, taaie knapen niet ouder dan 18 jaar. Moeten uitmuntende ruiters zijn, bereid dagelijks de dood te trotseren. Wezen genieten de voorkeur.”
De jongens die werden aangenomen, „moesten met de hand op een bijbel zweren niet te vloeken, te vechten of hun dieren te mishandelen, en zich eerlijk te gedragen”. Dit was de vermaarde Pony Express, die de bezorgtijd tot tien dagen terugbracht op de 3200 kilometer lange route tussen Saint Joseph in Missouri en de westkust van de Verenigde Staten. Vijftien tot 25 kilometer op topsnelheid rijdend en dan onverwijld van paard wisselend, raasden die jonge ruiters door weer en wind voort over bergen en vlakten en door rivieren. Zolang de Pony Express heeft bestaan, waren de vermetele koeriers, die over de snelste paarden beschikten, Indianen en struikrovers te snel af; er is echter één ruiter omgekomen.
Deze onverschrokken postdienst, die slechts van 3 april 1860 tot 26 oktober 1861 heeft geduurd, is legendarisch geworden. Ze had afgedaan toen de transcontinentale telegraafdienst begon, en zo kwam er een eind aan een van de kleurrijkste hoofdstukken uit de Amerikaanse postgeschiedenis.
Moderne werkwijzen
Laten wij nu eens een brief op de post doen en zien hoe die vandaag de dag wordt verwerkt. De bezorgingstijd kan variëren, afhankelijk van de manier waarop u van de dienst gebruik maakt.
Als u uw werk voor vandaag afrondt, wordt de correspondentie die zich in de loop van de dag heeft opgehoopt naar de post gebracht. Daar dit bij de meesten van ons de gang van zaken is, gaat er tegen het eind van de dag een enorme hoeveelheid post naar de postkantoren. Post u uw brieven vroeger op de dag, dan geeft u dat in veel landen een paar uur voorsprong en worden uw poststukken vóór de dagelijkse stroom verwerkt. In 1991 bedroeg het gemiddelde aantal poststukken in de Verenigde Staten dagelijks 454 miljoen, met 13,3 miljoen voor de stad New York; in Frankrijk 71 miljoen, met 5,5 miljoen voor Parijs; in Japan 62,5 miljoen, met 17 miljoen voor Tokio; en in Groot-Brittannië 60 miljoen.
Brieven die in een brievenbus op straat of bij een klein postkantoor worden gedeponeerd, worden naar een groter postkantoor gebracht. Doet u uw post vlak voor lichtingstijd op de bus en, zo mogelijk, in de buurt van de grotere postkantoren, dan komt dat de bezorgingstijd ten goede.
Op het plaatselijke postkantoor wordt uw brief in een zak gedaan en dan per auto naar een postgebouw gebracht dat een expeditieknooppunt wordt genoemd, waar gebruik wordt gemaakt van automatische sorteermachines. Hier worden met behulp van ingenieus ontworpen machines brieven automatisch gedraaid en omgekeerd terwijl ze op lopende banden worden geschift, opgezet, afgestempeld, gesorteerd en gestapeld. Eén zo’n apparaat, een schift-opzet-stempelmachine genoemd, verwerkt in sneltreinvaart 27.000 brieven per uur.
’s Middags en tot in de nacht wordt de uitgaande post gesorteerd. Brieven met goed leesbare adressen — getypt, gedrukt of met de hand geschreven — kunnen machinaal gesorteerd worden. De nieuwste machines ontcijferen de twee regels waarin de postcode, stad, deelstaat of provincie en de straatnaam met huisnummer staan.
Zulke machines en soortgelijke apparatuur kunnen per uur het adres op duizenden brieven automatisch „lezen” en er een speciale index op aanbrengen. Briefpost die niet machinaal verwerkt kan worden, moet handmatig worden gesorteerd, met een gemiddelde snelheid van 800 stuks per uur. Is het adres goed leesbaar en staat er een postcode op, dan kan uw brief langs de snellere en efficiëntere weg worden verwerkt.
Uitgaande post wordt per vliegtuig of over land of zee vervoerd. Briefpost wordt gewoonlijk diezelfde nacht of de dag erop in specifieke steden en op bepaalde expeditieknooppunten afgeleverd, in twee dagen in plaatselijk vastgestelde deelstaten en in drie dagen overal elders in de Verenigde Staten. In Groot-Brittannië moet 90 procent van de eersteklaspost de volgende werkdag worden bezorgd en 97,4 procent van de tweedeklaspost (waarvoor lagere tarieven gelden) op de derde dag. Uit een in mei 1992 gepubliceerd overzicht van de Franse posterijen blijkt dat 81 procent van de binnenlandse brieven de volgende dag werd bezorgd en 96,3 procent van de poststukken binnen twee dagen, zon- en feestdagen buiten beschouwing gelaten. Deze uitgaande post wordt zo ’s avonds laat tot binnenkomende post op voorsorteercentra en vervolgens op het postkantoor in de plaats van bestemming. De hele nacht tot vroeg in de ochtend wordt binnenkomende post gesorteerd voor bezorging.
Grotere klanten van de posterijen, zoals het Wachttorengenootschap, maken hun post zo klaar dat de posterijen die per trekker met oplegger kunnen ophalen bij het bedrijf in kwestie. Deze post wordt door de posterijen rechtstreeks door het land vervoerd naar het personeel dat de postbestelling verzorgt. De posterijen maken steeds meer gebruik van concurrerende communicatiemiddelen, zoals de elektronische post (E-mail), waarbij gegevens per computer worden doorgegeven via telecommunicatielijnen. Het Franse systeem verzond vorig jaar tien miljoen stuks E-mail.
Hoewel de gang van zaken bij de posterijen per land kan verschillen, wordt het grootste deel van de post ter wereld verwerkt zoals wij hebben beschreven voor de Amerikaanse posterijen, die veertig procent van alle post ter wereld afhandelen.
Andere diensten van posterijen
De posterijen bieden meer diensten dan alleen postverwerking. Op een Amerikaans postkantoor kunt u een paspoort aanvragen. U kunt bankzaken doen op een Japans postkantoor of bij de British Girobank (vroeger eigendom van de Britse posterijen). Per post verzonden koopwaar kan verzekerd of aangetekend worden ter dekking van de kosten bij verlies of beschadiging. Is voor een verzonden stuk alleen een bewijs van verzending of bezorging nodig, dan kan verzending met ontvangstbevestiging goedkoper zijn dan per aangetekende post. Bij de Japanse posterijen kan men een levensverzekering afsluiten.
Op verzoek zullen sommige posterijen, zoals die van de Verenigde Staten, u beschikbare adrescorrectie-informatie verstrekken. Schrijf „Verzoek om adrescorrectie” of „Niet doorsturen” op de voorkant van de envelop vlak onder de afzender. Zonder bijkomende kosten zal briefpost aan u teruggestuurd worden met het nieuwe adres erop (als dit minder dan een jaar oud is) of een andere reden voor niet-bestelling.
Voor deze en andere diensten is de wereld zeer afhankelijk van het postwezen. In het rapport Evaluation of the United States Postal Service wordt gezegd: „De posterijen leveren met het verwerken van het enorme postvolume een geweldige prestatie, maar het is goed de fouten te blijven erkennen die onvermijdelijk gemaakt worden, zodat het publiek weet wat het reëel gezien van de posterijen mag verwachten.” Indien in de Verenigde Staten slechts vijf procent van het dagelijkse aantal van bijna 250.000.000 stuks briefpost vertraging oploopt, komt dat neer op ruim 12.000.000 stuks per dag. Dat is aanleiding tot veel klachten over te late bestelling.
De posterijen hebben ook te lijden onder zorgelijke economische toestanden. Stijgende tarieven, beschadigde stukken, vertragingen en de moderne technologie hebben grotere concurrentie voor de staatsbedrijven in de hand gewerkt. Hoewel innovatieve verwerkingsmethoden de postafhandeling hebben verbeterd, bezorgt de druk op alle instellingen de posterijen kritieke tijden. De Amerikaanse posterijen hadden over 1991 een tekort aan inkomsten van circa $1.500.000.000. Drastische maatregelen, zoals forse stijgingen van de tarieven en inkrimping van het personeel, kunnen nodig zijn om de huidige service te continueren.
Van een dun straaltje in oude tijden tot een buiten haar oevers tredende rivier thans — de post blijft stromen in weerwil van de problemen, en komt daarmee tegemoet aan een de mens eigen behoefte aan communicatie. — Ingezonden door een medewerker van de posterijen.
[Kader/Illustratie op blz. 18]
Postbestelling op z’n Perzisch
Wij verplaatsen ons naar het oude Perzische Rijk, waar documenten met grote zorg werden opgesteld, een officieel zegel kregen en verzonden werden door de postdienst van de regering. Veel levens zouden verloren gaan als de orders niet onmiddellijk overgebracht en prompt uitgevoerd werden. Maar hoe zou de post bezorgd worden? De „brieven [werden meegegeven] aan koeriers die volbloed renpaarden bereden uit de koninklijke stallen. . . . De koeriers op de volbloed renpaarden [gingen] vlug op weg, in aller ijl, zoals de koning had bevolen”, verklaart de Groot Nieuws Bijbel in Esther 8:10, 14.
Die betrouwbare, elkaar aflossende ruiters die om de ongeveer 23 kilometer een vers paard kregen dat op poststations klaarstond, waren in de vijfde eeuw v.G.T. het middel bij uitstek om koning Ahasveros’ tegendecreet te bezorgen dat de joden zou sparen voor genocide. De geschiedschrijver Herodotus zei dat voor deze boden „geen sneeuw, regen, koude of nacht . . . een beletsel [vormde] om de aan een ieder voorgeschreven afstand met de grootst mogelijke vaart af te leggen”. Zij vormden het gebruikelijke communicatiesysteem van de regering, dat het hele Perzische Rijk bestreek.
[Illustratie op blz. 17]
Machines lezen en sorteren automatisch duizenden brieven per uur
[Verantwoording]
USPS-foto