23:43

Zapewniam cię dzisiaj,: Grecki tekst najstarszych dostępnych manuskryptów Chrześcijańskich Pism Greckich składa się wyłącznie z dużych liter. Nie ma w nim odstępów między wyrazami ani interpunkcji stosowanej współcześnie. Co prawda niektórzy przepisywacze czasami dodawali różne oznaczenia, które pełniły rolę interpunkcji, jednak robili to bardzo rzadko i niekonsekwentnie. Dlatego interpunkcja we współczesnych przekładach Biblii wynika z gramatyki greckiej oraz kontekstu danego wersetu. W tym wersecie gramatyka grecka dopuszcza postawienie przecinka (lub dwukropka) zarówno przed wyrazem „dzisiaj”, jak i po nim. Interpunkcja stosowana w przekładach tej wypowiedzi Jezusa zależy od tego, jak tłumacze rozumieją tę wypowiedź oraz nauki całej Biblii. W wydaniach krytycznych tekstu greckiego, takich jak Westcotta i Horta, Nestle-Aland, Zjednoczonych Towarzystw Biblijnych (UBS), przecinek postawiono przed greckim wyrazem oznaczającym „dzisiaj”. Jednak postawienie przecinka po słowie „dzisiaj” harmonizuje z wcześniejszymi wypowiedziami Jezusa oraz innymi fragmentami Pisma Świętego. Na przykład Jezus powiedział, że po śmierci trzy dni będzie „w grobie” (dosł. „w sercu ziemi”) (Mt 12:40 i przyp.; Mk 10:34). Niejednokrotnie mówił swoim uczniom, że zostanie zabity i wskrzeszony trzeciego dnia (Łk 9:22; 18:33). Ponadto w Biblii powiedziano, że Jezus został wskrzeszony jako „pierwszy z tych, którzy zasnęli snem śmierci”, i że wstąpił do nieba 40 dni później (1Ko 15:20; Jn 20:17; Dz 1:1-3, 9; Kol 1:18). Nie zmartwychwstał w dniu swojej śmierci, ale po trzech dniach, dlatego oczywistym jest, że przestępca, do którego kierował te słowa, nie mógł znaleźć się z nim w raju jeszcze tego samego dnia.

Taki tok rozumowania widać też w pochodzącym z V w. n.e. syryjskim tłumaczeniu Ewangelii według Łukasza, znanym jako przekład syrokuretoński, gdzie słowa te oddano: „Amen, powiadam ci dziś, że ze mną będziesz w ogrodzie Eden” (F. C. Burkitt, The Curetonian Version of the Four Gospels, t. 1, Cambridge, 1904). Warto też zauważyć, że zarówno wcześniejsi, jak i późniejsi greccy pisarze i komentatorzy wskazywali, że istniały rozbieżności co do tego, jak należy tłumaczyć te słowa. Na przykład Hezychiusz z Jerozolimy, żyjący na przełomie IV i V w., na temat Łk 23:43 napisał: „Niektórzy rzeczywiście odczytują [ten werset] w taki sposób: ‚Zaprawdę mówię ci dzisiaj’ i stawiają przecinek; potem kontynuują: ‚Będziesz ze mną w raju’” (gr. tekst za Patrologiae Graecae, t. 93, szp. 1432, 1433). Teofilakt, żyjący na przełomie XI i XII w., wspomniał o osobach, które opowiadają się za „postawieniem znaku interpunkcyjnego po ‚dzisiaj’, tak by słowa te brzmiały: ‚Zaprawdę mówię ci dzisiaj’; a po nich umieszczają sformułowanie: ‚Będziesz ze mną w raju’” (Patrologiae Graecae, t. 123, szp. 1104). W dziele Gospel Light​—Comments on the Teachings of Jesus From Aramaic and Unchanged Eastern Customs (ss. 303, 304) na temat użycia słowa „dzisiaj” w Łk 23:43 G. M. Lamsa napisał: „Akcent pada w tym wersecie na słowo ‚dziś’ i powinno się go czytać: ‚Zaprawdę mówię ci dziś: będziesz ze mną w raju’. (...) Obietnicę złożono tamtego dnia, ale miała ona zostać spełniona później. Cechą charakterystyczną stosowanego na Wschodzie sposobu wypowiadania się jest zaznaczanie, że obietnicę uczyniono w określonym dniu i że na pewno będzie ona spełniona”. Dlatego to greckie sformułowanie w Łk 23:43 może odzwierciedlać semicki sposób podkreślania myśli. W Pismach Hebrajskich znajduje się wiele przykładów takiego użycia słowa „dzisiaj” w uroczystych wypowiedziach, takich jak obietnice lub przykazania (Pwt 4:26; 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15; Za 9:12). Powyższe argumenty sugerują, że Jezus użył słowa „dzisiaj” nie po to, żeby wskazać, kiedy przestępca znajdzie się w raju, ale żeby podkreślić, kiedy ta obietnica została złożona.

W kilku tłumaczeniach, np. w angielskich przekładach J. B. Rotherhama i G. M. Lamsy (wyd. z 1933) oraz niemieckich L. Reinhardta i W. Michaelisa, uznano, że nacisk należy położyć nie na porę spełnienia tej obietnicy, ale na czas, gdy została złożona. W tych tłumaczeniach omawiane słowa oddano w podobny sposób jak w Przekładzie Nowego Świata.

raju: Użyte tu greckie słowo parádeisos jest podobne do słowa hebrajskiego (pardés, Neh 2:8; Kzn 2:5; PnP 4:13) i perskiego (pairidaeza). Wszystkie trzy zawierają w sobie myśl o pięknym parku lub ogrodzie podobnym do parku. Tłumacze Septuaginty użyli greckiego słowa parádeisos, żeby oddać hebrajski wyraz oznaczający „ogród” (gan) w wyrażeniu „ogród w Edenie” z Rdz 2:8. Niektóre tłumaczenia Chrześcijańskich Pism Greckich na hebrajski (w Dodatku C oznaczone jako J^{17, 18, 22}) oddają Łk 23:43: „Będziesz ze mną w ogrodzie Eden”. Jezus nie obiecał wiszącemu obok niego przestępcy, że znajdzie się w „raju Bożym”, wspomnianym w Obj 2:7, ponieważ tę obietnicę złożył ‛zwyciężającym’ — osobom mającym królować z nim w niebiańskim królestwie (Łk 22:28-30). Ten przestępca nie był jedną z osób, które razem z Jezusem zwyciężyły świat, ani nie ‛narodził się z wody i ducha’ (Jn 3:5; 16:33). Najwyraźniej będzie wśród „nieprawych”, którzy zostaną wskrzeszeni jako ziemscy poddani Królestwa, kiedy przez tysiąc lat Chrystus będzie panował nad rajską ziemią (Dz 24:15; Obj 20:4, 6).