ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY

„Upadł Babilon!”

Izajasza 21:1-17

 1, 2. (a) Jaki jest ogólny temat Biblii i jaki ważny, choć drugoplanowy motyw pojawia się w Księdze Izajasza? (b) Jak Biblia rozwija temat upadku Babilonu?

BIBLIA przypomina wielkie dzieło muzyczne z głównym tematem oraz drugoplanowymi motywami, uwydatniającymi szczególny charakter całości. Omawia pewną zasadniczą sprawę: wykazanie prawowitości zwierzchnictwa Jehowy za pośrednictwem mesjańskiego Królestwa. Ale porusza też inne ważne zagadnienia, do których co jakiś czas wraca. Jednym z nich jest upadek Babilonu.

² Motyw ten po raz pierwszy pojawia się w 13 i 14 rozdziale Księgi Izajasza. Powtarza się w rozdziale 21, a potem znowu w rozdziałach 44 i 45. Sto lat później rozwija go Jeremiasz, a Księga Objawienia podaje budzące grozę zakończenie (Jeremiasza 51:60-64; Objawienie 18:1 do 19:4). Ten ważki, choć niepierwszoplanowy temat Słowa Bożego musi zainteresować każdego rzetelnego badacza Biblii. W bliższym zapoznaniu się z tym zagadnieniem pomaga 21 rozdział Księgi Izajasza, który zawiera ciekawe szczegóły klęski czekającej wspomniane potężne mocarstwo światowe. Później przekonamy się, że ów rozdział uwypukla jeszcze jedną istotną kwestię przedstawioną w Piśmie Świętym — coś, co ułatwia nam dziś ocenę naszej chrześcijańskiej czujności.

„Sroga wizja”

 3. Dlaczego Babilon nazwano „morskim pustkowiem” i jaką przyszłość zapowiada mu to określenie?

³ Rozdział 21 Księgi Izajasza rozpoczyna się groźnie: „Wypowiedź przeciw morskiemu pustkowiu: Jak wichry wiejące na południu, przybywa z pustkowia, z ziemi napawającej lękiem” (Izajasza 21:1). Babilon leży po obu stronach Eufratu, przy czym jego wschodnia część znajduje się na obszarach położonych między dwiema wielkimi rzekami: Eufratem i Tygrysem. Od morza dzieli go pewna odległość. Dlaczego w takim razie zostaje nazwany „morskim pustkowiem”? Ponieważ jego okolice co roku bywały zalewane, tak iż powstawało ogromne bagniste ‛morze’. Babilończycy opanowali te mokradła przez zbudowanie skomplikowanej sieci rowów, śluz i kanałów. Pomysłowo wykorzystali owe wody do utworzenia systemu obronnego miasta. Ale żadne dzieła ludzkie nie uratują Babilonu przed wykonaniem wyroku Bożego. Był pustkowiem — i będzie pustkowiem. Czeka go klęska, która zbliża się niczym jedna z gwałtownych burz, jakie nieraz nadciągały nad Izrael od południa, od strony budzącego lęk pustkowia (porównaj Zachariasza 9:14).

 4. Jak w wizji ukazującej „Babilon Wielki”, przedstawionej w Księdze Objawienia, nawiązano do „wód” i „pustkowia” i co oznaczają owe „wody”?

⁴ Jak dowiedzieliśmy się z 14 rozdziału tej książki, starożytny Babilon ma nowożytny odpowiednik: „Babilon Wielki”, ogólnoświatowe imperium religii fałszywej. W jego opisie w Księdze Objawienia pojawiają się wzmianki o „pustkowiu” i „wodach”. Apostoł Jan zostaje przeniesiony na pustkowie, żeby móc zobaczyć tę metropolię. Dowiaduje się, że ‛siedzi ona nad wieloma wodami’, przedstawiającymi „ludy i rzesze, i narody, i języki” (Objawienie 17:1-3, 5, 15). Religia fałszywa przetrwała głównie dzięki powszechnemu poparciu, ale ostatecznie te „wody” nie zapewnią jej ochrony. Podobnie jak jej starożytny odpowiednik zostanie opuszczona i spustoszona.

 5. Jak Babilon zyska sobie sławę „zdrajcy” i „łupieżcy”?

⁵ Za czasów Izajasza Babilon nie jest jeszcze dominującym mocarstwem światowym, niemniej Jehowa już przewiduje, że będzie nadużywać władzy. Izajasz kontynuuje: „Opowiedziano mi srogą wizję: Zdrajca postępuje zdradziecko, a łupieżca łupi” (Izajasza 21:2a). Babilon rzeczywiście złupi podbite narody, między innymi Judę, i postąpi z nimi zdradziecko. Jego wojska splądrują Jerozolimę, ograbią tamtejszą świątynię, a mieszkańców zabiorą na wygnanie do swojego kraju. Tam ci bezbronni niewolnicy spotkają się z przewrotnym traktowaniem i szyderstwami z powodu ich wiary, będzie im się też odbierać wszelką nadzieję na powrót do ojczyzny (2 Kronik 36:17-21; Psalm 137:1-4).

 6. (a) Jakiemu wzdychaniu Jehowa położy kres? (b) Jakie narody mają zaatakować Babilon i jak spełnia się ta zapowiedź?

⁶ Babilon naprawdę w pełni zasługuje na tę „srogą wizję”, która zapowiada mu ciężkie czasy. Izajasz ciągnie dalej: „Wyrusz, Elamie! Oblegaj, Medio! Sprawiłem, że ustało wszelkie wzdychanie z jego powodu” (Izajasza 21:2b). Ludzie uciśnieni przez to zdradzieckie imperium doznają ulgi. Nareszcie skończy się ich wzdychanie! (Psalm 79:11, 12). Skąd przyjdzie pomoc? Izajasz wymienia z nazwy dwa narody, które zaatakują Babilon: Elam i Medię. Dwa stulecia później, w 539 roku p.n.e., władca perski Cyrus poprowadzi na Babilon połączone siły Persów i Medów. Jeżeli chodzi o Elam, przed rokiem 539 perscy królowie zdobędą przynajmniej część tego kraju.a Toteż wśród żołnierzy perskich będą również Elamici.

 7. Jak ta wizja wpływa na Izajasza i co to oznacza?

⁷ Zwróćmy uwagę, jak ta wizja działa na Izajasza. Pisze on: „Dlatego moje biodra napełniły się dotkliwymi boleściami. Chwyciły mnie skurcze jak skurcze rodzącej. Jestem oszołomiony, tak iż nie słyszę; zatrwożyłem się, tak iż nie widzę. Serce me zbłądziło; przeraziło mnie dygotanie. Zmrok, który mnie pociągał, obrócił mi się w drżenie” (Izajasza 21:3, 4). Prorok chyba lubi szarą godzinę, dogodny czas na spokojne rozmyślania. Teraz jednak zmierzch traci dla niego swój urok, gdyż przynosi jedynie strach, ból i drżenie. Izajasz czuje skurcze jak rodząca kobieta, a jego serce „zbłądziło”. Pewien uczony tłumaczy ów fragment na „moje serce gwałtownie bije”, gdyż nasuwa on myśl o „gorączkowym i nieregularnym tętnie”. Dlaczego Izajasz tak cierpi? Jego przeżycia najwyraźniej mają znaczenie prorocze. W nocy z 5 na 6 października 539 roku p.n.e. podobna groza ogarnie Babilończyków.

 8. Jak zgodnie z proroctwem zachowują się Babilończycy, chociaż za murami są wrogowie?

⁸ Kiedy zapada owa brzemienna w skutki noc, mieszkańcy Babilonu nie widzą powodu do strachu. Jakieś 200 lat wcześniej Izajasz przepowiada: „Niech zastawią stół, poustawiają miejsca do siedzenia, jedzą, piją!” (Izajasza 21:5a). Butny król Belszaccar urządza ucztę. Każe przygotować miejsca dla tysiąca swych dostojników, jak również dla licznych żon i nałożnic (Daniela 5:1, 2). Biesiadnicy wiedzą, że za murami stoi wojsko, ale w ich mniemaniu miasto jest nie do zdobycia — ma przecież potężne mury i głęboką fosę. Klęska wydaje się też nieprawdopodobna ze względu na mnogość bogów. Wszyscy więc „jedzą, piją!” Belszaccar jest pijany, i to zapewne nie sam. Dygnitarze są tak zamroczeni, że trzeba ich trzeźwić, na co wskazują proroczo dalsze słowa Izajasza.

 9. Dlaczego trzeba ‛namaścić tarczę’?

⁹ „Wstańcie, książęta, namaśćcie tarczę” (Izajasza 21:5b). Uczta raptownie się kończy. Książęta muszą oprzytomnieć! Wezwany tam sędziwy prorok Daniel widzi, jak Jehowa wzbudza w babilońskim królu Belszaccarze paniczny strach, podobny do tego, który opisał Izajasz. Kiedy wojska Medów, Persów i Elamitów niszczą system obronny miasta, królewscy dygnitarze wpadają w popłoch. Babilon błyskawicznie pada! Ale co znaczy polecenie: „Namaśćcie tarczę”? Biblia czasem nazywa tarczą króla danego narodu, bo on jest obrońcą i osłoną kraju (Psalm 89:18).b A zatem w cytowanym wersecie Izajasz przypuszczalnie zapowiada, że będzie potrzebny nowy władca. Dlaczego? Ponieważ Belszaccar „tej samej nocy” ginie. Należy więc ‛namaścić tarczę’, czyli wybrać nowego króla (Daniela 5:1-9, 30).

10. Jaką pociechę czerpią czciciele Jehowy ze spełnienia się proroctwa Izajasza co do zdrajcy?

¹⁰ Każdy, kto ceni czyste wielbienie Boga, czerpie z tej relacji pociechę. Nowożytny Babilon, Babilon Wielki, jest takim samym zdrajcą i łupieżcą jak jego starożytny odpowiednik. Po dziś dzień przywódcy religijni spiskują przeciw Świadkom Jehowy, by zakazywano im działalności, by ich prześladowano lub nakładano na nich karne podatki. Ale proroctwo to przypomina nam, że Jehowa widzi wszystkie takie zdradzieckie poczynania i wymierzy sprawiedliwość. Położy kres wszelkim religiom, które przedstawiają Go w fałszywym świetle i nękają Jego lud (Objawienie 18:8). Czy jest to możliwe? Dla wzmocnienia swej wiary prześledźmy, jak sprawdziły się słowa Boga ostrzegające przed upadkiem zarówno starożytny Babilon, jak i jego nowożytny odpowiednik.

„Upadł Babilon!”

11. (a) Jakie są obowiązki strażnika i kto dziś występuje w tej roli? (b) Co przedstawia rydwan ciągnięty przez osły oraz zaprzężony w wielbłądy?

¹¹ Jehowa zwraca się teraz do proroka. Izajasz donosi: „Tak rzekł do mnie Jehowa: ‚Idź, wystaw obserwatora, aby powiedział, co takiego widzi’” (Izajasza 21:6). Słowa te wprowadzają kolejny ważny temat tego rozdziału: poznajemy obserwatora, czyli strażnika. Interesuje to dziś wszystkich prawdziwych chrześcijan, gdyż Jezus zachęcał swych naśladowców do czuwania. „Niewolnik wierny i roztropny” nigdy nie przestał mówić, co widzi, jeśli chodzi o bliskość Bożego dnia sądu oraz o niebezpieczeństwa grożące nam w tym zepsutym świecie (Mateusza 24:42, 45-47). Co dostrzega strażnik w wizji Izajasza? „Ujrzał rydwan wojenny zaprzężony w rumaki, rydwan wojenny ciągnięty przez osły, rydwan wojenny ciągnięty przez wielbłądy. I pilnie zważał, z wielką uwagą” (Izajasza 21:7). Te pojedyncze rydwany wojenne niewątpliwie przedstawiają całe ich kolumny, posuwające się w szyku bojowym z szybkością, z jaką pędzą wyszkolone rumaki. Rydwan ciągnięty przez osły i następny zaprzężony w wielbłądy trafnie wyobrażają dwa mocarstwa, Medię i Persję, które przypuszczą atak wspólnymi siłami. Historia potwierdza, że wojska perskie używały w walce osłów i wielbłądów.

12. Jakimi cechami odznacza się strażnik z wizji Izajasza i kto musi je wykazywać w dzisiejszych czasach?

¹² Strażnik czuje się zmuszony dać o czymś znać. „Zawołał jak lew: ‚Na strażnicy, Jehowo, wciąż stoję za dnia i na mym posterunku stróża staję co noc. I oto teraz przybywa rydwan wojenny z mężczyznami, zaprzężony w rumaki!’” (Izajasza 21:8, 9a). Ten symboliczny strażnik woła śmiało, „jak lew”. Donośne ogłaszanie wyroku przeciw tak potężnemu państwu, jak Babilon, wymaga odwagi. Ale niezbędna jest także wytrwałość. Strażnik stoi na posterunku dzień i noc, jego czujność nigdy nie słabnie. Również klasa strażnika w obecnych dniach ostatnich potrzebuje odwagi i wytrwałości (Objawienie 14:12). Tymi cechami muszą się odznaczać wszyscy prawdziwi chrześcijanie.

13, 14. (a) Co spotka starożytny Babilon i w jakim sensie zostaną roztrzaskane jego bożki? (b) Jak i kiedy podobnej klęski doznał Babilon Wielki?

¹³ Strażnik z wizji Izajasza dostrzega zbliżający się rydwan wojenny. Jaką przekazuje informację? „Przemówił i rzekł: ‚Upadł, upadł Babilon, a wszystkie ryte wizerunki jego bogów roztrzaskał on o ziemię!’” (Izajasza 21:9b). Cóż za niezwykła wiadomość! Ten zdrajca i łupieżca ludu Bożego nareszcie doznaje klęski!c Ale jak rozumieć wieść o roztrzaskaniu babilońskich rytych wizerunków i posągów? Czy Medowie i Persowie wkroczą do świątyń i rozbiją niezliczone bożki? Nie, nie będzie to potrzebne. Bóstwa Babilonu zostaną roztrzaskane w tym sensie, że wyjdzie na jaw ich bezsilność, nie zdołają bowiem uratować miasta. Babilon upadnie, gdy nie będzie już w stanie dłużej ciemiężyć ludu Bożego.

¹⁴ A co z Babilonem Wielkim? W trakcie I wojny światowej rozpętał prześladowania wymierzone przeciw członkom ludu Bożego, tak że przez jakiś czas udawało mu się trzymać ich w niewoli. Ich działalność kaznodziejska niemal całkowicie ustała. Prezesa oraz innych członków zarządu Towarzystwa Strażnica uwięziono pod fałszywymi zarzutami. Ale w roku 1919 nastąpiła zdumiewająca zmiana. Uwięzieni odzyskali wolność, Biuro Główne na powrót otworzyło swe podwoje i znowu przystąpiono do głoszenia. A zatem Babilon Wielki upadł, utracił bowiem władzę nad ludem Bożym.d W Księdze Objawienia klęska ta jest zapowiedziana dwukrotnie przez anioła, który używa słów z Księgi Izajasza 21:9 (Objawienie 14:8; 18:2).

15, 16. W jakim sensie rodacy Izajasza są „wymłóceni” i czego można się nauczyć ze stosunku Izajasza do nich?

¹⁵ Izajasz, kończąc to prorocze orędzie, okazuje swoim rodakom pewne współczucie. Oświadcza: „O, moi wymłóceni i synu mego klepiska: co usłyszałem od Jehowy Zastępów, Boga Izraela, to wam oznajmiłem” (Izajasza 21:10). W Biblii młócenie często jest symbolem karcenia i oczyszczania ludu Bożego. Jego członkowie staną się ‛synami klepiska’, na którym przez uderzanie oddziela się pszenicę od plew, tak by pozostało tylko czyste, wartościowe ziarno. Ale Izajasz nie tryumfuje z powodu tej kary. Przeciwnie, współczuje przyszłym ‛synom klepiska’, bo część z nich całe życie spędzi w niewoli na obczyźnie.

¹⁶ Może to stanowić wskazówkę przydatną dla nas wszystkich. W dzisiejszym zborze chrześcijańskim niektórym brakuje współczucia dla winowajców. A osoby korygowane nieraz się obrażają. Jeżeli jednak pamiętamy, że Jehowa karze swój lud po to, by go oczyścić, nie będziemy bagatelizować roli karcenia, nie będziemy lekceważąco odnosić się do tych, którzy pokornie się mu poddają, ani nie odrzucimy go, gdy sami je otrzymamy. Skarcenie przez Boga uznawajmy za wyraz Jego miłości (Hebrajczyków 12:6).

Wypytywanie strażnika

17. Dlaczego Edom słusznie zostaje nazwany Dumą?

¹⁷ Drugie prorocze orędzie z 21 rozdziału Księgi Izajasza eksponuje postać strażnika. Zaczyna się od słów: „Wypowiedź przeciwko Dumie: Ktoś woła do mnie z Seiru: ‚Strażniku, co z nocą? Strażniku, co z nocą?’” (Izajasza 21:11). Gdzie leży owa Duma? W czasach biblijnych istniało kilka miast o tej nazwie, ale nie chodzi o żadne z nich. Nie ma takiej miejscowości w Seirze (inna nazwa Edomu). Jednakże hebrajskie słowo dumah znaczy „cisza, milczenie”. Zapewne więc tak jak to było podczas ogłaszania jednego z wcześniejszych orędzi, region ten otrzymuje miano wskazujące na jego przyszłość. Edom, który od dawna jest zawziętym nieprzyjacielem ludu Bożego, zostanie uciszony — przez śmierć. Przedtem jednak niektórzy jego mieszkańcy będą niecierpliwie pytać o nadchodzące wydarzenia.

18. Jak na starożytnym Edomie spełnia się zapowiedź: „Musi nadejść ranek, a także noc”?

¹⁸ W czasie gdy Izajasz pisze ten tekst, Edom leży na szlaku potężnej armii asyryjskiej. Część ludności chciałaby wiedzieć, kiedy skończy się noc ucisku. Jak brzmi odpowiedź? „Strażnik rzekł: ‚Musi nadejść ranek, a także noc’” (Izajasza 21:12a). Sprawy nie układają się więc pomyślnie. Wprawdzie na horyzoncie pojawią się blaski świtu, ale będzie on krótki i zwodniczy. Po poranku zaraz zapadnie noc — kolejny mroczny okres uciemiężenia. Cóż za trafny opis przyszłości Edomu! Ucisk ze strony Asyrii dobiegnie końca, lecz zastąpi ją inne mocarstwo światowe, Babilon, i zdziesiątkuje Edomitów (Jeremiasza 25:17, 21; 27:2-8). To pasmo wydarzeń będzie się powtarzać. Tyrania babilońska ustąpi miejsca perskiej, a potem greckiej. Później, za czasów rzymskich, nastanie krótki „ranek”, gdy władzę w Jerozolimie zdobędą Herodowie, z pochodzenia Edomici. Ale ten „ranek” nie potrwa długo. Ostatecznie Edom zamilknie na zawsze i odejdzie w zapomnienie. Nazwa Duma będzie wtedy doskonale do niego pasować.

19. Wyjaśnij, co może mieć na myśli strażnik, gdy mówi: „Jeśli chcecie pytać, pytajcie. Przyjdźcie znowu!”

¹⁹ Strażnik kończy swą zwięzłą wypowiedź słowami: „Jeśli chcecie pytać, pytajcie. Przyjdźcie znowu!” (Izajasza 21:12b). Zaproszenie do ‛przyjścia znowu’ nawiązuje przypuszczalnie do niezliczonych ‛nocy’ czekających Edom. Ale ponieważ zwrot ten czasem tłumaczy się również na „powróćcie”, prorok może też proponować, by Edomici pragnący uniknąć zagłady okazali skruchę i powrócili do Jehowy. Tak czy inaczej, strażnik zachęca do zadawania dalszych pytań.

20. Dlaczego orędzie zanotowane w Księdze Izajasza 21:11, 12 ma duże znaczenie dla dzisiejszego ludu Jehowy?

²⁰ To krótkie orędzie ma ogromne znaczenie dla nowożytnego ludu Jehowy.e Rozumiemy, że ludzkość jest pogrążona w gęstym mroku z powodu duchowej ślepoty oraz oddalenia od Boga i że doprowadzi to obecny system rzeczy do zagłady (Rzymian 13:12; 2 Koryntian 4:4). Podczas tej nocy wszelkie promyki nadziei na to, że człowiek jakimś sposobem ustanowi pokój i bezpieczeństwo, przypominają tamte złudne przebłyski świtu, po których następowały jeszcze czarniejsze okresy. Blisko jest już prawdziwa jutrzenka: jutrzenka Tysiącletniego Panowania Chrystusa nad ziemią. Ale dopóki trwa noc, musimy trzymać się klasy strażnika, pozostając duchowo czujni i śmiało ogłaszając, że kres tego zepsutego systemu rzeczy jest tuż, tuż (1 Tesaloniczan 5:6).

Na pustynnej równinie zapada noc

21. (a) Jaką grę słów być może zastosowano w „wypowiedzi przeciwko pustynnej równinie”? (b) O jakich karawanach Dedanitów jest tu mowa?

²¹ Ostatnie obwieszczenie z 21 rozdziału Księgi Izajasza jest skierowane przeciw „pustynnej równinie”. Rozpoczyna się tak: „Wypowiedź przeciwko pustynnej równinie: W lesie na pustynnej równinie spędzicie noc, karawany Dedanitów” (Izajasza 21:13). Chodzi tu prawdopodobnie o Półwysep Arabski, bo cała wypowiedź dotyczy szeregu tamtejszych plemion. Termin przetłumaczony na „pustynną równinę” czasem bywa oddawany jako „wieczór”, gdyż w języku hebrajskim są to bardzo podobne wyrazy. Niektórzy uważają, że zastosowano tu grę słów, sugerującą, iż w okolicach tych nastanie głęboki wieczór, czyli okres trudności. Na początek ukazano w nocnej scenerii karawany Dedanitów, członków sporego szczepu arabskiego. Takie karawany wędrują szlakami handlowymi od jednej oazy do drugiej, przewożąc przyprawy, perły i inne cenne rzeczy. Teraz jednak dowiadujemy się, że owi ludzie są zmuszeni do porzucenia uczęszczanych dróg i spędzania nocy w ukryciu. Dlaczego?

22, 23. (a) Jaki ciężar przygniecie arabskie plemiona i jak to się na nich odbije? (b) Jak szybko spadnie to nieszczęście i kto je sprowadzi?

²² Izajasz wyjaśnia: „Wyjdźcie z wodą naprzeciw spragnionego. Wy, mieszkańcy krainy Tema, przed uciekającym stańcie z chlebem dla niego. Gdyż uciekli przed mieczami, przed mieczem dobytym i przed napiętym łukiem, i przed ciężarem wojny” (Izajasza 21:14, 15). Te arabskie plemiona ugną się pod ciężarem wojny. Tema, położona w jednej z najlepiej nawodnionych oaz tego regionu, będzie musiała dostarczyć wodę i chleb nieszczęśnikom, którzy uciekną przed pożogą. Kiedy nadejdą owe ciężkie czasy?

²³ Izajasz ciągnie dalej: „Oto bowiem, co rzekł do mnie Jehowa: ‚Jeszcze rok, według lat najemnika, a cała chwała Kedaru dobiegnie kresu. A tych, którzy pozostaną z liczby łuczników, mocarzy spośród synów Kedaru, będzie niewielu, bo tak powiedział Jehowa, Bóg Izraela’” (Izajasza 21:16, 17). Nazwa Kedar odnosi się do plemienia, które tak się wyróżnia, że czasem reprezentuje ogół mieszkańców Półwyspu Arabskiego. Jehowa postanowił, że z łuczników i mocarzy należących do tego szczepu zostanie tylko garstka. Kiedy to nastąpi? Upłynie „jeszcze rok”, nie więcej, podobnie jak najemnik pracuje tylko przez taki okres, za jaki mu zapłacono — nie dłużej. Nie wiadomo dokładnie, jak się to wszystko ziściło. Podbicie Półwyspu Arabskiego przypisywali sobie dwaj asyryjscy władcy: Sargon II i Sancherib. Każdy z nich mógł zgodnie z przepowiednią zdziesiątkować dumne arabskie plemiona.

24. Dlaczego proroctwo Izajasza dotyczące arabskich plemion z całą pewnością się spełniło?

²⁴ Nie ulega jednak najmniejszej wątpliwości, że omawiane proroctwo spełniło się co do joty. Nic nie podkreśla tego dobitniej niż końcowe słowa: „Tak powiedział Jehowa, Bóg Izraela”. Być może ludzie współcześni Izajaszowi uważali to za równie nieprawdopodobne jak zapowiedź, iż Babilon uzyska przewagę nad Asyrią, a potem sam straci władzę podczas jednej hulaszczej nocy. Nieziszczalna mogła się też wydawać obietnica ostatecznego uciszenia potężnego Edomu lub sprowadzenia nocy trudności i niedostatku na bogate arabskie plemiona. Ale Jehowa oświadczył, że tak będzie — i tak się stało. Dziś przepowiada On unicestwienie ogólnoświatowego imperium religii fałszywej. Nie jest to tylko prawdopodobne: to pewne. Tak oznajmił sam Jehowa!

25. Jak możemy iść za przykładem strażnika?

²⁵ Naśladujmy więc strażnika. Bądźmy wciąż czujni, jak gdybyśmy stali na wysokiej wieży i bacznie wypatrywali na horyzoncie najmniejszej oznaki niebezpieczeństwa. Zwiążmy się ściśle z wierną klasą strażnika, to znaczy z żyjącym dziś na ziemi ostatkiem chrześcijan namaszczonych duchem. Razem z nim śmiało obwieszczajmy, co widzimy, a są to niezbite dowody, że Chrystus już panuje w niebie, że niebawem zakończy długą, ciemną noc spowodowaną oddaleniem się ludzkości od Boga i że potem pozwoli zaświtać prawdziwej jutrzence — nastąpi Tysiącletnie Panowanie nad rajską ziemią!

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 219]

„Niech (...) jedzą, piją!”

[Ilustracja na stronie 220]

Strażnik „zawołał jak lew”

[Ilustracja na stronie 222]

„Wciąż stoję za dnia i (...) co noc”