„To musi nastąpić”
„Jezus, odpowiadając, rzekł do nich: ‚(...) To musi nastąpić, ale to jeszcze nie koniec’” (MATEUSZA 24:4-6).
1. Jaki temat powinien nas interesować?
NIEWĄTPLIWIE interesujesz się swym życiem i przyszłością. Wobec tego powinien cię też zaciekawić temat, na który w 1877 roku zwrócił uwagę Charles T. Russell, późniejszy założyciel Towarzystwa Strażnica. Napisał on 64-stronicową broszurę Cel i sposób powrotu naszego Pana, omawiającą powrót Jezusa, czyli jego ponowne przyjście (Jana 14:3). Pewnego razu na Górze Oliwnej zapytali o tę sprawę apostołowie: „Kiedy to nastąpi i co będzie znakiem twojej obecności [lub „przyjścia”, Biblia warszawska] oraz zakończenia systemu rzeczy?” (Mateusza 24:3).
2. Skąd się bierze tyle sprzecznych poglądów na to, co zapowiedział Jezus?
2 Czy znasz i rozumiesz odpowiedź Jezusa? Można ją znaleźć w trzech Ewangeliach. Profesor Donald A. Carson zauważył: „Rzadko które fragmenty Biblii wzbudzają wśród komentatorów tyle kontrowersji, co 24 rozdział Mateusza oraz analogiczny do niego 13 rozdział Marka i 21 rozdział Łukasza”. Następnie przedstawił swój punkt widzenia — jeden z wielu sprzecznych ze sobą poglądów ludzkich. Mniej więcej w ostatnim stuleciu pojawiło się mnóstwo opinii odzwierciedlających brak wiary. Ich autorzy wysuwali twierdzenia ukształtowane przez wyższą krytykę — że Jezus nigdy nie wypowiedział tego, co zanotowano w Ewangeliach, że jego słowa zostały później skażone, a przepowiednie się nie sprawdziły. Pewien komentator rozpatrywał nawet Ewangelię według Marka ‛w świetle filozofii krzewionej w buddyzmie mahajany’!
3. Jak Świadkowie Jehowy zapatrują się na proroctwo Jezusa?
3 Tymczasem Świadkowie Jehowy uznają autentyczność i wiarogodność Biblii, a więc także tego, co trzy dni przed śmiercią Jezus oznajmił czterem apostołom, którzy byli z nim na Górze Oliwnej. Od czasów Charlesa T. Russella słudzy Jehowy stopniowo pogłębiali zrozumienie proroctwa podanego tam przez Jezusa. W ciągu ostatnich kilku lat na łamach Strażnicy zostało ono wyjaśnione jeszcze dokładniej. Czy przyswoiłeś sobie te informacje i dostrzegłeś ich wpływ na twoje życie?a Przypomnijmy je pokrótce.
Tragiczne spełnienie w niedalekiej przyszłości
4. Dlaczego apostołowie zapytali Jezusa o przyszłość?
4 Apostołowie wiedzieli, że Jezus jest Mesjaszem. Gdy więc wspominał o swej śmierci, zmartwychwstaniu i powrocie, mogli się zastanawiać: „Jeśli umrze, to jak dokona wspaniałych rzeczy, których oczekiwano od Mesjasza?” Co więcej, Jezus mówił o zniszczeniu Jerozolimy i tamtejszej świątyni. Apostołowie zapewne byli ciekawi, kiedy i jak do tego dojdzie. Próbując wniknąć w te sprawy, zapytali: „Kiedy to nastąpi i co będzie znakiem, kiedy to wszystko ma się zakończyć?” (Marka 13:4; Mateusza 16:21, 27, 28; 23:37 do 24:2).
5. Jak słowa Jezusa spełniły się w I wieku?
5 Jezus przepowiedział wojny, niedobory żywności, zarazy, trzęsienia ziemi, nienawiść do chrześcijan oraz ich prześladowanie, pojawienie się fałszywych mesjaszów oraz głoszenie na szeroką skalę dobrej nowiny o Królestwie. Potem miał nadejść koniec (Mateusza 24:4-14; Marka 13:5-13; Łukasza 21:8-19). Jezus wyrzekł te słowa na początku 33 roku n.e. W ciągu następnych dziesięcioleci jego czujni uczniowie mogli dostrzec widoczne rozgrywanie się zapowiedzianych wydarzeń. Historia dowodzi, iż w owym czasie znak ten się spełnił i poprzedził zakończenie żydowskiego systemu rzeczy, które nastąpiło za sprawą Rzymian w latach 66-70 n.e. Jak do niego doszło?
6. Do jakiej sytuacji między Rzymianami a Żydami doszło w roku 66 n.e.?
6 W upalne lato 66 roku n.e. żydowscy zeloci napadli na garnizon rzymski stacjonujący w twierdzy usytuowanej niedaleko świątyni w Jerozolimie i wywołali rozruchy w innych częściach kraju. W dziele Historja Żydów profesor Heinrich Graetz pisze: „Namiestnik Syrji, Cestjusz Gallus, odpowiedzialny za honor oręża rzymskiego, nie mógł dłużej patrzeć obojętnie na krzewienie się buntu. Ściągnął tedy swoje legjony i roty posiłkowe książąt ościennych”.b Kiedy ta 30-tysięczna armia zaczęła otaczać Jerozolimę, została zaatakowana przez Żydów, którzy potem wycofali się poza mury w pobliże świątyni. „Przez pięć dni z rzędu przypuszczali Rzymianie szturmy do murów, lecz za każdym razem odpierali ich oblężeni celnemi strzałami. Dopiero na szósty dzień powiodło się Rzymianom zrobić wyłom w murze północnym naprzeciwko świątyni”.
7. Dlaczego uczniowie Jezusa mogli patrzeć na sprawy inaczej niż ogół Żydów?
7 Wyobraź sobie, jak zdezorientowani musieli być Żydzi, którzy od dawna uważali, że Bóg zapewni ochronę im oraz ich świętemu miastu. Niemniej Jezus ostrzegł swych uczniów, iż Jerozolimę czeka nieszczęście. Oznajmił: „Przyjdą bowiem na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele zbudują wokół ciebie fortyfikację z zaostrzonych pali i okrążą cię, i udręczą cię z każdej strony, i ciebie oraz twoje dzieci w tobie powalą na ziemię, i nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu” (Łukasza 19:43, 44). Czy wobec tego chrześcijan przebywających w tym mieście w roku 66 n.e. czekała niechybna śmierć?
8. Jaką tragedię zapowiedział Jezus i ze względu na jakich „wybranych” owe dni miały zostać skrócone?
8 Odpowiadając apostołom na Górze Oliwnej, Jezus rzekł: „Owe dni będą dniami takiego ucisku, jakiego nie było od początku stworzenia, które Bóg stworzył, aż do tego czasu i nigdy więcej nie będzie. Doprawdy, gdyby Jehowa nie skrócił tych dni, nie byłoby wybawione żadne ciało. Ale ze względu na wybranych, których wybrał, skrócił te dni” (Marka 13:19, 20; Mateusza 24:21, 22). Dni te miały więc ulec skróceniu, a „wybrani” mieli zostać wybawieni. Kto się do nich zaliczał? Na pewno nie buntowniczy Żydzi, którzy podawali się za czcicieli Jehowy, ale odrzucili Jego Syna (Jana 19:1-7; Dzieje 2:22, 23, 36). Prawdziwymi wybranymi okazali się ci Żydzi i nie-Żydzi, którzy przejawiali wiarę w Jezusa jako Mesjasza i Wybawcę. Wybrał ich Bóg i w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. utworzył z nich nowy naród duchowy — „Izrael Boży” (Galatów 6:16; Łukasza 18:7; Dzieje 10:34-45; 1 Piotra 2:9).
9, 10. Jak zostały „skrócone” dni oblężenia przez Rzymian i jakie przyniosło to rezultaty?
9 Czy owe dni zostały „skrócone”, a przebywający w Jerozolimie wybrani, namaszczeni duchem Bożym, dostąpili wybawienia? Zdaniem profesora Graetza Cestiusz Gallus „nie uważał za słuszne dalej walczyć z heroicznymi zapaleńcami i prowadzić długiej kampanii o tej porze roku, skoro wkrótce miały się rozpocząć deszcze jesienne (...) mogące przeszkodzić w zaopatrywaniu armii w żywność. Prawdopodobnie dlatego uznał, iż rozsądniej będzie się wycofać”. Cokolwiek sobie myślał Cestiusz Gallus, wojska rzymskie odstąpiły od miasta, a za nimi ruszyli Żydzi, zadając im ogromne straty.
10 Dzięki nieoczekiwanemu odejściu Rzymian mogło zostać wybawione „ciało”, czyli uczniowie Jezusa przebywający w zagrożonej Jerozolimie. Historia donosi, że gdy otworzyła się przed nimi sposobność ucieczki, opuścili ten region. Cóż za wspaniały dowód na to, iż Bóg potrafi przewidywać przyszłość i ocalić swych czcicieli! A co spotkało niewierzących Żydów, którzy pozostali w Jerozolimie i Judei?
Współcześni mieli to ujrzeć
11. Co na temat „tego pokolenia” powiedział Jezus?
11 Wielu Żydów uważało, że ich system religijny ze świątynią jako ośrodkiem wielbienia będzie jeszcze długo istniał. Tymczasem Jezus oświadczył: „Od drzewa figowego (...) nauczcie się tej rzeczy: Gdy tylko jego gałązka staje się miękka i wypuszcza liście, poznajecie, że blisko jest lato. Podobnie też wy, gdy to wszystko ujrzycie, wiedzcie, że jest on blisko, u drzwi. Zaprawdę wam mówię, że to pokolenie na pewno nie przeminie, dopóki się to wszystko nie stanie. Niebo i ziemia przeminą, lecz moje słowa na pewno nie przeminą” (Mateusza 24:32-35).
12, 13. Jak uczniowie Jezusa rozumieli jego wzmianki o „tym pokoleniu”?
12 W latach poprzedzających rok 66 n.e. chrześcijanie dostrzegli już sporo elementów złożonego znaku — wojny, niedobory żywności, a nawet głoszenie na szeroką skalę dobrej nowiny o Królestwie (Dzieje 11:28; Kolosan 1:23). Ale kiedy miał nastąpić koniec? Co oznaczały słowa Jezusa: ‛To pokolenie [po grecku geneá] nie przeminie’? Jezus często nazywał wrogie mu tłumy współczesnych Żydów, w tym także przywódców religijnych, ‛pokoleniem niegodziwym, cudzołożnym’ (Mateusza 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36). Gdy więc na Górze Oliwnej znowu wspomniał o „tym pokoleniu”, najwyraźniej nie miał na myśli wszystkich dotychczasowych przedstawicieli tej nacji ani swych naśladowców, choć byli „rodem wybranym” (1 Piotra 2:9). Nie mówił też, że „to pokolenie” oznacza jakiś okres.
13 Jezusowi chodziło raczej o ówczesnych przeciwników żydowskich, mających odczuć urzeczywistnianie się podanego przez niego znaku. Na temat określenia „to pokolenie”, występującego w Ewangelii według Łukasza 21:32, profesor Joel B. Green powiedział: „W trzeciej Ewangelii termin ‚to pokolenie’ (i wyrażenia pokrewne) zawsze oznacza kategorię ludzi przeciwstawiających się zamierzeniu Boga. (...) [Odnosi się] do osób uparcie lekceważących Jego zamysł”.c
14. Czego doświadczyło ówczesne „pokolenie”, a jaki odmienny los spotkał chrześcijan?
14 Niegodziwe pokolenie żydowskich przeciwników, którzy widzieli spełnianie się znaku, też miało doczekać końca (Mateusza 24:6, 13, 14). I doczekało! W 70 roku n.e. armia rzymska powróciła pod wodzą Tytusa, syna cesarza Wespazjana. Ludzie ponownie uwięzieni w Jerozolimie doznali wprost niewiarygodnych cierpień.d Jak donosi naoczny świadek Józef Flawiusz, do chwili zburzenia jej przez Rzymian zmarło jakieś 1 100 000 Żydów, a około 100 000 trafiło do niewoli; wkrótce potem większość z nich poniosła śmierć z głodu lub w rzymskich teatrach. Ucisk z lat 66-70 rzeczywiście okazał się największym, jaki kiedykolwiek spotkał lub miał spotkać Jerozolimę i system żydowski. W jakże odmiennym położeniu byli chrześcijanie, którzy usłuchali proroczego ostrzeżenia Jezusa i po odejściu Rzymian w roku 66 opuścili to miasto! W 70 roku „wybrani”, a więc namaszczeni chrześcijanie, zostali ‛wybawieni’, ocaleni (Mateusza 24:16, 22).
Przyszłe spełnienie
15. Skąd wiadomo, że proroctwo Jezusa miało się urzeczywistnić na większą skalę po roku 70 n.e.?
15 Ale na tym nie koniec. Wcześniej Jezus wspomniał, że owo miasto zostanie zburzone, i dopiero potem przyjdzie on w imieniu Jehowy (Mateusza 23:38, 39; 24:2). Później wyraźnie na to wskazał w proroctwie, które wyrzekł na Górze Oliwnej. Zapowiedział nadchodzący „wielki ucisk” i oświadczył, iż po nim pojawią się fałszywi Chrystusowie, a Jerozolima dłuższy czas będzie deptana przez narody (Mateusza 24:21, 23-28; Łukasza 21:24). Czyżby słowa te miały się ziścić raz jeszcze, w szerszym zakresie? Fakty to potwierdzają. Porównanie Księgi Objawienia 6:2-8 (spisanej po ucisku, który dosięgnął Jerozolimę w roku 70) z Ewangelią według Mateusza 24:6-8 i Łukasza 21:10, 11 ukazuje, iż w przyszłości wojny, niedobory żywności i inne plagi miały wystąpić na większą skalę. W takim właśnie zakresie słowa Jezusa spełniają się od roku 1914, kiedy to wybuchła I wojna światowa.
16-18. Czego jeszcze się spodziewamy?
16 Świadkowie Jehowy już od dziesiątków lat nauczają, że obecne urzeczywistnianie się znaku dowodzi, iż „wielki ucisk” dopiero nadejdzie. Ujrzy go dzisiejsze niegodziwe „pokolenie”. Podobnie jak dni udręki dla Jerozolimy rozpoczęły się wtedy, gdy w roku 66 zaatakował ją Gallus, tak i ten ucisk najwyraźniej będzie miał fazę wstępną (w postaci ataku na wszystkie religie fałszywe).e Potem nastąpi nieokreślonej długości przerwa i przyjdzie koniec — ogólnoświatowa zagłada, będąca odpowiednikiem tej z roku 70 n.e.
17 Nawiązując do udręki czekającej ludzkość, Jezus oznajmił: „Natychmiast po ucisku owych dni [zniszczeniu religii fałszywej] słońce ściemnieje i księżyc nie da swego światła, i gwiazdy będą spadać z nieba, a moce niebios zostaną wstrząśnięte. I potem ukaże się na niebie znak Syna Człowieczego, a potem wszystkie plemiona ziemi będą się uderzać, lamentując, i ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego na obłokach nieba z mocą oraz wielką chwałą” (Mateusza 24:29, 30).
18 A zatem Jezus oświadczył, iż „po ucisku owych dni” wystąpią pewne zjawiska niebieskie (porównaj Joela 2:28-32; 3:15). Wstrząsną one nieposłusznymi ludźmi i tak ich zatrwożą, że ci „będą się uderzać, lamentując”. Wielu będzie „mdleć ze strachu i w oczekiwaniu rzeczy przychodzących na zamieszkaną ziemię”. Jakże inaczej jednak zachowają się prawdziwi chrześcijanie! ‛Podniosą głowy, bo zbliży się ich wyzwolenie’ (Łukasza 21:25, 26, 28).
Przyszły osąd!
19. Jak można ustalić, kiedy się spełni przypowieść o owcach i kozach?
19 Zauważmy, iż w Ewangelii według Mateusza 24:29-31 zapowiedziano, że 1) przyjdzie Syn Człowieczy, 2) z wielką chwałą, 3) będą mu towarzyszyć aniołowie oraz 4) ujrzą go wszystkie plemiona ziemi. Jezus powtórzył te elementy w przypowieści o owcach i kozach (Mateusza 25:31-46). Pozwala to więc wysnuć wniosek, iż dotyczy ona okresu po rozpoczęciu się ucisku, gdy Jezus przyjdzie ze swymi aniołami i zasiądzie na tronie, by sądzić (Jana 5:22; Dzieje 17:31; porównaj 1 Królów 7:7; Daniela 7:10, 13, 14, 22, 26; Mateusza 19:28). Kto i jak zostanie osądzony? Z przypowieści tej wynika, że Jezus zwróci uwagę na wszystkie narody, niejako zebrane przed jego niebiańskim tronem.
20, 21. (a) Co się stanie z owcami z przypowieści Jezusa? (b) Co w przyszłości spotka symboliczne kozy?
20 Mężczyźni i kobiety przypominający owce znajdą się po prawicy Jezusa, ciesząc się jego uznaniem. Dlaczego? Ponieważ wykorzystywali sposobności do wyświadczania dobra jego braciom — namaszczonym duchem chrześcijanom, którzy będą mieć udział w niebiańskim Królestwie Chrystusa (Daniela 7:27; Hebrajczyków 2:9 do 3:1). Zgodnie z tą przypowieścią miliony chrześcijan przyrównanych do owiec rozpoznało i wspiera duchowych braci Jezusa. W rezultacie ta ogromna rzesza ma biblijnie uzasadnioną nadzieję przetrwania „wielkiego ucisku” i życia wiecznego w raju — ziemskiej dziedzinie Królestwa Bożego (Objawienie 7:9, 14; 21:3, 4; Jana 10:16).
21 Jakże odmienny los czeka symboliczne kozy! W Ewangelii według Mateusza 24:30 wspomniano, że gdy Jezus przyjdzie, ludzie ci „będą się uderzać, lamentując”. I nie bez powodu. Swymi uczynkami dowiodą, że odrzucili dobrą nowinę o Królestwie i sprzeciwiali się uczniom Jezusa, upodobawszy sobie ten przemijający świat (Mateusza 10:16-18; 1 Jana 2:15-17). To Jezus, a nie żaden z jego uczniów na ziemi, ustali, kto się zalicza do kóz. Powiedział o takich: „Ci odejdą w wieczne odcięcie” (Mateusza 25:46).
22. Który fragment proroctwa Jezusa warto jeszcze rozważyć?
22 Cieszymy się, że coraz lepiej rozumiemy proroctwo Jezusa z 24 i 25 rozdziału Ewangelii według Mateusza. Ale warto jeszcze przeanalizować pewną jego część — o ‛obrzydliwości, która sprowadza spustoszenie, stojącej w miejscu świętym’. Jezus zachęcił swych naśladowców, by w tej sprawie wykazali rozeznanie i byli gotowi działać (Mateusza 24:15, 16). Czym jest ta „obrzydliwość”? Kiedy miała stanąć w miejscu świętym? I jak się z tym wiążą nasze obecne i przyszłe widoki na życie? Kwestie te omawia następny artykuł.
[Przypisy]
a Zobacz artykuły do studium zamieszczone w Strażnicy z 15 lutego 1994 roku, z 15 października i 1 listopada 1995 roku oraz z 15 sierpnia 1996 roku.
b Większość cytatów pochodzi z polskiego przekładu S. Szenhaka z roku 1929.
c Brytyjski uczony George R. Beasley-Murray napisał: „Sformułowanie ‚to pokolenie’ nie powinno sprawiać trudności komentatorom. Co prawda w dawniejszej grece słowo genea określało narodziny, potomstwo, a więc ród, (...) jednakże w [greckiej Septuagincie] najczęściej stanowi odpowiednik hebrajskiego słowa dôr, odnoszącego się do wieku, wieku ludzi lub do pokolenia jako ogółu osób żyjących w tym samym okresie. (...) W wypowiedziach przypisywanych Jezusowi słowo to nasuwa dwojakie skojarzenia: z jednej strony zawsze oznacza współczesnych mu ludzi, z drugiej zaś ma wyraźnie krytyczny wydźwięk”.
d W dziele Historja Żydów profesor Graetz pisze, że Rzymianie ‛niekiedy po pięciuset w jednym dniu rozpinali na krzyżu’. Innym pojmanym Żydom obcinali ręce i odsyłali ich do miasta. Jaka sytuacja tam panowała? „Pieniądz stracił swą wartość, bo nie można było kupić zań chleba. O ździebło słomy, o zrzynek skóry, o rzeczy jeszcze wstrętniejsze kłócili się (...) Stosy zwłok, rozkładających się w porze gorącej, wywołały zarazę, która w zawody z wojną i głodem dziesiętkowała mieszkańców”.
e Ten aspekt przyszłego ucisku omówiono w następnym artykule.
Czy pamiętasz?
◻ Jak słowa z Mateusza 24:4-14 spełniły się w I wieku?
◻ Jak w myśl Mateusza 24:21, 22 za czasów apostołów dni zostały skrócone, a ciało — wybawione?
◻ Czym charakteryzowało się „pokolenie” wspomniane w Mateusza 24:34?
◻ Skąd wiadomo, że proroctwo podane na Górze Oliwnej miało się jeszcze ziścić na większą skalę?
◻ Kiedy i jak urzeczywistni się przypowieść o owcach i kozach?
[Ilustracja na stronie 12]
Fragment Łuku Tytusa w Rzymie, ukazujący łupy zagarnięte po zburzeniu Jerozolimy
[Prawa własności]
Soprintendenza Archeologica di Roma