Przymierza związane z wieczystym zamierzeniem Bożym

„Jehowa (...) zapamiętał swoje przymierze aż po czas niezmierzony, a słowo, które nakazał, aż na tysiąc pokoleń” (PSALM 105:7, 8).

1, 2. Dlaczego można powiedzieć, że niemal każdy z nas zetknął się z pewnym przymierzem?

NAJPRAWDOPODOBNIEJ przyznasz, drogi Czytelniku, że istnieje przymierze, które wywarło wpływ na twoje życie — na twoją przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Może zapytasz: Jakie to przymierze? Otóż mowa o małżeństwie, na ogół bowiem jesteśmy potomkami jakiejś pary małżeńskiej, a niejeden z nas już założył własną rodzinę. Nawet osoby nieżonate i niezamężne mogą przemyśliwać nad dobrodziejstwami szczęśliwego związku małżeńskiego, jaki zawrą w przyszłości.

² Setki lat temu hebrajski prorok Malachiasz pisał o „żonie młodości”, o „twojej towarzyszce i żonie twego przymierza” (Malachiasza 2:14-16). Słusznie mógł użyć tego określenia w odniesieniu do małżeństwa, gdyż stanowi ono swego rodzaju kontrakt, oficjalną umowę, na mocy której strony zobowiązują się robić coś wspólnie. Ślubowanie małżeńskie to dwustronne przymierze, którego dwoje uczestników zgadza się zostać mężem i żoną, przyjmując na siebie wzajemne zobowiązania i oczekując trwałych korzyści.

3. Dlaczego inne przymierza mogą mieć większy wpływ na nasze życie niż małżeństwo?

³ Mogłoby się wydawać, że małżeństwo jest najważniejszym przymierzem mogącym się odbić na życiu każdego z nas, ale w Piśmie Świętym omówiono jeszcze przymierza o znacznie szerszym zakresie oddziaływania. Zestawiając przymierza opisane w Biblii ze znanymi w religiach, które nie opierają się na tej Księdze, pewna encyklopedia podaje, że tylko Biblia przedstawia „układ stosunków Boga z Jego ludem w postaci obszernego systemu powiązań z następstwami, które w ostatecznym rozrachunku dotyczą całego wszechświata”. Istotnie, przymierza te są związane z wieczystym zamierzeniem naszego miłościwego Stwórcy. Przekonamy się tu niebawem, że właśnie od nich zależy możliwość zaznania niewysłowionych dobrodziejstw. Może jednak nie bez powodu zapytasz: Jak mam to rozumieć?

4. Jakie pierwotne przymierze rzuca światło na wieczyste zamierzenie Boże?

⁴ Zapewne zdajesz sobie sprawę z tragicznych skutków odrzucenia zwierzchnictwa Bożego przez Adama i Ewę. Odziedziczyliśmy po nich niedoskonałość, będącą powodem trapiących nas chorób, a także prowadzącą do śmierci (Rodzaju 3:1-6, 14-19). Możemy jednak być wdzięczni Bogu, że grzech pierwszej pary ludzkiej nie udaremnił Jego zamierzenia, aby ziemia została napełniona Jego prawdziwymi czcicielami, którzy by się cieszyli trwałym zdrowiem i szczęściem. W związku z tym Jehowa ogłosił następujące przymierze, zanotowane w Księdze Rodzaju 3:15: „Ustanowię też nieprzyjaźń między tobą a niewiastą i między nasieniem twoim a jej nasieniem. To rozgniecie tobie głowę, a ty mu rozgnieciesz piętę”. Jednakże zwięzłość i symboliczny język tej wypowiedzi pozostawiły wiele kwestii bez odpowiedzi. W jaki sposób Jehowa miał spełnić obietnicę zawartą w tym przymierzu?

5, 6. (a) Jakich środków Bóg postanowił użyć, żeby urzeczywistnić swój plan? (b) Dlaczego powinniśmy się nimi interesować?

⁵ Bogu spodobało się sporządzić z czasem całą serię przymierzy; włącznie z ogłoszonym w Edenie było ich siedem. Każdy, kto ma nadzieję rozkoszować się wieczystymi błogosławieństwami, powinien rozumieć znaczenie tych uroczystych umów. Trzeba na przykład wiedzieć, kiedy i jak zostały one zawarte, kogo dotyczyły, do czego zmierzały, na jakich warunkach miały obowiązywać oraz jaki związek zachodził między nimi w myśl planu Bożego co do pobłogosławienia posłusznej ludzkości życiem wiecznym. Warto zdawać sobie sprawę z tych okoliczności, tym bardziej, że co roku zbory chrześcijańskie organizują pamiątkowe obchody Wieczerzy Pańskiej, ściśle związanej z tymi przymierzami.

⁶ Prawdą jest, że niektórym osobom zagadnienie przymierzy może się wydawać sprawą mało znaczącą, wyłącznie formalistyczną, tylko w niewielkim stopniu interesującą zwykłego człowieka. Weźmy jednak pod uwagę, co podano w dziele pt. Theological Dictionary of the Old Testament (Słownik teologiczny do Starego Testamentu): „Na starożytnym Bliskim Wschodzie, a także w świecie greckim i rzymskim, słowa określające ‛przymierze’ (...) występowały na dwóch obszarach semantycznych: z jednej strony nawiązywały do przysięgi i zobowiązania, a z drugiej do miłości i przyjaźni”. Jak się przekonamy, oba te aspekty — przysięga i przyjaźń — stanowią podwalinę przymierzy Jehowy.

Przymierze Abrahamowe — fundament wieczystych błogosławieństw

7, 8. Jakiego rodzaju przymierze Jehowa zawarł z Abrahamem? (1 Kronik 16:15, 16).

⁷ Patriarcha Abraham, „ojciec wszystkich wierzących”, był „przyjacielem Jehowy” (Rzymian 4:11; Jakuba 2:21-23). Bóg dał mu przyrzeczenie potwierdzone przysięgą, ustanawiając w ten sposób przymierze, które stało się podstawą przyszłych wieczystych błogosławieństw dla ludzkości (Hebrajczyków 6:13-18).

⁸ Abraham przebywał jeszcze w Ur, gdy Jehowa polecił mu wyruszyć do innego kraju, którym okazała się ziemia Kanaan. Obiecał wówczas Abrahamowi: „I uczynię z ciebie wielki naród, i będę ci błogosławił, a imię twe chcę uczynić wielkim; (...) i za twoim pośrednictwem stanowczo zjednają sobie błogosławieństwo wszystkie rodziny ziemskie” (Rodzaju 12:1-3).a Do przymierza tego, które słusznie możemy nazwać przymierzem Abrahamowym, Bóg później stopniowo dodawał różne szczegóły: nasienie Abrahama, czyli jego dziedzic, posiądzie Ziemię Obiecaną; nasienie to rozmnoży się w niezliczone potomstwo; od Abrahama i Sary będą się wywodzić królowie (Rodzaju 13:14-17; 15:4-6; 17:1-8, 16; Psalm 105:8-10).

9. Skąd wiadomo, że przymierze Abrahamowe może dotyczyć także nas?

⁹ Bóg nazwał je „przymierzem między mną a tobą [Abrahamem]” (Rodzaju 17:2). Całkiem słusznie możemy jednak sądzić, że odbije się ono również na naszym życiu, gdyż Bóg rozszerzył potem jego zakres, mówiąc: „Z całą pewnością będę ci błogosławił i z całą pewnością rozmnożę twoje nasienie jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku, które są na brzegu morskim; i nasienie twe posiądzie bramę swych nieprzyjaciół. A za pośrednictwem twojego nasienia stanowczo zjednają sobie błogosławieństwo wszystkie narody ziemi” (Rodzaju 22:17, 18). Należymy do tych narodów, toteż w perspektywie mamy przed sobą błogosławieństwa.

10. Jakie ważne wnioski nasuwa przymierze Abrahamowe?

¹⁰ Zastanówmy się chwilę nad tym, czego się dowiadujemy z przymierza Abrahamowego. Podobnie jak poprzedzające je przymierze zawarte w Edenie wskazuje ono na pojawienie się „nasienia”, sugerując zarazem, że „nasienie” to będzie się wywodziło z rodu ludzkiego (Rodzaju 3:15). Ta linia rodowa miała prowadzić przez Sema do Abrahama i dalej przez jego syna Izaaka. Ród ów miał też objąć dynastię królewską i w jakiś sposób udostępnić błogosławieństwa nie tylko jednej rodzinie, lecz mieszkańcom wszystkich krajów. Jak to przymierze zostało zrealizowane?

11. Jak doszło do literalnego spełnienia przymierza zawartego z Abrahamem?

¹¹ Potomkowie Abrahama z linii Jakuba, czyli Izraela, rozrośli się w wielki naród. Jako niezliczone, literalne nasienie Abrahama byli oddani czystemu wielbieniu Boga, którego czcił Abraham, Izaak i Jakub (Rodzaju 28:13; Wyjścia 3:6, 15; 6:3; Dzieje Apostolskie 3:13). Izraelici wprawdzie odwracali się nieraz od prawdziwego wielbienia, „Jehowa jednak okazywał im łaskę i litował się nad nimi (...) ze względu na swe przymierze z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem; nie chciał ich przywieść do zguby” (2 Królów 13:23; Wyjścia 2:24; Kapłańska 26:42-45). Bóg nawet po uznaniu zboru chrześcijańskiego za swój lud jeszcze przez jakiś czas przejawiał szczególne zainteresowanie narodem izraelskim, który stanowił literalne nasienie Abrahama (Daniela 9:27).

Duchowe nasienie Abrahama

12, 13. Z jakich względów Jezus okazał się głównym przedstawicielem tego nasienia, o które chodzi przy duchowym spełnieniu przymierza Abrahamowego?

¹² Przymierze Abrahamowe znalazło jeszcze inne spełnienie — tym razem w sensie duchowym. Spełnienie owo, o większym znaczeniu, nie było znane aż do czasów Jezusa, możemy jednak być szczęśliwi, że obecnie jest to sprawa zupełnie jasna. Wytłumaczenie jej znajdujemy w Słowie Bożym; apostoł Paweł pisze: „A obietnice były dane Abrahamowi i jego nasieniu. Nie powiedziano: ‛I nasieniom’, jak w wypadku wielu, ale jak o jednym: ‛I nasieniu twemu’ — którym jest Chrystus” (Galatów 3:16).

¹³ Nasienie to miało nadejść poprzez jedną tylko linię, czyli rodzinę; i zapowiedź ta sprawdziła się na Jezusie, który się urodził jako Żyd, cielesny potomek Abrahama (Mateusza 1:1-16; Łukasza 3:23-34). Ale wchodzi on też w skład niebiańskiej rodziny Większego Abrahama. Przypomnijmy sobie, że patriarcha Abraham pełen głębokiej wiary gotów był złożyć w ofierze swego syna Izaaka, gdyby Bóg tego zapragnął (Rodzaju 22:1-18; Hebrajczyków 11:17-19). Podobnie Jehowa posłał na ziemię swego jednorodzonego Syna, by oddał swe życie na okup za ludzi okazujących wiarę (Rzymian 5:8; 8:32). Zrozumiałe więc, dlaczego Paweł zgodnie z tym przymierzem uznaje Jezusa Chrystusa za głównego przedstawiciela nasienia Abrahama.

14. Kto stanowi drugorzędną część nasienia Abrahama i jaka kwestia wymaga jeszcze omówienia?

¹⁴ Następnie Paweł wskazuje, że w duchowym spełnieniu omawianego przymierza Bóg też postanowił ‛rozmnożyć nasienie Abrahama’. Napisał: „Jeśli należycie do Chrystusa, to jesteście rzeczywiście nasieniem Abrahama, dziedzicami w stosunku do obietnicy” (Rodzaju 22:17; Galatów 3:29). Chodzi tu o 144 000 chrześcijan namaszczonych duchem Bożym, którzy stanowią drugorzędną część nasienia Abrahamowego. Nie są oni przeciwwagą jego naczelnego reprezentanta, lecz ‛należą do Chrystusa’ (1 Koryntian 1:2; 15:23). Jak wiadomo, wielu z nich nie może się wykazać pochodzeniem od Abrahama, gdyż wywodzą się z narodów nieżydowskich. Niemniej w ramach duchowego spełnienia o wiele istotniejszy jest fakt, że z natury swej nie należą do rodziny Większego Abrahama, Jehowy; pochodzą z niedoskonałej rodziny grzesznika Adama. Dlatego z analizy przymierzy zawartych później dowiemy się, dzięki czemu będą się jednak nadawać do wejścia w skład „nasienia Abrahama”.

Przejściowo dodane przymierze Prawa

15-17. (a) Dlaczego do przymierza Abrahamowego zostało dołączone przymierze Prawa? (b) Jak Prawo urzeczywistniło te cele?

¹⁵ Bóg zawarł już przymierze z Abrahamem, stanowiące podstawowy element w urzeczywistnianiu Jego zamierzenia, ale jak do czasu pojawienia się Nasienia miała być zabezpieczona przed skażeniem i wyginięciem linia jego przodków? W jaki sposób prawdziwi czciciele Boga mieli rozpoznać to Nasienie po jego przyjściu? Na pytania te odpowiada Paweł, wskazując na mądrość Bożą widoczną w przejściowym dodaniu przymierza Prawa. Apostoł pisze:

¹⁶ „Po cóż więc Prawo? Zostało dodane, aby ujawniło wykroczenia, do czasu przyjścia nasienia, które miało obietnicę; przekazali je aniołowie przez rękę pośrednika. Prawo stało się zatem wychowawcą prowadzącym nas do Chrystusa, abyśmy zostali uznani za sprawiedliwych dzięki wierze” (Galatów 3:19, 24).

¹⁷ Jehowa zawarł z Izraelitami przy górze Synaj jedyne w swoim rodzaju przymierze narodowe — przymierze Prawa, którego pośrednikiem był Mojżesz (Galatów 4:24, 25).b Naród ten przystał na warunki owego przymierza, uprawomocnionego krwią byków i kozłów (Wyjścia 24:3-8; Hebrajczyków 9:19, 20). Izraelici otrzymali w ten sposób teokratyczne prawa oraz zarys sprawiedliwych form rządzenia. Omawiane przymierze zabraniało im zawierania mieszanych małżeństw z poganami, a także wdawania się w niemoralność i uczestniczenia w praktykach religii fałszywej. Tym samym strzegło ich, stanowiąc zarazem czynnik chroniący przed skażeniem linię rodową prowadzącą do Nasienia (Wyjścia 20:4-6; 34:12-16). Ponieważ jednak żaden niedoskonały Izraelita nie był w stanie przestrzegać tego Prawa bez uchybień, służyło ono ujawnieniu grzechów (Galatów 3:19). Ponadto wskazywało na potrzebę przyjścia doskonałego, nieprzemijającego kapłana oraz złożenia ofiary, której by nie musiało rokrocznie powtarzać. Prawo przypominało wychowawcę, a ściślej biorąc opiekuna prowadzącego dziecko do właściwego nauczyciela, którym miał być Mesjasz, czyli Chrystus (Hebrajczyków 7:26-28; 9:9, 16-22; 10:1-4, 11). Po spełnieniu swego zadania przymierze Prawa miało przestać obowiązywać (Galatów 3:24, 25; Rzymian 7:6).

18. Jaka jeszcze perspektywa wynikała z przymierza Prawa, dlaczego jednak niełatwo ją było zrozumieć?

¹⁸ Ogłaszając to tymczasowe przymierze, Bóg wspomniał również o następującym wspaniałym zamyśle: „Jeśli będziecie ściśle posłuszni memu głosowi i naprawdę będziecie się trzymać przymierza ze mną, staniecie się niezawodnie moją szczególną własnością (...). I właśnie wy staniecie się dla mnie królestwem kapłanów oraz narodem świętym” (Wyjścia 19:5, 6). Cóż za świetlana perspektywa! Naród królów-kapłanów! Ale jak to miałoby się ziścić? W późniejszym okresie Prawo uściśliło, że plemieniu rządzącemu (Judy) i plemieniu kapłańskiemu (Lewiego) przypadły w udziale odmienne obowiązki (Rodzaju 49:10; Wyjścia 28:43; Liczb 3:5-13). Nikt nie mógł być jednocześnie władcą i kapłanem. Mimo to słowa zanotowane w Księdze Wyjścia 19:5, 6 dały podstawę do ufnego oczekiwania, iż w jakiś jeszcze nie wyjawiony sposób ludzie podlegający przymierzu Prawa otrzymają możność wyłonienia członków „królestwa kapłanów oraz narodu świętego”.

Przymierze Dawidowe co do Królestwa

19. Jak omówione przymierza wskazywały na ustanowienie władzy królewskiej?

¹⁹ Po pewnym czasie Jehowa dodał kolejne przymierze, które jeszcze lepiej wyjaśniło, w jaki sposób urzeczywistni On swoje zamierzenie ku naszemu wieczystemu dobru. Wiemy już, że przymierze zawarte z Abrahamem zapowiadało władzę królewską członków literalnego nasienia Abrahamowego (Rodzaju 17:6). Przymierze Prawa także przewidywało pojawienie się królów pośród ludu Bożego, gdyż Mojżesz powiedział Izraelowi: „Kiedy w końcu przyjdziesz do [Ziemi Obiecanej] (...) oraz powiesz: ‛Ustanowię nad sobą króla jak u wszystkich narodów, które mnie otaczają’, wtedy niewątpliwie powinieneś ustanowić nad sobą króla, którego obierze Jehowa, twój Bóg. (...) Nie będzie ci wolno ustanowić nad sobą cudzoziemca” (Powtórzonego Prawa 17:14, 15). Jak Bóg chciał powołać taką władzę królewską i jak miała ona być powiązana z przymierzem Abrahamowym?

20. Jak na arenie wydarzeń pojawił się Dawid ze swoją linią rodową?

²⁰ Wprawdzie pierwszym królem Izraela został Saul, pochodzący z plemienia Beniamina, niemniej jednak rządy po nim objął odważny i lojalny Dawid spośród potomków Judy (1 Samuela 8:5; 9:1, 2; 10:1; 16:1, 13). Dawid już dość długo sprawował władzę, gdy Jehowa postanowił zawrzeć z nim odrębne przymierze. Najpierw rzekł do niego: „Na pewno wzbudzę po tobie nasienie, które wyjdzie z twojego wnętrza; i naprawdę mocno utwierdzę jego królestwo. To on zbuduje dom mojemu imieniu i na pewno utwierdzę tron jego królestwa mocny aż po czas niezmierzony” (2 Samuela 7:12, 13). Zgodnie z powyższymi słowami następcą Dawida na tronie został jego syn Salomon, który w Jeruzalem wzniósł Bogu dom, czyli świątynię. Ale na tym nie koniec.

21. Do czego utorowało drogę przymierze Dawidowe co do Królestwa?

²¹ Jehowa przystąpił do zawarcia z Dawidem następującego przymierza: „Dom twój i twe królestwo nieodwołalnie będą przed tobą trwałe aż po czas niezmierzony; sam tron twój stanie mocno utwierdzony po czas niezmierzony” (2 Samuela 7:16). Tak więc Bóg najwyraźniej ustanowił w Izraelu dynastię królewską wywodzącą się od Dawida. Nie chodziło jednak tylko o nieprzerwane panowanie szeregu królów z linii Dawida. W jego rodzie miał się w końcu pojawić ktoś, kto sam władałby „aż po czas niezmierzony, a jego tron [będzie] jak słońce przede mną [przed Bogiem]” (Psalm 89:20, 29, 34-36 [89:21, 30, 35-37, Bw]; Izajasza 55:3, 4).

22. Jakie powiązanie istniało między przymierzem Dawidowym a linią prowadzącą do Nasienia i co z tego wynikło?

²² Widać zatem, że przymierze Dawidowe jeszcze bardziej zawęziło linię prowadzącą do Nasienia. Nawet Żydzi żyjący w I wieku zdawali sobie sprawę z tego, że Mesjasz musi być potomkiem Dawida (Jana 7:41, 42). Pewien anioł potwierdził, że Jezus Chrystus jako główny przedstawiciel nasienia obiecanego w przymierzu zawartym z Abrahamem nadaje się na nieprzemijającego Dziedzica Królestwa Dawidowego (Łukasza 1:31-33). W ten sposób Jezus uzyskał prawo do panowania nad Ziemią Obiecaną, tym krajem, nad którym sprawował władzę król Dawid. Powinno to umocnić nasze zaufanie do Jezusa; nie rządzi on wskutek uzurpacji, lecz na mocy jak najbardziej legalnego postanowienia — przymierza Bożego.

23. Jakie pytania i sprawy pozostają jeszcze do rozpatrzenia?

²³ Rozpatrzyliśmy dotąd zaledwie cztery Boskie przymierza związane ze sposobem, w jaki Stwórca postanowił urzeczywistnić swoje zamierzenie dotyczące obdarzenia ludzkości wieczystymi błogosławieństwami. Zapewne jednak dostrzegasz, Czytelniku, że obraz nie jest kompletny. Nie rozstrzygnięte pozostają kwestie: Skoro ludzie w dalszym ciągu są niedoskonali, to jaki kapłan lub jaka ofiara może trwale zmienić ten stan rzeczy? Jak ludzie mają zdobyć kwalifikacje, pozwalające im wejść w skład nasienia Abrahama? Czy istnieje podstawa, by wierzyć, że prawo do sprawowania władzy zostanie rozszerzone i obejmie więcej niż określone ziemskie terytorium? W jaki sposób oba elementy nasienia Abrahama — zarówno główny, jak i drugorzędny — zapewnią błogosławieństwa „wszystkim narodom ziemi”, w tym także każdemu z nas? Zajmijmy się tym bliżej.

[Przypisy]

Jaką masz odpowiedź?

◻ Dlaczego przymierze Abrahamowe jest dla nas podstawą dostąpienia wieczystych błogosławieństw?

◻ Co było literalnym, cielesnym nasieniem Abrahama, a co nasieniem symbolicznym?

◻ Dlaczego do przymierza Abrahamowego dołączono przymierze Prawa?

◻ W jaki sposób przymierze Dawidowe co do Królestwa posunęło naprzód sprawę realizacji zamierzenia Bożego?

[Diagram na stronie 34]

[Patrz publikacja]

Przymierze w Edenie Rodzaju 3:15

Przymierze Abrahamowe

Główny przedstawiciel nasienia

Drugorzędna część nasienia

Wieczyste błogosławieństwa

[Diagram na stronie 35]

[Patrz publikacja]

Przymierze w Edenie Rodzaju 3:15

Przymierze Abrahamowe

Przymierze Prawa

Przymierze Dawidowe co do Królestwa

Główny przedstawiciel nasienia

Drugorzędna część nasienia

Wieczyste błogosławieństwa

[Ilustracja na stronie 31]

Chcąc urzeczywistnić swoje zamierzenie co do ludzkości, Bóg zawarł przymierze z wiernym Abrahamem