Diospaq kausasunchis juñunakuypi astawan yachanapaq
4-10 JULIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 SAMUEL 18, 19
“Barzilaiqa yacharqanmi maykama ruway atisqanta”
w07-S 15/7 14 párr. 5
Barzilaiqa k’umuykukuqmi karqan, yacharqanmi maykamalla ruway atisqanta
Rey Davidmi Barzilaita nirqan: “Jaku noqawan Jerusalenta”, nispa. Barzilaiqa qhapaq runan karqan, payqa manan necesitarqanchu cuidanantaqa. Davidqa munarqanchá palacionpi llank’ananta. Sichus Barzilai reypa nisqanta kasukunman karqan chayqa jujkunaq aswan allin qhawarisqanmi kanman karqan.
w07-S 15/7 14 párr. 7
Barzilaiqa k’umuykukuqmi karqan, yacharqanmi maykamalla ruway atisqanta
¿Imaraykun Barzilai mana munarqanchu Jerusalenman riyta? Yaqapaschá kuraqña kasqanrayku, imatapas manaña ñaupaqpi jinachu ruwasqanrayku (Salmos 90:10). Barzilaiqa tukuy atisqantan ruwarqan Davidta yanapananpaq, chhaynaña kaqtinpas payqa allintan yacharqan kuraq kasqanrayku manaña ñaupaqpi jinachu imatapas ruwananta. Payqa manan Absalón jinachu ambicioso karqan, aswanpas k’umuykukuqmi karqan, chaymi allin yuyaywan qhawarirqan imachus ruwananta (Proverbios 11:2).
w07-S 15/7 15 párrs. 1, 2
Barzilaiqa k’umuykukuqmi karqan, yacharqanmi maykamalla ruway atisqanta
Barzilaimanta yachasqanchismi yanapawasunman imachus ruway atisqallanchista ruwananchispaq. Ichaqa chaywanqa manan nishanchischu: “Manan kallpachakunanchischu Diospa llaqtanpi astawan llank’anapaqqa”, nispaqa. Jehová Diosqa qowasunmi yachaytapas kallpatapas imatapas ruwananchispaq (Filipenses 4:13; Santiago 4:17; 1 Pedro 4:11).
Chaymantapas Barzilaimantan yachasunman imachus ruway atisqanchista reparakunanchispaq. Chayta entiendenapaq rimasun juj hermanomanta, payqa familiantan uywanan, chaymantapas sapa kutillanmi Diosmanta willan. Payqa tukuy atisqantan Diospaq llank’ashan. Ichaqa paytan ninkuman Diospa llaqtanpi astawanraq yanapakunanpaq. Paymi ichaqa “manan atiymanchu” nispa nin. Chay nisqanqa allinmi, payqa yachanmi juj ruwaykunapi astawan yanapakuspaqa familianta mana allintachu yanapananta (Filipenses 4:5; 1 Timoteo 5:8).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
Phawananchis carrerata tukunanchiskama phawasun
19 Mefibóset runamanta yachasqanchisqa yanapawanchismi jujkunaq mana entiendesqan iñiqmasikunata yanapanman (2 Sam. 4:4). Mefibosetqa wist’un karan. Rey Davidtaq mana allinta yachashaspa payta juzgaran. Mefibosetqa manan chay jawaqa phiñakuranchu. Aswanmi agradecesqa kasharan allinkunata chaskisqanmanta. Chaymantapas Davidtan gracias niran ñaupaqpi khuyapayasqanmanta (2 Sam. 9:6-10). Mana allintaña David payta juzgaran chaypas allinkuna pasashasqanpin payqa masta piensaran. Davidña pantaran chaypas, manan chaywanchu phiñakuran nitaq Diostachu tumparan Davidpa chay ruwasqanmanta. Aswanmi Diospa churasqan reyta yanapaypi yuyayninta churaran (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30). Jehová Diosqa yanapawanachispaqmi Mefibosetpa imachus ruwasqanta Bibliapi qelqachiran (Rom. 15:4).
11-17 JULIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 SAMUEL 20, 21
“Jehová Diosqa chanin Diosmi”
it-1-S 977 párr. 6
Gabaón
Gabaón runakunata Rey Saúl chinkachiyta munarqanña chaypas, paykunaq mirayninqa unay watakunan kausarqanku. Gabaón runakunaqa pacienciawanmi suyakurqanku Jehová Dios paykunapaq justiciata ruwapunanta. Davidpa kamachikusqan tiempopin Diosqa kinsa wata yarqayta apamurqan, chhaynapin Gabaón runakunapaq justiciata ruwapurqan. Davidmi Jehová Diosta tapurqan imaraykuchus yarqay kasqanmanta, jinan yacharqan runa wañuchisqankumanta juchayoq kasqankuta, chaymi Davidqa Gabaón runakunata wajachimuspa tapurqan imatachus ruwananpaq, chaymi Gabaón runakunaqa willarqanku kamachikuy simiq nisqanman jinaqa manan qolqewanpas ni qoriwanpas runa wañuchiqkunamantaqa pagayta atikusqanta (Núm. 35:30, 31). Chaymantapas Gabaón runakunaqa yacharqankun reypa mana kamachisqanqa mana pitapas wañuchiyta atisqankuta. Jinan Davidqa yapamanta tapurqan imatachus ruwananta, chaymi paykunaqa nirqanku: “Saulpa qanchis qhari wawankunata entregawayku”, nispa. Saulwan wasinpi kaqkunawanmi juchayoq karqanku Gabaón runakuna wañuchisqa kasqankumantaqa, yaqachus jina Saulpa wawankunapas Gabaón runakunata wañuchiypi yanapakurqanku (2 Sam. 21:1-9). Saulpa wawankunaqa manan Saulpa juchallikusqanraykuchu wañuchisqa karqanku (Deut. 24:16). Aswanpas Diospa kamachisqanman jinan kausaymanta kausayta qospa justiciata ruwakusharqan (Deut. 19:21).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
Umallikunaqa yanapawanchismi kusisqa kanapaq
14 Saqrapas yanapaqninkunapas imaymana sasachakuykunataña churawanchis chaypas, Jehová Diosta serviqkunaqa pachantinpin predicashallanchis. Wakinninchisqa Goliat hina sasachakuykunatan atiparqanchis. Ichaqa tukuy sonqowan Diospi confiasqanchisraykun atiparqanchis. Mayninpin ichaqa kay pachaq millay kaqninkuna sayk’uchiwanchis, pisikallpayachiwanchis. Chaykunataqa atipasunmanmi kallpanchispi kaspaqa, ichaqa sayk’usqa tarikusqanchisraykun chaykuna atipawasunman. Chay ratopin huk umalliqa yanapawasunman hukmanta kallpayoq kanapaq, aswan kusisqa kanapaqpas. 65 watayoq precursoran nin: “Qaynakunan mana allinchu tarikurqani, predicaypas sayk’uchiwarqanmi. Huk umallin chayta reparaspa tapuwarqan imayna tarikusqayta. Sumaqtan rimarqayku, chaypin huk textota leesqan kallpachawarqan. Yuyaychawasqankunaman hinan ruwarqani, chaymi allinniypaq karqan. ¡Anchatan agradecekuni makilla reparaspa yanapawasqanmanta!” nispa. Diospa bendicionninmi munakuq umallikunaq ñoqanchismanta llakikusqankuqa, paykunaqa Abisai hinan makilla kashanku yanapawananchispaq.
18-24 JULIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 SAMUEL 22
“Confianaykin Jehová Dios yanapanasuykipi”
cl-S 19 párr. 11
¿Atisunmanchu Diosman achhuykuyta?
11 Jehová Diosmi Israel runakunata Puka lamar-qochata pasachirqan, chaymantapas tawa chunka watan paykunata cuidarqan ch’inneqpi purimushaqtinku, chayta leespaqa aswan allintan entiendenchis Diosninchis atiyniyoq kasqanta (Isaías 40:26). Puka lamar-qochata chimpanankupaqqa Diosmi sinchi kallpayoq wayrawan chaypi kaq unuta khallarparirqan, jinaspa kinsa millón más runakuna ch’aki jallp’anta purirqanku, paykunaq lloq’enkupitaq pañankupitaq unuqa perqa jina sayasharqan (Éxodo 14:21; 15:8). Ch’inneqta purimushaqtinkupas Jehová Diosqa allintan llaqtanta cuidarqan, chaymi juj kutin Diosqa unuta qaqa t’oqomanta lloqsichimurqan. Chaymantapas sapa tutamantanmi yuraq mujuman rijch’akuq mijuyta pampapi rijurichirqan (Éxodo 16:31; Números 20:11). Chaykunata leespaqa manan atiyniyoq kasqallantachu reparanchis aswanpas sut’itan yachanchis Diosqa atiyninwan llaqtanta yanapasqanta. Jehová Diosqa kallpachawaqninchis Diosmi, llakipi kashaspapas usqhayllan yanapaykuwanchis, chayta yachaspaqa maytan kusikunchis (Salmos 46:1).
w10-S 1/6 26 párrs. 4-6
Diosqa junt’aqpaqqa junt’aqllataqmi
Bibliapin willan Jehová Diosqa junt’aqpaq junt’aqllataq kasqanta. Chaypi nisqantaqa hebreo simipin khaynata t’ijrakullanmantaq: “Diosqa munakuywanmi yanapaykun”, nispa. Chhaynaqa junt’aq runaqa munakuywanmi jujkunata yanapaykun. Chaymi Jehová Diosqa mana jayk’aqpas junt’aq runataqa saqerparinqachu, aswanpas payta munakusqanraykun yanapanqapuni.
Chaymantapas junt’aq runaqa manan simillawanchu jujkunata “munakuykin” nin, aswanpas munakusqantan ruwasqanwan rikuchin. Chaymi Bibliapi Diosmanta rimaspa nin: “Junt’aqpaqqa junt’aqllataqmi kanki”, nispa. Arí, Diosqa ruwasqanwanmi junt’aq kasqanta rikuchin. Rey Davidmi chayta rikurqan, askha kutipin payqa sinchi llakikunapi tarikurqan, Jehová Diosmi ichaqa paywan kasharqan, jinaspa yanapaykurqan. Askha kutipin enemigonkunamantapas salvarqan, chaymi Davidqa Diosninchista anchata agradecekurqan (2 Samuel 22:1).
2 Samuel 22:26 nisqanman jina, ¿junt’aqllataqchu Jehová Dios noqanchiswanpas kanqa? Arí, yachasqanchis jina Jehová Diosqa manan cambianchu (Santiago 1:17). Payqa junt’aq Diosmi, junt’antaqmi imachus prometesqantaqa. Chaymi Davidqa nirqan: “Diosqa [...] manan pay sonqo runataqa saqerparinchu”, nispa (Salmos 37:28).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
“Aswan huch’uypaq” qhawarikusun
7 Diospa huch’uyaykukuq kasqanmi Davidpa sonqonman chayarqan. Chaymi takirqan: “Qanmi atipana escudoykita qowanki, llamp’u sonqo [“huch’uyaykukuq”, NM] kayniykin hatunchawan”, nispa (2 Sam. 22:36). Davidqa yuyaykurqanmi Israel llaqtapi allin qhawarisqa kasqanqa Dios huch’uyaykukuq kasqanrayku kasqanta, Diosqa Davidpi interesakuspan k’iraykamuqraq (Sal. 113:5-7). Chhaynatan ñoqanchiswanpas ruwan. Chaymi imayna runa kasqanchispas, ima ruway yachasqanchispas, Diospa llaqtanpi ima llank’ay chaskisqanchispas Diospa qowasqanchisrayku (1 Cor. 4:7). Chhaynaqa, ¿imaraykutaq ‘aswan huch’uykaq’ qollana kanman? Astawanqa Diosta servinanpaq aswan chaniyoq kasqanraykun (Luc. 9:48). Chaypi yuyaymanasun.
25-31 JULIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 SAMUEL 23, 24
“¿Jaywashankichu Jehová Diosman sacrificioykita?”
it-1-S 174
Arauna
Arauna sutiyoq runaqa gratisllan Davidman qoyta munarqan chajratapas wakakunatapas sacrificiota jaywananpaq. Davidmi ichaqa pagaytapuni munarqan. 2 Samuel 24:24 textopi nisqanman jinaqa Davidmi rantirqan chajratapas wakakunatapas 50 siclos qolqewan, chay textota qelqaqqa willasharqan altarta jatarichikunanpaq cheqasllata rantikusqantan, sacrificiota jaywanapaq wakakunata rantikusqallantawanmi. Ichaqa 1 Crónicas 21:25 textopin willan 600 siclos qorita pagasqanta, chayqa 77.000 dolaresmi valenman karqan, chay textota qelqaqqa willasharqan templota jatarichikunanpaq jatun jallp’ata rantikusqantan (1 Crón. 22:1-6; 2 Crón. 3:1). Templota jatarichikunanpaq rantikusqan jallp’aqa jatunmi karqan, yaqachus jina chayrayku soqta pachaj qoriwan chayta rantikurqan.
Kamachikuy Simiq qallariy yachachikuyninkuna yanapawanchis
8 Mayninpin Israel runakuna munasqankurayku paykunallamanta sacrificiokunata ofreceqku. Yaqapaschá chayta ruwaqku Diosta agradecekusqankurayku otaq sacrificiokuna haywasqankupi hina favorninta chaskinankupaq. Imaraykuña kaqtinpas, paykunapaqqa manachá sasachu karqan ofrecenankupaq allin animalkunata akllay. ¡Ancha kusisqan allin kaqninkuta qorqanku! Kay tiempopiqa manan Kamachikuy Simiq nisqanman hinachu ofrendakunata Diosman haywanchis. Ichaqa ruwashallanchismi sacrificiokunata, payta servinanchispaqmi tiemponchista, kallpanchista, kaqninchiskunatapas qonchis. Apóstol Pablon nirqan suyakuyninchismanta ‘sut’ita siminchiswan rimaspa’ hinallataq ‘allinkaqta ruwaspa yanapakuspa’ ima kusichinapaq sacrificiokuna haywasqanchista (Heb. 13:15, 16). Chay ruwaykunata imayna aparisqanchismi rikuchin Dios ñoqanchispaq tukuy ruwasqanmanta, lliw qowasqanchismantapas maytukuyta agradecekusqanchista. Rikusqanchis hina, imarayku ruwasqanchispas imayna ruwasqanchispas sonqomantapachan kanan, chhaynapin ñawpaq tiempopi paykunallamanta sacrificiokunata haywaq runakuna hina ruwasun.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w05-S 15/5 19 párr. 6
2 Samuel libromanta allin yachachikuykuna
23:15-17. Davidqa anchatan Diospa kamachikuyninkunata munakurqan, payqa Dios jinan ancha valorniyoqpaq qhawarirqan kausaytapas yawartapas, chaymi mana imaynallamantapas chay kamachikuykunata pisichayta munarqanchu. David jinan noqanchispas Diospa kamachikuyninkunata anchata respetananchis.
1-7 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 REYES 1, 2
“¿Yapamantachu mana allin kaqta ruwanki?”
it-2-S 910 párr. 2
Salomón
Adoniaswan paywan kashaq runakunapas uyarirqankun Guihón llaqtapi música tocaqkunata, runakunapas alto kunkawan “¡Rey Salomón kausachun!” nisqankuta. Jinan Adoniasqa paywan kashaq runakunapas reypa contranpi jatarisqankurayku mancharikuspa ayqekurqanku. Salomonmi ichaqa mana vengakuyta munarqanchu, chayta ruwaspan rikuchisharqan kamachikuyninpi thaj kausay kananta. Sichus David Salomonta mana usqhaychu rey kananpaq churanman karqan chayqa, Salomonqa wañuchisqachá kanman karqan. Adoniasqa yupaychana karpapin pakakusharqan, jinan Salomonqa Adoniasta maskhachimuspa ñaupaqenman pusachimurqan. Jinaspa nirqan: “Sichus noqa contra ima mana allintapas ruwanki chayqa, wañunkin”, nispa. Chay qhepamantaq wasinman kachapurqan (1 Rey. 1:41-53).
it-1-S 55
Adonías
Davidpa wañupusqan qhepamanmi Adoniasqa Bat-sebata nirqan: “Rey Salomonta rimaykapuway Sunem llaqtayoq Abisagta warmiypaq qopuwananpaq”, nispa. Abisagqa Davidtan cuidarqan puñuqmasintaqmi karqan. Adoniasqa nillarqantaqmi: “Allintan qanqa yachanki suyu kamachina noqaman tupawasqanta, llapan Israel runakunapas noqa rey kanaytan yuyasharqanku. Chaywanpas wayqeytan reyta churarqanku, Señor Diosmi chay jina kananta unancharqan”, nispa (1 Rey. 2:13-21). Yaqapaschá Adoniasqa chayta mañakushaspa juj chhikallantapas jatunchasqa kayta munasharqan Israelpi mana kamachikusqanmanta, chaymantapas chayta mañakusqanwanmi rikuchishallarqantaq rey kaytapuni munashasqanta. Chay tiempopiqa reypa esposankunapas tiyaqmasi warminkunapas payman qatiq reypallan kayta atirqanku (tupanachiy 2 Sam. 3:7; 16:21). Salomonqa repararqanmi Adoniasqa chay yuyaywan mañakushasqanta, jinan kamachirqan Adoniasta wañuchinankupaq, chaymi Benayaqa kaq ratu wañuchipurqan (1 Rey. 2:22-25).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w05-S 1/7 30 párr. 1
1 Reyes libromanta allin yachachikuykuna
2:37, 41-46. ¡Manan allintachu yuyaykushasunman Diospa kamachikuyninta p’akispa allillan kananchista piensaspaqa! Sichus mayqen iñiqmasipas paymantapuni wiñay kausayman apaq ñañu ñanmanta lloqsinqa chayqa, imaymana sasachakuykunapin rikukunqa (Mateo 7:14).
8-14 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 REYES 3, 4
“Yachayniyoq kayqa qorimantapas aswan valorniyoqmi”
Allin ruwasqallankuta qatikusun
4 Chayllaraq kamachikuyta qallarishaqtinmi Jehová mosqoyninpi rikhurispa tukuy ima munasqanta mañakunanpaq nirqan. Salomonqa mana experienciayoq kasqanta qhawarikuspan yachayta mañakurqan (leey 1 Reyes 3:5-9). Diosqa anchatan kusikurqan chay hina mañakusqanwan, manan qhapaq kaytachu nitaq hatunchaytachu mañakurqan; chayraykun “allin yachayta allin yuyaytawan” qorqan hinallataq qhapaq kaytapas (1 Rey. 3:10-14). Jesuspa nisqan hina, chhayna yachaysapa kasqantan Sabá llaqtapi reina uyarisqa, hinaspa chay karu llaqtamantaraq risqa cheqaqchus kasqanta yachananpaq (1 Rey. 10:1, 4-9).
5 Kunanqa manan huk milagrowanqa yachayta chaskisunmanchu. Salomonpa nisqan hina, Diosmi yachaytaqa qon, ichaqa chayta tarinapaq sapankanchis imachus ruwananchismantan nillarqantaq: “Yachayta makilla uyariy, allin yuyayman sonqollikuy”, nispa. Hinaspapas, anchatan kallpachakunanchis, nirqanmi: “Mañakuy” ‘waqyakushallay’ ‘maskhashallay’, nispa (Pro. 2:1-6). Chaypi nisqan hina, llapanchispas atisunmanmi yachayniyoq kayta.
6 Allinmi kanman kaykuna tapukuy: “¿Allintachu hap’ikuni Salomonpa ejemplonta, pay hinachu yachayta valorani?”, nispa. Kay tiempopiqa qolqe pisiyasqanwanmi askha runa llank’anallapi otaq qolqellapi yuyaykunku, chayman hinataq decidinku imata hayk’a tiempo estudiayta. ¿Ñoqanchispas familianchispas chhaynatachu yuyaykunchis? ¿Imapas decidisqanchis rikuchinchu Diospa yachaynin valorasqanchista, chayta maskhasqanchistapas? ¿Astawan yachayta tarinapaq cambiasunmanchu imakuna ruway yuyaykusqanchista? Kawsayninchispi yachayta tariy, chayman hina kawsaypas allinninchispaqmi. Chayta ruwaqkunatan Salomón nin: “Chaypachan entiendenki imaynatachus allinta kawsanaykipaq, entiendellankitaq imachus chaninkayta, chaninchayta, k’apak-kaytapas”, nispa (Pro. 2:9).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w98-S 1/2 11 párr. 15
Jehová Diosqa junt’anmi imachus prometesqanwan
15 Jehová Diosmi Abrahanta prometerqan mirayninta bendecinanpaq, chay nisqanqa junt’akurqan Israel runakunapin. 1473 watapi manaraq Jesús jamushaqtinmi Josueqa Moisespa rantinpi Israel llaqtata umallirqan. Jinan payqa Israel llaqtata Canaán jallp’aman pusaykurqan. Chay qhepamantaq chay jallp’ata Israelpi ayllukunaman rakirqan, chayta ruwasqanwanmi Jehová Diosqa Abrahanman prometesqanta junt’asharqan. Israel runakuna Diosta junt’aq sonqowan serviqtinkuqa, Jehová Diosqa yanaparqanmi enemigonkunata atipanankupaq. Chaymi astawanqa rikukurqan rey Davidpa kamachikusqan tiempopi. Rey Salomón kamachikusqan tiempopipas Abrahanman Diospa prometesqanqa astawanraqmi junt’akurqan, chaymi Bibliapi nin: “Judá runakunapas Israel runakunapas mana yupay atiymi karqanku lamar-qocha patapi aqo jina. Paykunan mikhurqanku ujarqanku, ancha kusisqataq kausarqanku”, nispa (1 Reyes 4:20).
15-21 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 REYES 5, 6
“Tukuy sonqowanmi Diospa wasinta ruwarqanku”
w11-S 1/2 15 párr. 5
¿Yacharqankichu?
Líbano cheqasmanta cedro sach’aqa sumaq q’apayniyoqmi karqan, manataqmi thutapas thutaqchu, chaymi chay cedro k’ullukunaqa ancha valorniyoq karqan. Chaychá Salomonqa chay k’ullukunata utilizarqan Diospa templonta jatarichinanpaq. Kay tiempopiqa Líbano cheqaspiqa pisillañan chay sach’akunaqa tarikun.
it-1-S 451
Cedro
Cedro k’ullukunata Jerusalenman apamunankupaqqa waranqanpi runakunan llank’arqanku sach’ata wit’uspa apamuspa ima. Paykunan Tiro llaqtaman apamurqanku, chaymantataq lamar-qochaq cantonta tuytuchispa aparqanku Jope llaqtakama. Chay llaqtamantataq Jerusalén llaqtakama apamurqanku. Tukuy chaykunataqa ruwarqanku rey Salomón rey Hiramwan rimanakusqankuman jinan (1 Rey. 5:6-18; 2 Crón. 2:3-10). Salomonpa tiemponpiqa askha cedro k’ullukunan Israel llaqtaman chayamurqan, chaymi Bibliapi nin: “Cedro kurkukunatapas Shefela moqo-moqopi k’ita higos sach’ata jinaraqmi juñurqan”, nispa (1 Rey. 10:27; tupanachiy Isa. 9:9, 10).
it-2-S 1097 párr. 4
Templo
Salomonqa kinsa chunka waranqa runakunatan juñurqan llank’achinanpaq, jinaspa chunka waranqa runata Líbano cheqasman sapa killa apachirqan, chaymi llank’aqkunaqa iskay killa wasinkupi qhepakuqku (1 Rey. 5:13, 14). Chaymantapas waj llaqtayoq runakunamantan qanchis chunka waranqa runakunata juñurqan q’epikunata apanankupaq, pusaq chunka waranqa runakunatataq rumikunata tuphanankupaq (1 Rey. 5:15; 9:20, 21; 2 Crón. 2:2). Chaymantapas Salomonqa 550 runakunatan capataz kanankupaq churarqan, paykunaq yanapaqnintaq 3.300 runakuna karqan (1 Rey. 5:16; 9:22, 23). Chay capatazkunamantaqa 250 runakunan Israelmanta kankuman karqan, 3.600 runakunataq waj llaqtamanta kankuman karqan ( 2 Crón. 2:17, 18).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
g-S 5/12 17, recuadro
Bibliapi kaq profeciakunaqa k’apajtan junt’akurqan. Ñaupaq kaq parte
IMA WATAPICHUS PASASQANTAN K’APAJTA WILLAN
1 Reyes 6:1 textopin nishan: “Israel runakunaq Egipto suyumanta lloqsimpusqan tawa pachaj pusaq chunka wata kashaqtin, tawa wataña Israelpi kamachikushaspa, wataq Zif nisqa iskay kaq killanpi Salomonqa Señor Diospaq wasita sayarichiyta qallarirqan”, nispa. Ima watapichus ima killapichus imapas pasasqanta Bibliapi willasqanwanmi sut’ita yachanchis chaykuna pasasqan cheqaqpuni kasqanta.
1513 watapin Israel runakunaqa Egiptomanta lloqsimurqanku, 479 watakuna pasasqan qhepamantaq Salomonqa tawa wataña kamachikusharqan, chayqa karqan 1034 watapin.
22-28 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 REYES 7
“¿Imatan yachasunman templopi kaq iskay columnakunamanta?”
w13-S 1/12 13 párr. 3
“Orqokunamantan cobreta orqonkichis”
Salomonqa askha cobretan utilizarqan templota ruwananpaqqa. Chay cobretaqa papan Davidmi juñurqan Siria llaqtata atipasqan qhepaman (1 Crónicas 18:6-8). Jatun qocha nisqa puruñapin unuta churakurqan sacerdotekuna maqchikunankupaq, chay puruñamanqa 66.000 litro unun jaykurqan, chay puruñaqa kinsa waranqa kilota jinachá pesarqan (1 Reyes 7:23-26, 44-46). Chaymantapas iskay jatun columnakunatan ruwarqan temploman jaykunapi. Chay columnakunaqa pusaq metro sayayniyoqmi karqan, muyuriqnin rakhutaq yaqa iskay metro karqan, chay columnakunaq umantaq iskay metro sayayniyoq karqan (1 Reyes 7:15, 16; 2 Crónicas 4:17). Chaykunata ruwakunallanpaqraqmi askha cobreta necesitakurqan.
it-1-S 361
Iskay kaq Boaz
Wichay ladoman qhawariq jujnin columnaq sutinmi Boaz karqan, chay columnakunaqa templo jaykuna punkupin kasharqan. Boaz sutiqa “kallpawan” ninantan ninman karqan. Uray ladoman qhawariq juj kaq columnaq sutintaq Jakín karqan, chayqa “Jehová Diosmi allinta sayachinqa” ninantan nirqan. Chhaynaqa chay iskayninta pañamanta lloq’e ladoman leespaqa nirqanmi: “Jehová Diosmi templota allinta sayachinqa kallpawan”, nispa (1 Rey. 7:15-21).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 282
Bañakuy
Jehová Diosta llapa serviqkunaqa limpion kananku cuerponkupipas kausayninkupipas. Chaymi sut’ita rikukurqan yupaychana karpapi llank’aqkunapi, templopi llank’aqkunapipas. Aaronta churinkunata sacerdote kanankupaq churaqtinkuqa paykunaqa ñaupaqtan bañakurqanku sacerdote p’achankuwan churakunankupaq (Éx. 29:4-9; 40:12-15; Lev. 8:6, 7). Sacerdotekunaqa makinkutapas chakinkutapas maqchikunankupaqqa yupaychana karpaq pationpi kaq puruñamanta unuwanmi maqchikurqanku. Salomonpa tiemponpitaq templopi kaq jatun puruñamanta unuwan maqchikurqanku (Éx. 30:18-21; 40:30-32; 2 Crón. 4:2-6). Jucha pampachana p’unchaypitaqmi uma sacerdoteqa iskay kutita bañakunan karqan (Lev. 16:4, 23, 24). Azazel nisqapaq orqo cabrata apaqkunapas, sacrificiopi jaywasqa animalkunaq usphanta jawaman apaqkunapas p’achankutan t’aqsananku karqan, cuerponkutataq bañakunanku karqan tiyashasqanku karpaman kutimunankupaq (Lev. 16:26-28; Núm. 19:2-10).
29 AGOSTO-4 SETIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 1 REYES 8
“Salomonqa k’umuykukuspan Diosmanta mañakurqan”
Biblia estudiaymi yanapasunki sumaqta mañakunaykipaq
9 Jehová Dios uyariwananchispaqqa sonqomantan mañakunanchis. Ñawpaqkaq Reyes libropin 8 capitulopi willakushan, Jerusalenpi Dios yupaychana wasi inaugurakuqtin tukuy sonqowan Salomonpa mañakusqanmanta, chayqa karqan 1026 watapi M.J.N. Rimanakuy arcata yupaychana wasi ukhuman Ch’uyay-ch’uya cheqaskama apaykuqtinku, wasiman Diospa phuyun hunt’aykusqan qhepatan, Salomonqa askha runaq qayllaypi Diosta hatuncharqan.
10 Chay mañakuyta t’aqwispaqa askha kutitan “sonqo” simita tarinchis. Salomonqa nirqanmi Jehová Dioslla runaq sonqonta reqsisqanta (1 Rey. 8:38, 39). Chaymantapas mañakuyninpi nisqanman hina, Diosqa chaskinmi “tukuy sonqo[wan]” payman kutirikuqkunata. Sichus Israel runakuna enemigonkuq makinpi tarikunkuman chaypas, hunt’aq sonqo kaqtinkuqa Diosqa uyarinmanmi mañakusqankuta (1 Rey. 8:48, 58, 61). Arí, tukuy sonqowanmi mañakunanchis.
w99-S 15/1 17 párrs. 7, 8
K’umuykukuspan mañakunanchis
7 Sapallanchispiña otaq askha runaq qayllanpiña Diosmanta mañakusunman chaypas, k’umuykukuywanmi mañakunanchis (2 Crónicas 7:13, 14). Rey Salomonqa Jehová Diospa templonta inaugurashaqtinkun k’umuykukuspa askha runaq qayllanpi Diosmanta mañakurqan. Salomonqa ancha sumaq templotan jatarichirqan, chay templo jinaqa manan jayk’aqpas kay pachapiqa sayarichikurqanchu. Ichaqa k’umuykukuspan Diosmanta mañakurqan, nirqanmi: “¿Cheqaqtachu qan Diosqa kay pachapi tiyawaq? Janaq pachapas manan chaskiyta atisunkichu ancha jatun kashaspa, ¿imanpaqraqtaq kanman kay wasi sayarichisqayqa?”, nispa (1 Reyes 8:27).
8 Salomón jinan noqanchispas jujkunaq qayllanpi Diosmanta mañakushaspaqa k’umuykukuspa mañakunanchis. Sut’itan rimasqanchispi imayna kunkawanchus rimasqanchispipas chayqa rikukunan. K’umuykukuspa mañakuq runaqa manan jujkunaq admirananpaq jinachu rimanan, aswanpas Jehová Diosta jatunchananpaq jinan mañakunan (Mateo 6:5). Chaymantapas k’umuykukuspa mañakusqanchisqa imachus nisqanchispin sut’ita reparakunan. Diosmanta mañakushaspaqa manan Diostaqa tanqasunmanchu munasqanchisman jina imapas ruwakunanpaqqa. Aswanmi munayninman jina imapas ruwakunanpaq mañakunanchis. Salmos librota qelqaqpas khaynatan mañakurqan, paymi nirqan: “Señorniyku, rogakuykikun qespichiwanaykikupaq, Diosniyku mañakuykikun t’ikarichiwanaykikupaq”, nispa (Salmos 118:25; Lucas 18:9-14).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 475 párr. 4
Janaq pacha
Salomonmi Jerusalén llaqtapi Diospaq templota ruwarqan, paymi Diosmanta mañakushaspa nirqan: “Janaq pachapas manan chaskiyta atisunkichu ancha jatun kashaspa”, nispa (1 Rey. 8:27). Jehová Diosmi kamarqan janaq pachataqa, chaywanmi yachanchis ancha atiyniyoq kasqanta. Arí, “sapan sutillanmi ancha jatunqa, qhapaq-atiyninqa kay pachamantapas janaq pachamantapas aswanraqmi” (Sal. 148:13). Jehová Diosqa atinmanmi makillanwan janaq pachata mediyta, imaynan runaqa makinpa dedonkunawan imatapas medinman jinata (Isa. 40:12). Chaywanqa manan nishanchischu: “Diosqa manan juj cheqaspiqa tiyanchu”, nispaqa. Chaymantapas manan nishanchischu: “Diosqa tukuy ladopichá kashan”, nispaqa. Kikin Salomonmi mañakushaspa nirqan: “Mañakuqtiykuqa uyariykullawankikupunin, janaq pacha tiyanaykimanta uyariykamullawankiku”, nispa (1 Rey. 8:30, 39).