Ndi Upi Undimomwene Unalonga Pya Mulungu?

1, 2. Thangwi yanji kazinji kene mphyadidi kucita mibvundzo?

MWATOMA kale kuona kuti anapiana asacita tani mibvundzo? Azinji asatoma kubvundza munapfundza iwo kulonga. Iwo asakuyang’anisisani mbabvundza pinthu ninga ipi: Thangwi yanji thambo ndi yakuthundwira? Kodi nyenyezi zacitwa nanji? Mbani adapfundzisa mbalame kuimba? Panango imwe munayesera kutawira, mbwenye kazinji kene pisanentsa. Panango ntawiro wanu wadidi unasosa mbvundzo unango: Thangwi yanji?

² Anacita mibvundzo si anapiana basi tayu. Munakula ife, tisapitiriza kubvundza. Tisacita pyenepi toera kugumana citsogolero, kudziwa ngozwi zakuti tisafunika kuzicalira, peno toera kumalisa cilepelepe cathu. Mbwenye pisaoneka kuti anthu azinji asasiya kucita mibvundzo, makamaka mibvundzo yakufunika kakamwe. Peno asasiya kusaka matawiro.

 3. Thangwi yanji azinji asasiya kusaka matawiro a mibvundzo yakufunika kakamwe?

³ Nyerezerani mbvundzo uli pa tsamba yakutoma ya bukhu ino, mibvundzo iri pa mafala akutoma, peno iri pakutoma pa nsolo uno. Ineyi ndi mibvundzo mingasi yakufunika kakamwe yakuti munakwanisa kuicita. Inde, anthu azinji asiya kusaka matawiro. Thangwi yanji? Kodi Bhibhlya iri na matawiro? Anango asanyerezera kuti matawiro ace ndi akunentsa kuabvesesa. Anango asanyerezerambo kuti kucita mibvundzo kunaapasa manyadzo. Na anango asaona kuti mibvundzo ineyi inatawirwa basi ene na atsogoleri na apfundzisi a mauphemberi. Ndiye tani kuna imwe?

4, 5. Ndi mibvundzo ipi yakufunika kakamwe yakuti tinakwanisa kuicita mu umaso, na thangwi yanji tisafunika kusaka matawiro ace?

⁴ Panango musafuna kudziwa matawiro a mibvundzo yakufunika kakamwe mu umaso. Mwakukhonda penula midzidzi inango musabvundzika: ‘Ndi cipi cifuniro ca umaso? Kodi umaso uno ndi pyonsene pyakuti piripo? Mulungu akhala tani?’ Mphyadidi kucita mibvundzo ineyi, pontho mphyakufunika kupitiriza kusaka mpaka kugumana matawiro akutsandzayisa na akunyindirika. Mpfundzisi wambiri Yezu Kristu alonga: ‘Pitirizani kuphemba, munadzapaswa. Pitirizani kusaka, munadzagumana. Pitirizani kudhima nsuwo, munadzafungulirwa.’​—Mateo 7:7.

⁵ Mungapitiriza ‘kusaka’ matawiro a mibvundzo yakufunika, munadzaona kuti kusaka kweneku kunadzakhala kwakuphindulisa kakamwe. (Misangani 2:1-5) Mwakukhonda tsalakana pinakupangani anthu anango, matawiro alipo, na imwe munakwanisa kuagumana m’Bhibhlya. Matawiro anewa nkhabe nentsa kuabvesesa. Kusiyapo pyenepi, iwo asapereka cidikhiro na asatsandzayisa. Iwo anakwanisa kukuphedzani kukhala na umaso wakutsandzayisa cincino. Pakutoma, tendeni tione mbvundzo unanentsa anthu azinji.

 6. Thangwi yanji anthu azinji asanyerezera kuti Mulungu nkhabe ntsisi na nyatwa zinatamba anthu?

⁶ Anthu azinji asanyerezera kuti ntawiro wa mbvundzo unoyu ndi inde. Iwo asanyerezera: ‘Khala Mulungu asatsalakana, kodi dziko mbidakhala yakuipa tenepa?’ Tingayang’ana dziko yapantsi tisaona kuti yadzala na nkhondo, kuidana, na utcerengi. Pontho ife tisaduwala, tisanentseka, tisaluza anthu akufunika mu kufa. Natenepa, azinji asalonga: ‘Khala Mulungu asatsalakana ife na nyatwa zathu, kodi iye mbadakwanisa tayu kukhondesa pinthu pyenepi kucitika?’

 7. (a) Kodi apfundzisi a mauphemberi asacitisa tani anthu azinji kunyerezera kuti Mulungu ndi wakuuma ntima? (b) Mwandimomwene Bhibhlya isapfundzisanji thangwi ya mayesero akuti anakwanisa kutigwera?

⁷ Pyakutsukwalisa kakamwe, midzidzi inango apfundzisi a mauphemberi asacitisa anthu kunyerezera kuti Mulungu ndi wakuuma ntima. Munjira ipi? Pangaoneka ngozwi, iwo asalonga kuti ndi cifuno ca Mulungu. Mwandimomwene, apfundzisi anewa asapasa mulando Mulungu thangwi ya pinthu pyakuipa pinacitika. Kodi unoyu ndi undimomwene unalonga pya Mulungu? Kodi mwandimomwene Bhibhlya isapfundzisanji? Tyago 1:13 isatawira: ‘Nee munthu m’bodzi alonge pakupendiwa kuti: anandipenda ndi Mulungu; thangwi Mulungu anacimwana kupenda toera acite pyakuipa, iyembo hanapenda nee munthu m’bodzi tayu.’ Natenepa cipo Mulungu ndi phata ya uipi unaona imwe mu dziko inakuzungulirani. (Lerini Yobe 34:10-12.) Mwandimomwene, iye asatawirisa kuti pinthu pyakuipa picitike. Mbwenye pana kusiyana kukulu pakati pa kutawirisa cinthu kucitika na kucicitisa.

8, 9. (a) Kodi munalandanisa tani kusiyana kwa kutawirisa uipi na kuucitisa? (b) Thangwi yanji nee mphyakuthema kwa ife kupasa mulando Mulungu thangwi yakutawirisa anthu kutowerera njira zawo zakuipa?

⁸ Mwacitsandzo, nyerezerani baba wandzeru na waufuni wakuti mwanace aciri kukhala panyumba na anyakubalace. Mwana angasandukira anyakubala mbatonga kubuluka panyumba, babace hanankhondesa tayu. Mwana angasankhula njira yakuipa mbagwerwa na nyatwa, kodi baba ndiye acitisa nyatwa za mwanace? Nkhabe. (Luka 15:11-13) Munjira ibodzi ene, Mulungu nee akhondesa anthu mudasankhula iwo kutowerera njira yakuipa, mbwenye Iye si ncitisi wa nyatwa zinaagwera tayu. Mwandimomwene, si kwakuthema tayu kupasa mulando Mulungu thangwi ya nyatwa zonsene za anthu.

⁹ Mulungu ali na mathangwi adidi akutawirisa anthu kutowerera njira yakuipa. Ninga Nciti wathu wandzeru na wamphambvu, iye nee akhafunika kufokotoza mathangwi ace kwa ife. Mbwenye na ufuni, Mulungu acita pyenepi. Munadzapfundza pizinji pya mathangwi anewa mu Nsolo 11. Mbwenye dziwani kuti Mulungu si nsosi wa nyatwa zinathimbana na ife tayu. M’mbuto mwa pyenepi, iye asatipasa njira ibodzi toera kumalisa nyatwa!​—Izaiya 33:2.

10. Thangwi yanji tinakwanisa kunyindira kuti Mulungu anadzamalisa pyakuipa pyonsene?

¹⁰ Mwakuthimizira, Mulungu ndi wakucena. (Izaiya 6:3) Ipi pisabveka kuti iye ndi waungwiro. Mwa iye nkhabe cidzindikiro ca uipi. Natenepa tinakwanisa kun’nyindira mwakukwana. Nee tinanyindira anthu munjira ibodzi ene, thangwi midzidzi inango asakhala akuipa. Ngakhale ntongi wakuona ntima kakamwe kazinji kene asasowa mphambvu yakumalisa kuipa kunacitwa na anthu akuipa. Mbwenye Mulungu ndi wa mphambvu zonsene. Iye anakwanisa na anadzamalisa pyakuipa pyonsene pinacitiswa na anthu. Mulungu angadzacita pyenepi, anadzamalisiratu kuipa kwenda na kwenda!​—Lerini Masalmo 37:9-11.

11. (a) Mulungu asaona tani kusowa ulungami? (b) Mulungu asaona tani kuthabuka kwanu?

¹¹ Mulungu asaona tani pinacitika mu dziko na mu umaso wanu? Mwandimomwene, Bhibhlya isapfundzisa kuti Mulungu ‘asafuna cilungamo.’ (Masalmo 37:28) Natenepa iye asaona pinthu pyakulungama na pyakuipa. Iye asaida mitundu yonsene yakusowa ulungami. Bhibhlya isalonga kuti mudadzala uipi pa dziko ndzidzi wakale, Mulungu ‘abva kupha pikulu muntima mwace’. (Genesi 6:5, 6) Mulungu hadacinja tayu. (Malakiya 3:6) Iye aciri kuida nyatwa inacitika mu dziko yonsene yapantsi. Pontho Mulungu asaida kuona anthu mbathabuka. Bhibhlya isalonga: ‘Iye asakutsalakanani.’​—Lerini 1 Pedro 5:7.

12, 13. (a) Thangwi yanji tiri na makhaliro adidi ninga ufuni, pontho ufuni usakhuya tani maonero athu a pinacitika mu dziko? (b) Thangwi yanji munakwanisa kunyindira kuti Mulungu anadzamalisa nyatwa?

¹² Tinakwanisa tani kukhala na cinyindiro cakuti Mulungu asaida kuona anthu mbakathabuka? Onani cipangizo cinango. Bhibhlya isapfundzisa kuti munthu acitwa mwakulandana na Mulungu. (Genesi 1:26) Natenepa ife tina makhaliro adidi thangwi Mulungu ali na makhaliro adidi. Mwacitsandzo, kodi imwe nkhabe nentseka mungaona munthu wakusowa mulando mbathabuka? Khala imwe musanentseka na kusowa ulungami kweneku, khalani na cinyindiro cakuti Mulungu asabva nako kupha kakamwe.

¹³ Cinthu cadidi kakamwe ciri na anthu ndi luso ya kufuna. Pyenepi pisapangizambo Mulungu. Bhibhlya isapfundzisa kuti ‘Mulungu ndi ufuni.’ (1 Jwau 4:8) Ife tisafuna thangwi Mulungu asafuna. Kodi ufuni mbudakucitisani kumalisa kuthabuka na kusowa ulungami kunaona imwe mu dziko? Mbamudakhala na mphambvu zakucita pyenepi, mbamudapicita? Inde! Munakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Mulungu anadzamalisa kuthabuka na kusowa ulungami. Mapikiro adalongwa pa matomero a bukhu ino si ndoto tayu peno cidikhiro capezi. Ndimomwene kuti mapikiro a Mulungu anadzakwanirisika! Toera mukhale na cikhulupiro ku mapikiro anewa, musafunika kudziwa pinango thangwi ya Mulungu adacita mapikiro anewa.

14. Kodi dzina ya Mulungu ndi ipi, na thangwi yanji tisafunika kuiphatisira?

¹⁴ Khala musafuna kuti munthu akudziweni, mbamudacitanji? Mbamudampanga dzina yanu. Kodi Mulungu ali na dzina? Mauphemberi mazinji asatawira kuti dzina yace ndi “Mulungu” peno “Mbuya,” mbwenye anewa si madzina ace tayu. Pyenepi ndi pidzo, ninga “mambo” na “prezidenti” ndi pidzo. Bhibhlya isapfundzisa kuti Mulungu ali na pidzo pizinji. “Mulungu” na “Mbuya” ndi pingasi pya ipyo. Mbwenye Bhibhlya isapfundzisambo kuti dzina ya Mulungu ndi Yahova. Masalmo 83:18 (Tradução do Novo Mundo) isalonga: “Imwe, wakuti dzina yanu ndi Yahova, imwe mwekha ndimwe Wankulu kakamwe kupiringana pyonsene pa dziko yapantsi.” Khala Bhibhlya yanu nkhabe dzina ineyi, musafunika kuona N’thimiziro, “Kuphatisira Dzina Ya Mulungu Na Kudziwa Mabvekero Ace” toera kupfundza thangwi yanji piri tenepa. Undimomwene ndi wakuti dzina ya Mulungu isagumanika maulendo pikwi pizinji m’malemba akale a Bhibhlya. Natenepa, Yahova asafuna kuti mudziwe dzina yace na kuiphatisira. Tinakwanisa kulonga kuti iye asaphatisira Bhibhlya toera kupidziwisa ekha kwa imwe.

15. Dzina yakuti Yahova isabvekanji?

¹⁵ Mulungu apasika ekha dzina yakudzala na mabvekero. Dzina yace, Yahova, isabveka kuti Mulungu asakwanisa kukwanirisa mapikiro onsene anacita iye na asakwanisa kukwanirisa cifuniro consene cinanyerezera iye.a Dzina ya Mulungu ndi yakupambulika, yasiyana na anango. Yathema iye basi. Munjira zizinji, Yahova ndi wakupambulika. Thangwi yanji piri tenepa?

16, 17. Tisapfundzanji pya Yahova kubulukira ku pidzo ipi pinatowerera: (a) “Wamphambvu zonsene”? (b) ‘Mambo wakwenda na kwenda’? (c) “Nciti”?

¹⁶ Taona kuti Masalmo 83:18 isalonga pya Yahova: “Imwe mwekha ndimwe Wankulu kakamwe.” Sawasawa, Yahova basi asalongwa ninga “Wamphambvu zonsene.” Apokalipse 15:3 isalonga: ‘Yahova, Mulungu wa mphambvu zonsene, pinthu pyonsene pinacita imwe mphikulu na pyakudzumisa. Ndimwe Mambo wa mitundu ya anthu onsene. Njira zanu ndi za ulungami na za udidi.’ Cidzo cakuti “Wamphambvu zonsene” cisatipfundzisa kuti Yahova ndi wamphambvu kakamwe kupiringana pinthu pyonsene. Mphambvu zace nkhabe landaniswa. Cidzo cakuti ‘Mambo wa kwenda na kwenda’ cisatikumbusa kuti Yahova ndi wakupambulika munjira inango. Iye ndiye ekhene wakuti alipo m’midzidzi yonsene. Masalmo 90:2 isalonga: “Ndimwe Mulungu wakukhala na kukhala.” Kodi pyenepi nkhabe kukudzumatirisani?

¹⁷ Yahova ndi wakupambulikambo thangwi iye basi ndi Nciti. Apokalipse 4:11 isalonga: ‘Imwe, Yahova, Mulungu wathu, pisafunika kuti mutambire mbiri, kulemerera na mphambvu, thangwi imwe mwacita pinthu pyonsene, mbapikhala thangwi ya imwe, mwapifuna mbamupicita.’ Pinthu pyonsene, pyakucitwa pyauzimu pyakukhonda oneka kudzulu, nyenyezi zinadzadza kudzulu namasiku, misapo inakula m’miti, nyama zinasambirira m’bara na m’mikulo​—pyonsene piripo thangwi Yahova ndi Nciti!

18. Thangwi yanji anthu anango asanyerezera kuti cipo anakwanisa kufendedzera Mulungu, mbwenye Bhibhlya isapfudzisanji?

¹⁸ Kuleri pya makhaliro akudzumatirisa a Yahova kusacitisa anthu anango kugopa. Iwo asanyerezera kuti Mulungu ali kudzulu kakamwe kwa iwo, kwakuti cipo anakwanisa kunfendedzera peno kukhala akufunika kwa Mulungu unoyu wakudzuludzulu. Kodi kunyerezera kweneku ndi kwadidi? Bhibhlya isapfundzisa pyakusiyana. Isalonga pya Yahova: “Iye hali kutali na ife tonsene tayu.” (Machitiro 17:27) Bhibhlya isatisembedzera: ‘Fendedzerani Mulungu, tenepa Mulungu anadzakufendedzeranimbo.’​—Tyago 4:8.

19. (a) Tinatoma tani kufendedzera Mulungu, na pana phindu yanji? (b) Ndi makhaliro api a Mulungu anakukomeresani kakamwe?

¹⁹ Munakwanisa tani kufendedzera Mulungu? Cakutoma, pitirizani na kucita pinacita imwe cincino​—kupfundza pya Mulungu. Yezu alonga: ‘Umaso wakukhaliratu ndi uyu: anthu akudziweni kuti ndimwe mwekha Mulungu wa maso, adziwembo Yezu Kristu adatuma imwe.’ (Jwau 17:3) Inde, Bhibhlya isapfundzisa kuti kupfundza pya Yahova na Yezu pisatsogolera ku ‘umaso wakukhaliratu’! Ninga tamala kuona, ‘Mulungu ndi ufuni.’ (1 Jwau 4:16) Yahova alimbo na makhaliro anango mazinji adidi na akukomeresa. Mwacitsandzo, Bhibhlya isalonga kuti Yahova ndi Mulungu ‘wantsisi zikulu na wakupfulika, wakudembuka kuipirwa, mbakhala na ntsisi na ulungami.’ (Eksodo 34:6) Iye ndi ‘wadidi na wa ntima wakulekerera.’ (Masalmo 86:5) Mulungu ndi wakupirira. (2 Pedro 3:9) Iye ndi wakukhulupirika. (Masalmo 18:25) Mungaleri Bhibhlya, munadzaona njira inapangiza Yahova kuti ali na makhaliro anewa na anango mazinji akukomeresa.

20-22. (a) Kodi kucimwana kwathu kuona Mulungu kusatipingiza kunfendedzera? Fokotozani. (b) Kodi anthu anango anacitanji mbanyerezera kuti ali kukuphedzani, mbwenye musafunika kucitanji?

²⁰ Mwandimomwene, ife nkhabe kwanisa kuona Mulungu thangwi iye ndi Nzimu wakuti nkhabe oneka. (Jwau 1:18; 4:24; 1 Timoti 1:17) Mbwenye mungapfundza pya iye kubulukira m’Bhibhlya, munadzandziwa ninga Munthu. Ninga kulonga kwa nyamasalmo, munakwanisa ‘kuona udidi wa Yahova.’ (Masalmo 27:4; Aroma 1:20) Munathimizira imwe kupfundza pya Yahova, iye anadzakhala wandimomwene kakamwe kwa imwe na munadzakhala na mathangwi mazinji toera kunfuna na kupibva kuti muli dhuzi na iye.

²¹ Pang’ono na pang’ono munadzabvesesa kuti thangwi yanji Bhibhlya isatipfundzisa kunyerezera Yahova ninga Babathu. (Mateo 6:9) Si thangwi yakuti umaso usabuluka kuna iye basi tayu mbwenye iye asafuna kuti pingakwanisika tikhale na umaso wadidi ninga pinafunira baba onsene waufuni kwa mwanace. (Masalmo 36:9) Bhibhlya isapfundzisambo kuti anthu anakwanisa kukhala axamwali a Yahova. (Tyago 2:23) Nyerezerani, imwe munakwanisa kukhala xamwali wa Nciti wakudzulu na pantsi!

²² Munathimizira imwe kupfundza Bhibhlya, panango munagumana anthu anango anafuna kukucitisani kuti musiye kupfundza mbanyerezera kuti ali kukuphedzani. Panango anapswipa ntima kuti munadzacinja pikhulupiro pyanu. Mbwenye lekani kutawirisa kuti munthu akusiyiseni kucita uxamwali wadidi kakamwe wakuti munakwanisa kukhala nawo.

23, 24. (a) Thangwi yanji musafunika kupitiriza na kucita mibvundzo ya pinapfundza imwe? (b) Kodi nsolo unatowera unadzadinganji?

²³ Mwandimomwene, panadzakhala pinthu pyakuti pakutoma nee munapibvesesa. Pyenepi pisaphemba kucepeseka toera kuphemba ciphedzo, mbwenye lekani kubwerera nduli thangwi ya manyadzo. Yezu alonga kuti mphyadidi kucepeseka ninga mwana wang’ono. (Mateo 18:2-4) Ninga tisadziwa, anapiana asacita mibvundzo mizinji. Mulungu asafuna kuti imwe mugumane matawiro. Bhibhlya isasimba ale akhali na cifuno cakupfundza pya Mulungu. Iwo adinga Malemba mwacidikhodikho toera kukhala na cinyindiro cakuti pikhapfundza iwo pikhali undimomwene.​—Lerini Machitiro 17:11.

²⁴ Njira yadidi yakupfundza pya Yahova ndi kudinga Bhibhlya. Iyo yasiyana na mabukhu anango. Munjira ipi? Nsolo unatowera unadzadinga pyenepi.