ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුල ගැන ඔබ අසා තිබෙනවාද?

ඔබ බයිබලය කියවන විට ෂාපාන් ගැනත් සැලකිය යුතු බලපෑමක් කළ හැකි ඔහුගේ පවුල් සාමාජිකයන් ගැනත් සඳහන් කර තිබෙන අවස්ථා ඔබේ නෙත ගැටී ඇද්ද? ඇත්තටම ඒ අය කවුද? ඔවුන් මොනවාද කළේ? ඔවුන්ගෙන් අපට ඉගෙනගන්න පුළුවන් මොනවාද?

“මෙෂුල්ලාම්ගේ පුත්‍රයා වන අශලියාගේ පුත්‍ර වූ ෂාපාන්ව” අපට බයිබලයේ හඳුන්වා දෙන්නේ පො.යු.පෙ. 642දී පමණ යොෂියා රජ සැබෑ නමස්කාරය යළි නඟා සිටුවීම හා සම්බන්ධ සිද්ධියේදී. (2 රාජාවලිය 22:3) පොදු යුගයට පෙර 607 යෙරුසලමේ විනාශය දක්වා ගත වූ අවුරුදු 36 තුළදී ඔහුගේ පුත්‍රයන් හතරදෙනා වන අහිකාම්, එලාසා, ගෙමරියා, යාසනියා සහ ඔහුගේ මුනුබුරන් දෙදෙනා වන මීකායා සහ ගෙදලියාව අපට හඳුන්වා දී තිබෙනවා. (වගුව බලන්න.) “ෂාපාන්ගේ පවුල [යූදා රාජධානියේ] නිලධාරි මණ්ඩලයේ වැඩි බලතල හිමි කරගනිමින් යොෂියාගේ කාලයේ සිට වහල්භාවය දක්වා රජුගේ පිටපත්කරුවන් වශයෙන්ද සේවය කළා” කියා එන්සයික්ලොපිඩියා ජුඩෙයිකා පැහැදිලි කරනවා. ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුල ගැන බයිබලයේ පවසන දේට අපගේ අවධානය යොමු කිරීමෙන් ඔවුන් යෙරෙමියාට සහ යෙහෝවාගේ සැබෑ නමස්කාරයට සහයෝගය දැක්වූ ආකාරය තේරුම්ගැනීමටත් එය අගය කිරීමටත් උපකාරයක් සපයයි.

ෂාපාන් සැබෑ නමස්කාරයට සහාය දක්වයි

පොදු යුගයට පෙර 642දී යොෂියා රජ තම විසිපස් වියේ පමණ පසු වන විට ෂාපාන්, ලේකම්වරයෙක් සහ පිටපත්කරුවෙක් වශයෙන් සේවය කළ බව අපට පෙනෙන්න තිබෙනවා. (යෙරෙමියා 36:10) ඔහුගේ පදවියට ඇතුළත් වූයේ කුමන කාර්යයන්ද? රජුගේ සමීපතම උපදේශකයෙකු ලෙස මූල්‍යමය කාරණා පරිපාලනය කිරීම, ජාත්‍යන්තර සබඳතා හැසිරවීමට සමත් වීම, විදේශ කටයුතු පිළිබඳ කාරණා, ජාත්‍යන්තර නීතිය සහ වෙළඳ ගිවිසුම් පිළිබඳ මනා දැනුමක් තිබීම පිටපත්කරුගේ සහ ලේකම්ගේ කාර්යභාරය බව ඉහත සඳහන් කළ මූලාශ්‍රය පෙන්වයි. මේ අනුව රාජකීය ලේකම්වරයෙකු වශයෙන් සේවය කළ ෂාපාන් රජගෙදර සෑහෙන බලපෑමක් කළ හැකි පුද්ගලයන්ගෙන් කෙනෙක් බව පැහැදිලියි.

මීට අවුරුදු දහයකට පෙර තරුණ යොෂියා රජ ‘තමාගේ පිය වූ දාවිත්ගේ දෙවිව සොයන්ට පටන්ගත්තා.’ පෙනෙනාකාරයට ෂාපාන් යොෂියාට වඩා හුඟාක් වැඩිමහල්. ඒ නිසා නමස්කාරය සම්බන්ධ කාරණාවලදී යොෂියාට හොඳ උපදේශකයෙක් වීමටත් සැබෑ නමස්කාරය නඟා සිටුවීම සඳහා රජු දැරූ වෑයමට සහයෝගය දැක්වීමටත් ඔහුට සුදුසුකම් තිබුණා.a—2 ලේකම් 34:1-8.

දේවමාළිගාව අලුත්වැඩියා කරන අතරතුර ‘ව්‍යවස්ථා පොත’ සම්බ වුණ අතර ෂාපාන් ‘එය රජු ඉදිරිපිට කියෙව්වා.’ එම පොතේ තිබූ දේ ඇසූ යොෂියා තිගැස්සුණා. පසුව ඔහු යෙහෝවාගෙන් ඒ පොත පිළිබඳව විමසීමට විශ්වාසවන්ත පුරුෂයන්ගෙන් සමන්විත නියෝජිත කණ්ඩායමක් අනාගතවක්තෘවරියක් වන හුල්දා වෙතට පිටත් කර යැව්වා. නියෝජිත කණ්ඩායමට ෂාපාන්ව සහ ඔහුගේ පුත් අහිකාම්ව ඇතුළත් කිරීමෙන් රජ ඔවුන් කෙරෙහි ඇති තම විශ්වාසය පිළිබිඹු කළා.—2 රාජාවලිය 22:8-14; 2 ලේකම් 34:14-22.

ෂාපාන් විසින් කළ ක්‍රියාකාරකම් ලෙසට ලියවිලිවල සඳහන් වන්නේ මෙය පමණයි. අනෙකුත් බයිබල් පදවල ඔහුව හඳුන්වා තිබෙන්නේ පියෙක් හෝ සීයා කෙනෙකු ලෙසටයි. ෂාපාන්ගේ දරුවන් අනාගතවක්තෘ යෙරෙමියාව කිට්ටුවෙන් ආශ්‍රය කළා.

අහිකාම් සහ ගෙදලියා

අප දැනට සාකච්ඡා කර තිබෙන ආකාරයට අනාගතවක්තෘවරියක් වන හුල්දා වෙතට නියෝජිත කණ්ඩායම යැවූ අවස්ථාවේදී තමයි ෂාපාන්ගේ පුත් අහිකාම් ගැන මුලින්ම සඳහන් වන්නේ. එක් මූලාශ්‍රයක සඳහන් කරන්නේ මෙවැන්නක්. “හෙබ්‍රෙව් බයිබලයෙහි අහිකාම්ගේ නිලය සඳහන් නොකළත් ඔහු ඉහළ තානාන්තරයක් දැරූ බව පෙනෙන්න තිබෙනවා.”

එම සිද්ධිය සිදු වී වසර 15කට පසු යෙරෙමියාගේ ජීවිතය අනතුරුදායක තත්වයකට පත් වුණා. යෙරුසලම විනාශ කිරීමට යෙහෝවා අදහස් කර ඇතැයි කියා ඔහු මනුෂ්‍යයන්ට අනතුරු ඇඟවූ විට “පූජකයෝද ප්‍රොපේතයෝද මුළු සෙනඟද ඔහුව අල්වා, නුඹ සැබවින් මරනු ලබන්නෙහිය” කියා ඔහුට තර්ජනය කළා. ඉන්පසු සිදු වුණේ කුමක්ද? වාර්තාව තවදුරටත් පවසන්නේ මෙසේයි. “යෙරෙමියා මරන්ට ඔහු සෙනඟ අතට පාවා නොදෙන හැටියට ෂාපාන්ගේ පුත්‍ර වූ අහිකාම්ගේ අත ඔහු සමඟ විය.” (යෙරෙමියා 26:1-24) මෙයින් නිරූපණය කරන්නේ කුමක්ද? එක් ශබ්දකෝෂයක (The Anchor Bible Dictionary) මෙසේ අදහස් දක්වා තිබුණා. “මෙම සිද්ධියෙන් අහිකාම්ට තිබූ බලතල පිළිබඳව සාක්ෂියක් ලබා දෙනවා පමණක් නොව ෂාපාන්ගේ පවුලේ අනෙක් සාමාජිකයන් මෙන් ඔහුත් යෙරෙමියාට කාරුණිකව සැලකූ බව නිරූපණය කරනවා.”

වසර 20කට පසු පො.යු.පෙ. 607දී බබිලෝනිවරුන් යෙරුසලම විනාශ කර මනුෂ්‍යයන් බොහෝදෙනෙකුව වහලුන් ලෙස රැගෙන ගියා. ෂාපාන්ගේ මුනුබුරා වන අහිකාම්ගේ පුත්‍ර ගෙදලියාව ඉතිරිව සිටි යුදෙව්වන් කෙරෙහි ආණ්ඩුකාරයා ලෙස පත් කළා. ෂාපාන්ගේ පවුලේ අනෙකුත් සාමාජිකයන් මෙන් ඔහුත් යෙරෙමියා කෙරෙහි සැලකිල්ලක් දැක්වූවාද? බයිබලයේ කියවීමට තිබෙන්නේ මෙවන් වාර්තාවක්. ‘යෙරෙමියා මිශ්පාහි වෙසෙන අහිකාම්ගේ පුත්‍ර වූ ගෙදලියා ළඟට ගොස්, ඔහු සමඟ වාසය කළේය.’ මාස කිහිපයකට පසු ගෙදලියාව ඝාතනය කළා. ඉතිරිව සිටි යුදෙව්වන් මිසරයට යන විට යෙරෙමියාවද රැගෙන ගියා.—යෙරෙමියා 40:5-7; 41:1, 2; 43:4-7.

ගෙමරියා සහ මීකායා

යෙරෙමියා 36වන පරිච්ඡේදයේ සඳහන් සිද්ධීන්වලදී ෂාපාන්ගේ පුත් ගෙමරියාට සහ මුනුබුරා වූ මීකායාට වැදගත් භූමිකාවක් හිමි වෙනවා. කාලය පො.යු.පෙ. 624 පමණයි. මෙය යෙහෝයාකීම් රජගේ පාලන සමයේ පස්වෙනි අවුරුද්දයි. යෙරෙමියාගේ ලේකම්වරයා වන බාරුක් යෙහෝවාගේ ගෘහය ළඟ තිබුණාවූ “ෂාපාන්ගේ පුත්‍ර වූ ගෙමරියාගේ ඇතුල් ගෙයි සිට” යෙරෙමියාගේ වචන ශබ්ද නඟා පොතෙන් කියෙව්වා. එවිට ‘ෂාපාන්ගේ පුත්‍රයා වන ගෙමරියාගේ පුත්‍ර වූ මීකායාට යෙහෝවාගේ වචන පොතෙන් අසන්ට ලැබුණා.’—යෙරෙමියා 36:9-11.

මීකායා පොතෙන් ඇසූ දේ තම පියාට සහ අනෙකුත් අධිපතියන්ට පැවසූ විට ඔවුන් සියල්ලන්ටම එහි පවසන දේ ඇසීමට ආශාවක් ඇති වුණා. ඔවුන් මොනවාද කළේ? “ඔවුහු ඒ සියලු වචන අසා, භයින් යුක්තව, එකිනෙකා දෙසට හැරී, අපි මේ සියලු වචන සැබවින්ම රජුට දන්වන්නෙමුයයි බාරුක්ට කිවෝය.” එහෙත් රජුට දැන්වීමට පෙර ඔවුන් බාරුක්ට මෙසේ අවවාද කළා. “නුඹලා කොතන සිටිනවාද කියා කිසිවෙකු දැන නොගන්න ලෙස නුඹත් යෙරෙමියාත් ගොස් සැඟවී ඉන්න.”—යෙරෙමියා 36:12-19.

අපේක්ෂා කළ ආකාරයටම රජ පොතේ තිබූ පණිවිඩය ප්‍රතික්ෂේප කර එය කෑලි කෑලිවලට ඉරා පුලුස්සා දැමුවා. ෂාපාන්ගේ පුත් ගෙමරියා ඇතුළු සමහර අධිපතියන් “පොත නොදවන ලෙස රජුගෙන් ඉල්ලා සිටියෝය. නමුත් ඔහු ඔවුන්ට ඇහුම්කන් නුදුන්නේය.” (යෙරෙමියා 36:21-25) එක් ග්‍රන්ථයක (Jeremiah—An Archaeological Companion) සමාලෝචනය කර තිබුණේ මෙසේයි. “යෙහෝයාකීම්ගේ රජමාළිගාවේ සිටි ගෙමරියා යෙරෙමියාට පූර්ණ සහාය ලබා දුන්නෙකි.”

එලාසා සහ යාසනියා

පොදු යුගයට පෙර 617දී බබිලෝනිය යූදා රාජ්‍යයේ බලය තම අතට ගත්තා. යුදෙව්වරුන් දහස් ගණනක්ද “සියලු අධිපතීන්ද සියලු යුද්ධකාරයන්ද . . . සියලු කර්මාන්තකාරයන්ද ආචාරීන්ද” ප්‍රොපේත එසකියෙල්වද වහල්භාවයට රැගෙන ගියා. බබිලෝනිවරුන් මත්තනියාගේ නම ශෙදෙකියා ලෙස වෙනස් කර ඔහුව වහලුන්ගේ රජ බවට පත් කළා. (2 රාජාවලිය 24:12-17) පසුව ශෙදෙකියා බබිලෝනියට නියෝජිතයන් කණ්ඩායමක් පිටත් කළ අතර ෂාපාන්ගේ පුත් එලාසාවද එයට ඇතුළත් කළා. වහල් යුදෙව්වරුන්ට යෙහෝවා දුන් පණිවිඩය අඩංගු වැදගත් ලිපියක් යෙරෙමියා විශ්වාසවන්තව භාර දුන්නේ එලාසාටයි.—යෙරෙමියා 29:1-3.

බයිබල් වාර්තා පෙන්නුම් කරන්නේ ෂාපාන්ගේ පුත්‍රයන් තිදෙනෙක් සහ මුනුබුරන් දෙදෙනෙක් ඔවුන් සතු බලවත් පදවි පරිශුද්ධ සේවයටත් විශ්වාසවන්ත ප්‍රොපේත යෙරෙමියාට සහාය දැක්වීමටත් යොදාගත් බවයි. නමුත් ෂාපාන්ගේ පුත් යාසනියා ගැන කුමක් කිව හැකිද? තිබෙන සාක්ෂි අනුව ඔහු කටයුතු කර තිබෙන්නේ ෂාපාන්ගේ පවුලේ අනෙකුත් සාමාජිකයන්ට වෙනස් ලෙසයි. එනම්, පෙනනාකාරයට ඔහු රූප වන්දනාවේ නියෑලී තිබෙනවා. එසකියෙල් බබිලෝනියේ වහල්කමේ සිටි හයවෙනි අවුරුද්දේ හෝ පො.යු.පෙ. 612දී පමණ ප්‍රොපේතවරයා යෙරුසලමේ දේවමාළිගාව තුළ රූපවලට සුවඳ දුම් ඔප්පු කරන මනුෂ්‍යයන් 70දෙනෙකු සිටින දර්ශනයක් දුටුවා. යාසනියා, ඉන් එක් පුද්ගලයෙකි. නමින් හඳුන්වා තිබෙන්නේ ඔහුව පමණයි. සමහරවිට ඔහු එම කණ්ඩායමේ මූලිකත්වය ගෙන කටයුතු කළායයි සිතීමට මෙය යම් හෝඩුවාවක් සපයයි. (එසකියෙල් 8:1, 9-12) යාසනියාගේ උදාහරණයෙන් එක් දෙයක් පෙන්නුම් කරනවා. එනම් යම් කෙනෙකු දේවභක්තික පවුලක හැදී වැඩුණත් ඔහු යෙහෝවා දෙවිගේ විශ්වාසවන්ත නමස්කාරකයෙක් වෙයි කියා සහතික කළ නොහැකි බවයි. එක් එක්කෙනා තම තමන් ගත කරන ජීවිතය ගැන වගකිව යුතුයි.—2 කොරින්ති 5:10.

ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුලේ ඓතිහාසික පසුබිම

ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුලේ අය යෙරුසලමේ ජීවත් වූ කාලයේ මුද්‍රා භාවිතය යුදයේ ප්‍රසිද්ධව තිබුණා. මුද්‍රා භාවිත කළේ සාක්ෂි පිණිස හෝ ලියවිලිවලට යොදන අත්සනක් හැටියටයි. ඒවා තනා තිබුණේ වටිනා ගල්, ලෝහ, ඇත් දළ හෝ වීදුරුවලින්. සාමාන්‍යයෙන් මුද්‍රාව අයිති පුද්ගලයාගේ නම, ඔහුගේ පියාගේ නම, කලාතුරකින් අයිතිකරුගේ තනතුරද මුද්‍රාවේ කොටනු ලැබුවා.

හෙබ්‍රෙව් මුද්‍රාවන් මගින් මැටි මත තබා තිබෙන ලාංඡන සිය ගණනක් සොයාගෙන තිබෙනවා. පුරාණ හෙබ්‍රෙව් ශිලා ලේඛන පිළිබඳ ප්‍රවීණයෙක් වන නාමාන් අවිගාඩ් පවසන්නේ මෙවැන්නකි. “හෙබ්‍රෙව් ශිලා ලේඛන අතුරින් බයිබලයෙහි දක්වා ඇති පුද්ගලයන්ව සඳහන් කර ඇති එකම මූලාශ්‍රය මෙම මුද්‍රා මගින් තබා තිබෙන ලාංඡනයි.” පැනනඟින ප්‍රශ්නය නම්, මේ අතර ෂාපාන් හෝ ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ මුද්‍රා ලාංඡන සම්බ වී තිබෙනවාද යන්නයි. පිළිතුර නම් ඔව්. දහනවවන සහ 21වන පිටුවල පෙන්වා ඇති මුද්‍රාවේ ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පුත්‍රයා වන ගෙමරියාගේ නම් සඳහන් වෙනවා.

ප්‍රවීණයන් තවදුරටත් කියා සිටින ලෙස, පවුලේ තවත් සාමාජිකයන් හතරදෙනෙකු පිළිබඳව මුද්‍රා ලාංඡනවල සඳහන් කර තිබෙනවා විය හැකියි. එනම් ෂාපාන්ගේ පියා වන අශලියා, ෂාපාන්ගේ පුත් අහිකාම්, ෂාපාන්ගේ පුත් ගෙමරියා සහ “රජමාළිගාවේ ප්‍රධානියා” ලෙස මුද්‍රා ලාංඡනයක හඳුන්වා දෙන ගෙදලියා යන සතරදෙනායි. මෙම මුද්‍රාවන්ගෙන් හතරවැන්න ෂාපාන්ගේ මුනුබුරා වන ගෙදලියාට අයිති බවට පිළිගනියි. නමුත් ඔහුගේ පියා අහිකාම් ගැන එහි සඳහන් කර නැහැ. මුද්‍රා ලාංඡනයේ සඳහන් පදවියෙන් ඔහු පළාතේ සිටිය උසස්ම නිලධාරින්ගෙන් එක් අයෙකු ලෙස පෙන්නුම් කරනවා.

අපට ඉගෙනගත හැකි පාඩම

ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුලේ අය ඔවුන් සතු බලවත් පදවි සැබෑ නමස්කාරයට සහ විශ්වාසවන්ත යෙරෙමියාට සහයෝගය දැක්වීමට යෙදවීම මොනතරම් කදිම ආදර්ශයක්ද! අපටත් අපගේ සම්පත් සහ බලතල යෙහෝවාගේ සංවිධානයට සහ අපගේ සෙසු නමස්කාරකයන්ට සහයෝගය දැක්වීමට යොදාගන්න පුළුවන්.

බයිබලය නොකඩවා කියවීම පමණක් නොව එය අර්ථවත් ආකාරයකින් ගැඹුරට සොයා බැලීම තුළින් ෂාපාන් සහ ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයන් වැනි යෙහෝවාගේ පුරාණ සාක්ෂිකරුවන් ගැන දැනගැනීමට හැකි වන අතර අපගේ ඇදහිල්ලද ශක්තිමත් වෙයි. ඔවුනුත් ‘වලාකුළක් වන් මහත් සාක්ෂිකාර සේනාවට’ ඇතුළත්. එමනිසා ඔවුන්ව අපට අනුකරණය කළ හැකියි.—හෙබ්‍රෙව් 12:1, NW.

[පාදසටහන]

[22වන පිටුවේ කොටුව]

හුල්දා බලපෑම් කළ හැකි අනාගතවක්තෘවරියක්

යෙහෝවාගේ ගෘහයෙන් “ව්‍යවස්ථා පොත” සම්බ වූ බව ඇසූ විට ඒ පිළිබඳව ‘යෙහෝවාගෙන් විචාරන’ ලෙස යොෂියා රජ ෂාපාන් සහ තවත් උසස් නිලධාරීන් හතරදෙනෙකුට අණ කළා. (2 රාජාවලිය 22:8-20) මෙම නියෝජිත කණ්ඩායම උපකාර පැතුවේ කාගෙන්ද? ඒ කාලයේ යෙරෙමියා සහ සමහරවිට නාහුම් හා ශෙපනියා මෙන්ම සියලුම අනාගතවක්තෲන් සහ බයිබල් ලේඛකයන් ජීවත්ව සිටියේ යුදයේයි. නමුත් එම නියෝජිත පිරිස ගියේ අනාගතවක්තෘවරියක් වූ හුල්දා හමුවීමටයි.

එක් ග්‍රන්ථයක (Jerusalem—An Archaeological Biography) මෙවන් ප්‍රකාශයක් කර තිබුණා. “මෙම සිද්ධියේ කැපීපෙනෙන දේ නම් ස්ත්‍රී-පුරුෂ භේදයක් ගැන එහි කිසිම සඳහනක් නොකර තිබීමයි. පුරුෂයන්ගෙන් පමණක් සමන්විත කණ්ඩායමක් ව්‍යවස්ථා පොත ගැන විමසීමට එය ස්ත්‍රියක් වෙතට රැගෙන යෑම සුදුසු නැහැයි කියා කිසිවෙකුටත් හැඟුණේ නැහැ. ඒ වගේම එම ලියවිල්ල දෙවිගේ වචනය කියා ඇය ප්‍රකාශ කළ විට, එසේ තීරණය කිරීමට ඇයට තිබෙන අයිතිය සම්බන්ධයෙන් කිසිවෙකුවත් ප්‍රශ්න කළේද නැහැ. පුරාණ ඊශ්‍රායෙලයේ ස්ත්‍රීන්ගේ ජවනිකාව පිළිබඳව අදහස් දක්වද්දී මෙම සිද්ධිය ප්‍රවීණයන් නොසලකාහැර තිබෙනවා.” ඇත්තෙන්ම පණිවිඩය ලැබුණේ යෙහෝවාගෙන් බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ.

[21වන පිටුවේ රූප සටහන/පින්තූරය]

(මුද්‍රිත පිටපත බලන්න)

ෂාපාන්ගේ පරම්පරාව

මෙෂුල්ලාම්

↓

අශලියා

↓

ෂාපාන්

↓ ↓ ↓ ↓

අහිකාම් එලාසා ගෙමරියා යාසනියා

↓ ↓

ගෙදලියා මීකායා

[20වන පිටුවේ පින්තූරය]

යෙරෙමියාගේ ලියවිල්ල පුළුස්සන්න එපා කියා ගෙමරියා සහ අනෙකුත් අය යෙහෝයාකීම්ගෙන් ඇයද සිටියා

[22වන පිටුවේ පින්තූරය]

යාසනියා, ෂාපාන් පවුලේ සාමාජිකයෙක් වුවත් ඔහු රූප නමස්කාරයේ යෙදෙන බව දර්ශනයකින් දුටුවා

[19වන පිටුවේ පින්තූරයේ හිමිකම් විස්තර]

Courtesy Israel Antiquities Authority

[21වන පිටුවේ පින්තූරයේ හිමිකම් විස්තර]

Courtesy Israel Antiquities Authority