“Re Tla Kopana Selibeng”
KA MONGOLI OA TSOHA! MOLDOVA
A FEREKANE, monyaluoa o shebella ha ho ntse ho khuoa metsi ka selibeng ’me a qhalloa tseleng. Joale o keketeha ka thabo ha monyali a mo nka ’me a mo tšelisa tsela eo e metsi. Metsoalle le litho tsa lelapa ba bokana moo ho tla shebella le ho thoholetsa ha banyalani bana ba bacha ba phetha moetlo oa khale. Moetlo ona o sa tloaelehang oa lechato o bontša ka ho hlaka hore Moldova, seliba se nkoa e le sa bohlokoa ho feta feela hore se fana ka metsi.
Moldova e ka boroa-bochabela Europe, ’me e sehelana moeli le Ukraine ka leboea, bochabela le boroa ha ka bophirimela teng e le Romania. E na le sebaka se boholo ba lisekoere-k’hilomithara tse 34 000.
Le hoja ho e-na le linōka tse ka bang 3 100 Moldova, hangata komello e sitisa linōka tsena hore li fane ka metsi a lekaneng bakeng sa baahi ba moo ba ka bang 4 300 000. E le ho ekelletsa metsing ao, karolo e fetang 20 lekholong ea metsi a sebelisoang ke sechaba a tsoa lilibeng. Ho hakanngoa hore ho na le liliba tse pakeng tsa tse 100 000 le tse 200 000 tse qhalakaneng hohle ho pholletsa le sekhutlo sa Prut se Moldova!
Li le libakeng tse fumanehang habonolo haufi le litsela tsa Moldova, liliba tse khurumelitsoeng ka mokhabiso o motle li lula li le boemong bo botle ba ho nyorolla batsamai ba khathetseng. Metseng e mengata naheng ena, seliba sa motseng se boetse se nkoa e le sebaka seo metsoalle e kopanang ho sona ho qoqa liketsahalo tsa letsatsi.
Mokhoa o Tloaetsoeng oa ho Hlompha Metsi
Moldova, ho hlompha metsi a seliba ho bontšoa ka litsela tse ngata. Ka mohlala, matloana a hahoa hōjana le seliba sa lapeng ’me e le ho sireletsa metsi a seliba le ho feta, ho thibetsoe hore ha motho a khile metsi a mangata a a khutlisetse ka selibeng, ho e-na le hoo a lokela ho qhalloa fatše kapa a tšeloe ka meqomong e haufi le seliba. Ho phaella moo, ho nkoa e le mokhoa o mobe ho tšoella mathe haufi le seliba. Esita le hona ho phehisana khang haufi le seliba ho thibetsoe!
Liliba li khothalletsa moea oa tšebelisano ho batho ba Moldova. Ho cheka seliba se secha ke mosebetsi o etsetsoang letsema ’me o nkoa e le oa bohlokoa joaloka ho haha ntlo e ncha. Sena se hlahella polelong e reng, Motho ea sa hahang ntlo, ea sa hōlisang mora, ea sa chekang seliba le ho lema sefate o bapetse ka bophelo ba hae. Ha seliba se qetiloe, bohle ba ileng ba kopanela ho se chekeng ba memeloa moketeng o moholo.
Ho Tšoenyeha ka Tikoloho
Metsi a liliba tse ngata tsa Moldova a tsoa botebong ba limithara tse hlano ho ea ho tse 12 ka tlas’a lefatše. Mohloli o mong oa metsi o fumanoa botebong ba limithara tse 150 ho ea ho tse 250. Ho sa tsotellehe mekhoa e tloaelehileng ea ho sireletsa liliba, boholo ba metsi a ka tlas’a lefatše a Moldova a silafalitsoe ke litšila tse qhaliloeng ke liindasteri le tsa temo nakong e fetileng. Sengoliloeng sa 1996 sa Machaba a Kopaneng, Republic of Moldova Human Development Report, se ile sa bontša hore menontša e nang le nitrate le libaktheria tse ka bakang mafu li ’nile tsa silafatsa “liliba tsa Moldova tse ka etsang 60%.” Leha ho le joalo, lilemong tsa morao tjena boemo ba metsi bo ntlafetse ka lebaka la ho fokotseha ha lintho tse hlahisoang liindastering le ka lebaka la ho fokotseha ha palo ea lik’hemik’hale le mekelikeli ea libeso e monyelang mothamong oa metsi.
Haeba u etela Moldova, ha ho hlokahale hore u qhalle metsi tseleng hore u tle u be le moqoqo o monate. U ka ba ua ’na ua tseba ka liketsahalo tsa letsatsi ha u ntse u nyaea qoqotho ka khalase ea metsi a pholileng. U itlhokela feela hore motho ea mosa oa Moldova a u kōpe hore le kopane selibeng.
[Lebokose/Litšoantšo tse leqepheng la 30, 31]
BOTSEBI BA LINTHO TSA SETSO
Oleg ke rakhoebo ea sebetsang ka lekapa-kapa, ’me o ’nile a etsa likhurumetso tse khabileng tse sireletsang liliba ho tloha ha a qeta sekolo. Oleg o re: “Ke nahana hore ho sebetsa ka lekapa-kapa ho maling a rōna. Mathoasong a lekholo le fetileng la lilemo, Ntate-moholo o ile a ithuta ho sebetsa ka lekapa-kapa ho rakhoebo e mong ea neng a le tseba oa Mojuda ea neng a lula motseng o moholo oa Bajuda ka thōkoana ho motse oa Lipcani oo Ntate-moholo a neng a lula ho oona. Ka mor’a polao e sehlōhō ea Bajuda nakong ea ntoa ea bobeli ea lefatše, bahoebi ba fokolang ba neng ba setse e ne e se Bajuda. Ke ha Ntate a tla ithuta tsebo ena ’me a e fetisetsa ho ’na.”
Ha a ntse a etsa libōpeho tse sa tšoaneng tse thata ho khabisa likhurumetso tsa liliba, Oleg eena o sebelisa lithuluse tse bonolo le makapa-kapa a fokolang; ho tloha moo kaha o sa tloaetse ho sebetsa ka matsoho, o khona ho etsa seo a se nahanang. Tsebo ea hae e nkeloa holimo haholo ke baahi ba habo. Oleg o re: “Batho ba tloaetseng ho reka ho ’na hangata ba rata ho theoleloa chelete ha ba etsetsoa lintho ke ba bang, empa ha ke ba etsetsa likhurumetso tsa liliba, hangata ba lefa chelete eo ke e batlang ka pelo e tšoeu.”
[Limmapa tse leqepheng la 30, 31]
(Ha u batla ho bona boitsebiso bo hlophisitsoeng hantle, sheba sengoliloeng)
UKRAINE
MOLDOVA
ROMANIA
Leoatle le Letšo