Bacha Baa Botsa
Ke Hobane’ng ha re Lula re Ngangisana?
Boemong bo hlalositsoeng ka tlaase mona, Rachel o tlatsetsa ho ngangisaneng ho bang teng ka litsela tse tharo. Na u ka li qolla? Ngola likarabo meleng e ka tlaase mona, ebe u li bapisa le tse lebokoseng la “Likarabo” le qetellong ea sehlooho sena.
Ke mantsiboeeng a Laboraro. Rachel ea lilemo li 17, o qetile mosebetsi ’me o itokisetsa ho phomola—qetellong! O bulela TV ’me o lula setulong seo a se ratang.
Hang ka mor’a hore a lule fatše, ’Mè oa kena ’me ha a bonahale a thabile. “Rachel! Ke hobane’ng ha u senya nako u shebeletse TV, ha e tlameha ebe u thusa ngoan’eno ka mosebetsi oa sekolo? Ha ho mohla u etsang seo u se boleletsoeng!”
Rachel o buela tlaase, o re: “Oa be a se a qalile.”
’Mè oa atamela, o re: “O re’ng ngoananyana?”
Rachel o hemela holimo ’me o phethola mahlo, o re: “Ha ke re letho ’Mè.”
Joale ’Mè o se a koatile. O re: “U se ke ua bua le ’na joalo!”
Rachel oa mo arabisa, o re: “Uena ke hobane’ng ha u mpuisa joalo?”
Nako ea phomolo e felile . . . Ba qala ho ngangisana hape.
1. ․․․․․
2. ․․․․․
3. ․․․․․
NA U kile ua ba boemong bo kang bo hlalositsoeng ka holimo? Na u lula u ngangisana le batsoali ba hao? Haeba ho joalo, ak’u nahane ho se hokae ka seo. Ke lintho life tse le qabanyang hangata? Lintlheng tse latelang, tšoaea tse u amang—kapa u ngole e le qabanyang pel’a “Tse ling.”
◯ Boitšoaro
◯ Mosebetsi
◯ Liaparo
◯ Nako ea ho ba lapeng
◯ Boithabiso
◯ Metsoalle
◯ Banana kapa bashanyana
◯ Tse ling ․․․․․
Ho sa tsotellehe hore na uena le batsoali ba hao le ngangisana ka eng, seo se etsa hore le qetelle le sithabetse. Ke ’nete hore u ka ’na ua itholela ’me ua etsa eka u lumellana le ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo batsoali ba hao ba e buang. Empa na see ke seo Molimo a se lebeletseng ho uena? Che. Ke ’nete hore Bibele e re u ‘hlomphe ntat’ao le ’m’ao.’ (Baefese 6:2, 3) Empa e boetse e u khothalletsa hore u hōlise “matla a ho nahana” le hore u a sebelise. (Liproverbia 1:1-4; Baroma 12:1) Ha u etsa joalo, ha ho tikatiko hore u tla lumela linthong tse itseng ka tieo ’me ho tse ling u ka ’na ua fapana le batsoali ba hao ka maikutlo. Leha ho le joalo, malapeng a sebelisang melao-motheo ea Bibele, batsoali le bana ba ka buisana ka khotso—esita le haeba ba sa lumellane.—Bakolose 3:13.
U ka itlhalosa joang ntle le hore puisano ea lōna e fetohe ntoa? Ho bonolo ho re: “Ke batsoali ba ka ba nang le bothata. Ha e le hantle, ke bona ba lulang ba ntšetse morao!” Empa nahana: Ke ho isa bohōleng bofe u ka laolang seo batho ba bang ba se etsang, ho akarelletsa batsoali ba hao? Ka sebele, ke uena feela motho eo u ka khonang ho mo fetola. ’Me ho hotle ke hore haeba u phetha karolo ea hao ho fokotsa tsitsipano mahareng a lōna, batsoali ba hao ba ka ’na ba lula ba khobile matšoafo ’me ba u mamela ha u bua.
Kahoo a re hlahlobe seo u ka se etsang e le hore u qobe ho ngangisana le bona. Sebelisa litlhahiso tse latelang, ’me uena le batsoali ba hao le ka ’na la makatsoa ke tsela e ncha eo le buisanang ka eona.
(Tlhahiso: Tšoaea lintlha tseo u lokelang ho sebeletsa ho tsona.)
◯ Nahana pele u bua. Bibele e re: “Batho ba molemo baa nahana pele ba araba.” (Liproverbia 15:28, Today’s English Version) U se ke ua phasoloha ntho e ’ngoe le e ’ngoe e tlang ka hloohong ea hao ha u nka hore ua hlaseloa. Ka mohlala, a re re ’mè oa hao o re: “Ke hobane’ng ha u sa hlatsoa lijana? Ha ho mohla u etsang lintho tseo ke u laelang tsona!” Ha u mo araba ka lepotlapotla u ka ’na ua re, “U nkomanyetsa’ng joale?” Empa sebelisa matla a ho nahana. Leka ho utloisisa tsela eo ’mè oa hao a ikutloang ka eona. Maemong a mangata ha ua lokela ho nka mantsoe a kang “mehla ena” le “ha ho mohla” ka tsela ea sebele. Leha ho le joalo, a bontša tsela eo a ikutloang ka eona. E ka ’na eaba o ikutloa joang?
Mohlomong ’mè oa hao o ferekane, o nka hore ba bang ka lapeng baa mo imetsa ka mosebetsi. E ka ’na eaba o mpa a batla feela hore u mo tiisetse hore ua mo tšehetsa. Kapa bonneteng, mohlomong u tsebahala ka ho se etse mosebetsi oa lapeng. Ha e le hantle, ho re: “U nkomanyetsa’ng joale?” ho ke ke ha u thusa ka letho—empa ho ka ’na ha etsa hore le qabane! Ho e-na le hoo, ke hobane’ng ha u sa etse hore ’mè oa hao a phutholohe? Ka mohlala, u ka ’na ua re: “Kea bona hore u koatile ’Mè. Ke tla li hlatsoa hona joale lijana tseo.” Tlhokomeliso: U se ke ua bua ka ho phoqa. Ho araba ka kutloelo-bohloko ho ka ’na ha fokotsa tsitsipano e pakeng tsa lōna.
Ka tlaase mona, ngola mantsoe ao ’mè kapa ntate oa hao a ka ’nang a a bua, a ka u khopisang haeba u a lumella.
․․․․․
Joale nahana ka mantsoe a bontšang kutloelo-bohloko ao u ka ’nang ua hlalosa maikutlo a hae ka ’ona.
․․․․․
◯ Bua ka tlhompho. Michelle o ithutile ka se mo etsahaletseng hore ke habohlokoa hore na o buisana le ’mè oa hae joang. O re: “Ho sa tsotellehe hore na bothata ke’ng, ’Mè o ne a lula a mpolella hore ha a rate tsela eo ke mo buisang ka eona.” Haeba seo se atisa ho u etsahalla, ithute ho buela tlaase le hona u bue butle, ’me u qobe ho phethola mahlo kapa ho etsa lintho tse ling tse bontšang hore u tenehile. (Liproverbia 30:17) Haeba u utloa eka u mothating oa ho phatloha, rapela Molimo u etse thapelo e khutšoanyane ka pelong. (Nehemia 2:4) Ke ’nete hore sepheo sa hao hase ho kōpa Molimo hore a u thuse hore ‘motsoali oa hao a u tlohele’ empa ke hore a u thuse u ithibe e le hore u se ke ua mpefatsa boemo le ho feta.—Jakobo 1:26.
Ka tlaase mona, ngola tse ling tsa lintho tseo u li buang le ho li etsa tseo u lokelang ho li qoba.
Lintho tseo u li buang:
․․․․․
Lintho tseo u li etsang (ka sefahleho le ’meleng):
․․․․․
◯ Mamela. Bibele e re: “Ea buang haholo sebe se teng polelong tsa hae.” (Liproverbia 10:19, Bibele—Phetolelo e Ncha) Kahoo etsa bonnete ba hore u fa ’mè kapa ntate oa hao monyetla oa hore a bue, ’me u mo mamele ka hloko. Tima sebapala-’mino, beha buka kapa makasine ka thōko ’me u mo shebe ka mahlong. U se ke ua mo kena hanong, ua ikemela. Mo mamele. Hamorao ha a se a qetile ho bua, u tla ba le nako e ngata ea ho botsa lipotso kapa ea ho itlhalosa. Ka lehlakoreng le leng, haeba u e-ba manganga ’me u tsitlella ho ntša maikutlo a hao hona joale, u ka ’na ua mpefatsa lintho le ho feta. Esita le haeba ho e-na le lintho tse ngata tseo u batlang ho li bua, mohlomong hona joale “ke nako ea ho khutsa.”—Moeklesia 3:7.
◯ Ikemisetse ho kōpa tšoarelo. Kamehla ho molemo hore u kōpe tšoarelo ka ntho leha e le efe eo u e entseng e le qabantseng. (Baroma 14:19) U ka ba ua ’na ua re u masoabi hore ebe le qabane. Haeba ho le thata hore u etse sena le shebane, leka ho ngola maikutlo a hao fatše. Ebe u ‘tsamaea maele e ’ngoe’ ka ho fetola ntho leha e le efe eo u e entseng e tlatselitseng bothateng boo. (Matheu 5:41) Ka mohlala, haeba ho se etse seo u se laetsoeng ho le qabantse, ke hobane’ng ha u sa makatse batsoali ba hao ka hore u etse mosebetsi oo? Esita le haeba ke ntho eo u sa rateng ho e etsa, na ha ho molemo hore u e etse ho e-na le hore u halefise batsoali ba hao ha ba fumana hore ha oa e etsa?—Matheu 21:28-31.
Qetellong, ho leka ho rarolla liqabang kapa ho li qoba ho tla u nolofalletsa lintho. Ha e le hantle, Bibele e re motho “ea nang le mosa o lerato o sebetsana ka mokhoa o putsang le moea oa hae.” (Liproverbia 11:17) Kahoo nahana kamoo u ka ruang molemo kateng ha u phetha karolo ea hao ho fokotsa tsitsipano pakeng tsa hao le batsoali ba hao.
Malapa a atlehileng a ba le liqabang, empa a tseba ho li rarolla ka khotso. Haeba u sebelisa litlhahiso tse sehloohong sena, u ka ’na ua fumana hore u ka buisana le batsoali ba hao ka lintho tse thata—ntle le hore le ngangisane!
Lihlooho tse ling tsa “Bacha Baa Botsa” li ka fumanoa mocheng oa boitsebiso oa Inthanete ho www.watchtower.org/ype
SEO U KA NAHANANG KA SONA
● Ke hobane’ng ha bacha ba bang hangata ba ithorisa ka hore ba khona ho ngangisana le batho ba bang?
● Ke hobaneng ha Jehova a nka motho ea ratang ho ngangisana le ba bang e le leoatla?—Liproverbia 20:3.
[Lebokose/Litšoantšo tse leqepheng la 27]
SEO BACHA BA BANG BA SE BUANG
“Ke tlameha ho hopola hore le hoja ke sebetsa ke bile ke e-na le chelete eo ke iphelisang ka eona, ke ntse ke lula lapeng ’me ke lokela ho mamela ’Mè. O qetile lilemo tse ngata a nkhōlisa, kahoo kea utloisisa ha a mpotsa lintho tse kang hore na ke tla fihla neng hae.”
“Ha ’na le batsoali ba ka re sa lumellane ka ntho e itseng, rea e rapella, re etse lipatlisiso ka eona ebe rea e tšohla. Ka tsela ena re khona ho rarolla bothata leha e le bofe. Ha re kenya Jehova mererong ea rōna, kamehla re fumana tharollo.”
[Litšoantšo]
Daniel
Cameron
[Lebokose le leqepheng la 29]
LIKARABO
1. O bua ka ho phoqa (“Oa be a se a qalile”) ’me seo se etsa hore ’Mè a ferekane le ho feta.
2. Ponahalo ea Rachel ea sefahleho (ha a phethola mahlo) e ne e mo bitsetsa mathata.
3. Ho mo arabisa (“Uena ke hobane’ng ha u mpuisa joalo?”) hangata ho ba le liphello tse bosula.
[Lebokose le leqepheng la 29]
MOLAETSA O EANG HO BATSOALI
Shebang boemo bo hlalositsoeng qalong ea sehlooho sena. Na le ka qolla lintho tse itseng tseo ’mè oa Rachel a li entseng tse tlatselitseng hore ba ngangisane? Le ka etsa’ng e le hore le qobe ho ngangisana le ngoana? Le lokela ho hopola lintlha tse boletsoeng ka tlaase mona:
Qobang ho bua mantsoe a akaretsang, a kang “Kamehla . . . ” kapa “Ha ho mohla . . . ” Mantsoe a joalo a etsa hore a batle ho itšireletsa. Etsoe e ka ’na eaba a feteletsa taba, ’me ngoana o tseba seo. Ngoana o boetse oa tseba hore le mpa le bua mantsoe ao, hobane le koatile eseng hobane a sa le mamele.
Ho e-na le ho sebelisa mantsoe a tobileng a qalang ka “uena,” lekang ho hlalosetsa ngoana kamoo boitšoaro ba hae bo le amang kateng. Ka mohlala, “Ha u . . . , ke utloa . . . .” ’Nete ke hore tlaase botebong ba pelo, ngoana o tsotella maikutlo a hao. Ha le bolella ngoana hore na le ikutloa joang, seo ka ’na sa mo susumelletsa hore a sebelisane-’moho le lōna.
Le hoja ho ka ’na ha e-ba thata, ithibeng ho fihlela bohale bo kokobetse. (Liproverbia 10:19) Haeba bothata bo etsang hore le ngangisane le ngoana bo akarelletsa mosebetsi, bo tšohleng le eena. Ngolang ka ho hlaka seo le batlang hore a se etse, ’me haeba ho hlokahala le mo hlalosetse hantle hore na ho tla etsahala’ng haeba a sa etse joalo. Mo mameleng le sa mo felle pelo, esita le haeba le nka hore seo a se buang se fosahetse. Bacha ba bangata ba mamela motho ea ba mamelang, ho fapana le ea ba komelang.
Pele le potlakela ho etsa qeto ea hore moea oa lefatše oa borabele o se o hahlametse ngoana, hlokomelang hore boholo ba seo le bonang a se etsa ke karolo ea ho hōla. Ngoana a ka ’na a ngangisana le lōna ka ntho e itseng e le hore a le bontše hore oa hōla. Lekang ka matla ho se ngangisane le eena. Hopolang hore tsela eo le itšoarang ka eona ha le halefile e ruta ngoana hore a etse se tšoanang. E-bang le mamello le tiisetso ’me le tla behela ngoana mohlala o motle oo a tla o latela.—Bagalata 5:22, 23.
[Setšoantšo se leqepheng la 28]
Ho ngangisana le batsoali ba hao ho tšoana le ho tapa-tapa nģa e le ’ngoe—u tla fufuleloa empa ha ho na moo u tla ea teng