Ho Bontša Lerato la Bokreste ho ba Hōlileng

MONGOLI oa lekholo la lilemo la bo18, Samuel Johnson, o ile a pheta pale ea mohlankana e mong eo e ileng eare ha a etetse metsoalle, a ileng a lebala moo a behileng katiba ea hae teng. Ha ho letho le ileng la buuoa ka sena. Johnson o ile a tsoela pele: “Empa haeba bohlasoa bo tšoanang bo fumanoa ho motho ea hōlileng, batho ba ne ba tla phahamisa mahetla a bona ebe ba re, ‘O lahleheloa ke kelello.’”

Pale ea Johnson e bontša hore ba hōlileng, mohlomong joaloka lihlopha tse ling tse nyenyane, ba pepesetsehile ho behoeng sehlopheng se itseng ka leeme. Le hoja ho hlokomela litlhoko tsa ba hōlileng e le phephetso, melemo ea eketseha mahlakoreng ka bobeli a amehang. Liphephetso tseo le meputso ke life, ’me ke hobane’ng ha taba ee e ama batho ba eketsehileng?

Ho latela lipalo-palo, karolo ea 6 lekholong ea baahi ba lefatše e na le lilemo tse 65 kapa tse ka holimo ho moo, ’me linaheng tse tsoetseng pele moruong karolo ea bona e mena eo habeli. Ho European Community, e ileng ea khetha 1993 e le “Selemo sa Europe sa Batho ba Hōlileng le Bonngoe Pakeng tsa Meloko,” motho a le mong ho ba bararo o ka holimo ho lilemo tse 50. Moo, joaloka linaheng tse ngata tse nang le liindasteri tse tsoetseng pele, lipalo tse fokotsehang tsa bana ba hlahang le ho eketseha ha nako ea ho phela ha motho li etsa hore karolo e khōlo ea baahi e be ka holimo ho lilemo tse bohareng. Ho hlakile hore ho hlokomela ba hōlileng tlas’a maemo a joalo ke mosebetsi o moholo. Lintho li ne li fapane hakaakang Linaheng tsa Bochabela tsa nakong e fetileng!

“Meliko ea Tsebo”

Handwörterbuch des Biblischen Altertums für gebildete Bibelleser (Buka ea Litaba tsa Boholo-holo tsa Bibele Bakeng sa Babali ba Bibele ba Rutehileng) e bontša hore Linaheng tsa Bochabela tsa boholo-holo “batho ba hōlileng ba ne ba talingoa e le ba bolokang litekanyetso tsa meetlo tsa bohlale le tsebo e phahameng, ka lebaka leo batho ba bacha ba ne ba eletsoa hore ba ipapise le bona le ho ithuta ho bona.” Smith’s Bible Dictionary ea hlalosa: “Bophelong ba lekunutung [ba hōlileng] ba ne ba talingoa e le meliko ea tsebo . . . [Ba bacha] ba ne ba ba lumella hore ba fane ka maikutlo a bona pele.”

Ho hlompha ba hōlileng ho ile ha bonahatsoa Molaong oa Moshe ho Levitike 19:32: “U eme pel’a moriri o moputsoa, ’me u hlomphe ea holileng.” Kahoo ba hōlileng ba ne ba le boemong ba ho ba le litokelo sechabeng ’me ba ne ba talingoa e le matlotlo a bohlokoa. Ho totobetse hore ke eona tsela eo ka eona Ruthe oa Moabe a neng a talima ’mè-matsale oa hae oa Moiseraele, Naomi.

Ka tieo Ruthe o ile a etsa qeto ea ho tsamaea le Naomi ho tloha Moabe ho ea Iseraele, ka mor’a moo a mamela keletso ea Naomi ka hloko. Hang ha ba le Bethlehema, e bile Naomi ea ileng a hlokomela hore letsoho la Jehova le ne le tsamaisa litaba ’me ea e-ba eena ea ileng a laela Ruthe hore na a itšoare joang. (Ruthe 2:20; 3:3, 4, 18) Bophelo ba Ruthe bo ile ba tataisoa ka tsela ea puso ea Molimo ha a ntse a ithuta ho Naomi ea nang le phihlelo. ’Mè-matsale oa hae o ile a ipaka ho ba moliko oa tsebo.

Ka tsela e tšoanang, basali ba bacha ba Bakreste kajeno ba ka fumana molemo ka ho tloaelana le basali ba hōlileng ka phuthehong. Mohlomong khaitseli o nahana ka lenyalo kapa o loana le bothata bo hanang ho khaotsa ba botho. O ne a tla bonahatsa bohlale bo bokaakang ha a ka batla keletso le tšehetso ho khaitseli ea hōlileng lilemong le moeeng ea nang le phihlelo tabeng eo!

Ho feta moo, sehlopha sa baholo se ka fumana molemo ka ho tseba liphihlelo tsa ba hōlileng ba leng ka hare ho bona. Re ka ithuta ho hong tabeng ea ho hlōleha ha Lota ho etsa sena. Khang e amanang le balisa ba mohlape oa Abrahama le oa Lota e ne e hloka qeto e neng e tla ama e mong le e mong. Lota o ile a etsa khetho e seng bohlale. E ne e ka ba bohlale bo bokaakang ho kōpa keletso ea Abrahama pele! Lota a ka be a ile a fumana tataiso e bonahatsang khōlo ’me a ka be a ile a qobisa lelapa la hae masisa-pelo a ileng a hlaha ka lebaka la khetho eo a ileng a e etsa ka potlako. (Genese 13:7-13; 14:12; 19:4, 5, 9, 26, 29) Na u mamela ka hloko seo baholo ba hōlileng ba se buang pele u etsa qeto ea hao mabapi le bothata bo itseng?

Ba hōlileng ba se nang palo ba na le cheseho e tšoarellang bakeng sa mosebetsi oa Jehova, joalokaha Simeone le Anna ba ile ba etsa lekholong la lilemo la pele. (Luka 2:25, 36, 37) Ho kenyeletsa ba hōlileng mesebetsing ea phutheho ka hohle kamoo matla a bona a ba lumellang, esita leha ba se ba hōlile haholo, ke pontšo ea tlhompho le ho bontša ho ba le maikutlo a ho ba tsotella. Mohlomong mocha o hloka thuso mabapi le ho lokisetsa kabelo ea hae ea Sekolo sa Tšebeletso sa Puso ea Molimo. Moholo ea bohlale a ka ’na a etsa qeto ea hore moeletsi ea loketseng ke setho sa phutheho se hōlileng, se nang le bohlale bo nang le bonolo ka lebaka la phihlelo kapa ho hōla, se ratang ho etsa se molemo, le se nang le nako.

Leha ho le joalo, ho hlokomela litlhoko tse khethehileng tsa ba hōlileng ho akareletsa ho eketsehileng. Ba bangata ba tšoenngoa ke bolutu, ho tšaba tlōlo ea molao, le mathata a chelete. Ho feta moo, hang ha ba hōlileng ba fokola ’meleng, mathata ana a eketsoa ke bophelo bo fokolang le ho nyahamisoa ke matla a bona a fokotsehang. Ka nako eo ba hloka tlhokomelo e eketsehileng. Batho ka bomong le phutheho eohle ba lokela ho itšoara joang?

“Ho Sebelisa Boinehelo ba Bomolimo”

Lekholong la lilemo la pele, Pauluse o ile a ngola ka pululelo ho 1 Timothea 5:4, 16 (NW): “Haeba mohlolohali ofe kapa ofe a e-na le bana kapa litloholo, bana a ba ke ba qale pele ka ho sebelisa boinehelo ba bomolimo malapeng a’bo bona le ho ’na ba buseletsa batsoali ba bona le batsoali ba batsoali ba bona, hobane hona hoa amoheleha mahlong a Molimo. Haeba mosali leha e le ofe ea lumetseng a e-na le bahlolohali, a ke a ba imolle, ’me phutheho e se be le moroalo. Joale e ka imolla bao e hlileng e leng bahlolohali.” Ho hlokomela ba hōlileng e ne e le boikarabelo ba lelapa. Haeba setho sa phutheho se hōlileng se ne se hloka thuso ka mor’a hore lelapa le etse sohle seo le neng le ka khona ho se etsa ho thusa, boikarabelo bo ne bo jaroa ke phutheho. Melao-motheo ena ha ea fetoha.

Ke’ng se thusitseng Bakreste hore ba bontše lerato la Bokreste ho ba hōlileng ka ho sebelisa boinehelo ba bomolimo ka malapeng a bona? Hlokomela litlhaloso tse latelang tse etsoang ke Lipaki tse ’maloa tse nang le phihlelo mabapi le ho hlokomela ba hōlileng.

Ho Lebisa Tlhokomelo Litlhokong tsa Moea Kamehla

Felix ea ileng a thusa mosali oa hae ho hlokomela batsoali ba hae oa hopola: “Ho hlahloba temana ea letsatsi hammoho e ne e le thuso ea bohlokoa. Liphihlelo tsa botho le litaba-tabelo tsa botho li ne li kopanngoa le melao-motheo ea Jehova.” Ha e le hantle, tabeng ea ho ikitlaeletsa ho thulana le phephetso ea ho hlokomela beng ka motho ba hōlileng, ntlha e ka sehloohong ke ho lebisa tlhokomelo e loketseng thutong ea moea. Sena sea utloahala ha ho nahanoa ka mantsoe a Jesu ho Mattheu 5:3 (NW): “Ho thabile ba elang tlhoko ea bona ea moea hloko.” Temana ea letsatsi e ka tlatsetsoa ka lenaneo la ’malo oa Bibele, ka ho buisana ka lingoliloeng tse thehiloeng Bibeleng, le ka thapelo. Peter o re: “Hoa bonahala hore ba hōlileng ba thabela se etsoang kamehla.”

E, ho hlokahala hore litaba tsa moea e be tsa kamehla. Eseng feela linthong tsa moea empa le bophelong ba letsatsi le letsatsi ba hōlileng ba ananela ha lintho li etsoa ka tsela e tsitsitseng kamehla. Ursula o bolela hore esita le ba nang le mefokolo e menyenyane ’meleng ba ka khothatsoa ka mofuthu hore ba “theohe betheng ’me ba apare ka tsela e loketseng letsatsi ka leng.” Ho hlakile hore re rata ho qoba maikutlo a ho hatella ba hōlileng. Doris oa lumela hore boiteko ba hae bo neng bo etsoa ka morero o motle hangata bo ne bo kheloha ka ho soabisang. “Ke ne ke etsa liphoso tsa mefuta eohle. Ka letsatsi le leng ke ile ka kōpa ntate hore a apare hempe e hloekileng letsatsi le leng le le leng. Eaba ’mè oa nkhopotsa: ‘E ntse e le monna oa ka!’”

Ba hōlileng ba kile ba e-ba bacha, empa taba ea hore ba bacha ba ka ipeha boemong ba ba hōlileng ke mosebetsi o boima. Empa, seo ke senotlolo sa ho utloisisa litlhoko tsa bona tse khethehileng. Ho hōla hoa tsielehisa. Gerhard oa hlalosa: “Mohoe oa ka o ile a ikutloela bohloko hobane o ne a se a ke ke a etsa ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo a kileng a e etsa. E bile ho tšoenyang ho eena hore a ka amohela boemo bona. Botho ba hae bo ile ba fetoha.”

Tlas’a maemo a fetohang, ho tloaelehile ho motho ea hōlileng ho ntša maikutlo a hae a tsielehisang ao a a bipelitseng ka ho tšoaea ba bang liphoso, haholo-holo ba mo hlokomelang. Lebaka la seo le bonolo. Tlhokomelo ea bona e lerato e mo hopotsa matla a hae a ntseng a fokotseha. U lokela ho itšoara joang ha u tšoauoa liphoso ka mokhoa oo o leeme kapa mabapi le lipelaelo tsee?

Hopola, maikutlo ao a fosahetseng ha a bonahatse pono ea Jehova ka boiteko ba hao. Tsoela pele ho etsa se molemo, le ho boloka letsoalo le hloekileng, esita leha u kotula litlhaloso tse leeme ka linako tse ling. (Bapisa le 1 Petrose 2:19.) Phutheho ea sebaka seo e ka tšehetsa haholo.

Seo Phutheho e ka se Etsang

Liphutheho tse ngata li na le lebaka la ho leboha ka ho tebileng boiteko ba nako e fetileng ba baena le bo-khaitseli ba rōna ba hōlileng ba ratehang. Mohlomong ke bona ba ralileng motheo bakeng sa phutheho eo, ba e haha ho tloha ho bahoeletsi ba seng bakae mashomeng a lilemo a fetileng. Phutheho e ka be e le kae ka ntle ho mosebetsi oa bona o chesehang oa nakong e fetileng ’me, mohlomong, tšehetso ea bona ea chelete ea hona joale?

Ha ho hlokahala tlhokomelo e eketsehileng tabeng ea mohoeletsi ea hōlileng, ha ho hlokahale hore beng ka eena ba be bang boikarabelong bona. Ba bang ba ka thusa ka ho rongoa, ho apeha, ho hloekisa, ho otlolla maoto le ea hōlileng, ho lokisetsa sepalangoang bakeng sa ho ea libokeng tsa Bokreste, kapa feela ho buisana le eena Holong ea ’Muso. Bohle ba ka nka karolo, le hoja katleho le ho etsa lintho ka botsitso li ka finyelloa hamolemo moo ho nang le boiteko bo kopanetsoeng.

Ho sebelisana hammoho ke seo baholo ba ka se hopolang ha ba hlophisa maeto a bolisa. Liphutheho tse ling li beha mohlala tabeng ena, baholo ba tiisa hore ba hōlileng le ba fokolang ba etsetsoa maeto a bolisa a kamehla, esita le bao malapa a bona a ba hlokomelang hamolemo. Leha ho le joalo, ho bonahala hore liphutheho tse ling li lokela ho ba hlokolosi haholoanyane ka boikarabelo ba tsona mabapi le ba hōlileng.

Moena e mong ea tšepahalang, ea lilemo li fetang 80, o ne a hlokometsoe ke morali oa hae le mokhoenyana oa hae, ba ileng ba tloha Bethele e le hore ba ka etsa seo. Leha ho le joalo, maeto a litho tse ling tsa phutheho e ne e ntse e le a bohlokoa ho eena. Moena enoa o ile a tletleba: “Ha ke ne ke sa ntse ke etela ba kulang, ke ne ke rapela le bona. Empa ha ho ea kileng a rapela le ’na.” Tlhokomelo e lerato ea beng ka eena ha e lokolle baholo boikarabelong ba bona ba ho ‘alosa mohlape oa Molimo o boliseng ba bona.’ (1 Petrose 5:2, BPN) Ho feta moo, ba hlokomelang ba hōlileng ho hlokahala hore ba hahuoe le ho khothaletsoa ho tsoela pele ka mosebetsi oa bona o motle.

Ho ‘Hōla le ho Khotsofala’

Alexander von Humboldt, rasaense oa Lejeremane oa lekholo la lilemo la bo19, o ne a se a hōlile haholo ha moroetsana e mong a mo botsa hore na ha a ka a fumana ho hōla ho tšoenya ho isa bohōleng bo itseng. Monna enoa ea rutehileng o ile a araba: “U opile khomo lenaka. Empa ke eona feela tsela ea ho phela nako e telele.” Ka ho tšoanang, kajeno baena ba bangata le bo-khaitseli ba beha mohlala o motle oa ho amohela mahlomola a ho hōla e le hore ba ka fumana tlhompho ea ho phela nako e telele. Ba bonahatsa maikutlo a ileng a bontšoa ke Abrahama, Isaaka, Davida, le Jobo, ba neng ba “hōlile ’me ba khotsofetse.”—Genese 25:8, NW; 35:29, NW; 1 Likronike 23:1, NW; Jobo 42:17, NW.

Ho hōla ho tlisa phephetso ea ho amohela thuso ka bolokolohi le ea ho leboha ka tieo. Bohlale bo hloka hore e mong le e mong a hlokomele meeli ea matla a hae. Leha ho le joalo, seo ha se tsoe motho ea hōlileng hore a se ke a etsa letho. Maria o lilemo tse ka holimo ho 90, empa o ntse a kopanela libokeng tsa phutheho le ho fana ka litlhaloso ho tsona. O ho etsa joang? “Ha ke sa khona ho bala, empa ke mamela The Watchtower k’haseteng. Ke lebala boitsebiso bo bong, empa hangata ke khona ho fana ka tlhaloso.” Joaloka Maria, ka ho ipoloka a tšoarehile ka lintho tse hahang motho o thuseha hore a lule a le mafolo-folo le ho boloka botho ba Bokreste.

Tlas’a ’Muso oa Molimo, botsofali bo ke ke ba hlola bo e-ba teng. Ka nako eo ba ileng ba tsofala tsamaisong ena ’me mohlomong ba ba ba e-shoa ba tla ba le mehopolo e ratehang ea ho tsotelloa le ho hlokomeloa. Ha bao ba hōlileng ba fumana bophelo le matla hape, ruri ba tla ikutloa ba rata Jehova ka matla le ho leboha ka ho tebileng ba ileng ba ba khomarela nakong ea liteko tsa bona tsamaisong ena ea khale.—Bapisa le Luka 22:28.

Ho thoe’ng ka ba hlokomelang ba hōlileng hona joale? Haufinyane, ha ’Muso oo o laola lefatše ka ho feletseng, ba tla hetla morao ka thabo le ka khatholoho hobane ha baa ka ba qoba boikarabelo ba bona empa ba ile ba sebelisa boinehelo ba bomolimo ka ho bontša lerato la Bokreste ho ba hōlileng.—1 Timothea 5:4.

[Lebokose/Setšoantšo se leqepheng la 30]

Ba Hōlileng ba tla Ananela Liketelo tsa Hao

Ho ka finyelloa molemo o moholo ka ho lokisetsa ho etela ea hōlileng, mohlomong ka metsotso e 15 ka mor’a tšebeletso ea tšimo. Empa ke habohlokoa haholo ho se etse maeto a joalo ka tšohanyetso, joalokaha phihlelo e latelang e bontša.

Brigitte le Hannelore ba ne ba bolela hammoho, ba leka ho buisana le monna ea hōlileng ntlong ea hae. Bo-khaitseli bana ba ile ba buisana le eena ka metsotso e mehlano pele ba fumana hore le eena ke Paki ea Jehova, setho sa phutheho eo ba kopanelang ho eona. E bile ho soabisang hakaakang! Empa phihlelo ena e ile ea ba le phello e molemo. Hang-hang Hannelore o ile a etsa litokisetso tsa ho etela moena enoa le ho mo thusa ho kopanela libokeng tsa phutheho.

Na u tseba lebitso le aterese ea mohoeletsi e mong le e mong ea hōlileng ea leng tšimong eo u bolelang ho eona? Na u ka etsa litokisetso tsa ho mo etela hakhutšoanyane? Mohlomong seo se ka ananeloa haholo.