“Katika Siku za Mwisho” Tangu Wakati Gani?
“Unaweza kuwa na hakika kabisa kwamba katika siku za mwisho kutakuwako nyakati ngumu.”—2 Tim. 3:1, “The Jerusalem Bible.”
1, 2. (a) Sababu gani ni vema sana kwetu kwa vile tumo ndani sana katika “wakati wa mwisho”? (b) Biblia inasema nini juu ya jambo hilo katika 2 Petro 3:13, 14?
“SIKU ZA MWISHO” wa nini? Kama inavyomaanisha siku za mwisho wa taratibu ya mambo ya kale, isiyoridhisha, isiyofanikiwa, isiyo na tumaini, ni vema kwamba tumefika “wakati wa mwisho” wayo. (Dan. 12:4) Ni furaha kwetu kwamba mwisho kamili wa tengenezo hili la kale la mambo hautaiacha dunia yetu ikiwa utupu wenye kutia woga, pasipo uhai. Utatoa nafasi kwa mwanzo wa taratibu mpya ya mambo yenye haki na amani, yenye matazamio ya kufaulu kabisa. Kwa hiyo, ni vema sana kwetu kwamba sasa tumo ndani sana katika “wakati wa mwisho.” Kwa kuvutia sana Biblia, Kitabu kilichoongozwa na Mungu ambacho kilitabiri juu ya huu “wakati wa mwisho” uliopo, kinasema hivi:
2 “Lakini ziko mbingu mpya na dunia mpya ambazo sisi tunangojea kulingana na ahadi yake, na katika hizo haki itakaa. Kwa hiyo, wapendwa, kwa kuwa mnangojea mambo hayo, fanyeni bidii sana ili mwishowe mkutwe naye mkiwa hamna madoa na kasoro na katika amani.”—2 Pet. 3:13, 14, NW.
3, 4. (a) Mtume Petro alizungumza juu ya “siku za mwisho” akiwa wapi, wakati gani na kwa sababu gani, na kwa nani? (b) Katika kueleza, Petro alitaja maneno ya unabii gani?
3 Miaka yapata 30 kabla ya kuandika maneno hayo, mtume Mkristo Petro alizungumza juu ya “siku za mwisho.” Hiyo ilikuwa katika sikukuu ya Pentekoste (Siwani 6) ya mwaka 33 W.K. Alizungumza katika mji wa Yerusalemu, walakini si katika hekalu la Herode katika mji huo. Alizungumza katika sehemu yenye makao ya watu, ambapo wanafunzi wapatao 120 wa Yesu Kristo ambaye alikuwa ametundikwa karibuni walikuwa wamekusanyika katika chumba cha orofani, mapema, kabla ya saa 3 asubuhi. Ghafula matazamio yao yalitimizwa. Roho takatifu ambayo Yesu Kristo alikuwa ameahidi kuwamwagia baada ya kurudi mbinguni iliwajia kwa wonyesho wenye kuonekana. Waliongozwa na roho wazungumze lugha za kigeni juu ya “matendo makuu ya Mungu.” (Matendo 2:1-11) Washerehekeaji Wayahudi maelfu mengi walikusanyika kushuhudia tamasha hiyo na kujua ilikuwa ya nini. Mtume Petro aliongozwa na roho azungumze nao, akaeleza hivi:
4 “Jambo hili ni lile lililonenwa kwa kinywa cha nabii Yoeli, Itakuwa siku za mwisho, asema Mungu, nitawamwagia watu wote roho yangu, na wana wenu na binti zenu watatabiri; na vijana wenu wataona maono; na wazee wenu wataota ndoto. Naam, na siku zile nitawamwagia watumishi wangu wanaume na wanawake roho yangu, nao watatabiri. Nami nitatoa ajabu katika mbingu juu, na ishara katika nchi chini, damu na moto, na mvuke wa moshi. Jua litageuka kuwa giza, na mwezi kuwa damu, kabla ya kuja ile siku ya [Yehova] iliyo kuu na iliyo dhahiri. Na itakuwa kila atakayeliitia jina la [Yehova] ataokolewa.”—Matendo 2:16-21.
5. (a) Kulingana na Petro, “siku za mwisho” zilikuwa zimeanza wakati gani? (b) Ni nini linaloweza kusemwa juu ya kama Petro alikuwa akimaanisha “siku za mwisho” wa taratibu ya mambo ya kale ya ulimwengu?
5 Mungu alikuwa amesema jambo hilo wakati gani? Katika Yoeli 2:28-32, mamia ya miaka kabla ya tukio hilo. Katika Kiebrania unabii huo unaanza hivi: “Hata itakuwa, baada ya hayo, ya kwamba nitamimina roho yangu juu ya wote wenye mwili,” na kadhalika. Chini ya uongozi wa roho ya Mungu mtume Petro alijua usemi huu “baada ya hayo” ulihusu wakati gani katika kipindi cha wakati kwa kusema katika “siku za mwisho.” Kwa hiyo miaka ipatayo 850 baada ya unabii wa Yoeli kumalizwa, hizo “siku za mwisho” zilikuwa zimeanza, naye Petro alikuwa akiishi ndani yazo. Lakini sasa twauliza hivi, je! Petro alikuwa akiishi ndani ya “siku za mwisho” za taratibu nzima ya mambo ya ulimwengu? Sivyo, kwa kuwa sasa tupo hapa, tukiwa tunaishi zaidi ya karne 19 baada ya Petro kuuawa kama mfia imani Mkristo. (Yohana 21:18, 19; 2 Pet. 1:14) Pia ni sababu gani zinazoweza kutolewa za Kimaandiko kuonyesha kwamba “siku za mwisho” zinahusu mfululizo huu wote wa wakati tangu siku za Petro mpaka na kutia ndani nyakati zetu zenye msukosuko, ambazo zingali hazijamalizika? Hakuna, hata ingawa wakati wa karne hizo zote 19 zilizopita mpaka sasa kwa wazi Mungu amekuwa akimimina roho yake juu ya waamini wa kila namna ya mwili, akiwafanya kuwa wana na binti za kiroho wa Yehova Mungu kupitia kwa Yesu Kristo.
6. “Siku za mwisho” ambazo katika hizo Petro alikuwa akiishi zilianza wakati gani?
6 Je! Maandiko yanamtaja Petro akiishi kama kwamba katika “siku za mwisho” za jambo fulani huko nyuma? Ndiyo! Hizo “siku za mwisho” zinazotajwa zilianza Yesu alipobatizwa na Yohana Mbatizaji na kutiwa mafuta kwa roho takatifu baada ya kutoka majini. Kwa njia hiyo akawa Kristo, au Mtiwa Mafuta.—Matendo 10:37, 38.
7. Paulo anaonyeshaje, katika Waebrania 1:1, 2, kwamba hizo “siku za mwisho” zilianza wakati Yesu alipokuwa mwenye umri wa miaka 30?
7 Kwa hiyo “siku za mwisho” huko nyuma zilianza katika vuli ya mwaka 29 W.K., wakati Yesu wa Nazareti alipokuwa mtu mzima wa umri wa miaka 30. (Luka 3:21-23) Akionyesha kipindi cha wakati cha jambo hilo, mtume Paulo aliandikia Waebrania Wakristo (bila shaka wa Yerusalemu) naye akasema hivi: “Mungu, ambaye alisema zamani na baba zetu katika manabii kwa sehemu nyingi na kwa njia nyingi, [wakati gani?] mwisho wa siku hizi amesema na sisi katika Mwana, aliyemweka kuwa mrithi wa yote, tena kwa yeye aliufanya ulimwengu.”—Ebr. 1:1, 2.
8. (a) Yohana Mbatizaji alisema nini kuonyesha kwamba “siku za mwisho” zilikuwa zimekaribia? (b) Sababu gani onyo ambalo Petro alitoa wakati wa Pentekoste lilifaa Wayahudi wakati huo?
8 Ndiyo, wakati huo ulipata kuwa “mwisho wa siku hizi” za taratibu ya mambo ya Kiyahudi, huko katika Mashariki ya Kati. Basi, haishangazi sana, kwamba Yohana Mbatizaji aliwaambia Masadukayo na Mafarisayo waliokuja wabatizwe naye hivi: “Enyi wazao wa nyoka, ni nani aliyewaonya ninyi kuikimbia hasira itakayokuja? Basi zaeni matunda yapasayo toba.” (Mt. 3:7, 8) Ni kwa njia hiyo tu wangeweza kutumainia kuokoka moto wa taabu yenye kuharibu ambao ungeteketeza washiriki wa taifa hilo walio kama makapi, kwa njia ya mfano, katika mwaka 70 W.K. Kwa hiyo, katika siku ya Pentekoste ya mwaka 33 W.K., mtume Petro aliwaambia hivi Wayahudi waliotubu ambao walijitoa kwake wabatizwe kwa maji: “Jiokoeni na kizazi hiki kipotovu.”—Matendo 2:37-40.
“SIKU ZA MWISHO” ZA AGANO LA TORATI NA TARATIBU YA KIYAHUDI
9. Kubatizwa kwa Yesu na kutiwa mafuta kwa roho takatifu kulimaanisha “siku za mwisho” za agano jipi, na sababu gani hivyo?
9 Yesu alizaliwa chini ya agano la Torati la Kiyahudi lililopatanishwa na nabii Musa. Yesu alipobatizwa na kutiwa mafuta kwa roho takatifu, alipata kuwa Mpatanishi wa agano jipya ambalo lingefanywa pamoja na Wayahudi wa kiroho, au Waisraeli. Hiyo ilimaanisha “siku za mwisho” kwa agano la Torati la Kiyahudi na taratibu ya Kiyahudi ambayo msingi wake ulikuwa hekalu la Herode huko Yerusalemu. Yesu alipopaa mbinguni akiwa Mpatanishi kati ya Mungu na wanafunzi wake, agano jipya lilitiwa muhuri kwa thamani ya damu ya dhabihu yake kamilifu ya kibinadamu. Uthibitisho wa jambo hilo ulitolewa siku hiyo ya kustaajabisha ya Pentekoste wakati wa kumiminwa kwa roho takatifu, ambayo ilitokeza Waisraeli wa kiroho ambao agano jipya lingefanywa pamoja nao. Mara moja wakati uo huo lilifuta, likaondoa, agano la Torati la kale pamoja na Israeli wa kimwili. (Efe. 2:15, 16; Kol. 2:13, 14) Walakini kibali ya Mungu ya pekee iliendelezwa kwa Wayahudi kwa miaka mitatu na nusu zaidi, mpaka vuli ya mwaka 36 W.K. Sababu gani hivyo?
10. (a) Sababu gani kibali ya Yehova iliendelea kwa muda kwa Wayahudi baada ya Pentekoste ya mwaka 33 W.K.? (b) Hata hivyo, taratibu ya Kiyahudi katika Mashariki ya Kati ilimalizika wakati gani?
10 Kwa sababu unabii huo ulitaja kwamba kibali ya Mungu ingeendelezwa kwa watu wake wa agano kwa “majuma sabini ya miaka,” nacho kipindi hicho cha miaka 490 kilimalizika katika mwaka 36 W.K., Yesu Kristo mwenyewe akauawa kwa sababu ya imani katikati ya juma hilo la 70. (Dan. 9:24-27) Walakini Yerusalemu na hekalu lake havikuharibiwa katika mwaka huo, wala Wayahudi hawakuhamishwa kutoka jimbo la Yudea katika mwaka huo. Jambo hilo lilipotokea katika mwaka 70 W.K., ndipo taratibu ya mambo ya Kiyahudi katika Mashariki ya Kati ilipomalizika. Huo ndio uliokuwa “mwisho” ambao Yesu alikuwa akifikiria alipotolea wanafunzi wake unabii huo.
11. (a) Ni jambo gani linaloonyesha kwamba Yesu alikuwa akifikiria “mwisho” wa Yerusalemu wa kidunia alipokuwa akitolea wanafunzi wake unabii juu ya Mlima wa Mizeituni? (b) Je! hapo Yesu alikuwa akisema kwamba “majira ya Mataifa” yangeanza kwa mara ya kwanza baada ya kuharibiwa kwa Yerusalemu, jambo ambalo lingetokea miaka 37 baada ya hotuba ya Petro wakati wa Pentekoste?
11 Petro na Andrea, Yakobo na Yohana walimwuliza Yesu hivi: “Mambo haya! yatakuwa wakati gani?” Mambo gani Yesu alipokuwa akizuru hekalu, alikuwa amesema hivi: “Je! mnayaona mambo yote haya? Hakika nawaambieni, Kwa vyo vyote halitabaki jiwe juu ya jingine lisitupwe chini.” (Mt. 24:1-3, NW; Marko 13:1, 2; Luka 21:5, 6) Katika unabii ambao Yesu alitoa baadaye juu ya Mlima wa Mizeituni, alisema hivi: “Kutakuwa na shida nyingi katika nchi, na hasira juu ya taifa hili. Wataanguka kwa ukali wa upanga, nao watatekwa nyara na kuchukuliwa katika mataifa yote; na Yerusalemu utakanyagwa na Mataifa, hata majira ya Mataifa yatakapotimia.” (Luka 21:23, 24) Hapo Yesu hakuwa akisema kwamba “majira ya Mataifa” yangeanza kwa mara ya kwanza katika mwaka 70 W.K. wakati wa kuharibiwa kwa Yerusalemu na kuachwa kwa Yuda yote bila watu. Mwisho huo wenye msiba wa taratibu ya mambo ya Kiyahudi katika na kuzunguka Yerusalemu na hekalu lake ulitokea miaka 37 baada ya hotuba ya Petro katika siku ya Pentekoste, kwa hiyo akawa alikuwa sahihi aliposema kwamba kumwagwa kwa roho ya Mungu kulikuwa kunatokea katika “siku za mwisho”—za taratibu ya mambo ya Kiyahudi.
12. Zaidi ya Makristo na manabii wa uongo, ni mambo gani mengine ambayo yangekuwa katika “ishara” ambayo ingeonyesha wanafunzi wake Wayahudi walikuwa wanaishi katika “siku za mwisho”?
12 Katika unabii wake wa Mathayo 24:4-22 NW Yesu alionyesha kwamba kuja kwa Makristo wa uongo na manabii wa uongo peke yao kusingekuwa ndiyo “ishara” peke yake kuonyesha kwamba wanafunzi wake Wayahudi walikuwa wakiishi katika “siku za mwisho” za taratibu ya mambo ya Kiyahudi. Yesu aliongeza hivi: “Mtasikia habari za vita na ripoti za vita; angalieni msitishwe. Kwa maana ni lazima mambo haya yatukie, lakini ule mwisho bado. Kwa maana taifa litainuka juu ya taifa na ufalme juu ya ufalme, na kutakuwako upungufu wa chakula na matetemeko ya dunia mahali hapa na mahali hapa. Mambo yote hayo ni mwanzo wa michomo ya taabu.
13. Ni utendaji gani wa kibinadamu ambao ungekuwa sehemu ya “ishara” hiyo?
13 “Kisha watu watawatieni katika dhiki nao watawaua, nanyi mtakuwa vitu vya kuchukiwa na mataifa yote kwa ajili ya jina langu. Kisha, pia, wengi watakwazwa nao watasalitiana na kuchukiana. Na manabii wengi wa uongo watatokea na kupotosha wengi; na kwa sababu ya kuongezeka kwa kutokutii sheria upendo wa wengi zaidi utapoa. Walakini yeye atakayevumilia mpaka mwisho ndiye atakayeokolewa. Na habari njema hizi za ufalme zitahubiriwa katika dunia yote inayokaliwa na watu kwa ushuhuda kwa mataifa yote; na ndipo ule mwisho [télos] utakapokuja. Kwa hiyo, mkionapo kile kitu chenye kuchukiza chenye kuharibu, kama kilivyosemwa kupitia kwa Danieli nabii, kikisimama katika mahali patakatifu, (msomaji na atumie ufahamu,) basi wale walio Yudea na waanze kukimbia kwenye milima.”—Mt. 24:3-16, NW.
14. Kulingana na Paulo, kufikia wakati huo, ingekuwaje kwa Wayahudi?
14 Mpaka kufikia wakati huo, iweje? Akiandika karibu na mwaka 50 W.K., mtume Paulo anawataja Wayahudi na kusema hivi: “Ndivyo walivyokamilisha orodha ya dhambi zote walizotenda siku zote. Lakini sasa hasira ya Mungu imewaangukia.” (1 The. 2:16, HNWW) Jambo hilo lingetazamiwa katika “siku za mwisho” wa taratibu ya mambo ya Kiyahudi huko katika Mashariki ya Kati.
15. Je! jitihada za Wayahudi za kuzuia “mwisho” huo wa “siku za mwisho” zao zilifanikiwa au zilishindwa, na sababu gani?
15 Wayahudi wasiokuwa Wakristo walijaribu kuzuia mwisho wa “siku za mwisho” wa taratibu yao ya mambo ya Palestina. Katika mwaka 65 W.K. waliasi mabwana zao Waroma. Jambo hilo lilitokeza taifa la Kiyahudi lililo huru kwa miaka mitano hivi. Hata sarafu za fedha za Kiyahudi zilitiwa alama kuonyesha miaka hiyo yenye kukatisha tamaa. Lakini pasipo huruma mwisho [télos] ulikuja katika mwaka 70 W.K. mikononi mwa Waroma wenye kuhifadhi heshima yao.
16. (a) Katika 2 Timotheo 3:1-5, 12 je! Paulo alikuwa akizungumza juu ya “siku za mwisho” za Wayahudi tangu mwaka 29 mpaka mwaka 70 W.K., au sivyo, na sababu gani? (b) Je! kungeweza kuwa “siku za mwisho” nyingine ili kutimiza unabii wa Paulo?
16 Karibu mwaka 65 W.K., wakati wa kifungo chake cha pili na cha mwisho kabla ya kufia imani, mtume Paulo alimwandikia mwenzi wake misionari mwaminifu Timotheo. Katika 2 Timotheo 3:1-5, 12, Paulo alimwandikia juu ya hali za kiadili na za kidini ambazo zingekuwako wakati wa kile anachoita “siku za mwisho.” Inaelekea Timotheo aliokoka kuharibiwa kwa Yerusalemu katika mwaka 70 W.K. Kwa wazi, basi, Paulo hakuwa akimwandikia Timotheo juu ya “siku za mwisho” wa taratibu ya mambo ya Kiyahudi, kipindi cha wakati kati ya mwaka 29 mpaka mwaka 70 W.K. Paulo alikuwa akimwandikia juu ya kipindi cha siku za mwisho ambazo zingekuwa za wakati ujao tangu wakati wa kuharibiwa kwa Yerusalemu na zikihusu sehemu kubwa zaidi kuliko Wayahudi, yaani, sehemu zote za ulimwengu. Bila shaka uasi wa Kiyahudi katika mwaka 65 mpaka mwaka 70 W.K. haukutimiza utabiri wa Paulo katika 2 Timotheo 3:1-5. Wakristo walipokiona “kitu chenye kuchukiza,” jeshi la Roma lenye kuharibu, “kikisimama katika mahali patakatifu,” au katika ujirani wa hekalu, walikimbia kutoka Yerusalemu na Yudea yote, wakaenda Perea.
UREFU WA “SIKU ZA MWISHO” ZIPI?
17. Ikibishwa kwamba “siku za mwisho” zinalingana na “Kipindi cha Ukristo” chote kufikia wakati huu, hiyo ingemaanisha nini kwa habari ya urefu wa wakati?
17 Hata hivyo, wanafunzi wengine wa Biblia wanaweza kubisha kwamba “siku za mwisho” zinatia ndani “Kipindi cha Ukristo” chote, tangu siku ya Pentekoste, wakati Petro alipotaja maneno ya Yoeli 2:28-32, mpaka huu wakati wetu (1981) na hata wakati ujao usiojulikana. Basi hiyo ingemaanisha nini? Hili: Inayoitwa Enzi ya Kiyahudi ilianza mwaka 1513 K.W.K., wakati agano la Torati lilipofanywa kwenye Mlima Sinai, mpaka mwaka 70 W.K. Hicho kilikuwa kipindi cha miaka 1,582. Kwa kulinganisha, kinachoitwa Kipindi cha Ukristo ni cha urefu gani kikipimwa tangu Pentekoste ya mwaka 33 W.K. wakati roho takatifu ilipomwagwa nalo kundi la Kikristo la kwanza likaanzishwa katika Yerusalemu wa kale? Tayari ni zaidi ya miaka 1,947. Hiyo ingemaanisha “siku za mwisho,” iwapo zinaendelea wakati ule ule wa Kipindi cha Ukristo, ni zenye urefu wa mamia ya miaka kuliko Kipindi cha Kiyahudi kilichotangulia. Si jambo la kawaida, sivyo?
18. Kwa kuwa roho takatifu imekuwa ikimwagwa wakati wote wa “Kipindi cha Ukristo” chote ujapokuwapo ule ukafiri mkuu, ni jambo gani linalobishwa juu ya usemi “siku za mwisho”?
18 Hata hivyo, hoja inaweza kutokezwa katika ulizo la kukataa, Je! roho takatifu si ingemwagwa wakati wa “siku za mwisho,” na je! si imekuwa ikimwagwa pasipo kukatizwa, ujapokuwapo ule ukafiri mkuu, tangu Pentekoste ya mwaka 33 W.K. mpaka sasa? Katika miaka ya karibuni si kumekuwako wanaodai wametiwa mafuta kwa roho takatifu, kwa hiyo wanaona wana lazima ya kula mkate na kunywa divai ya Chakula cha Bwana cha Jioni? Basi, si ni jambo la akili kwamba jambo hilo linafanya “siku za mwisho” za Matendo 2:16-21 zilingane na Kipindi cha Ukristo chote, pamoja na kipindi hiki kirefu, chenye kuendelea cha kumwagwa kwa roho ya kutia mafuta?
19. Kwa mara ya kwanza unabii wa Yoeli 2:28-32 ulikuwa umeelekezwa kwa nani, nao unabii huo ulitimizwa kabla ya “siku za mwisho” za taratibu yao ya mambo katika Palestina kuanzia au ni wakati wa siku hizo zikiendelea?
19 Tungali twalazimika kukubali uhakika wa kwamba kipindi cha kibali ya Mungu ya kiroho kwa Wayahudi waliotahiriwa kilimalizika katika mwaka 36 W.K., wakati watu wasiokuwa Wayahudi waliotahiriwa, Mataifa, walipoanza kukubaliwa kuingia katika kundi la wanafunzi wa Yesu lililotiwa mafuta kwa roho. Vilevile, siku za taratibu ya mambo ya Kiyahudi pamoja na hekalu lao katika Yerusalemu ziliendelea zaidi, mpaka mwaka 70 W.K. Unabii wa Yoeli 2:28-32, uliotajwa na mtume Petro katika siku ya Pentekoste, ulielekezwa kwanza kwa Wayahudi waliotahiriwa, nayo historia ya Biblia inathibitisha kwamba roho ya kutia mafuta ilimwagwa wakati wa “siku za mwisho” wa taratibu ya mambo ya Kiyahudi katika Nchi ya Ahadi, wala si kabla ya “siku” hizo. Bila shaka siku hizo hazikuwa siku za mwisho za Milki ya Roma, mamlaka ya ulimwengu ya sita ya historia ya Biblia. Hiyo mamlaka ya ulimwengu ya sita haikufuatwa na mamlaka ya ulimwengu ya saba (Mamlaka ya Uingereza pamoja na koloni zake za Amerika) mpaka mwaka 1763 W.K., katika kutimiza kichwa cha saba cha mnyama wa mfano wa Ufunuo 13:1-3, ambaye alikuwa na vichwa saba na pembe 10.
20. Wakati huu, ni matengenezo gani ya kisiasa ya mataifa yote ambayo hayakanushiki yamo katika “siku za mwisho” zao?
20 Leo, ni jambo lisilokanushika kwamba Milki ya Uingereza na Jumuiya ya Madola ya Mataifa yenye uhusiano nayo na mwenzi wayo, Amerika, zimo katika ‘siku zao za mwisho.’ Mpango huo wa mataifa yote ambao matengenezo hayo ya kisiasa ndiyo watetezi wake wakubwa, yaani, Umoja wa Mataifa wenye mataifa yaliyo washiriki 152, nao pia umo katika “siku za mwisho” wake. Basi, ni jambo la upumbavu kama nini kubisha kwamba Kipindi cha Ukristo kirefu ndicho “siku za mwisho” zinazomaanishwa katika unabii wa Yoeli!
21. Je! kusingekuwako kipindi kama hicho cha ‘‘siku za mwisho,” kipindi chenye kufanana na hicho, kuhusiana na unabii wa Yoeli juu ya roho takatifu?
21 Akitumia msingi wa mambo ya hakika yaliyotukia, mtume Petro alitumia unabii wa Yoeli kuhusu sehemu ya mwisho kabisa ya taratibu ya mambo ya Kiyahudi katika Mashariki ya Kati. Walakini Petro hakuwa akisema, wala Yoeli 2:28, 29 haikuwa ikisema, kwamba kusingekuwako kipindi kama hicho cha “siku za mwisho,” kwamba hakungekuwako kipindi chenye kufanana na hicho, ambacho katika hicho roho takatifu ingemwagwa waziwazi, kwa kulingana na wakati huo.
22. (a) Je! sehemu zote za unabii wa Yoeli 2:28-32 zilitimizwa wakati wa ‘‘siku za mwisho” za taratibu ya kale ya Kiyahudi? (b) Je! sehemu zote za ulizo lenye sehemu nyingi ambalo wanafunzi walimwuliza Yesu zilitimizwa hapo nyuma, au ni mambo gani ambayo yangali yangepaswa kuthibitishwa?
22 Pamoja na hayo, Yale ambayo Yoeli alitabiri kuhusiana na kumwagwa kwa roho takatifu, yaani, ishara za mbinguni, ishara za kidunia, damu, moto, minara ya moshi, jua kutiwa giza, mwezi kuwa damu, hayo yote hayakutekelezwa katika “siku za mwisho” ambazo katika hizo mtume Petro aliishi. Basi, ili Yehova, mwenye kuongoza unabii, athibitishwe kuwa wa kweli katika yote aliyotabiri, lazima pawepo kipindi kingine cha wakati kinachoitwa “siku za mwisho” ili sehemu zote za unabii wake zitimizwe. Mambo ya hakika ya historia yangali yatatajwa ili kujibu ulizo ambalo mitume wale wanne walielekeza kwa Yesu Kristo: “Ni nini itakayokuwa ishara ya kuwapo [ par·ou·siʹa] kwako na ya mwisho wa taratibu ya mambo?” (Mt. 24:3, NW) Ushuhuda unaopatikana leo unathibitisha kwamba sisi wenyewe tunaishi katika utimizo wa kisasa wa “siku za mwisho.” Walakini tangu wakati gani, na sababu gani? Kuhusu ulizo hilo lazima tukaze fikira zetu za unyofu wa moyo katika mazungumzo yanayofuata.
[Blabu katika ukurasa wa 12]
“Siku za Mwisho” zenye miaka 41 zilitokeza mwisho wa miaka 1,582 ya Enzi ya Kiyahudi
[Blabu katika ukurasa wa 13]
“Siku za Mwisho” tangu 1914 zinamaliza kipindi cha zaidi ya miaka 4,000 cha taratibu nzima ya ulimwengu
[Blabu katika ukurasa wa 14]
Kipindi cha kumalizia cha “Siku za Mwisho” ni cha lazima ili kutimiza Yoeli 2:28, 29 kwa ukamili