“Mtu Mwingine Hajapata Kamwe Kusema Kama Huyu”

1, 2. (a) Kwa nini maofisa waliotumwa kumkamata Yesu walirudi mikono mitupu? (b) Ni nini kilichomfanya Yesu kuwa mwalimu wa pekee?

MAFARISAYO wamewaka hasira. Yesu yumo hekaluni akifundisha kumhusu Baba yake. Wanaomsikiliza wamegawanyika; wengi wanamwamini Yesu, lakini wengine wanataka akamatwe. Wakiwa wameshindwa kuzuia hasira yao, viongozi wa dini wanawatuma maofisa wakamkamate Yesu. Hata hivyo, maofisa hao wanarudi mikono mitupu. Wakuu wa makuhani na Mafarisayo wanauliza hivi kwa hasira: “Kwa nini hamkumleta?” Maofisa hao wanajibu: “Mtu mwingine hajapata kamwe kusema kama huyu.” Walivutiwa sana na mafundisho ya Yesu hivi kwamba hawakuona sababu ya kumkamata.a—Yohana 7:45, 46.

² Kuna wengine pia waliovutiwa na njia ya Yesu ya kufundisha. Watu walikusanyika kwa wingi kumsikiliza Yesu akifundisha. (Marko 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Ni nini kilichomfanya Yesu kuwa mwalimu wa pekee? Kama tulivyoona katika Sura ya 8, alipenda kweli alizofundisha na aliwapenda watu aliowafundisha. Pia, alikuwa stadi wa kutumia njia mbalimbali za kufundisha. Na tuchunguze njia tatu zenye matokeo alizotumia na jinsi tunavyoweza kumwiga.

3, 4. (a) Kwa nini Yesu alitumia lugha ya kawaida alipofundisha? (b) Mahubiri ya Mlimani yanaonyeshaje jinsi Yesu alivyofundisha kwa njia rahisi?

³ Wazia maneno ambayo Yesu angeweza kutumia! Hata hivyo, alipokuwa akifundisha, hakutumia maneno magumu ambayo wasikilizaji wake hawangeweza kuelewa. Wengi wao walikuwa “watu wasio na elimu na wa kawaida tu.” (Matendo 4:13) Kwa kuwa alijua mipaka yao, hakuwalemea kwa habari nyingi sana. (Yohana 16:12) Maneno yake yalikuwa rahisi, hata hivyo, kweli alizofundisha zilikuwa za maana sana.

⁴ Kwa mfano, fikiria yale Mahubiri ya Mlimani, yaliyo katika Mathayo 5:3–7:27. Mashauri ambayo Yesu anatoa katika mahubiri hayo si ya kijuujuu tu bali yanafikia kiini cha mambo. Hatumii hoja wala sentensi ngumu-ngumu. Ni vigumu kumsikia akitumia hata neno moja ambalo mtoto mdogo hawezi kulielewa kwa urahisi! Basi, si ajabu kwamba Yesu alipomaliza, umati—ambao yaelekea ulitia ndani wakulima, wachungaji, na wavuvi—‘ulishangazwa na njia yake ya kufundisha.’—Mathayo 7:28.

5. Toa mifano ya maneno yaliyosemwa na Yesu ambayo yalikuwa rahisi lakini yaliyojaa maana.

⁵ Alipofundisha, mara nyingi Yesu alitumia sentensi fupi zinazoeleweka kwa urahisi na kutumia maneno yaliyojaa maana. Nyakati hizo hakukuwa na vitabu vilivyochapishwa. Hivyo, kwa kutumia lugha ya kawaida, Yesu alikazia ujumbe wake katika akili na mioyo yao hivi kwamba hawangeweza kusahau. Fikiria mifano fulani: “Acheni kuhukumu ili msihukumiwe.” “Watu wenye afya hawahitaji tabibu, bali wenye kuugua ndio wanaomhitaji.” “Roho inataka, lakini mwili ni dhaifu.” “Mlipeni Kaisari vitu vya Kaisari, lakini Mungu vitu vya Mungu.” “Kuna furaha zaidi katika kutoa kuliko ilivyo katika kupokea.”b (Mathayo 7:1; 9:12; 26:41; Marko 12:17; Matendo 20:35) Maneno hayo yangali yanakumbukwa karibu miaka 2,000 baadaye.

6, 7. (a) Ili tufundishe kwa njia rahisi, kwa nini tunapaswa kutumia lugha ya kawaida? (b) Tunaweza kufanya nini ili tusimlemee mwanafunzi wa Biblia kwa habari nyingi mno?

⁶ Tunaweza kutumia njia gani ili kufundisha kwa njia inayoeleweka kwa urahisi? Njia moja kuu ni kutumia lugha ya kawaida ambayo watu wengi wanaweza kuielewa kwa urahisi. Kweli za msingi za Neno la Mungu si ngumu. Yehova amewafunulia makusudi yake watu walio wanyoofu na wanyenyekevu moyoni. (1 Wakorintho 1:26-28) Maneno rahisi yaliyochaguliwa kwa uangalifu yanaweza kuwa na matokeo yanapotumiwa kujulisha kweli za Neno la Mungu.

⁷ Ili tufundishe kwa njia rahisi, tunapaswa kuwa waangalifu tusimlemee mwanafunzi wa Biblia kwa habari nyingi mno. Hivyo, tunapoongoza funzo la Biblia, si lazima tueleze kila jambo; wala hakuna haja ya kuzungumzia habari haraka-haraka kana kwamba jambo kuu ni kumaliza idadi fulani ya kurasa. Badala yake, ni jambo la hekima kuongoza funzo kulingana na mahitaji na uwezo wa mwanafunzi. Kusudi letu ni kumsaidia mwanafunzi awe mfuasi wa Kristo na mwabudu wa Yehova. Kwa hiyo, tunahitaji kutumia wakati unaohitajika ili mwanafunzi aelewe vizuri mambo anayojifunza. Kwa kufanya hivyo, ndipo tu kweli za Biblia zitaingia moyoni mwake na kumchochea atumie mambo ambayo amejifunza.—Waroma 12:2.

8, 9. (a) Kwa nini Yesu aliuliza maswali? (b) Yesu alitumia maswali jinsi gani kumsaidia Petro afikie kauli sahihi kuhusu kulipa kodi ya hekalu?

⁸ Yesu alitumia maswali sana, hata wakati ambapo ingemchukua muda mfupi zaidi kumweleza msikilizaji jambo fulani moja kwa moja. Kwa nini basi alitumia maswali? Nyakati nyingine, aliuliza maswali yenye kupenya ili afichue nia mbovu za waliokuwa wakimpinga na kuwanyamazisha. (Mathayo 21:23-27; 22:41-46) Hata hivyo, mara nyingi alitumia maswali ili wanafunzi wake wafunue mambo yaliyokuwa akilini mwao na ili achochee fikira zao na kuwazoeza kutumia akili zao. Hivyo, aliuliza maswali kama vile, “Mnaonaje?” na “Je, unaamini hilo?” (Mathayo 18:12; Yohana 11:26) Maswali ya Yesu yalifikia na kugusa mioyo ya wanafunzi wake. Fikiria mfano huu.

⁹ Wakati mmoja, wakusanya-kodi walimuuliza Petro ikiwa Yesu analipa kodi ya hekalu.c Bila kusita Petro alijibu, “Analipa.” Baadaye, Yesu alimuuliza: “Unaonaje, Simoni? Wafalme wa dunia hupokea ushuru au kodi ya kichwa kutoka kwa nani? Kutoka kwa wana wao au kutoka kwa wageni?” Petro akajibu: “Kutoka kwa wageni.” Kisha Yesu akasema: “Basi, kwa kweli wana hawalipi kodi.” (Mathayo 17:24-27) Bila shaka, Petro alitambua kusudi la maswali hayo, kwa kuwa watu wa familia za wafalme hawakulipa kodi. Hivyo basi, kwa sababu Yesu ni Mwana mzaliwa-pekee wa Mfalme wa mbinguni aliyekuwa akiabudiwa hekaluni, hakuhitaji kulipa kodi. Ona kwamba badala ya kumwambia Petro jibu moja kwa moja, Yesu alitumia maswali kwa busara kumsaidia Petro afikie kauli sahihi na kuona uhitaji wa kufikiri kwa uangalifu kabla ya kujibu endapo hali kama hiyo itatokea tena.

10. Ni kwa njia gani tunaweza kutumia maswali kwa ustadi tunapohubiri nyumba kwa nyumba?

¹⁰ Ni kwa njia gani tunaweza kutumia maswali kwa ustadi katika huduma yetu? Tunapohubiri nyumba kwa nyumba, tunaweza kutumia maswali yanayoamsha upendezi ambayo huenda yakatufungulia njia ya kuhubiri habari njema. Kwa mfano, tukimkuta mzee tunapohubiri, tunaweza kumuuliza hivi kwa heshima, “Umeona mabadiliko gani ulimwenguni?” Baada ya kumruhusu ajibu, unaweza kumuuliza, “Unafikiri ni nini kinachoweza kufanya maisha yawe mazuri zaidi ulimwenguni?” (Mathayo 6:9, 10) Tukimkuta mama mwenye watoto wadogo, tunaweza kumuuliza, “Unafikiri ulimwengu huu utakuwa namna gani watoto wako watakapokuwa watu wazima?” (Zaburi 37:10, 11) Kuwa watambuzi tunapohubiri kutatuwezesha kuchagua swali linalopatana na hali za mwenye nyumba.

11. Ni kwa njia gani tunaweza kutumia maswali kwa ustadi tunapoongoza funzo la Biblia?

¹¹ Ni kwa njia gani tunaweza kutumia maswali kwa ustadi tunapoongoza funzo la Biblia? Maswali yaliyochaguliwa vizuri yanaweza kutusaidia kutambua mambo yaliyo katika moyo wa mwanafunzi. (Methali 20:5) Kwa mfano, tuseme tunajifunza sura yenye kichwa “Kuishi Maisha Yanayompendeza Mungu” katika kitabu Biblia Inafundisha Nini Hasa?d Sura hiyo inazungumzia maoni ya Mungu kuhusu mambo kama vile uasherati, ulevi, na kusema uwongo. Huenda majibu ya mwanafunzi yakaonyesha kwamba anaelewa mambo ambayo Biblia inafundisha, lakini je, anakubaliana nayo? Tunaweza kumuuliza, “Je, unafikiri maoni ya Mungu kuhusu mambo hayo yanafaa?” Pia, tunaweza kumuuliza, “Unaweza kutumia habari hii maishani mwako jinsi gani?” Unapofanya hivyo, kumbuka kuwa mwenye busara na kumheshimu mwanafunzi. Hatungependa kuuliza maswali yanayoweza kumwaibisha.—Methali 12:18.

12-14. (a) Yesu alitumia jinsi gani uwezo wake wa kutoa hoja zenye kusadikisha? (b) Yesu alitoa hoja gani yenye kusadikisha Mafarisayo walipodai kwamba anatumia nguvu za Shetani?

¹² Akiwa na akili kamilifu, Yesu alikuwa stadi wa kutoa hoja zenye kusadikisha. Nyakati nyingine alitoa hoja zenye kusadikisha kukanusha mashtaka ya uwongo ya wale waliokuwa wakimpinga. Mara nyingi, alitumia hoja zenye kushawishi kuwafundisha wafuasi wake mafundisho ya maana. Acheni tuchunguze mifano fulani.

¹³ Baada ya Yesu kumponya mtu mwenye roho mwovu aliyekuwa kipofu na asiyeweza kuzungumza, Mafarisayo walimshutumu hivi: “Mtu huyu hatoi roho waovu ila kwa nguvu za Beelzebuli [Shetani], mtawala wa roho waovu.” Maneno yao yalionyesha walitambua kwamba nguvu zisizo za kawaida zilihitajiwa kuwatoa roho hao. Hata hivyo, walidai kwamba nguvu za Yesu zilitokana na Shetani. Shtaka hilo lilikuwa la uwongo na lisilopatana na akili. Akifunua maoni yao yenye kosa, Yesu alijibu: “Kila ufalme uliogawanyika na kupingana wenyewe unaangamia, na kila jiji au nyumba iliyogawanyika na kupingana yenyewe haitasimama. Vivyo hivyo, ikiwa Shetani anamfukuza Shetani, amegawanyika na kujipinga mwenyewe; basi, ufalme wake utasimamaje?” (Mathayo 12:22-26) Ni kana kwamba Yesu alikuwa akisema: “Ikiwa ninamwakilisha Shetani, na ninaharibu kazi zake, basi Shetani anajipinga mwenyewe na muda si muda atashindwa.” Je, kweli wangeweza kukanusha hoja yenye kusadikisha kama hiyo?

¹⁴ Bado Yesu hakuwa amemaliza hoja zake. Akijua kwamba baadhi ya wanafunzi wa Mafarisayo hao walikuwa wamewatoa roho waovu, aliuliza swali rahisi lakini lenye kuchochea fikira: “Ikiwa mimi ninawafukuza roho waovu kwa nguvu za Beelzebuli, wana [au, wanafunzi] wenu wanawafukuza kwa nguvu za nani?” (Mathayo 12:27) Ni kana kwamba Yesu alikuwa akisema: “Ikiwa mimi ninawatoa roho waovu kwa nguvu za Shetani, basi wanafunzi wenu wanatumia nguvu hizohizo.” Mafarisayo hawakuwa na la kusema. Hawangeweza kukubali kwamba wanafunzi wao wanatumia nguvu za Shetani. Basi, Yesu alitumia mawazo yao yaliyopotoka ili wao wenyewe wakubali jambo ambalo hawakutaka. Je, haisisimui kusoma jinsi Yesu alivyowapa sababu zenye kusadikisha? Basi wazia jinsi umati uliomsikiliza Yesu moja kwa moja ulivyohisi, kwa kuwa sauti yake na kuwapo kwake kuliongeza uzito wa maneno yake.

15-17. Toa mfano unaoonyesha jinsi Yesu alivyotumia maneno “hata zaidi” alipokuwa akifundisha kweli zenye kuchochea mioyo kumhusu Baba yake.

¹⁵ Pia, Yesu alitumia hoja zenye kusadikisha na zinazopatana na akili alipokuwa akifundisha kweli zenye kuchochea mioyo kumhusu Baba yake. Mara nyingi alifanya hivyo kwa kutumia maneno “hata zaidi” kuwasaidia wasikilizaji wake wasadiki zaidi kweli wanayoifahamu. Njia hiyo ya kutoa hoja kwa kulinganisha mambo inaweza kuchochea sana. Acheni tuchunguze mifano miwili tu.

¹⁶ Alipokuwa akijibu ombi la wanafunzi wake la kuwafundisha kusali, Yesu alieleza jinsi wazazi wa kibinadamu wasio wakamilifu wanavyowapa watoto wao “zawadi zilizo njema.” Kisha akasema: “Ikiwa ninyi, mjapokuwa waovu, mnajua jinsi ya kuwapa watoto wenu zawadi zilizo njema, je, Baba aliye mbinguni hatawapa hata zaidi roho takatifu wale wanaomwomba!” (Luka 11:1-13) Yesu alitoa hoja yake kwa kulinganisha mambo. Ikiwa wazazi wenye dhambi wanawatimizia watoto wao mahitaji yao, Baba yetu wa mbinguni ambaye ni mkamilifu na mwadilifu katika mambo yote atawapa hata zaidi roho takatifu waabudu wake washikamanifu wanaomwomba kwa unyenyekevu!

¹⁷ Yesu alitumia njia kama hiyo alipotoa mashauri yenye hekima kuhusu jinsi ya kushughulika na mahangaiko. Alisema: “Kunguru hawapandi mbegu wala hawavuni, nao hawana bohari wala ghala, na bado Mungu huwalisha. Ninyi ni wenye thamani kama nini kuliko ndege? Angalieni jinsi mayungiyungi hukua; hayo hayafanyi kazi wala hayasokoti . . . Ikiwa, basi, Mungu huvika hivyo mimea iliyo shambani ambayo leo ipo na kesho hutupwa ndani ya jiko, basi atawavika ninyi hata zaidi, ninyi wenye imani kidogo!” (Luka 12:24, 27, 28) Ikiwa Yehova anatunza ndege na maua, atawatunza hata zaidi wanadamu wanaompenda na kumwabudu! Bila shaka, kwa kutumia njia hiyo yenye kuchochea fikira, Yesu alifikia mioyo ya wasikilizaji wake.

18, 19. Tunapozungumza na mtu anayedai kwamba hamwamini Mungu asiyeweza kumwona, tunaweza kutoa hoja zenye kumsadikisha jinsi gani?

¹⁸ Katika huduma yetu, tungependa kutumia hoja zenye kusadikisha kukanusha mafundisho ya uwongo na pia tunapofundisha kweli kumhusu Yehova. (Matendo 19:8; 28:23, 24) Je, tunahitaji kujifunza kutumia hoja ngumu? Sivyo hata kidogo. Jambo tunalojifunza kutoka kwa Yesu ni kwamba hoja zinazopatana na akili ambazo zinatolewa kwa njia rahisi zina matokeo zaidi.

¹⁹ Kwa mfano, tunaweza kumjibu namna gani mtu anayesema kwamba hamwamini Mungu asiyeweza kuonekana? Tunaweza kujadiliana naye kwa kutumia sheria ya asili ya kwamba kila tokeo lina kisababishi. Tunapoona tokeo, tunajua kwamba lazima kuwe na kisababishi. Tunaweza kusema: “Ikiwa ungekuwa jangwani nawe uone nyumba ambayo imejengwa vizuri yenye chakula tele (tokeo), je, hungekubali kwamba lazima kuna mtu (kisababishi) aliyeijenga? Hivyo basi, tunapoona maumbile na chakula tele kilicho duniani (tokeo), je, haipatani na akili kukata kauli kwamba Mtu Fulani (Kisababishi) ndiye aliyeumba vyote hivyo? Biblia yenyewe inasema hivi: ‘Kila nyumba hujengwa na mtu fulani, lakini yeye aliyevijenga vitu vyote ni Mungu.’” (Waebrania 3:4) Ni kweli kwamba, hata tukitoa hoja zenye kusadikisha namna gani, si kila mtu atakayeukubali ujumbe wetu.—2 Wathesalonike 3:2.

20, 21. (a) Tunaweza kutumia jinsi gani maneno “hata zaidi” ili kukazia sifa na njia za Yehova? (b) Tutazungumzia nini katika sura inayofuata?

²⁰ Tunapofundisha, iwe katika huduma ya shambani au kutanikoni, sisi pia tunaweza kulinganisha mambo kwa kutumia maneno “hata zaidi” ili kukazia sifa na njia za Yehova. Kwa mfano, tunapoonyesha kwamba fundisho la moto wa mateso linamvunjia Yehova heshima, tunaweza kusema: “Ni baba gani mwenye upendo anayeweza kumwadhibu mtoto wake kwa kuushika mkono wa mtoto wake na kuuweka motoni? Basi, wazo la moto wa mateso linamchukiza hata zaidi Baba yetu wa mbinguni mwenye upendo!” (Yeremia 7:31) Ili tumhakikishie mwamini mwenzetu aliyeshuka moyo kwamba Yehova anampenda, tunaweza kusema: “Ikiwa Yehova anamwona shomoro mdogo kuwa mwenye thamani, basi anamjali na kumpenda hata zaidi kila mmoja wa waabudu wake walio duniani, kutia ndani wewe!” (Mathayo 10:29-31) Hoja kama hizo zinaweza kutusaidia kufikia mioyo ya wengine.

²¹ Baada ya kuchanganua njia tatu tu ambazo Yesu alitumia kufundisha, tunaweza kuona kwa urahisi kwamba maofisa hao walioshindwa kumkamata hawakuwa wakitia chumvi waliposema: “Mtu mwingine hajapata kamwe kusema kama huyu.” Katika sura inayofuata, tutazungumzia njia ambayo Yesu alitumia sana kufundisha, yaani, kutumia mifano.