Msameheane Kwa Hiari

“Endeleeni kuvumiliana na kusameheana kwa hiari.”​—KOL. 3:13.

UNGEJIBUJE?

Kwa nini ni lazima tuwe tayari kusamehe?

Yesu alitoa mfano gani ili kuonyesha uhitaji wa kusamehe?

Tunapata baraka gani kwa sababu ya kusameheana kwa hiari?

1, 2. Kwa nini inafaa kuchunguza utayari wako wa kusamehe wengine?

NENO la Yehova lililoandikwa linatuwezesha kujua maoni yake kuhusu dhambi na jinsi anavyohisi tunapotenda dhambi. Neno lake linafunua pia mengi kuhusu msamaha. Katika makala iliyotangulia, tulijifunza jinsi mitazamo ya Daudi na ya Manase ilivyomfanya Yehova awasamehe. Huzuni na majuto ya moyoni kwa sababu ya matendo yao yaliwachochea kuungama, kuacha kabisa matendo yao maovu, na kutubu kikweli. Na hivyo Yehova akawakubali tena.

² Acheni tuchunguze utayari wetu wa kuwasamehe wengine. Ungehisije ikiwa mtu wako wa ukoo angekuwa kati ya watu wasio na hatia ambao Manase aliwaua? Je, ungeweza kumsamehe Manase? Hilo ni swali linalofaa leo kwa sababu tunaishi katika ulimwengu mwovu, wenye jeuri, na wenye uchoyo. Basi, kwa nini Mkristo anapaswa kusitawisha mtazamo wa kusamehe? Na ukidhulumiwa au kutendewa isivyo haki, ni nini kinachoweza kukusaidia kudhibiti hisia zako, kutenda jinsi ambavyo Yehova angetaka utende, na kuwa tayari kusamehe?

KWA NINI TUNAHITAJI KUWASAMEHE WENGINE?

3-5. (a) Yesu alitoa mfano gani kuwasaidia wasikilizaji wake kuona uhitaji wa kuwasamehe wengine? (b) Mfano wa Yesu ulio katika Mathayo 18:21-35 unafundisha somo gani?

³ Ili tudumishe mahusiano yenye amani pamoja na washiriki wa familia, marafiki, wanadamu wenzetu, na Yehova, ni muhimu tuwe tayari kuwasamehe wale wanaotukosea, iwe ni washiriki wa kutaniko la Kikristo au la. Maandiko yanaonyesha kwamba kuwa tayari kuwasamehe wengine hata wakitukosea mara nyingi kadiri gani ni takwa la Kikristo. Ili kuonyesha hekima ya takwa hilo, Yesu alitoa mfano kuhusu mtumwa fulani aliyekuwa na deni.

⁴ Mtumwa huyo alidaiwa na bwana wake pesa zinazolingana na mshahara wa siku 60,000,000; hata hivyo, bwana wake alifuta deni hilo. Baadaye, mtumwa huyo alitoka na kumkuta mtumwa mwenzake aliyekuwa na deni lake lililolingana na mshahara wa siku 100 tu. Mtumwa huyo mwenye deni alimsihi sana amwonyeshe subira, lakini mtumwa aliyekuwa amesamehewa deni kubwa aliagiza mtumwa mwenzake atupwe gerezani. Mtazamo huo ulimkasirisha bwana wao. Bwana huyo akamuuliza hivi: “Haikukupasa wewe . . . kuwa na rehema juu ya mtumwa mwenzako, kama mimi pia nilivyokuwa na rehema juu yako?” “Ndipo bwana wake, akiwa na ghadhabu, akamtia [mtumwa asiyesamehe] mikononi mwa walinzi wa jela, mpaka alipe deni lake lote.”​—Mt. 18:21-34.

⁵ Yesu alifundisha somo gani kupitia mfano huo? Mwishowe alisema hivi: “Vivyo hivyo Baba yangu wa mbinguni atashughulika nanyi pia ikiwa kila mmoja wenu hatamsamehe ndugu yake kutoka moyoni mwake.” (Mt. 18:35) Somo la Yesu ni wazi. Dhambi ambazo tumetenda muda wote wa maisha yetu ya kutokamilika zinathibitisha kwamba hatuwezi kamwe kutimiza viwango vya Yehova. Hata hivyo, yuko tayari kutusamehe na kufuta kabisa dhambi zetu, kwa njia ya mfano. Kwa hiyo, mtu yeyote anayependa kuwa rafiki ya Yehova ana wajibu wa kusamehe udhaifu wa mwanadamu mwenzake. Au kama Yesu alivyosema katika Mahubiri ya Mlimani: “Ikiwa mnawasamehe watu makosa yao, Baba yenu wa mbinguni atawasamehe ninyi pia; lakini ikiwa hamtawasamehe watu makosa yao, Baba yenu naye hatawasamehe makosa yenu.”​—Mt. 6:14, 15.

 6. Kwa nini si rahisi sikuzote kuwasamehe wengine?

⁶ Huenda ukasema hivi: ‘Ninakubaliana na maoni hayo, lakini ni rahisi kusema kuliko kufanya.’ Inakuwa hivyo kwa sababu tunapokosewa na wengine mara nyingi tunaumia kihisia. Mtu anaweza kukasirika, kuhisi kwamba amesalitiwa, kutamani haki itendeke au hata kulipiza kisasi. Kwa kweli, huenda wengine wakahisi kwamba hawataweza kamwe kumsamehe mtu aliyewakosea. Ikiwa unahisi hivyo, unawezaje kusitawisha mtazamo wa kusamehe ambao Yehova anataka tuwe nao?

CHANGANUA HISIA ZAKO

7, 8. Ni nini kinachoweza kukusaidia kuwasamehe wengine unapokasirishwa na matendo yao yasiyo ya fadhili?

⁷ Tunaweza kuumia sana kihisia tunapokosewa au tunapofikiri kwamba tumekosewa. Fikiria itikio la mwanamume mmoja kijana katika utafiti fulani kuhusu hasira: “Pindi moja . . . nilitoka nyumbani kwa hasira kali nikiapa kwamba sitarudi kamwe. Ilikuwa siku nyangavu sana ya kiangazi, na nilitembea mbali sana kwenye bustani maridadi, mazingira hayo mazuri yalinituliza pole kwa pole, na baada ya saa kadhaa nilirudi nyumbani, nikaomba msamaha huku nikijuta.” Kama kisa hicho kinavyoonyesha, ukijipa muda wa kutulia na kuona hali hiyo kwa usawaziko, huenda ukaepuka kuwa na kinyongo moyoni na baadaye kujuta.​—Zab. 4:4; Met. 14:29; Yak. 1:19, 20.

⁸ Lakini namna gani ikiwa unaendelea kuwa na hisia zisizofaa? Jaribu kuelewa ni kwa nini umekasirika. Je, ni kwa sababu umetendewa isivyofaa, labda kwa njia isiyo ya heshima? Au ni kwa sababu unahisi kwamba yule mtu mwingine alijaribu kukuumiza kimakusudi? Je, jambo alilofanya ni baya sana? Kuchanganua na kuelewa kwa nini unahisi hivyo kutakusaidia kujua hatua bora zaidi ya Kimaandiko unayopaswa kuchukua. (Soma Methali 15:28; 17:27.) Kufikiri kwa njia hiyo kunaweza kukusaidia kuwa na maoni yanayofaa na kuwa tayari kusamehe. Unaposhughulikia mambo kwa njia hiyo, hata ingawa huenda ikawa vigumu kufanya hivyo, unaruhusu neno la Mungu lichunguze “fikira na makusudio ya moyo [wako]” na kukuongoza katika kuiga mtazamo wa Yehova wa kusamehe.​—Ebr. 4:12.

JE, UNAPASWA KUONA KWAMBA UMEKOSEWA KIMAKUSUDI?

9, 10. (a) Huenda ukatendaje ukihisi kwamba umekosewa? (b) Kuwa na roho inayofaa ya kusamehe kunaweza kubadili jinsi gani mtazamo wako kuhusu maisha?

⁹ Kuna hali nyingi maishani zinazomfanya mtu akasirike. Tuseme kwamba unaendesha gari, na karibu ligongwe na gari lingine. Utatendaje? Umesoma kuhusu visa vingi vya madereva wenye hasira waliowashambulia madereva wengine. Hata hivyo, ukiwa Mkristo, bila shaka hungependa kufanya jambo kama hilo.

¹⁰ Itakuwa bora zaidi kutua kidogo ili kuchanganua mambo. Labda wewe pia una makosa kwa sababu ulikengeushwa na jambo fulani. Au huenda gari la yule dereva mwingine lilikuwa na tatizo. Somo ni kwamba tunaweza kupunguza hasira, hisia za kukata tamaa, na hisia nyingine zisizofaa tukitumia uelewaji, tukiona mambo kwa njia tofauti, na kuwa tayari kusamehe. Andiko la Mhubiri 7:9 linasema hivi: “Usiwe na haraka kuudhika katika roho yako, kwa maana kuudhika hukaa katika kifua cha wajinga.” Usione kwamba umekosewa kimakusudi. Mara nyingi, huenda tukafikiri kwamba mtu fulani ametukosea kimakusudi lakini huenda sivyo ilivyo; labda ni kwa sababu tu ya kutokamilika au kutoelewana. Jitahidi kuwa na maoni yenye usawaziko kuelekea matendo unayoona kuwa si ya fadhili, na uwe tayari kusamehe kwa upendo. Utakuwa mwenye furaha zaidi ukisamehe.​—Soma 1 Petro 4:8.

‘AMANI YAKO NA IKURUDIE’

11. Itikio la watu kuelekea habari njema linapaswa kutuchochea kutendaje tukiwa watangazaji wa Ufalme?

¹¹ Unawezaje kuendelea kujidhibiti mtu akikutendea kwa ujeuri katika utumishi wa shambani? Yesu alipowatuma wale wahubiri 70, aliwaambia waitakie amani kila nyumba wanayotembelea. “Ikiwa rafiki wa amani yumo, amani yenu itakaa juu yake,” akasema Yesu. “Lakini ikiwa hayumo, itawarudia ninyi.” (Luka 10:1, 5, 6) Tunafurahi watu wanapothamini huduma yetu, kwa kuwa wanaweza kufaidika na ujumbe tunaohubiri. Hata hivyo, nyakati nyingine hawaitikii kwa njia ya amani. Tufanye nini katika hali hizo? Yesu alisema kwamba amani tuliyoitakia nyumba hiyo inapaswa kubaki nasi. Kwa vyovyote vile, tunapaswa kuondoka kwenye kila nyumba tukiwa na amani mioyoni mwetu, haidhuru watu wanatutendeaje. Tukitenda kwa hasira tunapochokozwa, hatutaweza kudumisha amani yetu.

12. Kulingana na maneno ya Paulo katika Waefeso 4:31, 32, tunapaswa kutendaje?

¹² Jitahidi sana kudumisha amani yako katika hali zote, si katika huduma ya Kikristo tu. Kwa kawaida, kuwa tayari kuwasamehe wengine hakumaanishi kwamba ni lazima ukubali mwenendo wao mbaya au kupuuza madhara ya mwenendo huo. Hata hivyo, kusamehe kunamaanisha kuondoa kabisa kinyongo moyoni unapokosewa na kudumisha amani yako mwenyewe. Baadhi ya watu wanaendelea kuwa na mawazo yasiyofaa na kukazia sana fikira jinsi walivyotendewa vibaya, na hivyo wanaruhusu tabia ya wengine iwanyang’anye furaha yao. Usiruhusu mawazo kama hayo yakutawale. Kumbuka kwamba huwezi kuwa na furaha ukiwa na kinyongo moyoni. Kwa hiyo, uwe mwenye kusamehe!​—Soma Waefeso 4:31, 32.

TENDA KWA NJIA INAYOMPENDEZA YEHOVA

13. (a) Mkristo anawezaje ‘kukusanya makaa yenye moto’ juu ya kichwa cha adui yake? (b) Kutenda kwa njia ya upole tunapochokozwa kunaweza kuwa na matokeo gani?

¹³ Nyakati nyingine huenda ukahisi kwamba unaweza kumsaidia mtu aliyekukosea ili athamini viwango vya Kikristo. Mtume Paulo aliandika hivi: “‘Ikiwa adui yako ana njaa, mlishe; ikiwa ana kiu, mpe kitu anywe; kwa maana kwa kufanya hivyo utakusanya makaa yenye moto juu ya kichwa chake.’ Usiache ushindwe na uovu, bali endelea kuushinda uovu kwa wema.” (Rom. 12:20, 21) Ukitenda kwa fadhili unapochokozwa, huenda ukawatuliza hata watu wenye moyo mgumu na kuwachochea watende mema. Ukionyesha uelewaji, hisia-mwenzi, na hata huruma, unaweza kumsaidia mkosaji kujifunza kweli za Biblia. Kwa vyovyote vile, kutenda kwa njia ya upole kunampa mtu huyo nafasi ya kuona mwenendo wako mzuri.​—1 Pet. 2:12; 3:16.

14. Hata mtu akikutendea vibaya kadiri gani, kwa nini unapaswa kuepuka kuwa na kinyongo moyoni?

¹⁴ Katika hali fulani, huenda isifae kushirikiana na watu fulani. Watu hao wanatia ndani wale ambao walikuwa sehemu ya kutaniko lakini wakatenda dhambi bila kutubu, na hivyo wakatengwa na ushirika. Mtu kama huyo akikuumiza, huenda ikawa vigumu sana kumsamehe hata anapotubu, kwa kuwa makovu ya kihisia yanachukua muda mrefu kupona. Katika hali kama hizo, unaweza kuendelea kumwomba Yehova akusaidie kusitawisha roho ya kumsamehe mkosaji huyo aliyetubu. Huwezi kujua yaliyo moyoni mwa mtu huyo. Lakini Yehova anajua. Anachunguza mielekeo ya ndani kabisa ya mtu na ni mwenye subira kuwaelekea wakosaji. (Zab. 7:9; Met. 17:3) Ndiyo sababu Maandiko yanasema hivi: “Msimlipe yeyote uovu kwa uovu. Fanyeni mambo mema machoni pa watu wote. Ikiwezekana, kwa kadiri inavyowategemea ninyi, iweni wenye kufanya amani na watu wote. Wapendwa, msijilipizie kisasi wenyewe bali iachieni nafasi ghadhabu; kwa maana imeandikwa: ‘Kisasi ni changu; mimi nitalipa, asema Yehova.’” (Rom. 12:17-19) Je, una haki ya kumhukumu mtu mwingine? Hapana. (Mt. 7:1, 2) Lakini unaweza kuwa na hakika kwamba Mungu atatekeleza haki.

15. Mtazamo wetu kuelekea wakosaji utabadilika tukitambua nini kuwahusu?

¹⁵ Ikiwa unahisi kwamba umetendewa isivyo haki na unaona kuwa ni vigumu kumsamehe mkosaji aliyetubu, itakuwa vizuri kutambua kwamba mkosaji huyo alitendewa pia isivyo haki. Anakabiliana pia na madhara ya kutokamilika aliyorithi. (Rom. 3:23) Yehova anawahurumia wanadamu wote wasio wakamilifu. Kwa hiyo, ni vizuri kusali kwa ajili ya mkosaji huyo. Inaelekea kwamba hatutaendelea kumkasirikia mtu tunayesali kwa ajili yake. Maneno haya ya Yesu yanaonyesha wazi kwamba tunapaswa kuepuka kuwa na kinyongo kuelekea wale wanaotutendea vibaya: “Endeleeni kuwapenda adui zenu na kusali kwa ajili ya wale wanaowatesa ninyi.”​—Mt. 5:44.

16, 17. Unapaswa kutendaje wazee Wakristo wakiamua kwamba mtenda-dhambi ametubu, na kwa nini utende hivyo?

¹⁶ Kulingana na mapenzi ya Yehova, wazee Wakristo wamekabidhiwa daraka la kushughulikia visa vya ukosaji katika kutaniko. Ndugu hao hawana ufahamu kamili kama wa Mungu, lakini wanajitahidi kufanya uamuzi unaopatana na mwongozo ulio katika Neno la Mungu chini ya mwelekezo wa roho takatifu. Kwa hiyo, uamuzi wanaofanya kuhusiana na masuala hayo baada ya kuomba msaada wa Yehova kupitia sala, unaonyesha maoni yake.​—Mt. 18:18.

¹⁷ Ushikamanifu ni muhimu katika jambo hilo. Je, utawasamehe na kuwathibitishia upendo wako wale ambao wazee wameamua kwamba wametubu? (2 Kor. 2:5-8) Huenda isiwe rahisi kufanya hivyo, hasa ikiwa ulikosewa au mtu wako wa ukoo alikosewa. Hata hivyo, utatenda kwa hekima ukimtumaini Yehova na njia yake ya kushughulikia mambo kupitia kutaniko. Utaonyesha kwamba kwa kweli unasamehe kwa hiari.​—Met. 3:5, 6.

18. Ni faida gani unazoweza kupata ukiwasamehe wengine kwa hiari?

¹⁸ Wataalamu wa afya ya akili wanatambua faida za kuwa tayari kusamehe. Kusamehe kunaondoa kinyongo moyoni na hata hisia zenye kuumiza zinazosababisha magonjwa, na kunamsaidia mtu kuwa na mahusiano mazuri yenye furaha. Lakini kutokuwa tayari kusamehe kunasababisha magonjwa, mkazo, kunaharibu mahusiano, na kumfanya mtu asiwe na mawasiliano mazuri na wengine. Tukiwa tayari kusamehe tutapata baraka kubwa zaidi ya kuwa na uhusiano mzuri pamoja na Baba yetu wa mbinguni, Yehova.​—Soma Wakolosai 3:12-14.

[Picha katika ukurasa wa 27]

Yesu alifundisha somo gani kupitia mfano huu?

[Picha katika ukurasa wa 30]

Kuwa tayari kusamehe ni takwa la Kikristo