Sapta 8
Ol Laion i No Bagarapim Em!
1, 2. (a) Darius bilong Midia i bin mekim wanem bilong stretim gut wok gavman bilong em? (b) Stori long wok na namba bilong ol ofisa bilong ol distrik.
BABILON i pundaun pinis! Inap 100 yia em i gat biknem olsem gavman i bosim graun, tasol dispela i pinis insait long sampela aua tasol. Wanpela nupela taim i laik kirap—em taim bilong ol Midia na Persia. Darius bilong Midia i senisim Belsasar, na hap em i bosim i go bikpela, olsem na em i gat bikpela wok long stretim gut ol wok bilong dispela gavman bilong en.
2 Wanpela samting Darius i mekim pastaim em bilong makim 120 ofisa bilong bosim ol distrik bilong kantri. Sampela man i ting bipo ol king i save makim ol wanblut bilong mekim dispela wok. Ol wan wan ofisa bai bosim wanpela bikpela distrik o wanpela hap-distrik bilong kantri. (Daniel 6:1) Wanpela wok bilong ol em bilong kisim ol takis na givim long king. Ol dispela ofisa i gat bikpela namba liklik na wan wan taim tasol mausman bilong king bai kam na skelim wok bilong ol. Insait bilong biknem ol ofisa i kisim i olsem “man i lukautim Gavman.” Long provins em i bosim em i stap kain olsem king, na strong bilong king tasol i winim strong bilong em.
3, 4. Bilong wanem Darius i laikim Daniel? Em i makim Daniel long mekim wanem wok?
3 Daniel bai mekim wanem wok long dispela nupela taim i kamap? Em i winim pinis 90 krismas, olsem na ating Darius bilong Midia bai tokim dispela lapun profet bilong ol Juda long ritaia? Nogat ya! Ating Darius i save olsem Daniel i bin tok profet long Babilon bai pundaun, na bilong mekim tok profet olsem, save bilong em long skelim gut ol samting i mas winim save bilong ol man. Na tu, Daniel i bin i stap planti yia long Babilon, olsem na em i save long pasin bilong ol lain bilong ol narapela narapela kantri i stap kalabus long Babilon. Darius i gat bikpela laik long i stap bel isi wantaim ol lain em i daunim pinis. Olsem na em bai laik long wanpela man i gat gutpela tingting na save olsem Daniel i ken i stap klostu long em. Daniel bai mekim wanem wok?
4 Ating ol man bai kirap nogut sapos Darius i makim Daniel, em kalabusman bilong ol Juda, long mekim wok ofisa. Tasol ating ol i kirap nogut moa yet na mekim bikpela toktok taim Darius i tokaut olsem Daniel bai stap olsem wanpela bilong 3-pela man bilong bosim ol ofisa! Na tu, wok bilong Daniel i “gutpela tumas na i winim wok” bilong tupela wanwok bilong en. Tru tumas, Daniel i gat narakain save tru. Darius i gat tingting long makim em long kamap praim minista.—Daniel 6:2, 3.
5. Ol namba wan kiap na ol ofisa i ting olsem wanem long namba Daniel i kisim? Bilong wanem ol i ting olsem?
5 Ating ol narapela namba wan kiap na ol ofisa ol i belhat stret. Daniel i no man bilong Midia o Persia na em i no wanblut bilong king, olsem na ol dispela lain i no amamas liklik olsem Daniel i holim namba bilong bosim ol! Olsem wanem Darius i ken givim bikpela namba long wanpela man bilong narapela kantri, na em i no givim long wanpela wantok o wanblut? Ating ol i pilim olsem dispela pasin i no stret. Na tu, ol i pilim olsem pasin bilong Daniel long i stap gut long wok i pasim ol long giaman na paulim mani samting na mekim ol narapela pasin i no stret. Tasol ol dispela namba wan kiap na ol ofisa i pret long toktok wantaim Darius long dispela samting, long wanem, Darius i ting Daniel em i wanpela gutpela man.
6. Olsem wanem ol namba wan kiap na ol ofisa i traim long bagarapim nem bilong Daniel? Bilong wanem ol i no inap mekim?
6 Ol dispela man i jeles na ol i pasim tok namel long ol yet long “painim sampela rong long wok bilong Daniel.” Ating em i no mekim gut sampela wok bilong em? Em i save mekim sampela pasin i no stret? Ol namba wan kiap na ol ofisa i no inap painim wanpela rong long wok Daniel i save mekim. Ol i tok: “Yumi no inap painim wanpela rong long wok bilong Daniel . . . Yumi mas lukim pasin em i save mekim long bihainim ol lo bilong God bilong en, na ating bai yumi painim rot bilong kotim em.” Em nau, ol dispela man bilong giaman i painim pinis wanpela rot bilong kilim i dai Daniel.—Daniel 6:4, 5.
OL I KIRAP STRETIM ROT BILONG KILIM MAN I DAI
7. Ol namba wan kiap na ol ofisa ol i tokim king long kamapim wanem lo? Ol i kamapim dispela tok long king long wanem kain pasin?
7 Ol namba wan kiap na ol ofisa i go lukim king. Insait bilong tok Aram long dispela hap i makim olsem ol i mekim bikpela pairap taim ol i kam insait long lukim king. I luk olsem ol i mekim dispela pasin na bai king i ting ol i gat wanpela bikpela samting ol i mas tokim em long en. Ating ol i ting sapos ol i tokaut strong na mekim olsem em i bikpela samting na em i mas stretim hariap, em i no inap givim ol askim long ol long dispela samting ol i laik mekim. Olsem na kwiktaim ol i tokaut long tingting bilong ol olsem: “Mipela olgeta ofisa i save mekim wok bilong yu long dispela kantri, mipela ol namba wan kiap na olgeta arapela ofisa, mipela i pasim tok pinis long yu ken mekim wanpela lo i strongpela tru. Mipela i laik bai yu tokim olgeta manmeri olsem, inap long 30 de ol i no ken prea long wanpela god o long wanpela man. Nogat. Ol i mas prea long yu tasol. Sapos wanpela man i brukim dispela lo, orait yu ken tromoi em i go daun long hul bilong ol laion.”a—Daniel 6:6, 7.
8. (a) Bilong wanem Darius bai amamas long dispela lo? (b) Wanem as tru na ol namba wan kiap na ol ofisa i laik kamapim dispela lo?
8 Ol stori bilong bipo i tok ol man i save tingim ol king bilong Mesopotemia i olsem ol god na ol i save lotuim ol. Olsem na ating Darius i amamas long dispela tingting bilong ol. Na tu, ating em i luksave olsem dispela inap kamapim gutpela samting. Long ai bilong ol man i sindaun long Babilon, Darius em i nupela long dispela hap na em i man bilong narapela kantri. Dispela nupela lo inap strongim wok king bilong em na kirapim ol man i sindaun long Babilon long helpim na stap gut long nupela gavman. Tasol ol namba wan kiap na ol ofisa i no tingting long helpim king na ol i kamapim dispela lo, nogat. As tru bilong dispela tingting bilong ol, em bilong bagarapim Daniel. Ol i save long pasin bilong Daniel long brukim skru klostu long windo bilong rum antap na beten 3-pela taim long olgeta de.
9. Bilong wanem dispela nupela lo i no inap givim hevi long ol man i no bilong lain Juda?
9 Olsem wanem? Dispela tambu long beten bai givim hevi long ol narapela narapela lain lotu ol i sindaun long Babilon? Ating nogat, long wanem, dispela tambu bai stap inap wanpela mun tasol. Na tu, ol man i no bilong lain Juda, bel bilong ol bai i no gat tok long lotuim wanpela man inap sotpela taim. Wanpela saveman bilong Baibel i tok: “Ol man i save lotuim ol imis, i no hatwok long ol long lotuim king, olsem na taim lo i tok ol man bilong Babilon i mas lotuim Darius bilong Midia olsem wanpela god, ol i mekim tasol. Em ol Juda tasol bai bel nogut long dispela lo.”
10. Ol Midia na Persia i gat wanem tingting long ol lo em king bilong ol i kamapim?
10 Ol dispela man i kam lukim Darius ol i tokim em: “Raitim dispela lo long pepa na yu raitim nem bilong yu . . . Dispela lo bai i kamap wanpela lo bilong yumi Midia na Persia, na i no gat wanpela man i ken senisim.” (Daniel 6:8) Long hap Is long bipo, ol man i ting laik bilong king i stret olgeta. Dispela i strongim wanpela tingting olsem king i no inap popaia. Maski wanpela lo inap mekim na ol man i no gat asua i mas i dai, dispela lo i mas i stap yet!
11. Dispela lo bilong Darius bai mekim wanem long Daniel?
11 Darius i no tingim Daniel, na em i sainim dispela lo. (Daniel 6:9) Taim em i mekim olsem, i olsem em i sainim wanpela pepa i tok long kilim i dai namba wan wokman bilong em, tasol Darius i no save long dispela samting. Tru tumas, dispela lo bai putim bikpela hevi long Daniel.
DARIUS I MAS TOKAUT LONG STRAFE
12. (a) Taim Daniel i kisim save long dispela nupela lo, em i mekim wanem? (b) Husat i lukstil long Daniel? Bilong wanem ol i mekim olsem?
12 I no longtaim na Daniel i kisim save long dispela lo i tambuim prea. Kwiktaim em i go long rum antap long haus bilong em, long windo i op na i lukluk i go long Jerusalem.b Daniel i kirap beten long God “olsem oltaim em i save mekim.” Ating Daniel i ting em i stap wanpis, tasol ol birua bilong en ol i was i stap. Wantu ol i kam insait long rum Daniel i stap long en, ating long wankain pasin ol i bin mekim taim ol i go lukim Darius. Em nau, long ai bilong ol yet ol i lukim Daniel “i beten long God bilong en.” (Daniel 6:10, 11) Nau ol namba wan kiap na ol ofisa inap kotim Daniel long ai bilong king.
13. Ol birua bilong Daniel i tokim king long wanem samting?
13 Ol birua bilong Daniel i tokim Darius: “King, yu bin tok, inap long 30 de olgeta manmeri i mas beten long yu tasol. Na sapos ol i beten long wanpela god o long narapela man, bai yu tromoi ol i go daun long hul bilong ol laion.” Darius i tok: “Em i stret. Dispela lo i strongpela tru na i no inap senis, long wanem, em i lo bilong yumi Midia na Persia.” Orait, kwiktaim ol dispela man i tok: “Daniel, dispela man bilong lain Juda, em i sakim tok bilong yu na em i no bihainim dispela lo yu bin putim. Oltaim em i save prea long God bilong en tripela taim long wanpela de.”—Daniel 6:12, 13.
14. Ating i gat wanem as na ol namba wan kiap na ol ofisa i kolim Daniel olsem “dispela man bilong lain Juda”?
14 Ol namba wan kiap na ol ofisa i kolim Daniel “dispela man bilong lain Juda.” Ating ol i mekim dispela tok, long wanem, ol i laik kamapim klia olsem dispela Daniel, em Darius i bin givim bikpela namba long en, em i wanpela Juda i wokboi nating. Olsem na ol i ting em i mas bihainim dispela lo—maski king i laikim em!
15. (a) Darius i pilim olsem wanem long tok ol namba wan kiap na ol ofisa i mekim long em? (b) Ol dispela man i mekim wanem samting moa bilong soim olsem ol i no laikim Daniel?
15 Ating ol namba wan kiap na ol ofisa i ting king bai praisim ol long samting ol i bin painimaut na kamapim long em. Sapos olsem, ol bai kirap nogut long ol samting i kamap bihain. Darius i bel hevi tru long dispela tok ol i givim long em. Em i no belhat long Daniel o wantu tokim ol man long tromoi em i go long hul bilong ol laion, nogat. Long de olgeta em i wok long painim rot bilong helpim Daniel. Tasol em i no inap. Long apinun ol ofisa i kam bek na ol i no sem liklik long tokim king long kilim i dai Daniel.—Daniel 6:14, 15.
16. (a) Bilong wanem Darius i save daun long God bilong Daniel? (b) Darius i bilip olsem wanem samting inap kamap long Daniel?
16 Darius i pilim olsem em i no inap mekim wanpela samting. Em i no inap senisim dispela lo, na em i no inap lusim dispela rong bilong Daniel. Darius inap mekim dispela tok tasol long Daniel, olsem, “Dispela God yu save bilip strong tru long em na lotu long em oltaim, em i ken helpim yu.” Ating Darius i daun long God bilong Daniel. Jehova i bin givim save long Daniel bambai em i ken tok profet olsem Babilon bai pundaun. Na tu, God i bin givim narakain save tru long Daniel, na dispela i mekim na wok bilong em i winim tru wok bilong ol wanwok bilong em. Ating Darius i save olsem planti yia paslain God bilong Daniel i bin kisim bek 3-pela yangpela Hibru long bikpela paia i hat tumas. Ating king i laik bai Jehova i ken kisim bek Daniel, long wanem, Darius yet i no inap senisim dispela lo em i bin kamapim. Olsem na ol i tromoi Daniel i go daun long hul bilong ol laion.c Orait nau “ol i kisim wanpela ston na pasim maus bilong hul. Na king wantaim ol ofisa i putim mak bilong ol long dispela ston, bilong tambuim ol man long ol i no ken mekim wanpela samting bilong helpim Daniel.”—Daniel 6:16, 17.
BIKPELA SENIS I KAMAP
17, 18. (a) Wanem samting i soim olsem Darius i bel hevi tru long ol samting i painim Daniel? (b) Wanem samting i kamap taim king i go long hul bilong ol laion long moningtaim?
17 Darius i bel hevi tru na em i go bek long haus bilong en. Em i no singautim ol man bilong mekim musik i kam, long wanem, em i no laik amamas. Em i no kaikai na em i no slip long nait olgeta. “Em i no inap slip. Nogat tru.” Long tulait Darius i hariap i go long hul bilong ol laion. Em i bel hevi tru na em i singaut: “Daniel, yu wokman bilong God i stap oltaim, harim. Dispela God yu save bihainim na lotu oltaim long en, em i bin pasim maus bilong ol laion na ol i no kaikai yu, o nogat?” (Daniel 6:18-20) King i kirap nogut tru—na i amamas—long wanem, i gat bekim bilong askim bilong em!
18 “King, yu ken i stap gut oltaim.” Long pasin daun Daniel i bekim tok long king na dispela i soim olsem em i no bel nogut long king. Em i save olsem Darius i no as bilong dispela hevi em i karim, nogat, as bilong dispela hevi em ol namba wan kiap na ol ofisa i bel nogut long em. (Skelim wantaim Matyu 5:44; Aposel 7:60.) Daniel i tok moa olsem: “God i bin salim ensel bilong en i kam na i pasim maus bilong ol laion na ol i no bagarapim mi. Em i save mi no gat rong na mi no mekim wanpela pasin nogut long yu. Olsem na em i lukautim mi.”—Daniel 6:21, 22.
19. Olsem wanem ol namba wan kiap na ol ofisa i bin giamanim na trikim Darius?
19 Ol tok Daniel i mekim i mas sutim stret bel bilong Darius. Em i save olsem Daniel i no bin mekim wanpela samting nogut na i stret ol i mas tromoi em long hul bilong ol laion, nogat. Darius i save gut olsem ol namba wan kiap na ol ofisa i bin pasim tok long kilim i dai Daniel na ol i bin trikim king bambai ol inap kamapim laik bilong ol. Taim ol i tok olsem “olgeta ofisa i save mekim wok bilong yu long dispela kantri” ol i pasim tok olsem king i mas kamapim dispela lo, dispela i makim olsem ol i bin toktok wantaim Daniel long dispela samting. Darius bai mekim save long ol dispela trikman bihain. Tasol pastaim em i tokim ol man long pulim Daniel i kam antap. Daniel i no bin kisim wanpela bagarap long skin! Dispela em i wanpela mirakel stret!—Daniel 6:23.
20. Wanem samting i painim ol birua bilong Daniel?
20 Nau Daniel i stap i orait, na king i gat narapela wok em i mas mekim. “Orait king i tok na ol i kisim dispela ol man i bin kotim Daniel, na tromoi ol wantaim meri na pikinini bilong ol i go daun long hul bilong ol laion. Ol i no pundaun yet long graun na ol laion i kalap na holimpas ol na brukim nabaut ol bodi bilong ol.”d—Daniel 6:24.
21. Olsem wanem Lo Bilong Moses i narapela kain long lo bilong sampela lain bilong bipo long pasin ol i mekim long famili bilong ol man i mekim bikpela rong?
21 Ating pasin bilong kilim i dai ol dispela man i pasim tok long bagarapim Daniel wantaim meri pikinini bilong ol em i strongpela strafe tumas. Lo God i givim long rot bilong Moses i narapela kain, em i tok: “Sapos wanpela man i mekim rong, orait yupela i no ken bekim long papamama bilong dispela man na kilim tupela i dai. Olsem tasol, sapos papamama i mekim rong yupela i no ken kilim i dai ol pikinini bilong ol. Yupela i mas kilim i dai man i gat rong tasol.” (Lo 24:16) Tasol long sampela lain bilong bipo, sapos man i mekim bikpela rong em i pasin bilong ol long kilim i dai dispela man i bin mekim rong na famili bilong em wantaim. Ating ol i mekim olsem bambai famili i no inap bekim pe nogut. Tasol Daniel i no as bilong dispela samting ol i mekim long famili bilong ol namba wan kiap na ol ofisa. Ating Daniel i bel hevi tru olsem ol dispela famili i kisim bagarap long rong ol dispela man nogut i bin mekim.
22. Darius i raitim wanem nupela tokaut?
22 Ol namba wan kiap na ol ofisa i no stap moa. Orait Darius i raitim wanpela bikpela tokaut olsem: “Yupela ol manmeri bilong kantri bilong mi, harim dispela tok bilong mi. Yupela olgeta i mas givim biknem long God bilong Daniel na yupela i mas aninit long dispela God. Dispela God i save stap oltaim. Em bai i stap king oltaim oltaim na strong bilong en i no inap pinis. Em i save kisim bek ol manmeri long taim ol i laik bagarap. Na em i save mekim olkain bikpela na strongpela wok long heven na long graun. Dispela God i bin lukautim Daniel na ol laion i no bagarapim em.”—Daniel 6:25-27.
LOTU LONG GOD OLTAIM
23. Daniel i bihainim wanem kain pasin long mekim wok skin? Olsem wanem yumi ken bihainim pasin bilong em?
23 Daniel i stap olsem gutpela piksa olgeta wokboi bilong God long nau ol i ken bihainim. Em i save bihainim stretpela pasin long olgeta taim. Long wok skin bilong em, Daniel “i no save giaman o mekim wanpela pasin i no stret.” (Daniel 6:4) Long wankain pasin ol Kristen i mas wok strong long mekim wok mani bilong ol. Dispela i no makim olsem ol bai bihainim ol pasin i no stret bilong kisim bikpela mani o mekim nogut long ol narapela bambai ol inap kisim nem o namba samting, nogat. (1 Timoti 6:10) Baibel i tok ol Kristen i mas bihainim stretpela pasin na givim bel long mekim wok skin, i olsem ol i “mekim wok bilong Bikpela.”—Kolosi 3:22, 23; Taitus 2:7, 8; Hibru 13:18.
24. Olsem wanem Daniel i kamapim klia olsem em i no surik liklik long mekim lotu?
24 Long mekim lotu bilong em, Daniel i no surik liklik. Olgeta man i save long pasin bilong em long beten. Na tu, ol namba wan kiap na ol ofisa i save gut olsem Daniel i tingim lotu bilong em i bikpela samting. Ol i save Daniel bai mekim yet dispela pasin bilong beten, maski wanpela lo i tambuim dispela. Em i makim gutpela pasin ol Kristen bilong nau i ken bihainim! Ol tu i gat nem long tingim pasin bilong lotu long God i mas i stap nambawan. (Matyu 6:33) Dispela pasin i mas i stap ples klia na ol man inap lukim, long wanem, Jisas i tokim ol disaipel bilong em olsem: “Lait bilong yupela i mas lait long ai bilong ol manmeri, bai ol i lukim ol gutpela pasin yupela i mekim, na bai ol i litimapim nem bilong Papa bilong yupela i stap long heven.”—Matyu 5:16.
25, 26. (a) Ating sampela bai tok wanem long pasin Daniel i bihainim? (b) Bilong wanem Daniel i ting sapos em i senisim pasin bilong em long beten, dispela i olsem em i surik na pundaun long bilip?
25 Ating sampela i laik tok Daniel inap abrusim hevi sapos em i beten long Jehova long pasin hait inap long pinis bilong dispela 30 de ol i makim. God inap harim beten bilong man maski em i stap we na stap olsem wanem taim em i beten. Na tu, em inap save long beten man i mekim long bel bilong em. (Song 19:14) Tasol Daniel i ting sapos em i senisim pasin bilong em long beten, dispela i olsem em i surik na pundaun long bilip. Bilong wanem em i ting olsem?
26 Planti man i save long pasin bilong Daniel long beten, olsem na ol man bai kisim wanem tingting sapos wantu em i no bihainim dispela pasin moa? Ol man i lukim dispela ol inap kisim tingting olsem Daniel i pret long ol man, na lo bilong king i winim lo bilong Jehova. (Song 118:6) Tasol pasin Daniel i bihainim i soim olsem em i lotuim Jehova wanpela tasol. (Lo 6:14, 15; Aisaia 42:8) Taim Daniel i mekim olsem, em i no bikhet na sakim lo bilong king. Tasol tu, em i no pret na surik. Daniel i beten yet “olsem oltaim em i save mekim” paslain long taim king i kamapim dispela lo.
27. Olsem wanem ol wokboi bilong Jehova long nau i ken bihainim pasin bilong Daniel na (a) stap aninit long ol gavman? (b) bihainim tok bilong God, na tok bilong ol man nogat? (c) wok strong long stap isi wantaim olgeta man?
27 Pasin Daniel i bin bihainim inap skulim ol wokboi bilong God long nau. Ol i save “stap aninit long ol gavman” na bihainim ol lo bilong kantri ol i sindaun long en. (Rom 13:1) Tasol taim ol lo bilong man i pait wantaim ol lo bilong God, ol manmeri bilong Jehova i bihainim pasin bilong ol aposel bilong Jisas, em ol i tok: “Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.” (Aposel 5:29) Taim ol i mekim olsem, ol Kristen i no save kirapim ol man long bikhet na pait long gavman. Nogat. Ol i laik i stap isi wantaim olgeta man na “sindaun gut na i stap bel isi, na . . . bihainim tru olgeta pasin God i laikim.”—1 Timoti 2:1, 2; Rom 12:18.
28. Olsem wanem Daniel i mekim wok bilong Jehova “oltaim”?
28 Tupela taim Darius i tok Daniel i save lotu “oltaim” long God. (Daniel 6:16, 20) Insait bilong tok Aram ol i tanim “oltaim” i olsem “raunim.” Em i makim samting yumi mekim long olgeta taim. Pasin bilong Daniel long i stap gut long God i olsem. Man inap save Daniel bai mekim wanem samting. Taim traim i kamap, maski em i bikpela o liklik traim, ol i no gat tupela tingting long Daniel bai mekim wanem. Em bai bihainim pasin em i kirap long bihainim planti yia bipo—em bai stap gut long Jehova.
29. Olsem wanem pasin bilong Daniel long i stap gut long Jehova i ken helpim ol wokboi bilong Jehova long nau?
29 Ol wokboi bilong Jehova long nau ol i laik bihainim pasin bilong Daniel. Aposel Pol i tokim ol Kristen long tingim pasin bilong ol man bilong bipo ol i pret long God. Long rot bilong bilip, “ol i mekim stretpela pasin. Ol i kisim ol samting God i bin tok long givim ol.” Na ating em i makim Daniel na em i tok “ol i pasim maus bilong ol laion.” Yumi ol wokboi bilong Jehova long nau, yumi laik kamapim bilip na lotuim God oltaim olsem Daniel na “strongim bel na ran strong long dispela resis God i bin makim bilong yumi ran long en.”—Hibru 11:32, 33; 12:1.
[Ol Futnot]
a Ol olpela rait i stori olsem planti king long hap bilong sankamap i save lukautim ol wel animal, na dispela i strongim tok olsem i gat wanpela “hul bilong ol laion” long Babilon.
b Rum antap long haus em i wanpela hap em man inap go long en sapos em i laik i stap wanpis.
c Ating dispela hul bilong ol laion em i wanpela rum aninit long graun na maus bilong en i stap antap. Na tu, ating i gat ol dua samting ol inap opim bilong larim ol animal i go insait.
d Dispela tok “kotim” ol i tanim long wanpela tok Aram, na tu, ol inap tanim dispela tok olsem “bagarapim nem.” Dispela i kamapim klia tingting nogut bilong ol birua bilong Daniel.
YU BIN KISIM WANEM SAVE?
• Bilong wanem Darius bilong Midia i makim Daniel long holim wanpela bikpela namba?
• Ol namba wan kiap na ol ofisa i pasim tok long mekim wanem samting nogut? Jehova i bin kisim bek Daniel olsem wanem?
• Yu bin kisim wanem skul taim yu putim yau long pasin bilong Daniel long i stap gut long God?
[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 114]
[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 121]
[Piksa long pes 127]
Daniel i mekim wok bilong Jehova “oltaim.” Olsem wanem long yu?