Tok Bilong Jehova i Gat Laip
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Lo
EM YIA 1473 B.C.E. Inap 40 yia i lus pinis bihain long taim Jehova i bin kisim bek lain Israel long kalabus long Isip. Ol i bin raun long ples drai nating insait long ol dispela yia, na ol i stap yet olsem wanpela lain i no gat graun bilong ol yet. Nau ol i stap long boda bilong Graun Bilong Promis. Wanem samting bai painim ol taim ol i kisim dispela graun? Wanem ol hevi bai painim ol na olsem wanem ol i ken karim ol dispela hevi?
Paslain long lain Israel i brukim wara Jordan na i go insait long graun bilong Kenan, Moses i redim ol long dispela bikpela samting ol i mas mekim. Em i mekim olsem wanem? Em i kamapim ol tok bilong strongim na kirapim bel bilong ol na em i givim tok lukaut long ol. Em i kirapim ol long tingim olsem ol i mas lotuim God Jehova wanpela tasol na ol i no ken bihainim pasin bilong ol lain i stap klostu long ol. Bikpela hap tok bilong Buk Lo em ol dispela tok Moses i bin mekim. Na ol tok i stap insait i gutpela bilong yumi long nau, long wanem, yumi tu i stap long wanpela taim we i hatwok long lotuim Jehova wanpela tasol.—Hibru 4:12.
Moses i raitim ol tok i stap insait long Buk Lo tasol laspela sapta tasol em i no raitim. Buk Lo i stori long ol samting i kamap insait long tupela mun.a (Lo 1:3; Josua 4:19) Orait nau yumi ken skelim olsem wanem ol tok i stap long dispela buk inap helpim yumi long laikim God Jehova long bel bilong yumi olgeta na i stap gut long mekim wok bilong em.
‘NO KEN LUSIM TINGTING LONG OL SAMTING YUPELA I LUKIM PINIS’
Long namba wan tok bilong em, Moses i stori long sampela samting i bin kamap long ples drai nating—em ol stori bai helpim ol Israel taim ol i redi long kisim Graun Bilong Promis. Stori bilong ol i makim ol hetman i kirapim ol Israel long tingim olsem Jehova i save stretim gut ol samting bilong lain bilong em na bai i gat ol man i lukautim gut ol. Moses i kamapim tu stori bilong 10-pela man bilong lukstil em ol i tok giaman long Graun Bilong Promis na dispela i mekim na ol lain i stap long taim bilong ol i no go insait long graun God i promis long givim ol. Tingim samting dispela stori bilong givim tok lukaut i mekim long ol manmeri i harim tok bilong Moses taim ol i lukim dispela graun.
Ating taim ol i tingim ol pait em Jehova i bin helpim ol long winim taim ol i no brukim yet wara Jordan, dispela i bin strongim ol taim ol i redi long kisim graun long hapsait bilong wara Jordan. Graun ol i laik kisim i pulap tru long pasin bilong lotuim ol god giaman. Olsem na i stret tru long Moses i givim strongpela tok lukaut long lain Israel long pasin bilong lotuim ol god giaman!
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
2:4-6, 9, 19, 24, 31-35; 3:1-6—Bilong wanem ol Israel i pinisim tru sampela lain em ol i stap long hap is bilong wara Jordan, tasol ol narapela nogat? Jehova i tokim ol Israel long ol i no ken pait wantaim ol pikinini bilong Iso. Bilong wanem? Long wanem ol i tumbuna pikinini bilong brata bilong Jekop. Ol Israel i no ken pait o bagarapim lain Moap na lain Amon, long wanem, ol i tumbuna pikinini bilong Lot. Tasol King Sihon na Ok ol i no hap famili bilong ol Israel na dispela graun ol i bosim i no bilong ol. Olsem na taim Sihon i no laik larim ol Israel long wokabaut long graun bilong em na Ok i kam pait wantaim ol Israel, Jehova i tokim ol Israel long bagarapim taun bilong ol, na no ken larim wanpela man, meri na pikinini i stap laip.
4:15-20, 23, 24—Lo i tambuim pasin bilong wokim piksa bilong ol samting olsem na yu ting dispela i makim olsem i gat rong long wokim piksa nating bilong bilas tasol? Nogat. Dispela tambu i bilong tambuim pasin bilong wokim piksa bilong “lotuim.” Baibel i no tambuim pasin bilong wokim o droim ol piksa bilong i stap olsem bilas tasol.—1 King 7:18, 25.
Skul Yumi Kisim:
1:2, 19. Ol Israel i raun long ples drai nating inap 38 yia samting, maski ol inap wokabaut “11-pela de [long ples maunten long hap bilong maunten Saina, em hap we ol i kisim Tenpela Lo] bilong kamap long Kades Barnea.” Man! Em wanpela bikpela hevi tru ol i kisim long wanem ol i no bihainim tok bilong God Jehova!—Namba 14:26-34.
1:16, 17. Pasin bilong God long skelim ol man i wankain long nau tu. Ol brata i gat wok insait long komiti bilong harim kot ol i no ken larim wantok sistem o pasin bilong pret i paulim tingting bilong ol.
4:9. Em i bikpela samting long ol Israel long ‘no ken lusim tingting long ol samting ol i lukim pinis.’ Klostu nau nupela taim bai kamap, olsem na em i bikpela samting long yumi tu i mas tingim ol gutpela wok bilong Jehova long rot bilong givim bel long stadi long Baibel.
LAIKIM JEHOVA, NA BIHAINIM TOK BILONG EM
Long namba tu tok bilong em, Moses i stori gen long Lo ol i kisim long maunten Sainai na em i kolim gen Tenpela Lo. Em i kolim nem bilong 7-pela lain em lain Israel i mas pinisim olgeta. Em i kirapim ol Israel long tingim gen wanpela bikpela samting ol i bin lainim taim ol i stap long ples drai nating: “Man i no inap kisim laip long kaikai tasol. Nogat. Yumi mas bihainim olgeta tok bilong God tu na bai yumi kisim laip.” Long nupela sindaun bilong ol, ol i mas “bihainim gut olgeta tok bilong God.”—Lo 8:3; 11:8.
Taim ol i sindaun long graun bilong promis, ol Israel i mas i gat ol lo long ol samting bilong lotu na tu long ol samting bilong kot, wok gavman, ol samting bilong pait, na ol lo long sindaun bilong ol wantaim ol narapela na insait long famili bilong ol wan wan. Moses i stori gen long ol dispela lo na em i tokim ol Israel long ol i mas laikim Jehova na bihainim ol lo bilong em.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
8:3, 4—Olsem wanem klos bilong ol Israel i no bruk na lek bilong ol i no solap taim ol i wokabaut long ples drai nating? Dispela em wanpela mirakel, wankain olsem mana ol i save kisim long olgeta de. Ol Israel i yusim wankain klos na su em ol i bin werim taim ol i bin kirap wokabaut long ples drai nating, na ating ol i givim ol klos bilong ol long ol narapela insait long famili taim ol pikinini i go bikpela na ol man i bikpela pinis ol i dai. Tupela sensas ol i kisim long kirap bilong taim ol i wokabaut long ples drai nating na long pinis bilong en i soim olsem namba bilong lain Israel i no go antap, olsem na klos na su ol i bin werim long taim ol i bin kirap wokabaut bai inap yet long olgeta bilong ol.—Namba 2:32; 26:51.
14:21—Ol Israel i no ken kaikai wanpela animal i dai nating na ol i no bin rausim blut. Olsem na bilong wanem ol i ken givim o salim long ol man bilong ol narapela kantri em ol i stap wantaim ol? Long Baibel, dispela tok “man bilong narapela kantri” inap makim wanpela man i no bilong lain Israel em i bihainim lotu Juda o wanpela man em i bihainim ol lo bilong ol Israel tasol em i no lotuim Jehova. Wanpela man bilong narapela kantri i no bihainim lotu Juda, em i no stap aninit long Lo na em inap mekim kain kain wok long animal i dai nating. I orait long ol Israel long givim o salim ol kain animal olsem long em. Tasol man bilong narapela kantri i bihainim lotu Juda em i stap aninit long Lo. Na olsem Wok Pris 17:10 i tok, i tambu long dispela man i kaikai blut bilong animal.
24:6—Bilong wanem Lo i tambuim pasin bilong kisim “ston bilong wilwilim rais samting” olsem mak long man i gat dinau? Ston bilong wilwilim rais samting i makim ol samting man i mekim wok long en bilong helpim em long i stap laip. Sapos wanpela man i kisim dispela samting long em, em i pasim dispela man na famili bilong em long kisim kaikai samting.
25:9—Pasin bilong rausim su na spetim pes bilong man i no laik maritim meri bilong brata bilong em i dai pinis i kamapim klia wanem samting? “Long bipo, sapos ol man bilong Israel i laik stretim tok long ol samting ol i baim . . . Wanpela man i lusim su bilong en na i givim long narapela man.” (Rut 4:7) Olsem na taim ol i rausim su bilong wanpela man em i no laik maritim meri bilong brata bilong em i dai pinis, dispela i kamapim klia olsem em i lusim namba na wok bilong em long kamapim pikinini bilong brata bilong em i dai pinis. Dispela em i samting nogut tru. (Lo 25:10) Pasin bilong spet long pes bilong em i bilong semim em.—Namba 12:14.
Skul Yumi Kisim:
6:6-9. Olsem ol Israel i mas save long Lo, yumi tu yumi mas save gut long lo bilong God, tingim long olgeta taim, na putim i go daun long bel bilong ol pikinini bilong yumi. Yumi mas ‘raitim long pepa na pasim long han,’ olsem ol samting yumi mekim—em han i makim—i mas soim olsem yumi save bihainim tok bilong Jehova. Na olsem pepa yumi pasim ‘long pes bilong yumi,’ ol man i mas lukim olsem yumi save bihainim tok.
6:16. Yumi no ken traim Jehova olsem ol Israel i bin mekim taim ol i no bilip na ol i toktok planti long wara long Masa.—Kisim Bek 17:1-7.
8:11-18. Pasin bilong laikim tumas mani kago inap mekim na yumi lusim tingting long Jehova.
9:4-6. Yumi mas was gut long pasin bilong tingim yumi yet i stretpela man.
13:6. Yumi no ken larim wanpela man i pulim yumi long lusim lotu bilong Jehova.
14:1. Pasin bilong man long katim nabaut skin bilong em yet i soim olsem em i no tingim bodi bilong em yet, na ating dispela pasin em inap insait long pasin bilong lotuim god giaman, olsem na yumi no ken mekim kain pasin olsem. (1 King 18:25-28) Yumi bilip long kirap bek olsem na kain pasin olsem bilong krai sori long man i dai pinis i no stret long mekim.
20:5-7; 24:5. Maski sampela samting i bikpela samting long mekim, tasol yu mas tingim ol man em sindaun bilong ol i narapela kain.
22:23-27. Pasin bilong singaut bikmaus em i wanpela nambawan samting wanpela meri i ken mekim bilong pasim man i laik reipim em.
“YUPELA I MAS BIHAINIM ROT BILONG I STAP GUT”
Long namba tri tok bilong em, Moses i tokim lain Israel olsem taim ol i brukim pinis wara Jordan, ol i mas raitim olgeta Lo long ol bikpela ston na tu ol i mas tokaut long bagarap bai painim ol man i no bihainim ol dispela lo na ol blesing ol man bai kisim taim ol i bihainim ol lo. Long namba foa tok bilong em, Moses i stori gen long kontrak namel long Jehova na lain Israel. Moses i mekim tok lukaut gen long pasin bilong sakim ol lo na em i kirapim lain Israel long “bihainim rot bilong i stap gut.”—Lo 30:19.
Na tu, Moses i stori long husat bai senisim em, na em i skulim ol Israel long wanpela naispela singsing i litimapim nem bilong Jehova na em i givim tok lukaut long ol, sapos ol i no stap gut long Jehova hevi bai painim ol. Bihain long em i blesim ol wan wan lain bilong Israel, Moses i dai taim em i gat 120 krismas na ol i planim em. Ol i krai sori inap 30 de, dispela 30 de i klostu hap bilong haptaim stori bilong Buk Lo i karamapim.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
32:13, 14—Lo i tambuim ol Israel long kaikai gris olsem na wanem mining bilong dispela tok i stap long Baibel Hibru bilong pastaim i tok olsem ol Israel i kaikai “gris bilong sipsip man”? Tok ol i mekim wok long en long dispela ves i tok piksa tasol na i makim ol sipsip i gutpela tru. Long dispela ves long Baibel Hibru bilong bipo ol i mekim wankain tok piksa taim em i toktok long “gris bilong wit” na “blut bilong grep.”
33:1-29—Taim Moses i blesim ol wan wan lain bilong Israel, bilong wanem em i no kolim lain bilong Simeon? Long wanem “kros bilong tupela [Simeon na Livai] i strong tumas” na belhat bilong tupela i “nogut tru.” (Stat 34:13-31; 49:5-7) Tupela i no kisim wankain blesing olsem ol narapela lain bilong Israel. Lain Livai i kisim 48 taun, na graun bilong lain Simeon i stap insait long graun bilong Juda. (Josua 19:9; 21:41, 42) Olsem na Moses i no kolim stret blesing bilong Simeon. Tasol blesing bilong Simeon i insait long blesing i go long olgeta lain Israel.
Skul Yumi Kisim:
31:12. Ol pikinini i mas sindaun wantaim ol man i bikpela pinis long ol miting bilong kongrigesen na ol i mas putim gut yau na kisim save.
32:4. Olgeta wok bilong Jehova i gutpela olgeta long wanem, ol pasin bilong em olsem stretpela pasin, savetingting, pasin laikim, na strong i save wok gut wantaim.
Em i Bilong Helpim Yumi
Buk Lo i soim olsem Jehova em i “wanpela tasol.” (Lo 6:4) Na em i stori long wanpela lain i pas gut tru wantaim God. Na tu, Buk Lo i mekim tok lukaut long pasin bilong lotuim god giaman na em i tok long yumi mas lotuim God wanpela tasol.
Tru tumas Buk Lo i bilong helpim yumi! Maski yumi no stap aninit long Lo, yumi inap lainim planti samting long ol tok bilong en na dispela bai helpim yumi long ‘laikim tumas God, Bikpela bilong yumi long bel bilong yumi na long tingting bilong yumi na long strong bilong yumi.’—Lo 6:5.
[Futnot]
a Ating Josua o Hetpris Elieser i raitim laspela sapta bilong Buk Lo, em dispela hap i stori long i dai bilong Moses.
[Mep long pes 24]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
SEIR
Kades Barnea
Maunten Sainai (Horep)
Solwara Retsi
[Kredit Lain]
Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel
[Piksa long pes 24]
Bikpela hap bilong ol tok i stap long Buk Lo em ol tok Moses i mekim long lain Israel
[Piksa long pes 26]
Yumi lainim wanem samting long mana em Jehova i givim ol Israel?
[Piksa long pes 26]
Lo i tambuim pasin bilong kisim “ston bilong wilwilim rais samting” olsem mak long man i gat dinau, long wanem, dispela bai pasim em long kisim kaikai samting