Barak i Bilip Long God, na Em i Winim Bikpela Lain Ami
TINGIM yu yet olsem yu go bungim wanpela lain ami i gat hatpela pasin. Ol i gat ol nupela samting bilong pait, na ol i redi long yusim. Yu na ol lain bilong yu i no inap sakim ol.
Long taim bilong ol hetman, kain samting olsem i bin painim Barak, Debora na 10,000 man Israel. Ol birua bilong ol em ol lain bilong Kenan, na Sisera em i kepten bilong ami bilong ol. Ol i gat ol karis, em wil bilong ol i gat naip. Ples bilong pait em long maunten Tabor na ples daun bilong Kison. Samting i kamap long dispela hap i soim olsem Barak i gat strongpela bilip. Orait nau yumi ken skelim ol samting i bin kamap.
Ol Israel i Krai Long Jehova Long Helpim Ol
Buk Hetman i stori long ol Israel olsem planti taim ol i save givim baksait long lotu i tru na dispela i save kamapim ol samting nogut. Long olgeta taim hevi i painim ol, ol i save krai long God i mas helpim ol, na em i save makim wanpela man bilong helpim ol, na bihain ol i save givim baksait gen long lotu i tru. Taim “Ehut [em wanpela hetman i bin kisim bek ol Israel long han bilong ol Moap] i dai pinis . . . , ol Israel i mekim sin gen long God.” “Ol Israel i bihainim ol nupela god.” Wanem samting i kamap taim ol i mekim olsem? “God i larim Jabin, wanpela king bilong ol Kenan, i daunim ol. Dispela king i save bosim taun Hasor. Namba wan ofisa bilong ami bilong Jabin, em Sisera . . . King Jabin i gat 900 karis ain. Na em [Sisera] i save mekim nogut tru long ol Israel, na paitim ol nabaut na bagarapim ol inap long 20 yia. Olsem na ol Israel i krai long Bikpela long helpim ol.”—Hetman 4:1-3; 5:8.
Baibel i stori long sindaun bilong ol Israel olsem: “[Long dispela taim] ol bisnisman i pret long ol raskol na ol i no moa wokabaut long ol bikpela rot. Ol man i mas wokabaut i go i kam, ol i save hait na bihainim ol liklik rot tasol.” (Hetman 5:6, 7) Ol manmeri i pret long ol stilman i save raun long karis. Wanpela saveman i tok: “Pret i bosim ol manmeri bilong Israel na i no gat wanpela samting inap helpim ol.” Na olsem ol i save mekim bipo, ol Israel i krai long Jehova i helpim ol.
Jehova i Makim Wanpela Lida
Taim ol Israel i stap aninit long ol Kenan, sindaun bilong ol i nogut tru. God i mekim wok long profet meri Debora long givim tok bilong em long ol Israel. Jehova i makim em bilong i stap olsem mama bilong ol Israel.—Hetman 4:4; 5:7.
Debora i singautim Barak i kam na i tokim em: “God, Bikpela bilong yumi, i laik givim yu dispela tok, ‘Yu go na kisim 10,000 man long lain bilong Naptali na long lain bilong Sebulun na bungim ol long maunten Tabor. Bai mi Bikpela, mi bringim Sisera, namba wan ofisa bilong ami bilong King Jabin, i kam pait long yupela long wara Kison. Em bai i kam wantaim ol karis na ol soldia bilong em, tasol maski, bai mi givim ol long han bilong yupela.’ ” (Hetman 4:6, 7) Taim em i tok ‘God i laik givim yu dispela tok,’ Debora i kamapim klia olsem em i no winim Barak. Em i stap olsem rot God i mekim wok long en bilong givim tok long Israel. Barak i mekim wanem?
Barak i tok, “Sapos yu kam wantaim mi, bai mi go. Tasol sapos yu no kam, bai mi no inap i go.” (Hetman 4:8) Bilong wanem Barak i surik long mekim wok God i givim em? Yu ting em i pret? Yu ting em i no bilip long ol tok promis bilong God? Nogat. Barak i no tok nogat long mekim dispela wok, na tu, em i no sakim tok bilong Jehova. Tok bilong em i makim olsem em i ting em wanpela tasol i no inap long mekim dispela wok. Em i pilim olsem sapos wanpela mausman bilong God i go wantaim em, orait God i mas stiaim ol samting, na tu, dispela bai strongim em na ol man i go wantaim em. Olsem na tok bilong Barak i no makim olsem em i no gat strongpela bel, nogat, tok bilong em i soim olsem em i gat strongpela bilip.
Pasin bilong Barak i wankain olsem bilong Moses, Gideon na Jeremaia. Ol dispela man tu ol i no bilip olsem ol inap mekim wok God i givim ol. Tasol dispela i no mekim na God i ting ol i no stap gut long em, nogat. (Kisim Bek 3:11–4:17; 33:12-17; Hetman 6:11-22, 36-40; Jeremaia 1:4-10) Orait yumi ken tok wanem long pasin bilong Debora? Em i no tingting long bosim Barak. Em i wanpela wokmeri bilong Jehova i gat pasin daun. Em i tokim Barak: “Bai mi go wantaim yu.” (Hetman 4:9) Em i redi long lusim ples—gutpela sindaun bilong em—na go wantaim Barak long pait i laik kamap. Debora tu i gat strongpela bilip na strongpela bel.
Ol i Bilip na Bihainim Barak
Ples ol soldia bilong Israel i bung long en em long wanpela maunten ol i kolim Tabor na em i gutpela hap ol i makim, long wanem, lain bilong Sebulun na Naptali i stap klostu long dispela hap. Orait olsem Jehova i tok pinis, 10,000 man—na Debora tu—ol i bihainim Barak i go antap long dispela maunten.
Ol man i go bung wantaim Barak ol i mas i gat strongpela bilip. Jehova i bin tokim Barak olsem em bai winim ol Kenan, tasol ol Israel i gat wanem kain ol samting bilong pait? Hetman 5:8 i tok: “Ol Israel i gat 40,000 man bilong pait, tasol i no gat wanpela i karim hap plang bilong pait na i holim spia.” Olsem na ol Israel i no gat planti samting bilong pait. Ol hap plang na spia samting i olsem samting nating taim yumi skelim wantaim ol karis i gat ol naip long wil. Taim Sisera i harim olsem Barak i go pinis antap long maunten Tabor, Sisera i singaut long olgeta karis ain na olgeta lain man bilong em i kam na ol i go long Kison. (Hetman 4:12, 13) Sisera i no luksave olsem em bai pait wantaim God i Gat Olgeta Strong.
Barak i Daunim Ami Bilong Sisera
Long taim bilong pait i kamap, Debora i tokim Barak: “Goan, yumi go. Bikpela i go pas long yu. Olsem na long dispela de bai Bikpela i helpim yu na bai yu winim Sisera.” Barak na ol lain man bilong em i mas lusim maunten na i go daun, tasol sapos ol i mekim olsem, lain bilong Sisera bai i gat rot bilong bagarapim ol. Bai yu pilim olsem wanem sapos yu wanpela man i stap long ami bilong Barak? Bai yu redi long bihainim tok, na tingim olsem dispela tok i kam long Jehova yet? Barak na dispela 10,000 man i bihainim tok. “Bikpela i mekim Sisera wantaim olgeta karis na man bilong en i longlong nabaut.”—Hetman 4:14, 15.
Jehova i helpim Barak na em i winim ami bilong Sisera. Stori bilong dispela pait i no kamapim gut olgeta samting i bin kamap. Tasol singsing bilong Barak na Debora i tok olsem ‘ren i kam daun na wara i stap long ol klaut i kapsait na i kam daun.’ Ating bikpela ren i pundaun na dispela i mekim na ol karis bilong Sisera i pas long graun malumalum, na nau dispela i opim rot bilong Barak long winim pait. Ol karis bilong ol Kenan i no inap helpim ol. Na dispela singsing i tok long bodi bilong ol ami bilong Sisera olsem: “Tait bilong wara Kison i karim ol i go.”—Hetman 5:4, 21.
Olsem wanem? Kain samting olsem inap kamap? Yes em inap. Ples daun bilong Kison i gat wanpela liklik wara i ran long en. Tasol taim bikpela ren i pundaun, dispela liklik wara i save tait bikpela na i ran strong. Ol i tok, long taim bilong Namba Wan Pait, ren i pundaun inap 15 minit tasol long dispela hap i bin pasim rot bilong ol man i raun long hos. Stori bilong pait i kamap namel long Napoleon na ol man bilong Teki long maunten Tabor long Epril 16, 1799, i tok olsem “planti man bilong Teki i dring wara na i dai taim ol i traim long brukim wara Kison na ranawe.”
Saveman Flavius Josifas, em wanpela Juda, em i tok olsem taim ol ami bilong Sisera na Barak i redi long pait, “bikpela ren na ais i pundaun long heven, na strongpela win i tromoi ren i go long pes bilong ol lain Kenan, na dispela i pasim ai bilong ol, olsem na ol spia na ol ston ol i sutim ol i no go stret long mak.”
Hetman 5:20 i tok, “Ol sta long skai i pait. Ol i bihainim rot bilong ol antap, na ol i pait long Sisera.” Olsem wanem ol sta i pait long Sisera? Sampela man i tok dispela tok i makim olsem God i bin helpim ol Israel. Sampela narapela i tok dispela i makim olsem ol ensel i helpim ol Israel, o ol ston (meteorite) i pundaun i kam daun, o Sisera i lukluk long ol sta na em i ting em bai win tasol em i no win. Baibel i no stori long olsem wanem ol sta i insait long dispela pait, olsem na yumi ken ting olsem dispela tok i makim sampela samting God i mekim bilong helpim ol Israel. Tasol maski wanem samting ol sta i makim, ol Israel i bin mekim wok long dispela bilong winim pait. “Barak i ranim ol karis. . . . Na ol ami bilong Barak i kilim i dai olgeta ami bilong Sisera. I no gat wanpela i stap.” (Hetman 4:16) Wanem samting i painim Sisera?
Sisera i Dai “Long Han Bilong Wanpela Meri”
Baibel i tok: “Sisera i [lusim pait na em i] ranawe i go long haus sel bilong Jael, em meri bilong Heber, dispela man bilong lain bilong Kin. Jabin, king bilong Hasor, em i pren bilong ol famili bilong Heber.” Jael i singautim Sisera i go insait long haus sel bilong em, na givim em susu long dring, na em i karamapim em bambai em i ken slip. Orait nau Jael i “kisim wanpela hama na wanpela nil diwai bilong pasim ol baklain bilong haus sel,” em ol samting ol man i save stap long haus sel i save yusim. “Em i wokabaut isi tru i go long Sisera. Na em i paitim dispela nil diwai i go insait long het bilong Sisera, na nil i kamap long hap na i go olgeta long graun. Na Sisera i dai.”—Hetman 4:17-21.
Bihain Jael i go bungim Barak na tokim em olsem: “Yu kam. Bai mi soim yu dispela man yu wok long painim.” Na Baibel i tok moa: “Barak i go insait long haus sel wantaim em. Na em i lukim Sisera i dai pinis na i slip i stap long graun. Dispela nil diwai i stap yet long het bilong en.” Dispela samting i mas strongim tru bilip bilong Barak! Profet meri Debora i bin tokim em paslain olsem: “Tasol bai yu no inap kisim biknem, long wanem, Bikpela bai i givim Sisera long han bilong wanpela meri.”—Hetman 4:9, 22.
Yu ting pasin Jael i mekim em pasin nogut? Nogat. Jehova i no ting olsem. Singsing bilong Barak na Debora i tok olsem, “amamas bilong en i ken winim amamas bilong ol arapela meri i save stap long ol haus sel.” Dispela singsing i helpim yumi long kisim stretpela tingting long indai bilong Sisera. Tok bilong dispela singsing long mama bilong em i makim olsem em i wet long Sisera i pinis long pait na kam bek. Em i tok: “Bilong wanem karis bilong Sisera i no kam kwik?” “Wanpela savemeri” bilong em i helpim em long daunim pret na em i tok olsem Sisera i mas tilim ol gutpela samting ol i kisim long pait—ol gutpela klos na ol yangpela meri bilong ol soldia. Em i tok: “Ating ol soldia i wok yet long painim ol gutpela samting na tilim. Wanpela o tupela yangpela meri bilong wan wan soldia, na gutpela klos bilong Sisera na ol naispela laplap bilong bilasim ol dispela yangpela meri.”—Hetman 5:24, 28-30.
Samting Dispela Stori i Lainim Yumi Long En
Stori bilong Barak i lainim yumi long sampela bikpela samting. Hevi bai painim ol man em ol i givim baksait long Jehova. Ol man em ol i tanim bel na bilip long em, ol bai kamap fri long ol kain kain samting i mekim nogut long ol. Na tu, yumi mas kisim pasin bilong bihainim tok. Na maski lo bilong God i pait wantaim tingting bilong ol man, yumi ken bilip tru olsem ol tok bilong em i bilong helpim yumi oltaim. (Aisaia 48:17, 18) Barak i bilip long Jehova na bihainim tok bilong em na long dispela rot em i “ranim ol bikpela ami bilong ol arapela lain.”—Hibru 11:32-34.
Laspela hap bilong dispela gutpela singsing bilong Debora na Barak em olsem: “Bikpela, olsem tasol ol birua bilong yu i ken i dai. Tasol ol pren bilong yu i ken lait olsem lait bilong san i kamap.” (Hetman 5:31) Dispela samting bai kamap tru taim Jehova i pinisim pasin nogut bilong dispela graun em Satan i bosim!
[Piksa long pes 29]
Jehova i mekim wok long Debora long singautim Barak
[Piksa long pes 31]
Wara Kison i tait
[Kredit Lain]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Piksa long pes 31]
Maunten Tabor