Buk Bilong Baibel Namba 24—Jeremaia

Man Bilong Raitim: Jeremaia

Ples Em i Bin Raitim: Juda na Isip

Raitim Pinis: 580 B.C.E.

Taim: 647–580 B.C.E.

 1. Husat i givim wok profet long Jeremaia? Em i kisim dispela wok long wanem taim?

PROFET Jeremaia i stap long taim nogut bilong pait na planti hevi. Jehova i givim wok profet long em long yia 647 B.C.E., em namba 13 yia bilong gutpela King Josaia bilong Juda. Ol i wok long stretim haus bilong Jehova na ol i painim pinis buk bilong Lo bilong Jehova na ol i ritim long king. Em i wok strong long kirapim ol Juda long bihainim dispela Lo, tasol ol i lusim ol god giaman inap liklik taim tasol. Bubu bilong Josaia, em Manase, em i stap king inap 55 yia, na papa bilong Josaia, em Emon, em i stap king inap tupela yia tasol na ol i kilim em i dai. Tupela i bin mekim pasin nogut tru. Ol i bin pulim ol Juda long mekim kain kain pasin nogut tru bilong lotu; ol i kukim paura i gat gutpela smel olsem ofa long “Kwin Bilong Heven,” na kilim ol pikinini na kukim ol olsem ofa long ol god giaman i olsem ol spirit nogut. Manase i kilim i dai planti man long Jerusalem em ol i no gat rong.​—⁠Jer. 1:2; 44:19; 2 Kin. 21:​6, 16, 19-23; 23:​26, 27.

 2. Jeremaia i gat wanem wok? Em i mekim wok profet insait long wanem ol yia?

² Wok bilong Jeremaia i gat hatwok tru long en. Em i mas i stap olsem profet bilong Jehova na autim tok profet olsem Juda na Jerusalem bai bagarap, na ol birua bai kukim gutpela haus bilong Jehova, na lain bilong Em bai i go kalabus. Em ol samting nogut tru ol i ting i no inap kamap! Jeremaia i mas autim tok profet long Jerusalem inap 40 yia, long taim bilong ol king nogut, em Jehoahas, Jehoiakim, Jehoiakin (Konia), na Sedekaia. (Jer. 1:​2, 3) Bihain, taim em i stap long Isip, em i mas autim tok profet long pasin nogut bilong ol Juda em ol i bin ranawe i go na i stap long Isip na ol i lotuim ol god giaman. Em i raitim pinis buk long yia 580 B.C.E. Olsem na buk bilong em i stori long ol samting i bin kamap insait long 67 yia olgeta.​—⁠52:⁠31.

 3. (a) Long taim bilong ol Hibru wanem samting i kamapim olsem Buk Jeremaia em i hap tru bilong Baibel na ol tok bilong en i tru? (b) Wanem ol tok long Ol Skripsa Grik i kamapim klia dispela samting?

³ Long tok Hibru, nem bilong dispela profet na buk bilong em i olsem Yir·meyahʹ o Yir·meyaʹhu, na ating insait bilong en i olsem “Jehova i Litimapim; o, Jehova i Lusim i Go Fri [olsem lusim bel bilong mama].” Buk Jeremaia i stap long olgeta lista bilong Ol Skripsa Hibru, na ol man i wanbel long tok em i hap tru bilong Baibel. Sampela tok profet bilong Jeremaia i kamap tru long taim bilong em yet, na dispela i makim olsem tok bilong Buk Jeremaia em i tru na yumi inap bilip tru long en. Na tu, sampela taim ol i kamapim nem bilong em long Ol Skripsa Grik. (Mt. 2:​17, 18; 16:14; 27:⁠9) Yumi ken save Jisas i bin stadi gut long ol tok bilong Jeremaia, long wanem, taim em i rausim ol bisnisman long tempel, em i kolim hap tok bilong Jeremaia 7:11 na bungim wantaim tok bilong Aisaia 56:⁠7. (Mk. 11:17; Lu. 19:46) Jisas i no pret long tokaut strong, olsem na sampela man i ting em i Jeremaia. (Mt. 16:​13, 14) Long Hibru 8:​8-12 na 10:​16, 17, Pol i kamapim tok profet bilong Jeremaia long nupela kontrak (Jer. 31:​31-34). Pol i kolim tok bilong Jeremaia 9:24 na em i tok: “Man i laik amamas, em i mas amamas long Bikpela tasol.” (1 Ko. 1:31) Kamapim Tok Hait 18:21 i kamapim strong moa tok piksa bilong Jeremaia (Jer. 51:​63, 64) long Babilon bai bagarap.

 4. Ol samting bilong bipo ol man i painim pinis, olsem wanem dispela i strongim tok bilong Buk Jeremaia?

⁴ Ol samting bilong bipo ol man i painim pinis, dispela tu i makim olsem tok bilong Jeremaia i tru. Olsem: Wanpela rait bilong Babilon i stori long Nebukatnesar i kisim taun Jerusalem long yia 617 B.C.E., na em i kisim king (Jehoiakin) i go, na em yet i makim wanpela man (Sedekaia) long kamap king.​—⁠24:1; 29:​1, 2; 37:⁠1.a

 5. (a) Yumi gat wanem save long Jeremaia yet? (b) Olsem wanem long pasin bilong em long raitim stori?

⁵ Yumi save long planti stori long i stap bilong Jeremaia, winim ol narapela profet bilong bipo​—⁠Moses tasol yumi save long planti stori moa bilong em. Long buk bilong em, Jeremaia i kamapim ol pasin na tingting bilong em i makim olsem em i gat strongpela bel na em i no pret long tokaut, tasol em i gat pasin daun na pasin sori tu. Em i profet na pris tu; em i man bilong bungim ol tok bilong buk bilong God, na em i raitim stret stori bilong ol samting i bin kamap bipo. Em i pikinini man bilong pris Hilkia bilong Anatot, em wanpela taun bilong ol pris long hap not bilong Jerusalem “long graun bilong lain Benjamin.” (1:⁠1) Pasin bilong Jeremaia long raitim stori i klia na i no hatwok long kisim as bilong ol tok. Em i mekim planti tok piksa, na em i raitim ol tok olsem stori na olsem song tu.

HELPIM YUMI OLSEM WANEM?

36. (a) Olsem wanem Jeremaia i stap olsem gutpela piksa long givim bel long mekim wok bilong God na no ken pret? (b) Olsem wanem Baruk, na ol Rekap, na Ebetmelek, i stap olsem gutpela piksa yumi ken bihainim?

³⁶ Dispela tok profet em spirit bilong God i bin kamapim, em i gutpela samting tru bilong helpim na strongim yumi. Tingim pasin bilong Jeremaia yet​—⁠em i gat strongpela bel na em i no pret long autim tok long ol man i no laik harim na ol i givim baksait pinis long God. Em i no laik poroman liklik wantaim ol man nogut. Em i save, taim i sot pinis bilong autim tok bilong Jehova, olsem na em i givim bel olgeta long mekim wok na em i no lusim. Tok bilong God i olsem paia i lait insait long ol bun bilong em, na i mekim em i amamas na belgut tru. (Jer. 15:​16-20; 20:​8-13) Yumi tu i mas laikim tru tok bilong Jehova na wok strong long autim! Na yumi mas sambai long ol wokboi bilong God, olsem Baruk i bin sambai long Jeremaia. Pasin bilong ol Rekap long bihainim tok i olsem gutpela piksa yumi ken bihainim; na yumi ken bihainim gutpela pasin sori bilong Ebetmelek, em i helpim Jeremaia long taim ol man i mekim nogut long em.​—⁠36:​8-19, 32; 35:​1-19; 38:​7-13; 39:​15-18.

37. Taim yumi skelim ol tok bilong Jeremaia, olsem wanem dispela i strongim bilip bilong yumi olsem Jehova i gat strong long mekim tok profet?

³⁷ Olgeta samting i kamap stret tru olsem Jehova i bin tokim Jeremaia long en. Dispela i strongim tru bilip bilong yumi olsem Jehova i gat strong long mekim tok profet. Yumi ken tingim sampela tok profet Jeremaia yet i lukim truim bilong en i kamap, olsem: Em i lukim Sedekaia i go kalabus na Jerusalem i bagarap (21:​3-10; 39:​6-9), na ol birua i rausim Joahas (Salum) long wok king na kisim em i go kalabus long narapela kantri na em i dai (Jer. 22:​11, 12; 2 Kin. 23:​30-34; 2 Sto. 36:​1-4), na ol birua i kisim King Jehoiakin (Konia) i go kalabus long Babilon (Jer. 22:​24-27; 2 Kin. 24:​15, 16), na wanpela yia i no pinis yet na profet giaman Hanania i dai (Jer. 28:​16, 17). Olgeta dispela tok profet, na planti moa, i kamap tru olsem Jehova i tok profet pinis. Ol profet na wokman bilong Jehova bihain long Jeremaia, ol tu i bilip long ol tok profet bilong Jeremaia na ol dispela tok i bin helpim ol. Olsem: Daniel i ritim tok bilong Jeremaia na em i kisim save olsem Jerusalem i mas bagarap i stap inap 70 yia. Na taim dispela 70 yia i pinis, Esra i tokaut long truim bilong tok bilong Jeremaia.​—⁠Dan. 9:2; 2 Sto. 36:​20, 21; Esr. 1:1; Jer. 25:​11, 12; 29:⁠10.

38. (a) Jeremaia i tok profet long wanem kontrak em Jisas tu i tok long en? (b) Jeremaia i autim wanem gutpela tok bilong Kingdom?

³⁸ Taim Jisas i kirapim Kaikai Bilong Bikpela wantaim ol disaipel bilong em, em i makim olsem dispela i truim tok profet bilong Jeremaia long nupela kontrak. Olsem na em i tok long “nupela kontrak mi mekim long blut bilong mi,” na long rot bilong en Jehova bai lusim sin bilong ol, na em i bungim ol bilong kamap lain bilong em bilong spirit. (Lu. 22:20; Jer. 31:​31-34) Ol dispela manmeri em God i mekim ol i kamap pikinini bilong em long rot bilong spirit holi na ol i insait long nupela kontrak, em dispela lain yet Krais i mekim kontrak bilong Kingdom wantaim ol bambai ol i ken wok king wantaim em long heven. (Lu. 22:29; KTH 5:​9, 10; 20:⁠6) I gat sampela tok long dispela Kingdom long tok profet bilong Jeremaia. Em i autim planti strongpela tok long ol pasin nogut bilong Jerusalem, tasol em i autim tok tu long gutpela samting ol i ken wetim, olsem: “Mi Bikpela, mi tok olsem. Mi makim pinis wanpela taim bilong mi ken mekim wanpela gutpela man tru i kamap long lain bilong Devit, olsem nupela kru i kamap long han bilong diwai. Dispela man bai i stap king na em bai i bihainim gutpela na stretpela tingting. Na em bai i mekim stretpela pasin tru long olgeta manmeri bilong dispela graun.” Ol i kolim dispela king olsem “Bikpela em i as bilong stretpela pasin bilong yumi.”​—⁠Jer. 23:​5, 6.

39. Liklik lain i lusim Babilon na kam bek long ples olsem Jeremaia i bin tok profet long en, olsem na yumi ken bilip tru long wanem samting?

³⁹ Jeremaia i stori gen olsem God bai kisim bek ol: “Bai ol i stap aninit long mi, God, Bikpela bilong ol, na aninit long dispela king bilong lain bilong Devit, mi bai makim bilong bosim ol.” (30:⁠9) Na Jeremaia i kolim gutpela tok Jehova i mekim long Israel na Juda olsem “long dispela taim bai [Jehova i] mekim wanpela gutpela man tru i kamap long lain bilong Devit, olsem nupela kru i kamap long han bilong diwai,” na bai lain bilong Devit i kamap planti na i gat wanpela “king bai i kamap long lain bilong en oltaim.” (33:​15, 21) Liklik lain i lusim Babilon na kam bek long ples, na olsem tasol yumi ken bilip tru olsem Kingdom bilong dispela gutpela man tru, olsem “nupela kru i kamap,” em bai bosim olgeta hap bilong graun long stretpela pasin.​—⁠Lu. 1:⁠32.

[Futnot]