Tok Bilong Jehova i Gat Laip
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Jeremaia
MAN! Ating ol samting Jeremaia i tok bai painim ol wanlain bilong em i mas mekim ol i kirap nogut tru! Paia bai kukim naispela tempel bilong ol. Winim 3 handet yia ol i mekim lotu long en. Jerusalem na Juda bai stap nating, ol lain bilong dispela tupela taun bai i go kalabus. Stori bilong ol dispela samting na ol narapela stori i stap long namba 2 bikpela buk bilong Baibel, em Buk Jeremaia. Na tu, em i stori long ol samting i painim Jeremaia yet taim em i mekim wok autim tok inap 67 yia. Taim em i kamapim ol stori long dispela buk, em i no stori long wanem samting i kamap pastaim na wanem samting i kamap bihain.
Bilong wanem yumi mas i gat laik long save long tok bilong Buk Jeremaia? Long wanem, ol tok profet bilong en i kamap tru pinis i strongim bilip bilong yumi long Jehova, em i Man Bilong Truim ol tok promis bilong em. (Aisaia 55:10, 11) Wok Jeremaia i mekim na pasin ol manmeri i mekim taim ol i harim tok bilong em i wankain long taim bilong yumi. (1 Korin 10:11) Na tu, pasin Jehova i mekim long lain bilong em i kamapim klia ol pasin bilong em na dispela i mas mekim sampela samting long yumi.—Hibru 4:12.
“OL MANMERI BILONG MI I BIN MEKIM TUPELA RONG”
Long namba 13 yia bilong Josaia i stap king bilong Juda, na 40 yia paslain long Jerusalem i bagarap long yia 607 B.C.E, Jehova i makim Jeremaia long mekim wok profet. (Jeremaia 1:1, 2) Ol tok lukaut em Jeremaia i mekim insait long laspela 18 yia bilong Josaia i stap king i kamapim klia pasin nogut bilong ol Juda na i tokaut long strafe bilong Jehova bai painim ol. Jehova i tok: “Bai mi bagarapim Jerusalem na bai ol hip ston tasol i stap. Na bai mi bagarapim olgeta taun bilong Juda, na bai ol taun i stap nating na i no gat man i stap long ol.” (Jeremaia 9:11) Bilong wanem Jehova bai mekim olsem? Em i tok: “Ol manmeri bilong mi i bin mekim tupela rong.”—Jeremaia 2:13.
Na tu, i gat tok long liklik hap lain bilong Juda, em ol i tanim bel, bai kam bek long ples bilong ol. (Jeremaia 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21) Tasol ol man i no amamas long harim tok bilong Jeremaia. “Namba wan ofisa bilong ol lain man i save was long haus bilong Bikpela” i paitim Jeremaia na kalabusim em inap wanpela nait.—Jeremaia 20:1-3.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
Jeremaia 2:10, 11—Ol bikhet lain Israel i mekim wanem na pasin bilong ol i narapela kain? Ol lain haiden long Saiprus long hap san i go daun, na ol lain haiden i stap long Arebia long hap sankamap i save bringim ol god giaman bilong narapela kantri i kam long ples bilong ol na bungim wantaim ol god bilong ol, tasol ol i no save senisim ol god bilong ol wantaim god bilong ol narapela kantri. Tasol ol Israel i lusim Jehova em God i stap laip na ol i givim biknem long ol arapela god i no gat laip.
3:11-22; 11:10-12, 17—Bilong wanem Jeremaia i tokaut long bagarap bai painim 10-pela lain bilong Israel, maski Samaria i bin kisim bagarap long 740 B.C.E.? Long wanem bagarap i painim Jerusalem long 607 B.C.E. em kot bilong Jehova long lain Israel olgeta, i no lain Juda tasol. (Esekiel 9:9, 10) Yumi save ol samting bai painim Jerusalem i makim tu ol samting bai kamap long ol manmeri bilong 10-pela lain bilong Israel bihain long em i kisim bagarap, long wanem, ol profet i wok yet long tokaut long bagarap bai painim Juda na ol i tokaut tu long bagarap bai painim Israel.
4:3, 4—Wanem insait bilong tok i stap long ol dispela ves? Ol Juda i mas redim, na klinim bel bilong ol. Ol i mas rausim olgeta tingting na pasin nogut i stap long bel bilong ol. (Jeremaia 9:25, 26; Aposel 7:51) Dispela i makim olsem ol i mas senisim pasin bilong ol—lusim pasin nogut na mekim ol pasin em God i laikim.
4:10; 15:18—Long wanem rot Jehova i giamanim bikhet lain bilong em? Long taim bilong Jeremaia, i gat sampela profet i “autim tok bilong ol yet na giamanim ol manmeri.” (Jeremaia 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32) Tasol Jehova i no pasim ol long autim ol tok giaman.
16:16—Wanem insait bilong dispela tok bilong Jehova olsem em bai ‘salim ol man i kisim planti pis’ na salim ol ‘man i painim abus’? Olsem Buk Baibel i tok, dispela i makim olsem Jehova i salim ol birua i kam painim ol Juda i no stap gut long em, em ol lain Jehova bai givim strafe long ol. Tasol tok bilong Jeremaia 16:14, 15 inap makim tu olsem ol man i wok long painim ol Juda husat i tanim bel.
20:7—Long wanem rot Jehova i mekim wok long “strong” bilong em na “grisim [“trikim,” NW ]” Jeremaia? Taim Jeremaia i tokaut long strafe bilong Jehova bai painim ol Juda, ol i les long harim tok bilong em, ol i sakim tok bilong em, na ol i mekim nogut long em, ating dispela i mekim na em i pilim olsem em i no gat strong long mekim yet wok bilong Jehova. Tasol Jehova i mekim wok long strong bilong em yet long helpim Jeremaia long daunim kain tingting olsem, na em i givim strong long Jeremaia long mekim yet wok bilong em. Jehova i trikim Jeremaia na yusim em bilong mekim wok em Jeremaia yet i ting em i no inap mekim.
Skul Yumi Kisim:
1:8. Sampela taim Jehova i save kisim bek lain bilong em long ol man i mekim nogut long ol—ating em bai mekim wok long ol jas i gat stretpela pasin, o em bai senisim ol man i gat hatpela pasin na makim ol man i gat gutpela tingting, o em bai givim strong long ol man i save lotuim em long sanap strong na karim hevi.—1 Korin 10:13.
2:13, 18. Ol Israel i no stap gut long God ol i mekim tupela samting nogut. Ol i lusim Jehova, em Man bilong mekim gut long ol, stiaim ol, na lukautim ol. Na i olsem ol yet i wokim ol tang bilong holim wara taim ol i kisim helpim long ol Isip na ol Asiria. Long nau, sapos yumi lusim God tru na ting olsem tingting bilong ol man na ol wok politik inap helpim yumi i olsem yumi senisim “hul wara i gat wara bilong givim laip” wantaim ol “tang i bruk nabaut.”
6:16. Jehova i tokim ol bikhetlain bilong em long skelim pasin bilong ol yet na kam bek long “gutpela rot” bilong ol tumbuna bilong ol husat i bin i stap gut long Jehova. I gutpela yumi tu i mas skelim yumi yet bilong save olsem yumi wokabaut long rot Jehova i laik bai yumi wokabaut long en o nogat.
7:1-15. Ol Israel i bilip long tempel, na ol i tingim tempel olsem samting bilong lukautim ol. Tasol em i no lukautim ol. Yumi mas bilip na wokabaut na no ken lukluk tasol na wokabaut.—2 Korin 5:7.
15:16, 17. Olsem Jeremaia, yumi inap daunim pasin bilong bel hevi. Yumi inap kisim amamas long rot bilong stadi gut long Baibel, litimapim nem bilong Jehova long rot bilong autim tok, na sakim ol poroman nogut.
17:1, 2. Sin bilong lain Juda i mekim na Jehova i no amamas long ofa ol i mekim long em. Sapos yumi no stap klin long ol samting bilong spirit, orait Jehova bai i no orait long ol ofa yumi mekim bilong litimapim nem bilong em.
17:5-8. Yumi inap bilip long ol man na ol lain man sapos ol i bihainim laik bilong God na ol stiatok bilong Baibel. Tasol em i savepasin long bilip olsem Jehova tasol inap kisim bek yumi na yumi stap bel isi na stap gut.—Song 146:3.
20:8-11. Yumi no ken larim pasin bilong ol man long les long ol samting bilong spirit, o birua na mekim nogut long yumi i daunim pasin bilong yumi long givim bel long autim tok bilong Kingdom.—Jems 5:10, 11.
“PUTIM NEK BILONG YUPELA ANINIT LONG PLANG BILONG NEBUKATNESAR”
Jeremaia i tokaut long strafe bai painim 4-pela laspela king bilong Juda na ol profet giaman, ol wasman nogut, na ol pris nogut. Jehova i tok long ol liklik lain Juda i stap gut long em olsem ol gutpela pikinini fik, em i tok: “Bai mi was gut long ol na mekim gut long ol.” (Jeremaia 24:5, 6) Sapta 25 i stori liklik long 3-pela tok profet em ol narapela sapta bihain long en i stori gut long ol.
Ol pris na ol profet i pasim tok long kilim Jeremaia i dai. Em i tokim ol long ol i mas i stap aninit long king bilong Babilon. Jeremaia i tokim King Sedekaia: “Yupela Juda i mas putim nek bilong yupela aninit long plang bilong Nebukatnesar.” (Jeremaia 27:12) “Bikpela i bin rausim ol Israel i go nabaut, tasol em bai i bringim ol i kam bek gen.” (Jeremaia 31:10) Olsem na i gat gutpela as na God i mekim wanpela tok promis long ol Rekap. Jeremaia i stap long ‘kalabus long hap bilong ol soldia insait long banis bilong king.’ (Jeremaia 37:21) Jerusalem i bagarap, na klostu olgeta lain long Jerusalem i go kalabus. Jeremaia na kuskus bilong em Baruk na sampela narapela ol i stap long Juda. Maski Jeremaia i tokim ol Juda long ol i no ken i go long Isip, ol i pret na ol i go. Sapta 46 i go 51 i stori long tok Jeremaia i mekim long ol narapela lain.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
22:30—Yu ting tok i stap long dispela ves i makim olsem Jisas Krais bai i no inap sindaun long sia king bilong Devit? (Matyu 1:1, 11) Nogat. Dispela tok i makim olsem bai i no gat wanpela pikinini bilong Jehoiakin i “sindaun long sia king bilong Devit, . . . [long] Juda.” Jisas bai mekim wok king long heven, i no long Juda.
23:33—Wanem dispela “tok i hevi” Jehova i gat long ol man? Long taim bilong Jeremaia, em i mekim ol tokaut long bagarap bai painim Jerusalem. Ol dispela tok i hevi long yau bilong ol wanples bilong em. Ol Juda i no save harim tok na dispela i givim hevi long Jehova olsem na em bai rausim ol. Olsem tasol long nau, Baibel i kamapim tok i hevi long Kristendom, em ol lotu i holim nating nem Kristen. Dispela tok i hevi, long wanem, em i tokaut olsem klostu nau bai bagarap i painim Kristendom, na ol man i no harim dispela tokaut ol i givim hevi long God.
31:33—Olsem wanem lo bilong God i stap long bel? Taim man i laikim tru lo bilong God na em i gat bikpela laik long mekim laik bilong Jehova, yumi ken tok i olsem lo bilong God i stap long bel bilong em.
32:10-15—Bilong wanem Jeremaia i raitim tupela pepa bilong kontrak bilong baim graun? Wanpela pepa ol i no pasim, em bilong ol man i ken lukim. Narapela pepa ol i pasim em bilong sapotim tok i stap long dispela pepa em ol i no pasim. Jeremaia i stap gutpela piksa bilong yumi long pasin bilong bihainim lo long ol samting bilong kontrak maski yumi mekim wantaim wanpela wanblut o wanpela wanbilip.
33:23, 24—Dispela “tupela famili”(NW ) em ol dispela ves i toktok long en i makim husat? Long Baibel long tok Hibru long bipo em i no kolim stret olsem “Israel na Juda.” Sapos olsem, orait dispela “tupela famili” i makim husat? Wanpela bilong dispela tupela famili em ol pikinini i kamap long lain bilong King Devit, na narapela em ol pikinini i kamap long lain pris bilong Aron. Taim Jerusalem na tempel bilong Jehova i bagarap i luk olsem Jehova i givim baksait pinis long dispela tupela famili na Em bai i no gat moa wanpela kingdom bilong em i bosim dispela graun o larim ol i kirapim gen lotu bilong em.
46:22—Bilong wanem dispela ves i tok nois bilong ol Isip i olsem nois bilong snek? Dispela tok piksa inap makim kain nois em snek i save mekim taim em i ranawe, o em inap makim sem em lain Isip i kisim taim bagarap i painim ol. Ol king bilong Isip i save pasim piksa bilong snek long het bilong ol. Ol i ting Uatsit, em god meri bilong ol snek, bai lukautim ol. Tasol dispela tok piksa inap makim olsem dispela snek i no inap helpim ol.
Skul Yumi Kisim:
21:8, 9; 38:19. Klostu tru long Jerusalem i bagarap, Jehova i givim rot long ol Juda—em ol i no tanim bel na i stret ol i dai—long abrusim bagarap. Tru tumas, “em i God bilong marimari oltaim.”—2 Samuel 24:14; Song 119:156.
31:34. Yumi amamas long save olsem taim Jehova i lusim rong bilong ol man, em i no inap tingim ol dispela rong long bihain na givim strafe ol man.
38:7-13; 39:15-18. Jehova i no save lusim tingting long wok yumi mekim, dispela i makim tu pasin bilong yumi long ‘helpim ol manmeri bilong em.’—Hibru 6:10.
45:4, 5. Wankain olsem long taim bilong las de bilong ol Juda, “las de” bilong pasin nogut bilong dispela graun long nau em i no taim bilong bungim “ol gutpela samting,” olsem mani kago, biknem o sampela samting bilong skin.—2 Timoti 3:1; 1 Jon 2:17.
OL I KUKIM JERUSALEM
Long yia 607 B.C.E., em namba 11 yia bilong Sedekaia i stap king. King Nebukatnesar i banisim Jerusalem inap 18 mun olgeta. Long namba 19 yia bilong Nebukatnesar i stap king bilong Babilon, na long namba 7 de bilong namba 5 mun bilong dispela yia, Nebusaradan, wanpela ofisa bilong king bilong Babilon i “kam” long Jerusalem. (2 King 25:8) Ating taim em i stap long kem bilong em ausait long Jerusalem, Nebusaradan i mas skelim ol samting na stretim rot long samting em bai mekim. Tripela de bihain, long namba 10 de bilong dispela mun, em i “kam” insait long Jerusalem na em i kukim taun olgeta.—Jeremaia 52:12, 13.
Jeremaia i stori gut long bagarap i painim Jerusalem. Ol samting em i lukim na stori long en i as bilong ol singsing bilong krai sori ol Israel i mekim taim Jerusalem i bagarap. Ol dispela singsing bilong krai sori ol i mekim i stap long Buk Krai long Baibel.
[Piksa long pes 8]
Jeremaia i autim tok tu long kot bilong Jehova bai painim Jerusalem
[Piksa long pes 9]
Olsem wanem Jehova i yusim “strong” bilong em na “trikim” Jeremaia?
[Piksa long pes 10]
‘Mi bin rausim sampela Juda, tasol long tingting bilong mi, ol i olsem dispela ol gutpela pikinini fik.’—Jeremaia 24:5.