Xana Masiku Hinkwawo U Vutisa Leswaku “Yehovha U Kwihi?”

1, 2. (a) Xana xiyimo xa Vayuda va le nkarhini wa Yeremiya a xi ri njhani hi tlhelo ra moya? (b) Xana Vayuda a va fanele va endle yini hi xiyimo lexi a va ri eka xona?

YEREMIYA a a ri karhi a rila. A a karhatiwa hi xiyimo xa vanhu va le nkarhini wa yena swin’we ni hi rungula leri Xikwembu a xi n’wi byele leswaku a ri twarisa hi vumundzuku bya vona. A a navela onge nhloko yakwe a yi ri xihlovo xa mati naswona mahlo yakwe ma ri nseledyana wa mati leswaku a ta rila a nga miyeli. Yeremiya a a ri ni xivangelo xo va ni gome hikwalaho ka xiyimo xa tiko ra rikwavo. (Yer. 9:1-3; hlaya Yeremiya 8:20, 21.) Vayuda a va hambeta va ala nawu wa Xikwembu naswona a va ri yingisanga rito ra Yehovha, hikwalaho ka sweswo a va ta weriwa hi khombo.—Yer. 6:19; 9:13.

² Hambiswiritano, Vayuda lava a va tsakela ku twa varhangeri va vona va vukhongeri va vula leswaku ‘swilo hinkwaswo swi famba kahle,’ a va nga ri na mhaka ni leswi Yehovha a a swi vula hi mahanyelo ya vona. (Yer. 5:31; 6:14) A va fana ni vavabyi lava lavaka leswaku dokodela a va byela marito yo tsakisa kambe a swi ba hi makatla swilo leswi va vangelaka mavabyi. Loko a wu vabya ngopfu, xana a wu nga ta lava ku tiva leswaku u khomiwe hi vuvabyi bya muxaka muni leswaku u ta hatla u tshungula vuvabyi byolebyo? Hilaha ku fanaka, Vayuda va le nkarhini wa Yeremiya a va fanele va lave munhu la tshembekaka loyi a a ta kambisisa xiyimo xa vona hi tlhelo ra moya. A va fanele va vutise leswaku: “Yehovha u kwihi?”—Yer. 2:6, 8.

 3. (a) Xana Vayuda a va fanele va xi hlamule njhani xivutiso lexi nge, “Yehovha u kwihi?” (b) Hi yihi ndlela yin’wana leyi Vayuda a va fanele va lave Yehovha ha yona?

³ Vayuda a va fanele va vutisa leswaku “Yehovha u kwihi?” loko va lava nkongomiso wa Xikwembu eku endleni swiboho leswikulu ni leswitsongo. Vayuda va le nkarhini wolowo a va swi endlanga sweswo. Kambe endzhaku ka loko muti wa Yerusalema wu lovisiwile niloko va vuyile hi le Babilona, a va fanele va ‘lava Yehovha’ va tlhela va ‘n’wi lavisisa.’ Hi ku endla tano, a va ta n’wi kuma naswona a va ta tiva tindlela ta yena. (Hlaya Yeremiya 29:13, 14.) A va ta swi endlisa ku yini sweswo? Ndlela yin’wana yo endla sweswo a ku ri ku tshinela eka Xikwembu hi xikhongelo hi mbilu hinkwayo, va kombela leswaku xi va kongomisa. Leri i langutelo leri Hosi Davhida a a ri na rona. U kombele Xikwembu a ku: “Oho Yehovha, ndzi tivise tindlela ta wena; ndzi dyondzise mintila ya wena.” (Ps. 25:4) Xiya xirhambo lexi Mutwi wa xikhongelo a xi tiviseke hi ku tirhisa Yeremiya hi lembe ra vukhume ra ku fuma ka Hosi Sedekiyasi. “Ndzi vitane, ndzi ta ku hlamula, ndzi ku byela swilo leswikulu ni leswi nga twisisekiki, leswi u nga swi tivangiki.” (Yer. 33:3) Loko hosi ni tiko leri xandzukeke ri vitane Xikwembu, a xi ta va xi va hlavutele swilo leswi “nga twisisekiki” ku nga ku lovisiwa ka muti wa Yerusalema ni ku pfuxetiwa ka wona endzhaku ka malembe ya 70.

4, 5. Hi tihi tindlela tin’wana leti vanhu va Xikwembu a va fanele va lave Yehovha ha tona?

⁴ Ndlela yin’wana leyi Vayuda a va fanele va lave Yehovha ha yona a ku ri ku kambisisa matimu ivi va anakanyisisa hi ndlela leyi a tirhisaneke ni vanhu va yena ha yona. Xisweswo a va ta tsundzuka swilo leswi a swi tsakisa Xikwembu ni leswi a swi endla leswaku xi hlundzuka. A va ri ni Matsalwa lama tsariweke hi Muxe swin’we ni matimu yo tala lama huhuteriweke ku katsa ni tirhekhodo ta tihosi ta le Israyele ni ta le Yuda. Hi ku anakanyisisa hi matimu wolawo ni hi ku yingisa vaprofeta va Xikwembu va ntiyiso, Vayuda va le nkarhini wa Yeremiya a va ta va va kume nhlamulo ya xivutiso lexi nge, “Yehovha u kwihi?”

⁵ Ndlela ya vunharhu leyi Vayuda volavo a va fanele va lave Yehovha ha yona a ku ri ku dyondza eka swilo leswi va humeleleke ni leswi humeleleke vanhu van’wana. A va nga fanelanga va dyondza swilo hi ku endla swihoxo kambe a va ta vuyeriwa loko a va kambisise swilo leswi va swi endleke enkarhini lowu nga hundza ni ndlela leyi Yehovha a swi languteke ha yona swiendlo swa vona. Loko a va ri ni vuxiyaxiya a va ta yi twisisa ndlela leyi Xikwembu xi ma langutaka ha yona mahanyelo ya vona.—Swiv. 17:10.

 6. Hi xihi xikhutazo lexi u nga xi kumaka eka xikombiso xa Yobo?

⁶ Kambe a hi kambisiseni ndlela leyi mhaka leyi yi hi khumbaka ha yona namuntlha. Xana minkarhi hinkwayo loko u endla swiboho ni loko u hlawula swilo leswi u lavaka ku swi endla wa vutisa leswaku, “Yehovha u kwihi?” Van’wana va vona onge loko va endla swiboho, a va tivutisanga xivutiso lexi hilaha a va fanele va tivutise hakona. Loko sweswo swi ri tano hi wena, u nga heli matimba. Hambi ku ri Yobo wanuna wo tshembeka u karhatiwe hi mhaka leyi. Loko a tshikilelekile, u sungule ku va ni vutianakanyi. Elihu u n’wi tsundzuxe ndlela leyi tolovelekeke leyi vanhu va ehleketaka ha yona loko a ku: “A nga kona la vuleke a ku, ‘Xi kwihi Xikwembu, Muendli wa mina Lonkulu?’” (Yobo 35:10) Elihu u khutaze Yobo a ku: “Rhiya ndleve u yingisa mintirho leyi hlamarisaka ya Xikwembu.” (Yobo 37:14) Yobo a a fanele a languta mintirho ya matimba ya Yehovha eka ntumbuluko lowu n’wi rhendzeleke ni le ka ndlela leyi Xikwembu a xi tirhisana ni vanhu ha yona. Swilo leswi humeleleke Yobo swi n’wi pfunile leswaku a twisisa tindlela ta Yehovha. Endzhaku ko tiyisela maxangu ni ku vona ndlela leyi Yehovha a lulamisaka timhaka ha yona, Yobo u te: “A ndzi vulavula, ndzi nga ri na ku twisisa swilo leswi ndzi hlamarisaka, leswi ndzi nga swi tiviki. Ndzi twe ha wena hi mahungu-ndlela, kambe sweswi tihlo ra mina ra ku vona.”—Yobo 42:3, 5.

 7. Hilaha swi kombisiweke hakona eka tluka 116, xana hi ta kambisisa yini eka ndzima leyi?

⁷ Tanihi leswi Yeremiya a a ri muprofeta, u hambete a lava Yehovha naswona u n’wi kumile. Ku hambana ni vanhu lava Yeremiya a hanyeke na vona eka makume ya malembe lawa a ma heteke a ri karhi a endla ntirho wa yena hi ku tshembeka, a a tshamela ku vutisa a ku: “Yehovha u kwihi?” Eka leswi nga ta landzela eka ndzima leyi, hi ta dyondza eka xikombiso xa Yeremiya leswaku hi nga n’wi lava hi tlhela hi n’wi kuma njhani Yehovha hi ku khongela, ku dyondza ni hi swilo leswi hi humeleleke.—1 Tikr. 28:9.

 8. Xana Yeremiya u khongele eka Xikwembu loko a langutane ni swiyimo swa njhani?

⁸ Eka malembe lawa Yeremiya a a ri muvulavuleri wa Xikwembu etikweni ra Yuda ha wona, u lave Yehovha hi ku khongela swi huma embilwini. U khongele eka Xikwembu leswaku xi n’wi seketela loko a fanele a twarisa rungula leri nga tolovelekangiki, loko a titwa onge a nge swi koti ku ya emahlweni a chumayela niloko a vutisa leswaku ha yini swilo swo karhi swi endleka hi ndlela yo karhi. Xikwembu xi n’wi hlamurile xi tlhela xi n’wi nyika nkongomiso leswaku a kota ku ya emahlweni. Xiya swikombiso swi nga ri swingani.

 9. (a) Xana Yeremiya u tiphofule njhani eka Yeremiya 15:15,16 naswona Yehovha u angule njhani? (b) Ha yini u ehleketa leswaku i swa nkoka ku phofula ndlela leyi u titwaka ha yona hi xikhongelo?

⁹ Siku rin’wana loko Yeremiya a nyikiwe rungula leri a a fanele a ri twarisa, u titwe onge hiloko vanhu hinkwavo va n’wi rhukana. Hikwalaho muprofeta loyi u khongele eka Xikwembu leswaku xi n’wi tsundzuka. Xiya xikhongelo xa yena lexi tsariweke eka Yeremiya 15:15, 16, laha a hlamuselaka ndlela leyi a titweke ha yona hi nhlamulo leyi humaka eka Xikwembu. (Hlaya.) Eka xikhongelo xexo, Yeremiya u phofule ndlela leyi a a twa ku vava ha yona. Hambiswiritano, loko a kuma marito ya Xikwembu kutani a ma dya hi ndlela yo fanekisela, u tsakile! Yehovha u n’wi pfunile leswaku a tlangela lunghelo ro byarha vito ra Xikwembu ni ku twarisa rungula ra xona. Emhakeni leyi, Yeremiya u swi xiyile leswaku Yehovha wa n’wi seketela. Hi nga dyondza yini emhakeni leyi?

10. Xana Xikwembu xi angule njhani loko muprofeta wa xona a vula leswaku a nge he pfuki a vulavule hi vito ra Yehovha?

¹⁰ Eka xiendlakalo xin’wana endzhaku ka loko muprista Paxahuru n’wana wa Imere a be Yeremiya, Yeremiya u vule leswaku a nge he pfuki a vulavule hi vito ra Yehovha. Xana Yehovha u xi hlamule hi ndlela yihi xikhongelo xa Yeremiya lexi humaka embilwini? (Hlaya Yeremiya 20:8, 9.) Bibele a yi hi byeli leswaku Xikwembu xi hlamule Yeremiya hi ku vulavula na yena xi ri etilweni. Kambe rito ra Xikwembu ri fane ni ndzilo lowu pfurhaka emarhambyini yakwe naswona a xi kona lexi a a ta xi endla handle ko ri twarisa. Entiyisweni ku va Yeremiya a tiphofule eka Xikwembu hi ku tshembeka ni ku pfumela ku kongomisiwa hi ku rhandza ka xona, swi endle leswaku a tiyimisela ku endla leswi Xikwembu a xi lava leswaku a swi endla.

11, 12. Xana Yeremiya u yi kume njhani nhlamulo ya xivutiso xa yena malunghana ni vanhu vo homboloka lava swilo a swi vonaka onge swi va fambela kahle?

¹¹ Yeremiya a a karhatekile loko a vona leswaku swilo swi va fambela kahle vanhu vo homboloka. (Hlaya Yeremiya 12:1, 3.) Hambileswi muprofeta loyi a a nga kanakani leswaku Yehovha u lulamile, a a lava nhlamulo ya “xirilo” xa yena. Ku tshembeka ka yena ku swi veke erivaleni leswaku u ni vuxaka byo tiya ni Xikwembu, ku fana ni n’wana la nga ni vuxaka ni tata wa yena la n’wi rhandzaka. Yeremiya a a nga swi twisisi leswaku ha yini Vayuda vo tala a swi va fambela kahle hambileswi a va hombolokile. Xana Yeremiya u yi kumile nhlamulo leyi enerisaka? Yehovha u n’wi tiyisekise leswaku U ta va susa vanhu vo homboloka. (Yer. 12:14) Loko Yeremiya a swi vona leswaku Xikwembu xi hlamule xikhongelo xa yena, u ye a byi tshemba swinene vululami bya Yehovha. Hikwalaho ka sweswo, swi nga endleka leswaku Yeremiya u khongele swinene eka Xikwembu, a tiphofula eka Tata wa yena.

¹² Eku heleni ka ku fuma ka Sedekiyasi loko Vababilona va rhendzele muti wa Yerusalema, Yeremiya u vulavule hi Yehovha tanihi munhu loyi “mahlo ya [yena] ma pfulekelaka tindlela hinkwato ta vana va vanhu, leswaku [a] nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi tindlela ta yena ni hi ku ya hi mihandzu ya swiendlo swa yena.” (Yer. 32:19) Yeremiya a a swi vona leswaku Yehovha u byi languta njhani vululami, nileswaku hakunene Xikwembu xi langute leswi un’wana ni un’wana a swi endleka naswona xi yingisela swikhongelo swa malandza ya xona leswi humaka embilwini. Hilaha ku fanaka, malandza wolawo ma ta vona vumbhoni lebyi engetelekeke bya leswaku Yehovha u nyika “un’wana ni un’wana hi ku ya hi tindlela ta yena ni hi ku ya hi mihandzu ya swiendlo swa yena.”

13. Ha yini u tiyiseka leswaku ku rhandza ka Xikwembu ku ta hetiseka?

¹³ Swi nga endleka hi nga titwi hi kanakana vululami ni vutlhari bya Xikwembu malunghana ni ndlela leyi xi nga ta ku hetisisa ha yona ku rhandza ka xona sweswi ni le nkarhini lowu taka. Nilokoswiritano, hi nga vuyeriwa hi ku kambisisa leswi humeleleke Yeremiya ni ku tlhela hi khongela hi mbilu hinkwayo malunghana ni ndlela leyi hi titwaka ha yona. Ku tiphofula hi ndlela yoleyo swi nga tiyisa ntshembo wa hina eka Yehovha wa leswaku hambi ko ba lexi dumaka, ku rhandza ka yena ku ta hetiseka. Hambiloko hi nga swi twisisi hi ku helela leswaku ha yini swilo swi endleka hi ndlela leyi swi endlekaka ha yona kumbe leswaku ha yini ku rhandza ka Xikwembu ku hlwela, hi nga khongela hi phofula ntshembo lowu hi nga na wona wa leswaku hi xona xi kongomisaka swilo hinkwaswo. Ku rhandza ka xona ku ta endleka hi ndlela ni hi nkarhi lowu xi vonaka wu fanerile. Sweswo swi tiyisekisiwile; a hi na xona xivangelo xo swi kanakana. Hi ta hambeta hi vutisa leswaku, “Yehovha u kwihi?” hi ku khongela leswaku hi ta twisisa ku rhandza ka yena ni ku vona ku rhandza ka yena ku ri karhi ku hetiseka.—Yobo 36:5-7, 26.

14. Hi swi tivisa ku yini leswaku Yeremiya u dyondze matimu ya vanhu va Xikwembu?

¹⁴ Malunghana ni xivutiso lexi nge “Yehovha u kwihi?” Yeremiya a a swi tiva leswaku u fanele a va ni ‘vutivi bya Yehovha.’ (Yer. 9:24) Swi nga endleka leswaku u dyondze matimu ya vanhu va Xikwembu loko a ri karhi a tsala buku ya Tihosi to sungula ni ta vumbirhi. Hi ku kongoma u vulavule hi ‘buku ya timhaka ta Solomoni,’ ‘buku ya timhaka ta masiku ya tihosi ta Israyele’ swin’we ni ‘buku ya timhaka ta masiku ya tihosi ta Yuda.’ (1 Tih. 11:41; 14:19; 15:7) Hikwalaho ka sweswo, u twisise ndlela leyi Yehovha a lulamiseke swiyimo swo hambana-hambana ha yona. Yeremiya a a swi vona leswi tsakisaka Yehovha ni ndlela leyi A a swi languta ha yona swiboho swa vanhu. Nakambe a a ta kambisisa matsalwa lama huhuteriweke lama a ma kumeka hi nkarhi wolowo, yo fana ni lama tsariweke hi Muxe, Yoxuwa, Samuwele, Davhida na Solomoni. A swi kanakanisi leswaku a a ri ni vutivi hi vaprofeta vo sungula swin’we ni lava hanyeke hi nkarhi wa yena. Xana Yeremiya u vuyeriwe njhani hi dyondzo ya munhu hi yexe?

15. Xana ndzavisiso lowu Yeremiya a wu endleke hi vuprofeta bya Eliya wu n’wi vuyerise hi ndlela yihi?

¹⁵ Yeremiya u tsale rungula leri vulavulaka hi Yezabele, nsati wo homboloka wa Hosi Akabu wa le Samariya. Eka rungula rero u katse marito ya Eliya ya leswaku Yezabele u ta dyiwa hi timbyana exiphen’wini xa tiko xa Yizriyele. (1 Tih. 21:23) Nakambe, hi ku pfumelelana ni leswi Yeremiya a swi tsaleke, wa swi tiva leswaku endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 14, Yezabele u cukumetiwe ehandle hi fasitere, a kandziyeriwa hi hanci ya Yehu a tlhela a dyiwa hi timbyana. (2 Tih. 9:31-37) A swi kanakanisi leswaku ku kambisisa vuprofeta bya Eliya swin’we ni ku hetiseka ka byona swi endle leswaku Yeremiya a va ni ripfumelo leri tiyeke eritweni ra Xikwembu. Entiyisweni, ku dyondza swilo leswi Yehovha a swi endleke enkarhini lowu hundzeke swi n’wi pfunile leswaku a va muprofeta la tiyiselaka.

16, 17. Ha yini u ehleketa leswaku Yeremiya a a ta swi kota ku tiyisela loko a ri karhi a lemukisa tihosi to homboloka ta le nkarhini wakwe?

¹⁶ A hi kambisiseni xikombiso xin’wana. Hambileswi Yeremiya a a xanisiwa, xana u ehleketa leswaku i yini lexi n’wi pfuneke leswaku a hambeta a lemukisa tihosi to homboloka to fana na Yoyakimi na Sedekiyasi? Xivangelo-nkulu hileswaku Yehovha u endle leswaku Yeremiya a va “muti lowu tiyisiweke ni phuphu ya nsimbi ni marhangu ya koporo” emahlweni ka tihosi ta le Yuda. (Yer. 1:18, 19) Kambe a hi fanelanga hi honisa mhaka ya leswaku Yeremiya u endle ndzavisiso lowu enteke malunghana ni tihosi to sungula ta le Yuda ni ta le Israyele. U tsale leswaku Manase u ake “tialitari ta vuthu hinkwaro ra le matilweni eswivaveni swimbirhi swa yindlu ya Yehovha,” a endla xitlhavelo hi n’wana wakwe wa jaha endzilweni a tlhela a dlaya vanhu vo tala lava nga riki na nandzu. (2 Tih. 21:1-7, 16; hlaya Yeremiya 15:4.) Kambe swi nga endleka leswaku Yeremiya u swi tivile leswaku loko Manase a titsongahata ivi a hambeta a khongela eka Yehovha, ‘Yena u pfumerile leswaku a n’wi kombela’ naswona Yehovha u n’wi tlherisele evuhosini byakwe.—Hlaya 2 Tikronika 33:12, 13.

¹⁷ Eka leswi Yeremiya a swi tsaleke, a nga vulanga leswaku Yehovha u kombe Manase tintswalo. Kambe Manase u fe loko ka ha sele malembe ya kwalomu ka 15 leswaku Yeremiya a sungula ntirho wa yena wo profeta. Hikwalaho ka sweswo, swi nga ha endleka leswaku muprofeta loyi u swi twile leswi nga endleka loko hosi yi hundzuka eka swiendlo swa yona swa le ku sunguleni swo biha. Ku endla ndzavisiso hi ku tikhoma ko biha ka Manase swin’we ni vuyelo lebyi veke kona swi pfune Yeremiya leswaku a vona nkoka wa ku khutaza tihosi to fana na Sedekiyasi leswaku ti lava tintswalo ni musa wa rirhandzu wa Yehovha. Hambi ku ri hosi leyi a yi tiviwa hi ku gandzela swikwembu swa hava ni ku dlaya, yi hundzukile ivi yi rivaleriwa. Loko a wu ri exiyin’weni xa Yeremiya, xana swiyimo leswi khumbaka Manase a swi ta ku khutaza, swi ku nyika xivangelo xo tiyisela hi nkarhi wa ku fuma ka tihosi tin’wana to homboloka?

18. I yini leswi Yeremiya a swi dyondzeke eka xikombiso xa Yuriya naswona ha yini u hlamula hi ndlela yoleyo?

¹⁸ Hi nkarhi lowu Yeremiya a a ri muprofeta ha wona, a swi kanakanisi leswaku u dyondze swo karhi eka ndlela leyi vanhu lava a hanyeke na vona va endleke swilo ha yona loko va langutane ni swiyimo swo karhi. Un’wana wa vona i muprofeta Yuriya, loyi a profeteke hi makhombo lawa a ma ta wela muti wa Yerusalema ni tiko ra Yuda hi nkarhi wa ku fuma ka Yoyakimi. Leswi Yuriya a a chava Hosi Yoyakimi, u balekele aEgipta. Endzhaku ka sweswo hosi yi rhumele vavanuna leswaku va landza Yuriya aEgipta kutani yi n’wi dlaya. (Yer. 26:20-23) Xana u ehleketa leswaku Yeremiya u dyondze swo karhi eka leswi humeleleke Yuriya? Mhaka ya leswaku Yeremiya u hambete a lemukisa Vayuda hi khombo leri a ri ta va wela ku nga ri khale—hambi ku ri ku va lemukisa ni le tempeleni—yi komba leswaku u dyondze swo karhi. Yeremiya u hambete a va ni xivindzi naswona Yehovha a nga n’wi fularhelanga. Xikwembu xi fanele xi rhume Ahikama n’wana wa Xafani leswaku a ya sirhelela vutomi bya Yeremiya loyi a a ri ni xivindzi.—Yer. 26:24.

19. Xana Yeremiya u vone yini eka ndlela leyi Yehovha a rhumeleke vaprofeta ha yona eka vanhu va yena hi ku phikelela?

¹⁹ Nakambe Yeremiya u dyondze eka leswi n’wi humeleleke loko a tirhisiwa hi Yehovha leswaku a lemukisa vanhu va Yena. Hi lembe ra vumune ra ku fuma ka Hosi Yoyakimi, Yehovha u byele Yeremiya leswaku a tsala marito hinkwawo lawa A n’wi byeleke wona ku sukela hi nkarhi wa Yosiya ku fikela hi nkarhi wolowo. I yini leswi endleke leswaku Xikwembu xi n’wi lerisa ku endla tano? Xivangelo a ku ri ku khutaza vanhu leswaku va tshika ku endla swilo swo biha leswaku va ta rivaleriwa. (Hlaya Yeremiya 36:1-3.) Yeremiya a a pfuka nimixo swinene leswaku a ya lemukisa vanhu hi rungula ra Xikwembu ni ku va kombela leswaku va tshika ku endla swilo leswi nyenyetsaka. (Yer. 44:4) Kutani swi le rivaleni leswaku Yeremiya u swi xiyile eka leswi n’wi humeleleke leswaku Xikwembu xi rhume vaprofeta hileswi xi rhandzaka vanhu va xona! Naswona a swi kanakanisi leswaku sweswo swi endle leswaku Yeremiya a va ni ntwela-vusiwana. (2 Tikr. 36:15) Hikwalaho, u nga swi twisisa leswaku leswi Yeremiya a poneke loko muti wa Yerusalema wu lovisiwa, a a ta vula a ku: “I swiendlo swa musa wa rirhandzu wa Yehovha leswi hi nga helangiki, hikuva tintswalo ta yena a ti nge heli hakunene. I tintshwa mixo wun’wana ni wun’wana.”—Swir. 3:22, 23.

20. Xana u nga n’wi tekelela njhani Yeremiya loko u lavisisa Yehovha?

²⁰ Eka swiboho leswi u swi endlaka siku ni siku, xana u tiyimiserile ku lava ku endla ku rhandza ka Xikwembu, hi ku vutisa u ku, “Yehovha u kwihi?” (Yer. 2:6-8) Ku hambana ni Vayuda va le nkarhini wa Yeremiya, minkarhi hinkwayo Yeremiya a a lava leswaku Lowa Matimba Hinkwawo a n’wi pfuna leswaku a hlawula ndlela leyi a faneleke a hanya ha yona. A swi kanakanisi leswaku i vutlhari ku tekelela Yeremiya loko hi ri karhi hi endla swiboho, loyi siku ni siku a a lavisisa ndlela leyi Yehovha a langutaka swilo ha yona.

21. Loko u ri entirhweni wa wena wa nsimu naswona munhu wo karhi a ku hlamula hi ndlela ya tihanyi, i xikhongelo xa muxaka muni lexi nga ku pfunaka?

²¹ A swi kali swi lava leswaku xiboho xa kona xi va lexi khumbaka nchumu lowukulu kumbe lexi cincaka vutomi bya hina. Hi xikombiso, xana u fanele u lavisisa Yehovha hi siku leri a wu hlele ku ya ensin’wini ha rona? Kumbexana u pfuka nimixo ivi u xiya leswaku a ri xanga kahle lerova u nga huma nsimu. Swi nga ha endleka leswaku nsimu leyi mi faneleke mi chumayela eka yona siku rero hi yindlu ni yindlu yi tirhiwe minkarhi yo hlayanyana. Kumbexana u tsundzuka ndlela leyi vanhu van’wana a va endla onge va ku yingisela kumbe ndlela leyi va vulavuleke na wena ha yona hi tihanyi. Hi nkarhi wolowo nimixo, xana u nga khongela ivi u vutisa leswaku, “Yehovha u kwihi?” Ku endla tano swi nga ku pfuna leswaku u anakanyisisa hi ndlela leyi rungula leri u ri chumayelaka ri nga rinene ha yona swi tlhela swi ku pfuna leswaku u swi xiya swinene leswaku i ku rhandza ka Xikwembu leswaku u twarisa rungula rero. Kutani hi nkarhi wolowo, rito ra Yehovha ri nga ku tsakisa hilaha ri n’wi tsakiseke hakona Yeremiya. (Yer. 15:16, 20) Kutani loko swo endleka leswaku hi ku famba ka nkarhi esikwini rero u hlangana ni munhu la nga ni tihanyi kumbe la ku xungetaka, u nga tlhela u khongela ivi u byela Xikwembu ndlela leyi u titwaka ha yona. Xana hakunene u ta khongela hi mhaka yoleyo? U nga rivali leswaku xi ta ku nyika moya lowo kwetsima leswaku u ta angula hi ndlela leyinene naswona ku navela ka wena ku vula rungula ra Xikwembu ku ta hlula mavonelo lama hoxeke.—Luka 12:11, 12.

22. Ha yini swikhongelo swin’wana swi nga ha siveriwaka?

²² I swinene ku xiya leswaku swikhongelo swin’wana swi nga ha siveriwa. (Hlaya Swirilo 3:44.) Yehovha a nga swi yingisanga swikhongelo swa Vayuda lava xandzukeke hikuva a va ‘kendlukisa ndleve ya vona eka yena’ naswona a va hambeta va endla hi ku kala nawu. (Swiv. 28:9) Dyondzo yoleyo yi fanele yi ve erivaleni eka Yeremiya hilaha yi faneleke yi va hakona ni le ka hina: Loko munhu a tsandzeka ku endla hi ku pfumelelana ni swikhongelo swa yena, sweswo swi nga khomisa Xikwembu tingana swi tlhela swi endla leswaku xi nga ha swi yingisi swikhongelo swa yena. Hakunene wolowo i nchumu lowu hi faneleke hi wu papalata hilaha ku heleleke.

23, 24. (a) I yini lexi nga xa nkoka loko hi lava ku twisisa ku rhandza ka Yehovha? (b) Xana u nga endla njhani leswaku dyondzo ya wena ya munhu hi yexe yi va leyi vuyerisaka?

²³ Ku engetela eka swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini loko hi kombela nkongomiso wa Yehovha, hi fanele hi hambeta hi va ni dyondzo ya munhu hi yexe, ku nga nchumu wa nkoka lowu endlaka leswaku hi twisisa ku rhandza ka Yehovha. Hi laha ku hambaneke na Yeremiya, hina hi ni swilo leswi a a nga ri na swona. Hi ni Bibele leyi heleleke. Ku fana na Yeremiya, loyi a endleke ndzavisiso lowukulu leswaku a tihlengeletela marungula ya matimu lama huhuteriweke, hi nga ha lava nkongomiso wa Xikwembu hi ku kambisisa Rito ra xona, ivi hi vutisa hi ku, “Yehovha u kwihi?” Hi ku lava ku dyondza ku rhandza ka xona, u nga xi tshemba naswona “u ta fana ni murhi lowu byariweke ekusuhi ni mati, lowu naviselaka timitsu ta wona laha mati ma khulukaka kona.”—Hlaya Yeremiya 17:5-8.

²⁴ Loko u ri karhi u dyondza ni ku anakanyisisa hi Matsalwa yo Kwetsima, ringeta ku twisisa leswi Yehovha a lavaka leswaku u swi endla eka swiyimo swo hambana-hambana. U nga lavisisa milawu leyi u lavaka ku yi tsundzuka ni ku yi tirhisa evuton’wini bya wena. Loko u ri karhi u hlaya hi matimu, hi swileriso swa Xikwembu, milawu ya xona ni hi marito ya vutlhari lama nga eRitweni ra Xikwembu, anakanyisisa hi ndlela leyi sweswo swi faneleke swi khumba ha yona swiboho leswi u swi endlaka siku ni siku. Loko Yehovha a hlamula xivutiso xa wena lexi nge, “Yehovha u kwihi?” a nga ha tirhisa Rito ra yena leri tsariweke leswaku a ku komba ndlela leyi u nga langutanaka ha yona ni swiyimo swo tika swinene. Kutani, eBibeleni u nga vona “swilo . . . leswi nga twisisekiki, leswi u nga swi tivangiki” kumbe ku swi vona hi ndlela yo karhi!—Yer. 33:3.

25, 26. Ha yini mintokoto yi hi vuyerisa?

²⁵ Ku engetela kwalaho, u nga ha anakanyisisa hi mintokoto ya wena swin’we ni ya vanhu van’wana. Hi xikombiso, u nga ha vona vanhu va nga ri vangani va tshika ku tshembela eka Yehovha, hilaha Uriya a endleke hakona. (2 Tim. 4:10) U nga ha dyondza eka leswi va humeleleke naswona u nga papalata ku weriwa hi vuyelo byo biha lebyi va weleke. Tshama u ri karhi u titsundzuxa tintswalo ta rirhandzu leti Yehovha a tikombiseke loko a tirhisana na wena, u tlhela u tsundzuka leswaku Yeremiya u ti tlangerile tintswalo ni ntwela-vusiwana wa Xikwembu. Ku nga khathariseki leswaku xiyimo xa wena xi tika ku fikela kwihi, u nga anakanyi leswaku La nge Henhla-henhla a nga khathali hi wena. Wa khathala hi wena hilaha a a khathala hakona hi Yeremiya.

²⁶ Loko u ri karhi u anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a tirhisanaka ha yona ni vanhu namuntlha, u ta yi xiya ndlela leyi siku ni siku a nyikelaka nkongomiso ha yona hi tindlela to hambana-hambana. Aki, makwerhu wa xisati wa le Japani, a a tivona a nga faneleki ku va Mukreste. Siku rin’wana loko Aki a ri karhi a famba ni nsati wa mulanguteri wa xifundzha, u te: “Ndzi vona onge Yehovha u le kusuhi ni ku ndzi hlanta kambe ndza ha hambeta ndzi khomelerile, ndzi n’wi kombela leswaku a ndzi nyika nkarhinyana.” Nsati wa mulanguteri wa xifundzha u n’wi langute ematihlweni ivi a ku: “Mina ndzi ku vona u ri Mukreste la hisekaka!” Hi ku famba ka nkarhi, Aki u anakanyisise hi marito wolawo lama n’wi tiyiseke nhlana. Entiyisweni, a ku na nchumu lowu a wu komba leswaku Yehovha u tshame a n’wi languta a ri munhu la nga hisekiki. Endzhaku ka sweswo, Aki u khongele eka Yehovha a ku: “Ndzi rhumele kun’wana ni kun’wana laha u rhandzaka leswaku ndzi ya kona. Ndzi ta endla xin’wana ni xin’wana lexi u lavaka ndzi xi endla.” Hi nkarhi wolowo, u endzele etikweni rimbe laha a ku ri ni ntlawa lowutsongo lowu vulavulaka Xijapani lowu a wu lava munhu loyi a a vulavula Xijapani, loyi a a ta tshama a tlhela a tirha na wona. Lexi hlamarisaka hileswaku Aki u velekeriwe etikweni rero, leswi endleke leswaku swi n’wi olovela ku rhurhela kwalaho ni ku ya pfuna kona. Kambe, xana a a ta tshama kwihi? Makwerhu un’wana wa xisati loyi n’wana wakwe wa nhwanyana a ha ku rhurha, u rhambe Aki leswaku a ta tshama na yena. Aki u gimete hi ku vula a ku: “Swilo se a swi sungula ku ndzi fambela kahle; se a ndzi wu vona mpfuno wa Yehovha.”

27. Ha yini xivutiso lexi nge, “Yehovha u kwihi?” xi fanele xi ku khutaza?

²⁷ Vamakwerhu vo tala va xinuna ni va xisati va nga vula swiendlakalo leswi eka swona va voneke nkongomiso wa Xikwembu hi ku kongoma, kumbexana loko va hlaya Bibele kumbe va ri ni dyondzo ya munhu hi yexe. Na wena swi nga endleka leswaku u langutane swiyimo leswi fanaka ni swa vona. Swiyimo sweswo swi fanele swi tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha swi tlhela swi ku susumetela ku khongela nkarhi na nkarhi naswona swi huma embilwini. Tiyiseka leswaku loko siku ni siku hi hambeta hi vutisa hi ku, “Yehovha u kwihi?” u ta hi komba ndlela ya yena.—Esa. 30:21.