Ku Tsaka Ka Lava Va Fambaka Eku Vonakaleni
“Tanani hi ta famba eku vonakaleni ka Yehovha.”—ESAYA 2:5.
1, 2. (a) Ku vonakala i ka nkoka ku fikela kwihi? (b) Ha yini xitsundzuxo xa leswaku munyama a wu ta funengeta misava xi ri xa nkoka?
YEHOVHA i Xihlovo xa ku vonakala. Bibele yi n’wi vitana “Munyiki wa dyambu leswaku ri voninga ninhlikanhi, milawu ya n’weti ni tinyeleti leswaku ti voninga nivusiku.” (Yeremiya 31:35; Pisalema 8:3) Hi Yena a vumbeke dyambu ra hina, leri ri nga xitiko lexikulu xa nyutliya lexi humesaka ntamu lowukulu, wun’wana wu ri hi xivumbeko xa ku vonakala ni ku hisa. Mpimo lowutsongo swinene wa ntamu wolowo wu fika laha emisaveni wu ri ku voninga ka dyambu loku endlaka leswaku ku va ni vutomi emisaveni leyi. Loko a ku nga ri na ku vonakala ka dyambu, a hi ta va hi nga ri kona. Misava a yi ta va pulanete leyi nga riki na vutomi.
2 Loko hi ri karhi hi anakanya hi sweswo, hi nga twisisa nkoka wa xiyimo lexi hlamuseriwaka hi muprofeta Esaya. U te: “Waswivo, munyama wu ta funengeta misava, ni ku dzwihala lokukulu ku ta funengeta vanhu va matiko.” (Esaya 60:2) Ina, lowu a hi munyama wa xiviri. Esaya a a nga vuli swona leswaku siku rin’wana dyambu, n’weti ni tinyeleti a swi nge he voningi. (Pisalema 89:36, 37; 136:7-9) Ku ri na sweswo, a a vulavula hi munyama wa moya. Kambe munyama wa moya wa dlaya. Hi ku famba ka nkarhi, a hi nge swi koti ku hanya handle ka ku vonakala ka moya, kambe hi nga swi kota ku hanya handle ka ku vonakala ka xiviri.—Luka 1:79.
3. Hi ku ya hi marito ya Esaya, i yini leswi Vakreste va faneleke va swi endla?
3 Hikwalaho ka leswi, i swa nkoka ku ma tekela enhlokweni marito ya Esaya, hambileswi ma hetisekeke etikweni ra khale ra Yuda, namuntlha ma hetiseka hi ndlela leyi hlamarisaka. Ina, enkarhini wa hina misava yi funengetiwe hi munyama wa moya. Exiyin’weni xo tano lexi nga ni khombo, ku vonakala ka moya i ka nkoka swinene. Hi yona mhaka leyi Vakreste va faneleke va yingisa xikhongotelo xa Yesu lexi nge: “Ku voninga ka n’wina a ku vonakale emahlweni ka vanhu.” (Matewu 5:16) Vakreste lava tshembekaka va nga voninga munyama wa vanhu lavo rhula, xisweswo va va nyika nkarhi wa ku kuma vutomi.—Yohane 8:12.
Minkarhi Ya Munyama eIsrayele
4. Xana marito ya vuprofeta bya Esaya ma hetiseke ro sungula rini, kambe xiyimo a xi ri njhani enkarhini wa yena?
4 Marito ya Esaya lama vulavulaka hi munyama lowu funengeteke misava, ma hetiseke ro sungula loko Yuda ra ha ri rhumbi naswona vanhu va rona va ha ri evuhlongeni eBabilona. Hambiswiritano, ni le mahlweni ka sweswo, enkarhini wa Esaya vanhu vo tala va tiko rero ana a va funengetiwe hi munyama wa moya, ku nga mhaka leyi n’wi susumeteleke ku khutaza vanhu va rikwavo a ku: “N’wina vanhu va yindlu ya Yakobe, tanani hi ta famba eku vonakaleni ka Yehovha”!—Esaya 2:5; 5:20.
5, 6. I swilo swihi leswi endleke leswaku ku va ni munyama enkarhini wa Esaya?
5 Esaya u profete eYuda “emasikwini ya Uzhiya, Yohatama, Akazi na Hezekiya, tihosi ta Yuda.” (Esaya 1:1) A wu ri nkarhi wa mangava hikwalaho ka mpfilumpfilu wa tipolitiki, vukanganyisi bya vukhongeri, ku soholotiwa ka vuavanyisi ni ku xanisiwa ka swisiwana. Hambi ku ri enkarhini wa ku fuma ka tihosi to tshembeka, to tanihi Yohatama, tialitari ta swikwembu swa mavunwa a ti vonaka eswitsungeni swo tala. Loko ku fuma tihosi leti nga tshembekiki, xiyimo a xo ya xi nyanya. Hi xikombiso, Hosi Akazi wo homboloka u nyikele hi vana va yena eka xikwembu lexi vuriwaka Moleke, a xi endlela gandzelo. Wolowo a wu ri munyama hakunene!—2 Tihosi 15:32-34; 16:2-4.
6 Ni matiko man’wana a ma ri emunyameni. Matiko ya Mowabu, Edomu na Filisita a ma rhendzele tiko ra Yuda. Mfumo wa Israyele lowu a wu ri en’walungwini a wu tekiwa wu ri xirha, hambileswi a ya ri maxaka ya xiviri. Le n’walungu-mpfungwe, tiko ra Siriya a ri xungeta ku rhula ka tiko ra Yuda. Sweswo a swi nga ri nchumu, phela hi hala tlhelo tiko ra nsele ra Asiriya a ri tshama ri ri karhi ri lava ku ndlandlamuxa ndhawu ya rona. Hi nkarhi lowu Esaya a profeteke ha wona, tiko ra Asiriya ri hlule tiko ra Israyele, naswona ku sele ka tsongo ri lovise Vayuda hinkwavo. Ku ni nkarhi lowu Vaasiriya va hluleke miti hinkwayo ya Yuda, ku sala Yerusalema ntsena.—Esaya 1:7, 8; 36:1.
7. Israyele na Yuda va hlawule ndlela yihi, naswona Yehovha u endle yini?
7 Vanhu lava Xikwembu a xi endle ntwanano na vona va xanisekile hi ndlela leyi hikwalaho ka leswi Israyele na Yuda a ma nga tshembeki eka xona. Ku fana ni lava va boxiweke ebukwini ya Swivuriso, a va “[tshika] tindlela ta vululami leswaku va famba etindleleni ta munyama.” (Swivuriso 2:13) Kambe, hambileswi Yehovha a a va hlundzukerile vanhu va yena, a nga va fularhelanga hi ku helela. Ku ri na sweswo, u lerise Esaya ni vaprofeta van’wana leswaku va voningela munhu wihi na wihi erixakeni rolero hi tlhelo ra moya, loyi a ha lava ku tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Ku vonakala loku tisiweke hi vaprofeta lava a ku ri ka risima hakunene. A ku nyika vutomi.
Minkarhi Ya Munyama Namuntlha
8, 9. I swilo swihi leswi hoxaka xandla eka munyama lowu nga emisaveni namuntlha?
8 Xiyimo xa le nkarhini wa Esaya a xi fana swinene ni lexi xi vonakaka namuntlha. Enkarhini wa hina, varhangeri lava nga vanhu va fularhele Yehovha swin’we ni Hosi leyi a yi vekeke exiluvelweni, ku nga Yesu Kreste. (Pisalema 2:2, 3) Varhangeri va vukhongeri bya Vujagana va kanganyise mintlhambi ya vona. Varhangeri volavo va vula leswaku va tirhela Xikwembu, kambe entiyisweni vo tala va vona va tlakusa swikwembu swa misava leyi—vutiko, vusocha, rifuwo ni vanhu lava nga ni ndhuma—hi nga ha vuli ku dyondzisa tidyondzo ta vuhedeni.
9 Ematikweni yo hambana-hambana, vukhongeri bya Vujagana byi katseke etinyimpini ni le madzolongeni ya tiko lama yayarhelaka rixaka ni le ka swilo swin’wana leswi tsemaka nhlana. Ku tlula kwalaho, ematshan’weni yo pfumelelana ni mahanyelo lama sekeriweke eBibeleni, tikereke to tala ti seketela ku tikhoma loko biha ko tanihi vumbhisa ni vusodoma. Hikwalaho ka ku honisa misinya yoleyo ya Bibele, mintlhambi ya Vujagana yi fana ni vanhu lava mupisalema wa khale a vulavuleke ha vona a ku: “A va swi tivanga, naswona a va twisisi; va hambeta va famba-famba emunyameni.” (Pisalema 82:5) Entiyisweni, ku fana ni tiko ra Yuda wa khale, Vujagana byi ngwingwa emunyameni lowukulu.—Nhlavutelo 8:12.
10. Xana ku vonakala ku voninga njhani emunyameni namuntlha, naswona vanhu lava titsongahataka va vuyeriwa hi ndlela yihi?
10 Hambileswi ku nga ni munyama wolowo, Yehovha u endla leswaku ku vonakala ku voninga hikwalaho ka vanhu lava titsongahataka. U tirhisa malandza ya yena lama totiweke lama nga laha misaveni leswaku ma voninga, ku nga “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” naswona vanhu lava ‘va voninga kukota mavoningo emisaveni.’ (Matewu 24:45; Vafilipiya 2:15) Ntlawa wolowo wa hlonga, lowu seketeriwaka hi vanakulobye va timiliyoni va “tinyimpfu tin’wana,” wu nyikela ku vonakala ka moya loku sekeriweke eRitweni ra Xikwembu, ku nga Bibele. (Yohane 10:16) Emisaveni leyi yi funengetiweke hi munyama, ku vonakala koloko ku va nyika ntshembo vanhu lava titsongahataka, ku va pfuna leswaku va va ni vuxaka ni Xikwembu naswona ku va pfuna ku papalata mintlhamu ya moya. I ka risima, naswona ku nyika vutomi.
“Ndzi Dzunisa Vito Ra Wena”
11. I rungula rihi leri Yehovha a ri nyikeleke esikwini ra Esaya?
11 Emasikwini ya munyama lawa Esaya a hanyeke eka wona ni le masikwini ya munyama lowukulu wa le ndzhaku ka sweswo loko Vababilona va teke vanhu va Yehovha va va yisa evuhlongeni, xana Yehovha u nyikele nkongomiso wa muxaka muni? Handle ko nyikela nkongomiso wa mahanyelo, u yi xaxamete ka ha ri emahlweni ndlela leyi a a ta hetisisa swikongomelo swa yena ha yona malunghana ni vanhu va yena. Hi xikombiso, anakanya hi vuprofeta lebyi tsakisaka lebyi kumekaka eka Esaya tindzima 25 ku ya ka 27. Marito lama kumekaka eka tindzima leti ma kombisa ndlela leyi Yehovha a tameleke timhaka ha yona enkarhini wolowo ni ndlela leyi a ti tamelaka ha yona namuntlha.
12. I marito wahi lama humaka embilwini lawa Esaya a ma vuleke?
12 Xo sungula, Esaya u ri: “Oho Yehovha, u Xikwembu xanga. Ndza ku tlakusa, ndzi dzunisa vito ra wena.” Vona xikombiso lexinene swonghasi xa ku dzunisa loku humaka embilwini! Kambe, i yini lexi susumeteleke muprofeta loyi ku phofula xikhongelo xo tano? Xivangelo-nkulu xi paluxiwe eka xiyenge xa vumbirhi xa ndzimana leyi, laha hi hlayaka: “Hikuva [wena Yehovha] u endle swilo swo hlamarisa, u nyikele switsundzuxo ku sukela eminkarhini ya khale, hi ku tshembeka, hi ku lulama.”—Esaya 25:1.
13. (a) I vutivi byihi lebyi tiyiseke xichavo xa Esaya eka Yehovha? (b) Hi nga dyondza yini eka xikombiso xa Esaya?
13 Esikwini ra Esaya, Yehovha a a endlele Israyele swilo swo tala leswi hlamarisaka, naswona swilo sweswo a swi tsariwe ehansi. Entiyisweni, Esaya a a tolovelane ni matsalwa lawa. Hi xikombiso, a a swi tiva leswaku Yehovha u humese vanhu va yena evuhlongeni bya le Egipta naswona u va ponisile eka vukarhi bya vuthu ra Faro eLwandle ro Tshwuka. A a swi tiva leswaku Yehovha u kongomise vanhu va yena emananga ivi a va yisa eTikweni leri Tshembisiweke. (Pisalema 136:1, 10-26) Timhaka ta matimu to fana ni teto ti kombise leswaku Yehovha Xikwembu wa tshembeka naswona u lulamile. “Switsundzuxo” swa yena—swilo hinkwaswo leswi a tiyimiseleke ku swi endla—swa hetiseka. Vutivi lebyi kongomeke lebyi humaka eka Xikwembu byi tiyise Esaya leswaku a hambeta a famba eku vonakaleni. Hikwalaho, i xikombiso lexinene eka hina. Loko hi ri dyondza kahle Rito ra Xikwembu leri tsariweke, hi ri tirhisa evuton’wini bya hina, na hina hi ta kota ku tshama eku vonakaleni.—Pisalema 119:105; 2 Vakorinto 4:6.
Muti Wa Lovisiwa
14. I yini leswi profetiweke malunghana ni muti, naswona swi nga ha endlaka wu ri wihi muti wa kona?
14 Xikombiso xa makungu ya Xikwembu xi kumeka eka Esaya 25:2, laha hi hlayaka marito lama nge: “U endle muti wu va nhulu ya maribye, muti lowu tiyisiweke u wu endle rhumbi leri hirimukaka, xihondzo xo tshama eka xona xa vafambi xi nga vi muti lowu nga ta ka wu nga pfuxiwi hilaha ku nga riki na makumu.” Hi wihi muti lowu? Kumbexana Esaya a a profeta hi Babilona. Ina, wu ve wu fika nkarhi wa leswaku Babilona wu va nhulu ya maribye ntsena.
15. Hi wihi “muti lowukulu” lowu nga kona namuntlha, naswona ku ta humelela yini eka wona?
15 Xana xi kona namuntlha lexi yimeriwaka hi muti lowu Esaya a vulavuleke ha wona? Ina. Buku ya Nhlavutelo yi vulavula hi “muti lowukulu lowu nga ni mfumo ehenhla ka tihosi ta misava.” (Nhlavutelo 17:18) Muti wolowo lowukulu i “Babilona Lonkulu,” mfumo wa misava hinkwayo wa vukhongeri bya mavunwa. (Nhlavutelo 17:5) Namuntlha, xiphemu-nkulu xa Babilona Lonkulu i Vujagana, lebyi vafundhisi va byona va rhangelaka eku lwisaneni ni ntirho wa vanhu va Yehovha wo chumayela hi Mfumo. (Matewu 24:14) Kambe, ku fana ni Babilona wa khale, Babilona Lonkulu u ta lovisiwa ku nga ri khale, ku hetiwa hi yena.
16, 17. Xana valala va Yehovha va n’wi vangamise hi ndlela yihi eminkarhini ya khale ni ya manguva lawa?
16 I yini swin’wana leswi Esaya a swi profetaka hi “muti lowu tiyisiweke”? Loko a vulavula na Yehovha, Esaya u ri: “Hi yona mhaka leyi vanhu lava nga ni matimba va nga ta ku vangamisa; muti wa matiko ya tihanyi, va ta ku chava.” (Esaya 25:3) Xana muti lowu wa lunya, “muti wa matiko ya tihanyi,” a wu ta n’wi dzunisa njhani Yehovha? Tsundzuka leswi humeleleke eka hosi ya matimba ya Babilona, ku nga Nebukadnetsara. Endzhaku ka ntokoto lowu tlhontlhaka mianakanyo lowu kombisaka ku tsana ka yena, u boheke ku phofula vukulu bya Yehovha ni matimba ya Yena lamakulu. (Daniyele 4:34, 35) Loko Yehovha a tirhisa matimba ya yena, ni valala va yena va boheka ku lemuka mintirho ya yena ya matimba, hambiloko va kanakana.
17 Xana Babilona Lonkulu u tshame a boheka ku lemuka mintirho ya matimba ya Yehovha? Ina. Hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava, malandza lama totiweke ya Yehovha ma chumayele ma ri karhi ma xanisiwa. Hi 1918 ma ye evuhlongeni bya moya loko varhangeri va Sosayiti ya Watch Tower va khotsiwile. Ntirho wo chumayela lowu hleriweke a wu peleriwanga hi dyambu. Kutani, hi 1919 Yehovha u va vuyeterile a tlhela a va nyika matimba hi moya wa yena, laha va sunguleke ku hetisisa ntirho wo chumayela mahungu lamanene emisaveni hinkwayo leyi akiweke. (Marka 13:10) Hinkwaswo leswi a swi profetiwile ebukwini ya Nhlavutelo, swi endleke tano eka vakaneti va vona. Vakaneti va vona va “[tshukile] ivi va vangamisa Xikwembu xa tilo.” (Nhlavutelo 11:3, 7, 11-13) Sweswo a swi vuli swona leswaku hinkwavo va hundzukile, kambe va boheke ku xiya ntirho wa matimba wa Yehovha enkarhini lowu, hilaha Esaya a profeteke hakona.
“Khokholo Ra La Nga eXiyin’weni Xa Le Hansi”
18, 19. (a) Ha yini vakaneti va tsandzekile ku herisa vutshembeki bya vanhu va Yehovha? (b) Xana “miloti ya lava va tihanyi [yi ta] siviwa” hi ndlela yihi?
18 Loko a yisa nyingiso wa yena eka ndlela ya tintswalo leyi Yehovha a tirhisanaka ha yona ni lava va fambaka eku vonakaleni, Esaya u byela Yehovha a ku: “U hundzuke khokholo ra la nga exiyin’weni xa le hansi, khokholo ra xisiwana emaxangwini ya xona, vutumbelo exidzedzeni, ndzhuti emun’wini, loko vukarhi bya lava tihanyi byi fana ni xidzedze ehenhla ka khumbi. Ku fana ni ku hisa etikweni leri nga riki na mati, u hlule huwa ya vafambi, u hlule mumu hi ndzhuti wa papa. Miloti ya lava va tihanyi ya siviwa.”—Esaya 25:4, 5.
19 Ku sukela hi 1919, lava tihanyi va ye ehenhla ni le hansi va ringeta ku herisa vutshembeki bya vagandzeri va ntiyiso, kambe swi fana ni ku hala ribye va lava mati. Ha yini? Hikuva Yehovha i khokholo ni vuchavelo bya vanhu vakwe. U timela malangavi lama vavulaka ya nxaniso hi ndzhuti wo titimela, naswona u fana ni rirhangu ro tiya leri va sirhelelaka eka swidzedze swa nkaneto. Hina lava hi fambaka eku vonakaleni ka Xikwembu hi wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu ‘miloti ya lava va tihanyi yi nga ta xaxa.’ Ina, hi ri rindzele hi mahlo-ngati siku leri valala va Yehovha va nga ta nyamalala.
20, 21. I nkhuvo wihi lowu Yehovha a wu endlaka, naswona nkhuvo wolowo wu ta katsa yini emisaveni leyintshwa?
20 Yehovha a nga sirheleli malandza yakwe ntsena. Kambe u tlhela a ma wundla tanihi Tata wa wona wa rirhandzu. Loko a ntshunxe vanhu vakwe eka Babilona Lonkulu hi 1919, u va endlele nkhuvo wa ku hlula, ku nga mphakelo lowukulu wa swakudya swa moya. Leswi swi vuriwe ka ha ri emahlweni eka Esaya 25:6, laha hi hlayaka marito lama landzelaka: “Yehovha wa mavuthu u ta endlela vanhu hinkwavo entshaveni leyi, nkhuvo wa swakudya swo nona, nkhuvo wa vhinyo leyi kumekaka eswiseseni, wa swakudya swo nona leswi nga ni mongo, wa vhinyo leyi kumekaka eswiseseni, leyi hlutiweke.” Hi katekile swinene leswi na hina hi hlanganyelaka enkhubyeni wolowo! (Matewu 4:4) Hakunene “etafuleni ra Yehovha” ku vekiwe swakudya leswinene leswi faneleke swi dyiwa. (1 Vakorinto 10:21) Hi nyikiwa nchumu wihi na wihi lowu hi nga wu pfumalaka hi tlhelo ra moya, hi ku tirhisa “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.”
21 Ka ha ri ni swo tala enkhubyeni lowu wu lunghiseleriweke hi Xikwembu. Nkhuvo wa moya lowu hi hlanganyelaka eka wona sweswi wu hi tsundzuxa hi ndzalo ya swakudya swa nyama leswi nga ta va kona emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu. Kutani, “nkhuvo wa swakudya swo nona” wu ta katsa swakudya swa nyama leswi nga ta va swi ri ndzalo. A nga kona loyi a nga ta dlawa hi ndlala hi tlhelo ra nyama kumbe ra moya. Sweswo swi ta vula ku ntshunxeka eka vanhu lava rhandzekaka lava tshembekaka, lava sweswi va xanisekaka hikwalaho ka “ku kayivela ka swakudya” loku profetiweke, loku nga xiphemu xa “xikombiso” xa vukona bya Yesu! (Matewu 24:3, 7) Marito ya mupisalema ma va chavelela hakunene. U te: “Ku ta va ni mavele yo tala emisaveni; ma ta khapakhapa etinhlohlorhini ta tintshava.”—Pisalema 72:16.
22, 23. (a) I “muluko” wihi kumbe “xifunengeto” xihi lexi nga ta susiwa, naswona swi ta herisiwa njhani? (b) Xana ‘ndzhukano wa vanhu va Yehovha’ wu ta susiwa hi ndlela yihi?
22 Kutani, yingisela xitshembiso xo hlamarisa hakunene. Esaya loko a teka xidyoho ni rifu a swi ringanisa ni “muluko,” kumbe “xifunengeto,” u ri: “Entshaveni leyi [Yehovha] u ta mita xikandza xa xifunengeto lexi funengetaka vanhu hinkwavo, ni muluko lowu tsondzelaka matiko hinkwawo.” (Esaya 25:7) Anakanya! Xidyoho ni rifu, leswi funengeteke vanhu ku fana ni nkumba wa phungula, a swi nge he vi kona. Kunene hi ri langutele hi mahlo-ngati siku leri vuyelo bya gandzelo ra nkutsulo ra Yesu byi nga ta tirha hi xitalo eka vanhu lava yingisaka va tlhela va tshembeka!—Nhlavutelo 21:3, 4.
23 Loko a kombetela enkarhini wolowo wo hlamarisa, muprofeta la huhuteriweke wa hi tiyisekisa: “Entiyisweni [Xikwembu xi] ta mita rifu hi masiku, kunene Yehovha, Hosi leyi Lawulaka yi ta sula mihloti eswikandzeni hinkwaswo. Naswona ku rhukaniwa ka vanhu va yona yi ta ku susa emisaveni hinkwayo, hikuva Yehovha u vurile.” (Esaya 25:8) A nga kona loyi a nga ta dlawa hi swilo swa ntumbuluko kumbe a kolola hikwalaho ko feriwa hi murhandziwa wakwe. Koloko ku ta va ku cinca loku tsakisaka swonghasi! Ku tlula kwalaho, emisaveni a ku na laha ku nga ta twiwa ndzhukano ni ku lumbetiwa loku Xikwembu ni malandza ya xona ma swi tiyiseleleke nkarhi wo leha swinene. Ha yini? Hikuva Yehovha u ta susa ndzhombo wa swona—ku nga Sathana Diyavulosi, tata wa mavunwa, swin’we ni mbewu hinkwayo ya Sathana.—Yohane 8:44.
24. Xana lava va fambaka eku vonakaleni va angurisa ku yini eka mintirho ya matimba ya Yehovha leyi va endleriwaka yona?
24 Endzhaku ko anakanyisisa hi swikombiso swa matimba ya Yehovha, lava va fambaka eku vonakaleni va susumeteleka ku vula va ku: “Maswivo! Lexi i Xikwembu xa hina. Hi tshembe xona, naswona xi ta hi ponisa. Loyi i Yehovha. Hi tshembe yena. A hi tsakeni, hi tsakela ku ponisiwa hi yena.” (Esaya 25:9) Ku nga ri khale, vanhu vo lulama va ta va ni xivangelo lexi twalaka xo tsaka. Munyama wu ta va wu heriseriwele makumu, naswona vanhu vo tshembeka va ta funengetiwa hi ku vonakala ka Yehovha hilaha ku nga heriki. Xana wu kona ntshembo wun’wana lowu vangamaka ku tlula lowu? A wu kona!
Xana U Nga Hlamusela?
• Ha yini namuntlha swi ri swa nkoka ku famba eku vonakaleni?
• Ha yini Esaya a dzunise vito ra Yehovha?
• Valala va ta tsandza hi yini ku herisa vutshembeki bya vanhu va Xikwembu?
• I mikateko yihi leyi fuweke leyi yimeleke lava va fambaka eku vonakaleni?
[Xifaniso eka tluka 12, 13]
Vaaki va Yuda a va endlela Moleke switlhavelo hi vana va vona
[Swifaniso eka tluka 15]
Ku tiva swiendlo swa matimba swa Yehovha swi susumetele Esaya ku dzunisa vito ra Yehovha
[Xifaniso eka tluka 16]
Lavo lulama va ta funengetiwa hi ku vonakala ka Yehovha hilaha ku nga heriki