NDZIMA 14

“Se Hi Yendle Xiboho”

Leswi ntlawa lowu rhangelaka wu nga xi yendlisa xiswona xiboho ni leswi xiboho xolexo xi nga pfunisa xiswona swaku mabandla ma twanana

Yi susiwe ka Mintirho 15:13-35

1, 2. a) I swivutiso swini swa lisima leswi ntlawa lowu rhangelaka wa minkameni ya vapostolo wu nga kumana na swona? b) Vamakwerhu lava va pfuniwe hi yini swaku va yendla xiboho xaxinene?

HINKWAVU a va yo zwee. Vapostolo ni madoda a va tlhanganile ka sala leli a li li kona aYerusalema naswona a va txuvukana, na va vona swaku se wu fikile nkama wa ku yendla xiboho. Phela mhaka leyi ya ku tsema nsuvu yi yendle swaku ku va ni swivutiso swin’wani swa lisima. Indjhe Vakreste a va fanele va tama va landzela Nawu wa Moxe? Indjhe Vakreste lava va nga Vayuda a va fanele va tihambanisa ni Vakreste Vamatiko?

² Vavanuna lava a va rhangela va yi kambisise kahle mhaka leyi. Vona va kambisise leswi Marito ya vaprofeta va Xikwembu ma swi vulaka ni swilo swin’wani leswi nyikelaka wumboni ka mhaka leyi leswi kombisaka swaku Yehovha a a ta va katekisa ka xiboho lexi a va ta xi yendla. Hinkwavu a va titwa na va chunsekile swaku va vula mavonelo ya vona. Wumboni leli fambisanaka ni mhaka leyi a li yo baa. Moya wa ku kwetsima wa Yehovha a wu swi kombisa kahle leswi a va fanele va xi yendlisa xiswona xiboho. Indjhe a va ta pfumela ku kongomisiwa hi wona?

3. Hi nga pfuneka hi yini nkama hi lerhaka buku la Mintirho ndzima 15?

³ A swi ta lava va va ni lipfumelo va tlhela va nga chavi nchumu nkama va landzelaka nkongomiso wa moya wa ku kwetsima. Hikusa a va ta nyenyiwa hi varhangeli va wukhongeli la Vayuda. Handle ka leswo a va kumana ni xikarhatu ka bandla la Wukreste hikusa a ku ni vavanuna lava a va lava swaku va tama va landzela Nawu wa Moxe. Ntlawa lowu rhangelaka a wu ta yendla yini? A hi vone nhlamulu ya xivutiso lexi ni xikombiso xaxinene lexi vavanuna lava va nga xi siyela Ntlawa Lowu Rhangelaka wa Timboni ta Yehovha namuntlha. I xikombiso xaxinene lexi na hina hi faneleke hi xi tekelela nkama hi yendlaka swiboho ni nkama lowu hi kumanaka ni swikarhatu ka wutomi la hina leswi hi nga Vakreste.

“Mhaka Leyi Yi Twanana Ni Leswi Nga Tsaliwa Hi Vaprofeta” (Mintirho 15:13-21)

4, 5. I mpsini leswi Yakobe a nga swi vula hi ku tirhisa Marito lawa a ma tsaliwe hi vaprofeta?

⁴ Mudjondzisiwa Yakobe, makwavu wa Yesu, a sungule ku vulavula.a Swi tikomba a ku li yena a a rhangela ka ntlhanganu wolowo. Marito lawa a nga ma vula swi tikomba ku li lawa hinkwavu lava a va li ka ntlhanganu wolowo a va pimisa hi wona. Yakobe a vule leswi ka vavanuna lava a va tlhanganile: “Simiyoni a hi byele hi ta ndlela leyi Xikwembu xi nga khumbuka vamatiko hi yona, ni leswaku xi sungule ku tilangela vanhu lava nga ta vitaniwa hi vito la xona xikarhi ka vona. Mhaka leyi yi twanana ni leswi nga tsaliwa hi Vaprofeta”. — Min. 15:14 15.

⁵ Leswi nga vuliwa hi Simiyoni, kumbe Simoni Pedru, ni leswi nga kombisiwa hi Barnaba na Pawulo, swi nga yendleka swi khumbukise Yakobe matsalwa lawa a ma ta va pfuna ka mhaka leyi a ku buliwa hi yona. (Yoh. 14:26) Hi mhaka leyo yena a vule leswi: “Mhaka leyi yi twanana ni leswi nga vuliwa hi Vaprofeta”. Yakobe a vulavule hi mhaka leyi kumekaka ka buku la Amosi 9:11, 12. Buku leli a li kumeka ka Matsalwa ya Xiheberu lama tiviwaka swaku i “marito ya Vaprofeta”. (Mat. 22:40; Min. 15:16-18) U ta vona swaku marito lawa ma nga vuliwa hi Yakobe ma hambanilenyana ni lawa hi ma kumaka ka Amosi namuntlha. Swi tikomba ingaku Yakobe a vule marito ya Septuaginta, ku nga Matsalwa ya Xiheberu lawa a ma hundzuluxeliwa hi Xigriki.

6. Matsalwa ma va pfunise ku yini vamakwerhu ku basisa mhaka ya ku tsema nsuvu?

⁶ Yehovha a tirhise muprofeta Amosi leswaku a vula swaku a ku ta fika nkama lowu a a ta veka “yindlo ya Davhida,” ku nga lixaka leli a ku ta huma tihosi leti a ti ta fuma anze ku fika Mfumu wa Mesiya. (Eze. 21:26, 27) Indjhe leswo swi vula swaku Yehovha a a ta tama a yendla swaku Vayuda va va vanhu va yena va ku hlawuleka? A swi vuli swona. Wuprofeta leli li tlhele li ku: “Vanhu va matiko hinkwawu” a va ta patsiwa ni vanhu “lava vitaniwaka hi vito la [Xikwembu]”. Khumbuka swaku Pedru a vule swaku “[Xikwembu] xi swi kombisile swaku a ku na ku hambana xikarhi ka hina [Vakreste va Vayuda] na vona [Vakreste Vamatiko] kambe xi basise timbilu ta vona hi mhaka ya ku pfumela ka vona.” (Min. 15:9) Hi marito man’wani ku rhandza ka Xikwembu, a ku li leswaku Vayuda ni Vamatiko va patsiwa leswaku va ta dla tshomba la Mfumu wa Xikwembu. (Rom. 8:17; Efe. 2:17-19) A ku na marito ka wuprofeta leli lawa ma kombisaka swaku Vakreste Vamatiko a va fanele va rhanga hi ku tsemiwa nsuvu kumbe va va vaprozelita.

7, 8. a) Hi wani mavonelo lawa Yakobe a a li na wona? b) Hi fanele hi ma twisisa ku yini marito ya Yakobe?

⁷ Hi ku pfuniwa hi Bibele ni leswi van’wani va nga swi vula ka ntlhanganu lowu, Yakobe a hlaye mavonelo ya yena a ku: “Mavonelo ya mina hi leswaku hi nga va karhati vamatiko lava lavaka ku gandzela Xikwembu, kambe a hi va tsaleleni hi va byela swaku va fambela kule ni swilo leswi fambisanaka ni ku gandzela swifaniso, wuntunga la swa masangu, swiharhi leswi nga dlayiwa hi ku tlimbiwa nkolo ni ngati. Hikusa ku sukela khale ku ta fikela swoswi, ku ni vanhu lava chumayelaka marito ya Moxe ka doropa lin’wani ni lin’wani, hi savata yin’wani ni yin’wani, ku lerhiwa buku la yena ka masinagoga swaku vanhu va yingisela.” — Min. 15:19-21.

⁸ Hi Xigriki Yakobe a te: “Xiboho xa mina hi lexi.” Indjhe leswo swi kombisa swaku Yakobe a o sindzisa swaku hinkwavu lava a va li ka ntlhanganu wolowo a va fanele va pfumelelana ni mavonelo ya yena hileswi a a li murhangeli ka ntlhanganu lowo? A swi vuli swona! Marito ya Xigriki lawa ma nge: “Xiboho xa mina hi lexi” ma nga ha tlhela ma vula swaku “mavonelo ya mina hi lawa” kumbe “mina ni swi vonisa xileswi.” Yakobe a a ngo sindzisa swaku Vakreste hinkwavu va ntlawa lowu rhangelaka va fanele va pfumelelana ni leswi a nga swi vula, kambe a o vula mavonelo ya yena hi ku tirhisa leswi a nga swi twa ni leswi Matsalwa ma swi vulaka hi mhaka leyi.

9. A ku ta yendleka yini loko vamakwerhu va yingisa mavonelo ya Yakobe?

⁹ Ku nga va swaku mavonelo ya Yakobe a ma li manene? Hi nga vula swaku ina, hikusa hi ku famba ka nkama vapostolo ni madoda va ma tirhisile. Se ku yendleke yini hileswi va nga twa mavonelo lawa? Mavonelo lawa a ma nga ta ‘karhata’ Vakreste Vamatiko kumbe ‘ma va tikisela wutomi’ hi ku va sindzisa swaku va tirhisa Nawu wa Moxe. (Min. 15:19) Hi nga vula swaku xiboho lexi a xi hlonipha lipfalu la Vayuda lava va nga heta malembe na va twa “marito ya Moxe . . . hi savata yin’wani ni yin’wani [nkama na] ku lerhiwa buku la yena ka masinagoga swaku vanhu va yingisela.”b (Min. 15:21) Mavonelo lawa a ma ta yendla swaku Vakreste va Vayuda ni Vamatiko va twanana. Naswona a ma ta tsakisa Yehovha, hikusa a ma fambelana ni leswi yena a a swi lava. Lexi i xikombiso xaxinene xa ku lulamisa mhaka leyi a yi ta yendla swaku abandleni ku nga vi ni ku twanana yi tlhela yi yendla swaku vanhu va Xikwembu va nga hanyi hi ku rhula! Funtshi i xikombiso xaxinene ka Vakreste amabandleni namuntlha!

Albert Schroeder na a veka dixkursu akongresu hi 1998

10. Ntlawa Lowu Rhangelaka wa Timboni ta Yehovha namuntlha wu xi tekelelisa ku yini xikombiso xa ntlawa lowu rhangelaka wa minkameni ya vapostolo?

¹⁰ Hi lani hi nga swi vona hi kona ka ndzima leyi nga hundza, ku fana ni ntlawa lowu rhangelaka wa minkameni ya vapostolo, Ntlawa Lowu Rhangelaka wa Timboni ta Yehovha namuntlha, ka swilo hinkwaswu wu lava ku kongomisiwa hi Yehovha ku nga Hosi Leyikulu na Yesu Kreste lweyi a nga Nhloko ya bandla.c (1 Ko. 11:3) Wu swi yendlisa ku yini leswo? Makwerhu Albert D. Schroeder, lweyi a a li wa Ntlawa Lowu Rhangelaka ku sukela hi 1974 ku fikela loko a hete ntirho wa yena lani misaveni hi Março wa 2006, a te: “Ma Quarta-feira hinkwawu Ntlawa Lowu Rhangelaka wu ni ntlhanganu. Ntlhanganu wolowo wu sungula hi xikhongelo, lani vamakwerhu va kombelaka ku kongomisiwa hi moya wa ku kwetsima wa Yehovha. Va yendla minzamu hinkwayu leswaku swilo leswi ku nga ta buliwa hi swona ni swiboho hinkwaswu leswi nga ta yendliwa swi twanana ni leswi Rito la Xikwembu ku nga Bibele li vulaka swona.” Hi lani ku fanaka, makwerhu Milton G. Henschel, lweyi a a li wa Ntlawa Lowu Rhangelaka ku ringana malembe ya manyingi, naswona a nga heta ntirho wa yena lani misaveni hi Março wa 2003, a hambe xivutiso lexi xa lisima ka lava a va graduwara ka Xikola xa Jiliyadi ka turma la wu 101. Yena a te: “Indjhe ku ni nhlengeletanu yin’wani lani misaveni leyi varhangeli va yona va rhangaka hi ku kambela leswi Rito la Xikwembu li vulaka swona loko va lava ku yendla xiboho xa lisima?” A yi kona.

“Va Langa Vavanuna Xikarhi Ka Vona, Va Va Rhuma” (Mintirho 15:22-29)

11. Xiboho xa ntlawa lowu rhangelaka xi fikise ku yini mabandleni?

¹¹ Ntlawa lowu rhangelaka aYerusalema se a wu yendle xiboho ka mhaka ya ku tsema ka nsuvu. Kambe leswaku vamakwerhu ka mabandla va pfumelelana ni xiboho lexi, a swi ta lava va tivisiwa kahle, hi lirhandzu. A va ta swi yendlisa ku yini leswo? Bibele li li: “Kutani vapostolo ni madoda xikan’we ni bandla hinkwalu va langa vavanuna xikarhi ka vona, va va rhuma Antiyokiya xikan’we na Pawulo na Barnaba; vavanuna volavo a ku li Yudasi lweyi a a vitaniwa Barsaba na Silasi, lava a va rhangela xikarhi ka vadjondzisiwa.” Handle ka leswo ku tsaliwe karta li rhumeliwa hi ku tirhisa vavanuna lavo swaku li ta lerhiwa ka mabandla ya Antiyokiya, Siriya ni le Kilikiya. — Min. 15:22-26.

12, 13. a) Hi mhaka muni swi ve swinene leswi ku nga rhumeliwa Yudasi na Silasi amabandleni? b) Hi mhaka muni swi ve swinene leswi ku nga rhumeliwa karta la ntlawa lowu rhangelaka?

¹² Leswi Yudasi na Silasi a va li vavanuna “lava a va rhangela xikarhi ka vadjondzisiwa,” a va faneleka swaku va nyimela ntlawa lowu rhangelaka. Phela ku rhumeliwe 4 wa vavanuna amabandleni leswaku va ya hlamula xivutiso lexi a xi fambisana ni mhaka ya ku tsema nsuvu ni ku nyikela nkongomiso lowu a wu ta hi ka ntlawa lowu rhangelaka. Vavanuna ‘lava nga langiwa’ ku nga Yudasi na Silasi a va ta pfuna vamakwerhu lava a va li Vayuda lava a va tshama aYerusalema swaku va tiyisa lirhandzu la vona ni vamakwerhu Vamatiko lava a va li mabandleni. Phela leswo a swi li swinene! Swa tikomba swaku swi yendle swaku ku va ni ku rhula ni ku twanana ka vanhu va Xikwembu.

LESWI NTLAWA LOWU RHANGELAKA WU NGA TSHAMISA XISWONA NAMUNTLHA

Ku fana ni ka minkama ya vapostolo, Timboni ta Yehovha namuntlha, ti rhangeliwa hi Ntlawa Lowu Rhangela lani ku nga ni vavanuna lava nga tinyiketela, va tlhela va kongomisiwa hi moya wa ku kwetsima. Vhiki ni vhiki va ni ntlhanganu. Ku ni 6 wa ma comissão ya Ntlawa Lowu Rhangelaka naswona comissão lin’wani ni lin’wani li ni ntirho wa lona.

A Comissão La Vakordenadori li vonelela timhaka leti fambisanaka ni minawu ni loko swi lava hi nyimelela leswi hi swi kholwaka ka mahungu. Naswona hi lona li pfunaka vamakwerhu amisaveni hinkwayu loko ku humelela tinghozi ni loko va hluphiwa.
A Comissão La Vatirhi li vonelela vamakwerhu lava tirhaka ka Mabetele amisaveni hinkwayu leswaku li vona swaku va ni wutomi la kahle, naswona va ni wunghanu lalinene na Yehovha. A comissão leli hi lona li pfumelelaka swaku vamakwerhu va nyuwani va sungula ku tirha aMabetele.
A Comissão La Ku Humesa Mabuku li vonelela ku imprimiriwa ni ku nyikeliwa ka mabuku. Li tlhela li vonelela tindhawu ta ku imprimira ni tindhawu leti lumbaka Betele, ku yakiwa ka Mabetele, Tiyindlo ta Wugandzeli ni ma Salão ya Masembleya. A comissão leli li tlhela li vonelela male leyi nyikeliwaka swaku ku chumayeliwa mahungu ya ku tsakisa amisaveni hinkwayu.
A Comissão La Ntirho li vonelela ntirho wa ku chumayela ku patsa ni mintirho leyi yendliwaka hi madoda amabandleni, ntirho lowu wu yendliwaka hi vadjikelezi ni vachumayeli lava va nga ka ntirho wa nkama hinkwawu. Comissão leli hi lona li rhambaka vamakwerhu swaku va ya ka Xikola xa Jiliyadi leswaku va tiyisiwa va tlhela va yendla swaku ntirho wa ku chumayela amisaveni hinkwayu wu tama wu kula.
A Comissão La Ku Djondzisa li vonelela minkongomiso leyi nyikeliwaka ka mintlhanganu amabandleni, ka masembleya ni ka makongresu naswona hi lona li rhangelaka a ku yendliweni ka maaudiyo ni mavhidiyo. Li tlhela li lunghiselela madixkursu ni swin’wani leswi nga ta tirhisiwa ka Xikola xa Jiliyadi, Xikola xa Vapfuli va Ndlela ni ka swikola swin’wani li tlhela li lunghiselela madixkursu lawa ma nga ta nyikeliwa ka lava va tirhaka aMabetele.
A Comissão La Ku Tsala li vonelela ntirho wa ku yendla leswi hi swi tirhisaka swaku hi djondza amabandleni hi tlhela hi djondzisa ka ntirho wa ku chumayela. Hi lona li hlamulaka swivutiso swa Bibele li tlhela li vonelela ntirho wa ku hundzuluxela lowu yendliwaka amisaveni hinkwayu naswona hi lona li pfumelelaka swaku ku humesiwa madrama ni leswi vekiwaka ka madixkursu.

A Ntlawa Lowu Rhangelaka wu landzela nkongomiso lowu wu nyikiwaka hi moya wa ku kwetsima wa Xikwembu. Vamakwerhu va Ntlawa Lowu Rhangelaka a va tivoni na va li varhangeli va vanhu va Yehovha. Handle ka leswo, ku fana ni Vakreste van’wani lava na vona va nga totiwa lani misaveni, ‘va landzela Xinyempfani [ku nga Yesu Kreste] hinkwaku lomu xi yaka kona.’ — Nhl. 14:4.

¹³ A karta li nyikele minkongomiso leyi twisisekaka ka Vakreste Vamatiko ku nga li ntsena ka mhaka ya ku tsema nsuvu kambe ni leswi a va fanele va swi yendla swaku va kuma ku tsakeliwa va tlhela va katekisiwa hi Yehovha. A karta a li vula leswi: “Hikusa moya wa ku kwetsima ku patsa na hina, hi tsakela ku kala hi nga mi yengeteleli ndzhwalu wun’wani, loko ku nga li swilo leswi, leswi nga swa lisima, ku fambela kule ni minchumu leyi nga nyikeliwa ka swikwembu, ngati, swiharhi leswi nga dlayiwa hi ku tlimbiwa nkolo ni wuntunga la swa masangu. Loko mi fambela kule ni minchumu leyi, swi ta mi fambela kahle. Salani kahle!” — Min. 15:28, 29.

14. Swi kotekisa ku yini swaku vanhu va Yehovha va twanana hambileswi amisaveni vanhu va kalaka va nga twanani?

¹⁴ Amisaveni hinkwayu ku ni Timboni ta Yehovha leti tlulaka 8.000.000 naswona ti kumeka ka mabandla lawa ma tlulaka 100.000. Kambe hinkwatu ta twanana ka leswi ti kholwaka ka swona ni leswi ti hanyisaka xiswona. Swi kotekisa ku yini leswi ka nkama lowu vanhu vanyingi va kalaka va nga twanani? Phela leswo swi koteka hileswi ti yingisaka nkongomiso lowu taka hi ka Yesu Kreste Nhloko ya bandla, lowu a ti nyikaka wona hi ku tirhisa “mutirhi wa ku tshembeka ni wa ku tlhariha,” ku nga Ntlawa Lowu Rhangelaka. (Mat. 24:45-47) Xin’wani lexi yendlaka swaku Timboni ta Yehovha ti twanana amisaveni hinkwayu, hileswi ti nga tinyimisela ku landzela minkongomiso hinkwayu leyi ti yi kumaka ka Ntlawa Lowu Rhangelaka naswona ti yendla leswo hi mbilu hinkwayu.

“Va Tsake Ngopfu . . . Hikusa Li Va Tiyisile” (Mintirho 15:30-35)

15, 16. Mhaka ya ku tsema nsuvu yi gamise ku yini, naswona i yini leswi nga yendla swaku yi lulamisiwa hi ndlela yayinene?

¹⁵ Buku la Mintirho li vula swaku vavanuna lava va nga rhumiwa va suka aYerusalema va ya Antiyokiya, va fike “va hlengeleta vadjondzisiwa kutani va va nyika karta.” Vamakwerhu lava va yendle yini nkama va nga kuma minkongomiso ya ntlawa lowu rhangelaka? “Va tsake ngopfu nkama va nga gama ku li lerha hikusa li va tiyisile.” (Min. 15:30, 31) Handle ka leswo, Yudasi na Silasi “va khongotele vadjondzisiwa hi marito ya ku tala ni ku va tiyisa.” Hi nga vula swaku vavanuna lava vambirhi, a va li “vaprofeta,” ku fana na Barnaba na Pawulo ni van’wani lava a va vitaniwa vaprofeta, ku nga rito leli a li tirhisiwa swaku va vitana lava a va yendla swaku ku rhandza ka Xikwembu ku tiviwa hi van’wani. — Min. 13:1; 15:32; Eks. 7:1, 2.

¹⁶ Swa tikomba swaku Yehovha a yi katekisile minzamu hinkwayu leyi nga yendliwa swaku mhaka leyi yi lulamisiwa hi ndlela yayinene. I yini lexi nga yendla swaku swi koteka swaku mhaka leyi yi lulamisiwa hi ndlela yayinene? Swa tikomba swaku ku ve hi mhaka ya nkongomiso wa ntlawa lowu rhangelaka lowu a wu seketeliwa ka Bibele ni hi leswi ntlawa lowu rhangelaka a wu pfuniwa hi moya wa ku kwetsima. Swi tlhele swi koteka ni hi mhaka ya leswi ntlawa lowu rhangelaka wu nga nyikela nkongomiso wolowo amabandleni hi ndlela yayinene ni ya lirhandzu.

17. I mpsini leswi vadjikelezi va swi yendlaka loko va pfuxela mabandla naswona va tekelela vamani?

¹⁷ Hi ku landza xikombiso lexi, namuntlha Ntlawa Lowu Rhangelaka wa Timboni ta Yehovha, wu nyikela minkongomiso hi nkama lowu faneleke amisaveni hinkwayu. Swiboho leswi wu swi yendlaka swi nyikeliwa ka mabandla hi ndlela yayinene ni ya ku twisiseka. Ndlela yin’wani ya ku yendla leswo, i kuva vadjikelezi va pfuxela mabandla swaku va kongomisa vamakwerhu va tlhela va va tiyisa. Ku fana na Pawulo na Barnaba, vona va tirhisa nkama wa vona ka ntirho wa ku chumayela, “va djondzisa ni ku chumayela mahungu ya ku tsakisa ya rito la Yehovha”. (Min. 15:35) Ku fana na Yudasi na Silasi, vadjikelezi va ‘khongotela vamakwerhu hi marito ya ku tala ni ku va tiyisa.’

18. I yini leswi vanhu va Yehovha va faneleke va swi yendla swaku va tama va katekisiwa hi yena?

¹⁸ Ku yendleka yini amabandleni namuntlha? I yini lexi nga ta yendla swaku vamakwerhu amabandleni va tama va twanana ka misava leyi ku nga tala hi vanhu lava va kalaka va nga twanani? Khumbuka swaku mudjondzisiwa Yakobe a game a tsala marito lawa: “Kambe wutlharhi leli taka hi le henhla xa ku sungula li tengile, li ni ku rhula, la pimiselana, li tinyimisela ku yingisa, . . . vanhu lava hanyisanaka kahle ni van’wani, va yendla swaku ku va ni ku rhula”. (Yak. 3:17, 18) A hi swi tivi swaku a nkama lowu Yakobe a nga tsala marito lawa a a pimisa hi ntlhanganu lowu nga va kona aYerusalema kumbe ihim. Kambe loko hi swi kambisisa kahle leswi nga tsaliwa ka Mintirho ndzima 15, swa tikomba swaku Yehovha a ta hi katekisa ntsena loko hi twanana hi tlhela hi tirhisana kahle amabandleni.

19, 20. a) I yini lexi kombisaka swaku ka bandla la Antiyokiya se a ku ni ku rhula ni ku twanana? b) I yini leswi Pawulo na Barnaba se a va swi yendla?

¹⁹ Se a swi tikomba swaku ka bandla la Antiyokiya a ku ni ku rhula ni ku twanana. Handle ka ku va holovisa Yudasi na Silasi, vamakwerhu va Antiyokiya va tsake hintamu hileswi va nga va pfuxela. Naswona loko Yudasi na Silasi “va tshame nkamanyana kolanu, vadjondzisiwa va va tshike va famba hi ku rhula va tlhelela ka lava va nga va rhuma” aYerusalema.d (Min. 15:33) Se hi nga tiyiseka swaku vamakwerhu aYerusalema na vona va tsake hintamu nkama va nga twa leswi vavanuna lava va nga swi vula hi vamakwerhu lava a va va yendzelile. Hi ku pfuniwa hi Yehovha va swi kotile ku hetisisa ntirho wa vona!

²⁰ Leswi Pawulo na Barnaba va nga sala Antiyokiya, a va tirhisa nkama wa vona hinkwawu swaku va hisekela ntirho wa ku chumayela, ku nga leswi vadjikelezi va swi yendlaka mabandleni namuntlha. (Min. 13:2, 3) Swa tikomba swaku Yehovha wa va katekisa vanhu va yena! Kambe hi yini minkateko yin’wani leyi Yehovha a yi nyikaka lava hisekelaka ntirho lowu wa ku chumayela? Hi ta djondza hi leswo ka ndzima leyi landzelaka.

Mamani ni n’wana lava nga ka kongresu na va tamele Vholumi 2 wa buku leli nge “Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka — Tinhlamulo Leti Tirhaka” — Vakreste va tikhorisa hi mabuku ni swilo swin’wani leswi lunghiseleliwaka hi Ntlawa Lowu Rhangelaka ni vapfunisi va wona

YAKOBE “MAKWAVU WA HOSI”

Yakobe, mun’we wa vana va Yosefa na Mariya, hi yena ku rhangaka ku vulavuliwa hi yena ka vamakwavu hinkwavu vavatsongo va Yesu. (Mat. 13:54, 55) Swi nga yendleka leswo swi kombisa swaku Yakobe a a li n’wana wa wumbirhi wa Mariya. Yakobe a kule xikan’we na Yesu, naswona a wu vonile ntirho lowu Yesu a nga wu yendla na a li lani misaveni. Hambiloko Yakobe a nga yi vonanga “mintirho ya matimba” leyi Yesu a nga yi yendla, kambe a swi tivile swaku a a yi yendla. Nkama lowu Yesu na a li lani misaveni, Yakobe ni vamakwavu va yena van’wani, “a va nga kholwi ka [Yesu]” hambileswi a a li makwavu wa vona wamukulu. (Yoh. 7:5) Swi nga yendleka Yakobe a pimise ku fana ni maxaka man’wani ya Yesu lawa ma nga vula swaku “wa hlanya.” — Mar. 3:21.

Kambe hinkwaswu leswo swi txintxile nkama Yesu a nga dlayiwa a tlhela a pfuxiwa. Hambileswi Matsalwa ya Xigriki ma vulavulaka hi 4 wa vanhu lava mavito ya vona i nga Yakobe, swi tikomba ku li Yakobe makwavu wa Yesu lweyi Yesu a nga humelela ka yena ka khambi lin’we nkama a nga heta 40 wa masiku na se a pfuxiwile lani misaveni. (1 Ko. 15:7) Leswo swi ta va swi yendle Yakobe a swi tiva kahle leswaku makwavu wa yena wamukulu a ku li mani hikakunene. Hambileswo na ku nga se hundza 10 wa masiku na Yesu a tlhelele amatilweni, Yakobe, mamani wa yena ni vamakwavu va yena, a va li ka ntlhanganu ni vapostolo ka kwartu la le henhla naswona a va li ku khongeleni. — Min. 1:13, 14.

Hi ku famba ka nkama Yakobe a ve mun’wani wa vamakwerhu lweyi a a hloniphiwa ka bandla la Yerusalema hikusa a a li mupostolo kumbe “murhumiwa” ka bandla leliyani. (Gal. 1:18, 19) Swaku Yakobe a a yendla ntirho wa lisima swi tikombe nkama mupostolo Pedru a nga humesiwa djele hi ndlela ya ku hlamalisa hikusa a byele vapostolo a ku: “Byelani Yakobe ni vamakwerhu timhaka leti.” (Min. 12:12, 17) Nkama ku nga heleketiwa mhaka leyi fambisanaka ni ku tsema nsuvu aYerusalema, swi tikomba na Yakobe a ku li yena lweyi a a rhangela ntlhanganu. (Min. 15:6-21) Naswona mupostolo Pawulo a hlaye swaku Yakobe, Khefasi (ku nga Pedru) na mupostolo Yohani “a va voniwa va li mapilari” ya bandla la Yerusalema. (Gal. 2:9) Hi ku famba ka nkama loko mupostolo Pawulo a tlhela a ya aYerusalema ka liyendzo la yena la wunharhu la wumisiyonariyu, a tlhamusele leswi swi nga mu yendlekela ka ntirho wa yena ka “Yakobe naswona a ku ni madoda hinkwawu kolanu.” — Min. 21:17-19.

Yakobe lweyi mupostolo Pawulo a nga vula swaku i “makwavu wa Hosi” swi tikomba ku li yena a nga tsala karta kumbe buku la Yakobe. (Gal. 1:19) Ka karta leli hi ku tiveka hansi, Yakobe a nga vuli swaku i mupostolo kumbe makwavu wa Yesu kambe a vula swaku i “mutirheli wa Xikwembu ni wa Hosi Yesu Kreste”. (Yak. 1:1) Ka lona hi vona swaku ku fana na Yesu, Yakobe a a va rhandza vanhu a tlhela a rhandza ntumbuluku. Swaku a kota ku tlhamusela mintiyiso ya Bibele, Yakobe a a vulavula hi swilo leswi a swi li kona ka ntumbuluku swa ku fana ni malwandle, tilo leli li nga tala hi tinyeleti, dlambu leli li hisaka, maflori ya ku saseka, ku psha ka makhwati a tlhela a vulavula hi swiharhi leswi a swi fuyiwa. (Yak. 1:6, 11, 17; 3:5, 7) Leswi a nga swi hlaya hi mahanyelo ya vanhu, na a kongomisiwa hi Xikwembu, swi hi djondzisa minchumu ya lisima ka mhaka ya ku hanyisana kahle ni van’wani. — Yak. 1:19, 20; 3:2, 8-18.

Marito ya Pawulo lawa ma nga tsaliwa ka 1 Vakorinto 9:5 ma kombisa swaku Yakobe a a ni nsati. Bibele a li vuli swaku Yakobe a fe ka swiyimu swa ku tshamisa ku yini. Kambe Josefo lweyi a a tsala hi ta wutomi la Vayuda, a vule leswi swi nga yendleka nkama ku nga fa Govhernadori wa Roma Porsiyo Fexto, kolomuyani ka lembe la 62 aminkameni ya vapostolo. A vule swaku muprista wamukulu Ananu (ku nga Ananiya) na a nga se pfaletiwa hi Albino, “a vitane vayavanyisi va Tribunali Lalikulu la Vayuda naswona a thethise wanuna lweyi a a vitaniwa Yakobe makwavu wa Yesu Kreste, ni vavanuna van’wani.” Hi ku ya hi Josefo, Ananu “a va lumbetile swaku a va yingisanga nawu naswona a va nyikelile swaku va biwa hi maribye.”

a Vona kwadru leli nge: “Yakobe ‘Makwavu Wa Hosi,’” ka pajina 126.

b Yakobe a vulavule hi swilo leswi nga tsaliwa hi Moxe, leswi a swi li ka Nawu wa Moxe swi tlhela swi fambisana ni minawu yin’wani leyi Xikwembu a xi yi nyike vanhu va xona leyi a yi fambisana ni ku rhandza ka xona. Hi xikombiso, minawu ya Xikwembu leyi vulavulaka hi ku tirhisa ngati, ku yendla wumbuya ni ku gandzela swifaniso hi nga yi kuma hi ku kongoma ka buku la Genesa. (Gen. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4) Hi ndlela leyo, Yehovha a vulavule hi minawu leyi vanhu a va fanele va yi yingisa ku nga na mhaka swaku i Vayuda kumbe i Vamatiko.

c Vona kwadru leli nge: “Leswi Ntlawa Lowu Rhangelaka Wu Nga Tshamisa Xiswona Namuntlha,” ka pajina 124.

d Ka ndzimana 34, Mabibele man’wani ma vula swaku Silasi a yendle xiboho xa ku sala aAntiyokiya. (Testamente Leyimpsha) Kambe swi tikomba marito lawa a ma nga li kona nkama ku nga tsaliwa Bibele, kambe ma yo yengeteliwa hi ku famba ka nkama.