Lutilirani Kupenja Dankha “Urunji Wake”

“Lutilirani kupenja dankha ufumu na urunji wake, ndipo vinthu vinyake vyose ivi visazgikengeko kwa imwe.”—MAT. 6:33.

1, 2. Kasi urunji wa Ciuta ni vici, ndipo ukukolerana na mikhaliro wuli?

“LUTILIRANI kupenja dankha ufumu.” (Mat. 6:33) Mazgu agha wakayowoya ni Yesu Khristu pa Upharazgi wa pa Lupiri, ndipo ngacilendo yayi ku Ŵakaboni ŵa Yehova. Vyose ivyo tikuyezgayezga kucita vikulongora kuti tikugomezgeka ku Ufumu uwu ndiposo kuti tikuwutemwa. Ndipouli, tikweneraso kukumbuka cigaŵa ico cikuti “na urunji wake.” Kasi urunji wa Ciuta ni vici, ndipo kuwupenja dankha kukung’anamuraci?

² Lizgu Lacihebere ilo lili kung’anamulika kuti “urunji” lingang’anamulikaso kuti kunyoloka. Ntheura, urunji wa Ciuta ukung’anamura kucita vinthu mwakunyoloka, mwakukolerana na malango ghake ndiposo fundo zake. Pakuti Yehova ni Mlengi, wali na wenelero wa kutipa malango pa nkhani ya ico nchiwemi na ico nchiheni, cakwenelera na cakubudika. (Uvu. 4:11) Ndipouli, Ciuta wakulongora urunji wake mwankhaza yayi, nesi mwa kuŵika malango ghanandi ghakusuzga kughalondezga. M’malo mwake, Yehova wakulongora mukhaliro uwu mwakukolerana na mikhaliro yinyake yikuruyikuru nga nchitemwa, vinjeru, na nkhongono. Ntheura, urunji wake ukukolerana comene na khumbo lake, ndiposo ivyo wakukhumba kuti awo ŵakumusopa ŵacitenge.

 3. (a) Kasi kupenja dankha urunji wa Ciuta kukung’anamuraci? (b) Cifukwa wuli tikwenera kulondezga malango gha Yehova?

³ Kasi kupenja dankha urunji wa Ciuta kukung’anamuraci? Mwakudumura tingati kukung’anamura kucita khumbo la Ciuta na kumukondweska. Kweniso kukung’anamura kucita vinthu mwakukolerana na malango ndiposo fundo zake, kuti zithu cara. (Ŵazgani Ŵaroma 12:2.) Kucita nthena kukukhwaska ubwezi withu na Yehova. Tikwenera kupulikira malango gha Ciuta cifukwa ca kopa cilango yayi. M’malo mwake, citemwa ndico cikwenera kuticiska kuti timukondweskenge na kulondezga malango ghake. Tikuwona kuti nchiwemi kucita nthena cifukwa ndico cilato ico wali kutilengera. Nga ni Yesu Khristu, uyo ni Themba la Ufumu wa Ciuta, tikwenera kutemwa urunji.—Heb. 1:8, 9.

 4. Cifukwa wuli kupenja urunji wa Ciuta nkhwakuzirwa?

⁴ Cifukwa wuli kupenja urunji wa Yehova nkhwakuzirwa? Ghanaghanirani za ciyezgo ca Adamu na Eva mu munda wa Edeni. Ciyezgo ici cikakhumbanga kuti ŵazomerezge kuti Yehova ndiyo wali na wenelero wa kupeleka malango. (Gen. 2:17; 3:5) Cifukwa ca kutondeka kuzomerezga, ŵali kucitiska kuti taŵanthu tisuzgikenge ndiposo kufwa. (Rom. 5:12) Kweni Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Uyo wakulondezga urunji na lusungu tiwasange umoyo [urunji] na ulemu.” (Zinth. 21:21) Kupenja dankha urunji wa Ciuta kukutovwira kuti tiŵe nayo paubwezi, weneuwo ukutipa mwaŵi wakuti tizakaponoskeke.—Rom. 3:23, 24.

Uheni wa Kujiŵikira Urunji

 5. Zunurani cinthu cakofya ico tikwenera kuŵambara.

⁵ Mu kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Roma, wakazunuramo cinthu cinyake cakofya ico tikwenera kuŵambara usange tikukhumba kulutilira kupenja dankha urunji wa Ciuta. Pakuyowoya za Ŵayuda ŵanyake, Paulosi wakati: “Nkhuŵacitira ukaboni kuti ŵali na mwamphu pakuteŵetera Ciuta; kweni mwakuyana na kumanya makora cara; pakuti, cifukwa ca kuleka kumanya urunji wa Ciuta kweni pakukhumba kujiŵikira urunji wawo, ŵakajilambika cara ku urunji wa Ciuta.” (Rom. 10:2, 3) Mwakuyana na ivyo Paulosi wakayowoya, Ŵakhristu aŵa ŵakawumanyanga yayi urunji wa Ciuta cifukwa ŵakatangwanikanga comene na kujiŵikira urunji wawo.a

 6. Kasi tikwenera kuŵambara nkharo wuli, ndipo cifukwa wuli?

⁶ Tingawira mu cipingo ici para tikuyaniska ivyo tikucita pakuteŵetera Yehova na ivyo ŵanyithu ŵakucita. Nkharo yanthena yingacitiska kuti tambe kuthemba comene maluso ghithu. Kweni para tikucita nthena mbwenu tilekenge kupenja urunji wa Yehova. (Gal. 6:3, 4) Tikucita vinthu viwemi cifukwa ca kutemwa Yehova. Para tikuyezga kujiwona kuti ndise ŵarunji, ndikuti tikulongora kuti tikumutemwa yayi.—Ŵazgani Luka 16:15.

 7. Kasi Yesu wakalongosora wuli suzgo la kujirunjiska?

⁷ Yesu wakacitira citima “awo ŵakajigomezganga kuti ŵakaŵa ŵarunji ndiposo awo ŵakawonanga ŵanji wose nga nkhanthu cara.” Wakalongora kuti ili ni suzgo mwa kuyowoya ntharika, wakati: “Ŵanthu ŵaŵiri ŵakakwera kuya mu tempele kukalomba, yumoza Mufarisi ndipo munyake wakusonkheska msonkho. Mufarisi yura wakimilira na kwamba kulomba vinthu ivi mu mtima wake, ‘A Ciuta, nkhumuwongani kuti nili nga mbanthu ŵanyake cara, ŵakuphanga, ŵambura urunji, ŵaleŵi, panji nga ngwakusonkheska msonkho uyu. Nkhuziŵizga kurya kaŵiri mu sabata, nkhupeleka cakhumi ca vinthu vyose ivyo nkhusanga.’ Kweni wakusonkheska msonkho yura wakimilira pataliko wakakhumba cara nanga nkhwinuska maso ghake kucanya, kweni ŵakajitimbanga pa nganga, wakatenge, ‘A Ciuta, muŵe na lusungu kwa ine wakwananga.’” Yesu wakamalizga ntharika iyi mwa kuyowoya kuti: “Nkhumuphalirani kuti, Munthu uyu wakakhilira ku nyumba yake wakurunjiskika comene kuluska munthu yura; cifukwa waliyose uyo wakujikwezga wazamukhizgika, kweni uyo wakujiyuyura wazamukwezgeka.”—Luka 18:9-14.

Uheni wa ‘Kujumphizga Kuŵa Murunji’

8, 9. Kasi ‘kujumphizga kuŵa murunji’ kukung’anamuraci, ndipo kungatilongozgera nkhu?

⁸ Cinyake ico tikwenera kugega calongoreka pa Mupharazgi 7:16, apo pakuti: “Ungajumphizganga kuŵa murunji, panji kujizgora wekha wavinjeru jumphizge; kasi ujiparanyirengeci wekha?” Vesi 20 likutiphalira cifukwa cake, likuti: “Pakuti kulije murunji pano pasi uyo wakucita uwemi kwambura kwananga.” Munthu uyo ‘wakujumphizga kuŵa murunji’ wakwendera fundo zake, ndipo ndizo wakweruzga nazo ŵanyake. Ndipouli, wakutondeka kumanya kuti para wakucita nthena ndikuti wakulongora kuti wakuyuyura fundo za Ciuta, na kuzirwiska zake. Munthu wanthena ni murunji yayi mu maso gha Ciuta.

⁹ Usange ‘tingajumphizga kuŵa ŵarunji,’ tingamba kukayikira umo Yehova wakucitira vinthu. Kweni tikwenera kukumbuka kuti para tikukayikira umo Yehova wakucitira vinthu ndikuti tikuwona kuti fundo zithu ni zakwenelera kuluska zake. Cikuŵa nga ni para tikweruzga Yehova kuyana na umo ise tikuwonera vinthu. Kweni tingaluwanga yayi kuti Yehova ndiyo wali na wenelero wa kupeleka malango, ise yayi.—Rom. 14:10.

10. Kuyana na nkhani ya Yobu, nchivici cingacitiska kuti tambe kweruzga Ciuta?

¹⁰ Nangauli palije munthu uyo wangatemwa kweruzga Ciuta, kweni cifukwa ca kuwura kufikapo vingacitika. Ivi vingacitika para tikuwona nga vinthu vinyake vikwenda makora yayi, panji para tikusuzgika. Ndivyo Yobu wakacita, nangauli wakuyowoyeka kuti wakaŵa “muwemi wakufikapo, wakunyoloka, wakumopa Ciuta na kuŵambara viheni.” (Job 1:1) Kweni pamasinda, Yobu wakakumana na masoka ghakulondezgana, ndipo wakawona kuti urunji wasoŵa. Cifukwa ca masoka agha, Yobu wakamba “kujirunjiska mu maso gha iyo mwene, gha Ciuta cara.” (Job 32:1, 2) Wakakhumbikwiranga wovwiri kuti wambeso kuwona vinthu mwakwenelera. Ntheura, nase tingazizwanga yayi para tamba kughanaghana nga ni Yobu. Usange ndimo vyaŵira, nchivici cingatovwira?

Tikumanya Vyose Yayi

11, 12. (a) Kasi tikwenera kukumbuka fundo wuli para tikuwona nga vinthu vinyake vyacitika mwambura urunji? (b) Cifukwa wuli munthu wangaghanaghana kuti ivyo vikuyowoyeka mu ntharika ya Yesu iyi ni vyambura urunji?

¹¹ Cinthu cakwamba ico tikwenera kukumbuka nchakuti nyengo zinyake tingamanya vyose yayi. Ndimo vikaŵiraso na Yobu. Wakamanyanga yayi kuti kucanya kukaŵa ungano wa ŵangelo. Pa ungano uwu Satana wakati Yobu wakopa Ciuta pawaka yayi. (Job 1:7-12; 2:1-6) Yobu wakamanyanga yayi kuti Satana ndiyo wakambiska masuzgo ghake. Nakuti tikumanya yayi usange Yobu wakamumanyanga makora Satana. Lekani wakaghanaghananga mwakubudika kuti Ciuta ndiyo wakambiska masuzgo ghake. Cifukwa ca kuleka kumanya vyose, nchipusu kuŵa na maghanoghano ghakubudika.

¹² Mwaciyelezgero, ghanaghanirani ntharika yakukhwaskana na ŵanchito iyo Yesu wakayowoya. (Ŵazgani Mateyu 20:8-16.) Mu ntharika iyi, Yesu wakati mweneko wa munda wakalipira ŵanchito wose mwakuyana, nangauli ŵanyake ŵakagwira nchito zuŵa lose, apo ŵanyake ŵakagwira kwa ora limoza. Kasi imwe mukujipulika wuli para mukuŵazga nkhani iyi? Kasi mukuwona kuti ukaŵa urunji? Mutepanji mukulengera lusungu ŵanchito awo ŵakagwira zuŵa lose. Mukuwona kuti ŵakeneranga nadi kupokera ndalama zinandi. Para tingawona fundo iyi pera, tingawona nga nipara mweneko wa munda uyu wakaŵa wankhaza ndiposo wakutemwera. Tingawonaso nga nipara wakaŵazgora makora yayi awo ŵakamudandaulira. Kweni kasi tikumanya vyose vya nkhani iyi?

13. Kasi tingayiwonaso wuli ntharika ya Yesu ya ŵanchito ŵa mu munda?

¹³ Tiyeni tisande ntharika iyi mu nthowa yinyake. Tikukayika yayi kuti mweneko wa munda wakamanyanga makora kuti ŵanchito wose aŵa ŵakeneranga kusanga cakurya ca mbumba zawo. Mu nyengo ya Yesu, ŵaganyu ŵakaŵalipiranga zuŵa leneliro. Kuti mbumba zawo zisange cakurya, zikathembanga pa malipiro agha. Pakughanaghanira fundo iyi, wonani umo vinthu vikaŵira kwa ŵaganyu awo mweneko wa munda wakaŵalemba namise, awo ŵakagwira nchito kwa ora limoza pera. Waŵapenge malipiro gha ora limoza, mphanyi ŵakatondeka kusanga cakurya ca mbumba zawo. Ndipouli, ŵaganyu aŵa ŵakakhumbanga kuti ŵasange nchito ndipo ŵakalindilira zuŵa lose kuti ŵayisange. (Mat. 20:1-7) Likaŵa khumbo lawo yayi kuti ŵambe nchito mwakucedwa. Ghanaghanirani waka umo mungajipulikira muŵenge kuti ndimwe mwalindilira zuŵa lose kuti mulembeke nchito, kweniso mukumanya kuti ŵanthu ku nyumba ŵamurya pekha para mungagwira nchito na kupoka malipiro. Mungawonga comene usange mungasanga nchito ndipo mungazizwa usange uyo wamulembani wangamupani malipiro gha zuŵa lose kuti mugulire cakurya mbumba yinu.

14. Kasi tikusambirako vici ku ntharika ya ŵanchito ŵa mu munda wa mpheska?

¹⁴ Tiyeni tisandeso ivyo mweneko wa munda wakacita. Wakalipira wose mwakuyana. Wakawona kuti waliyose wa ŵanthu aŵa wali na mulimo wa kupwelelera mbumba yake. Pakuti awo ŵakakhumbanga nchito ŵakaŵa ŵanandi, mweneko wa munda mphanyi wakaŵalyera masuku pa mutu, mwa kuŵapa malipiro ghacoko, kweni ndimo wakacitira yayi. Ŵanchito wose ŵakapokera ndalama zakukwana kugulira cakurya mbumba zawo. Kughanaghanira fundo izi kungatovwira kuti tiwone mwakwenelera ivyo wakacita. Tingawona kuti wakacita vyose ivi cifukwa ca citemwa, kuti cifukwa ca nkhaza yayi. Kasi tikusambirakoci? Para tikuŵazga nkhani yinyake tingaŵa na maghanoghano ghakubudika cifukwa ca kughanaghanira vigaŵa vicoko waka vya nkhani iyo. Ntharika iyi yikulongosora urunji wa Ciuta uwo ngwapacanya comene, ndipo wakuwulongora mwakulondezga waka dango yayi nesi kumanyikwa kwa munthu.

Kawonero Kakubudika na Kakupeleŵera

15. Cifukwa wuli tingawona vinthu mwakubudika?

¹⁵ Cinthu cinyake ico tikwenera kukumbuka para tikuwona nga vinthu vinyake vikucitika mwambura urunji nchakuti nyengo zinyake tingatondeka kuwona vinthu mwakwenelera. Tingawona vinthu mwambura kwenelera cifukwa cakuti ndise ŵambura kufikapo, panji cifukwa ca uko tili kukulira. Kweniso tingatondeka kuwona vinthu mwakwenelera cifukwa cakuti tikumanya yayi ivyo vili mu mitima ya ŵanyithu. Kweni Yehova na Yesu ŵalije suzgo ili.—Zinth. 24:12; Mat. 9:4; Luka 5:22.

16, 17. Cifukwa wuli Yehova wakalondezga dango lakuyowoya za uzaghali yayi pakweruzga Davide na Batisheba?

¹⁶ Tiyeni tisande nkhani yakuyowoya za uzaghali uwo Davide wakacita na Batisheba. (2 Sam. 11:2-5) Kuyana na Dango la Mozesi, Davide na Batisheba ŵakeneranga kukomeka. (Lev. 20:10; Dute. 22:22) Nangauli Yehova wakaŵeruzga, kweni ŵakapokera cilango ca nyifwa yayi. Kasi Yehova wakatondeka kulongora urunji? Kasi kweruzga uku kukalongora kuti wakatemwera Davide ndiposo kuswa fundo zake zaurunji? Ndimo ŵanthu ŵanyake awo ŵakuŵazga Baibolo ŵakughanaghanira.

¹⁷ Kweni tikwenera kukumbuka kuti dango lakuyowoya za uzaghali ni Yehova wakapeleka ku ŵeruzgi ŵambura kufikapo, awo ŵakawonanga yayi ivyo vili mu mtima wa munthu. Nangauli ŵakaŵa ŵambura kufikapo, dango ili likaŵawovwiranga kuti ŵaleke kusuzgika pakweruzga. Mwakupambanako, Yehova wakumanya ivyo vili mu mtima wa munthu. (Gen. 18:25; 1 Mid. 29:17) Ntheura, cingaŵa cambura kwenelera kughanaghana kuti mphanyi Yehova nayo wakalondezga dango ilo likapelekeka ku ŵeruzgi ŵambura kufikapo. Asi wacitenge nthena, mphanyi vikayana waka na kucicizga munthu uyo maso ghake ghali makora kuti wavware magilasi gha ŵanthu awo ŵali na suzgo la maso? Yehova wakamanyanga ivyo vikaŵa mu mtima wa Davide na Batisheba, ndipo wakawona kuti ŵakapera nadi. Pakweruzga, Yehova wakaŵalongora citemwa ndiposo lusungu mwakuyana na ivyo wakawona mu mitima yawo.

Lutilirani Kupenja Urunji wa Yehova

18, 19. Nchivici citovwirenge kuti tileke kweruzga Yehova na fundo zithu zaurunji?

¹⁸ Nyengo zinyake para tikuwona nga Yehova wakabudiska pa cinthu cinyake, kwali tacita kuŵazga mu Baibolo panji vyacitikira ise, tingeruzganga Yehova yayi kuyana na umo tikuwonera vinthu. Kumbukani kuti nyengo zinyake tikumanya vyose yayi kweniso maghanoghano ghithu ghangaŵa ghakubudika panji ghakupeleŵera. Tingaluwanga yayi kuti “kutukutwa kwa munthu kukupambika urunji wa Ciuta cara.” (Yak. 1:19, 20) Para tingakumbuka fundo iyi mbwenu mitima yithu ‘yisinginikirenge Yehova’ yayi.—Zinth. 19:3.

¹⁹ Nga ni Yesu, tiyeni tizomerezge kuti Yehova ndiyo wali na wenelero wa kutipa fundo pa nkhani ya ico nchaurunji ndiposo ciwemi. (Mrk. 10:17, 18) Yezgayezgani “kumanya makora unenesko” wa fundo zake zaurunji. (Rom. 10:2; 2 Tim. 3:7) Para tikucindika fundo izi na kukhala mwakukolerana na khumbo la Yehova ndikuti tikulongora kuti tikupenja dankha “urunji wake.”—Mat. 6:33.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Cifukwa wuli kupenja urunji wa Yehova nkhwakuzirwa?

• Zunurani vinthu viŵiri ivyo tikwenera kugega.

• Kasi tingalongora wuli kuti tikupenja dankha urunji wa Ciuta?

[Cithuzithuzi pa peji 9]

Kasi tikusambirakoci ku ntharika ya Yesu ya ŵanalume ŵaŵiri awo ŵakalombanga mu tempele?

[Cithuzithuzi pa peji 10]

Kasi kukaŵa kutemwera kupeleka malipiro ghakuyana ku awo ŵakagwira nchito zuŵa lose na ku awo ŵakagwira ora limoza?