Akole Cikulupi Soni Asaguleje Mwalunda!

 1. Ana cici cacamtendekasisye Kaini kusagula mwakulemweceka, soni ana papali yakuyicisya yatuli?

KAINI ŵasosekwaga kutenda cakusagula cakusosekwa mnope. Jwalakwe ŵasosekwaga kusagula kuŵambala nganisyo syakwe syakusakala kapena kusikunda kuti silamulileje yakutenda yakwe. Litala lililyose lyakasagwile likakwete yakuyicisya yayikamkwayiye kwa umi wakwe wosope. Tukumanyilila kuti Kaini nganasagula cenene. Yaŵasagwile yatendekasisye kuti mpwakwe jwakulupicika, lina lyakwe Abele awe. Yakusagula yakwe yatendekasisyesoni kuti akaŵa paunasi ni Mkupanganya jwakwe.—Gen. 4:3-16.

 2. Ana kusagula yakutenda yambone kukusatukamucisya catuli?

² M’wejisoni, tukusasosekwa kusagula yakutenda pa umi wetu. Yakusagula yine yikusaŵa yekulungwa mnope nambo yine yamwana. Nambope, yakusagula yetu yejinji mpaka yikwaye mnope umi wetu. Patukusagula yakutenda yambone, tukusaŵa ŵakusangalala paumi. Nambo naga tukusagula mwakulemweceka, tukusakola yakusawusya yejinji soni yakutengusya.—Miy. 14:8.

 3. (a) Ana cici campaka citukamucisye kuti tusaguleje yindu mwalunda? (b) Ana citutagulilane yiwusyo yapi?

³ Ana cici campaka citukamucisye kuti tusaguleje yindu mwalunda? Tukusosekwa kola cikulupi mwa Mlungu, soni tukakayicilaga kuti jwalakwe ali jwakoseka kutukamucisya kuti tuŵe ŵalunda. Tukusosekwasoni kulupililaga yagakusasala Maloŵe gakwe soni katende kakwe ka yindu. (Aŵalanje Yakobo 1:5-8.) Patukum’ŵandicila Yehofa soni kuganonyela mnope Maloŵe gakwe, nipatukusakulupilila mnope yakusatusalila. M’yoyo, ndaŵi syosope mkanitusagule yakutenda tukusosekwa kulola yagakusasala Maloŵe ga Mlungu. Nambo ana mpaka tukusye wuli lunda lwetu lwakusagula cenene yindu? Soni ana ngatukusasosekwa kucenga yatwasagwile kala?

 4. Ana Adamu ŵasagwile mwatuli, soni yakuyicisya yakwe yaliji yatuli?

⁴ Kutandila pandanda pene, ŵandu aŵele ali mkusagula yakutenda yakusosekwa mnope. Mwambone, Adamu ŵasosekwaga kusagula kumpikanila Yehofa kapena Hawa. Jwalakwe jwaliji jwakusacilila kutenda cakusagula. Nambo ana jwasagwile mwatuli? Ŵamkwakwe ŵamtendekasisye kuti asagule yindu mwakulemweceka. Yakuyicisya yakwe, jwalakwe ŵajasile upile wakutama mu Paladaiso soni pambesi pakwe ŵawile. Jeleji jaliji ndanda ja yakusawusya yosope. Mpaka apano tukulagape ni yakuyicisya yakusakala yakwika ligongo lya yakusagula ya Adamu.

 5. Ana tukusosekwa kuwuwona mwatuli ukumu wetu wakusagula yakutenda?

⁵ Ŵandu ŵane mpaka aganisye kuti umi ukaliji cenene yikaŵe kuti ngatukusasosekwa kusagula yakutenda. Ana wawojo akusaganisyasoni m’yoyo? Tukumbucileje kuti Yehofa nganatupanganya mpela yidole yangayikusakombola kuganisya kapena kusagula yakutenda. Baibulo jikusatujiganya mwampaka tusagulile yindu mwalunda. Yehofa akusasaka kuti tusaguleje yakutenda, soni ukumu welewu wuli wakutukamucisya. Kwende tulole yine mwa yisyasyo yakulosya yeleyi.

6, 7. Ana Ayisalayeli ŵasosekwaga kusagula cici, soni ligongo cici yasawusyaga kuti asagule mwalunda? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁶ Ayisalayeli ali atamilicice m’Cilambo Cacilangano, ŵasosekwaga kutenda cakusagula cakusosekwa mnope. Ŵasosekwaga kusagula kutumicila Yehofa kapena milungu jine. (Aŵalanje Yoswa 24:15.) Komboleka kuti cakusagula celeci cawonekaga mpela cangasawusya. Nambope, yakasagwile jemanjaji yikalongolele ku umi kapena ku ciwa. Mundaŵi ja Ŵakulamula, Ayisalayeli mwakuwilisyawilisya ŵasagulaga mwakulemweceka. Jemanjaji ŵalekaga kumlambila Yehofa ni kutanda kulambila milungu jaunami. (Ower. 2:3, 11-23) Aganicisyesoni yayatendekwe pandaŵi jine pele ŵandu ŵa Mlungu ŵasosekwaga kutenda cakusagula cekulungwa. Jwakulocesya Eliya ŵasalile jemanjajo mwakupikanika cenene kuti asagule kutumicila Yehofa kapena kutumicila mlungu jwaunami, Baala. (1 Maf. 18:21) Eliya ŵajamwice jemanjajo ligongo lyakayicila. Mwine wawojo mpaka aganisye kuti yaliji yangasawusya kusagula mwakuŵajilwa ligongo lyakuti kutumicila Yehofa kuli kwambone mnope. Sonitu, ngamkaniyikomboleka kuti mundu jwaganisya cenene ajigalice ni kutanda kutumicila Baala. Nambope, Ayisalayeliwo ‘ŵakayicilaga’ yakuti asagule. Mwalunda, Eliya ŵalimbikasisye jemanjajo kuti asagule kutumicila Yehofa, jwali jwapenani mnope.

⁷ Ligongo cici Ayisalayeliwo yasawusyaga kuti asagule yindu mwalunda? Candanda, jemanjaji ŵajasile cikulupi cawo mwa Yehofa soni ŵakanile kupikanila maloŵe gakwe. Nganalijiganyaga yakwamba lunda lwa Mlungu soni nganamkulupililaga jwalakwe. Yikaŵe kuti jemanjaji ŵalijiganyaga ya Mlungu, yikakamucisye kuti asagule mwalunda. (Sal. 25:12) Caŵili, jemanjaji ŵajigalilaga yitendo ya ŵandu ŵane soni kwakunda kuti ŵasagulileje yakutenda. Ŵandu ŵa m’cilamboco ŵanganalambilaga Yehofa ŵatendekasisye Ayisalayeliwo kucenga kaganisye kawo. Yakuyicisya yakwe, jemanjajo ŵatandite kulambila milungu jakupanganyidwa. Yehofa ŵaliji ali ŵakalamwisye mkanipaŵe kuti naga ngakusamala, yeleyi yicatendecela.—Eks. 23:2.

 8. Ana cisyasyo ca Ayisalayeli cikutujiganya cindu cakusosekwa mnope capi pangani jakusagula yakutenda?

⁸ Cisyasyo ca Ayisalayeli cikutujiganya cindu cakusosekwa mnope. Jwalijose jwetuwe akusosekwa kusagula jika yakutenda. Kuganicisya yagakusasala Malemba mpaka kutukamucisye kusagula mwalunda. Lilemba lya Agalatia 6:5 likusatusalila kuti, “Jwalijose akusosekwa kunyakula ndundu syakwe.” M’yoyo ngatukusosekwa kumpa mundu jwalijose ukumu wakutusagulila yakutenda. M’malo mwakwe, tukusosekwa kulijiganya yayili yakuŵajilwa pameso pa Mlungu ni kusagula kutenda yeleyo.

 9. Ligongo cici kwakunda ŵane kuti atusagulile yakutenda kuli kwakogoya?

⁹ Ana mpaka twakunde catuli ŵane kuti atusagulile yakutenda? Mwakwakunda ŵanewo kututendekasya kuti tusagule mwakulemweceka. (Miy. 1:10, 15) Nambope, atamose ŵane atukanganicisye catuli, uli ukumu wetu kukuya cikumbumtima cetu cejiganyidwe cenene Baibulo. Ndaŵi syejinji, naga tukwakunda ŵane kuti atusagulileje yakutenda nikuti tukusaŵa tuli ‘mkwakuya jemanjajo.’ Yeleyi yikusaŵa yakogoya mnope.

10. Ana Paulo ŵakalamwisye cici Aklistu ŵa ku Galatiya?

¹⁰ Ndumetume Paulo ŵakalamwisye Aklistu ŵa ku Galatiya pakwamba ya kogoya kwakwakunda ŵane kuti ŵasagulileje yakutenda. (Aŵalanje Agalatia 4:17.) Aklistu ŵane mumpingo ŵasakaga kwasagulilaga ŵane yakutenda pakusaka kwatendekasya kuti ŵakuyeje jemanjajo ngaŵaga ŵandumetume. Ligongo cici? Ligongo lyakuti ŵasakaga kuŵa ŵakumanyika. Jemanjaji ŵatendaga yindu mwakupelenganya malile soni nganacimbicisyaga ukumu wa Aklistu acimjawo wakusagula jika yakutenda.

11. Ana mpaka twakamucisye catuli ŵane pakusagula yakutenda?

¹¹ Paulo ŵalosisye cisyasyo cambone pangani jwakucimbicisya ufulu wa ŵane wakusagula yakutenda. (Aŵalanje 2 Akolinto 1:24.) Masiku agano, acakulungwa ŵa mumpingo akusakuya cisyasyo ca Paulo pakwakamucisya ŵane pangani jakuti akusosekwa kusagula jika yakutenda. Acakulungwaŵa akusasangalala kutagulilana nawo yajikusasala Baibulo panganijo. Nambope, jemanjaji akusaŵa ŵakusamala kuti akasagulilaga yakutenda abale ni alongo. Yeleyi yili yakupikanika ligongo lyakuti abale ni alongowo ni ŵacacisimana ni yakuyicisya yakwe. Pelepa tukulijiganya cindu cakusosekwa mnope cakuti, mpaka tutende yampaka tukombole pakwakamucisya ŵane soni kutagulilana nawo yagakusasala Malemba. Nambope, jemanjajo ni ŵakwete ukumu wakusagula jika yakutenda. Naga akusagula mwalunda, yicakamucisya. M’yoyo, tukusosekwa kuŵambala kwasagulila yakutenda abale ni alongo.

12, 13. Ligongo cici kusagula yindu patutumbile kapena patutengwice kuli kwakogoya?

¹² Ŵandu akusanonyela kuŵeceta kuti: Mkuyeje yawukusaka mtima wenu. Nambo kutenda yeleyi kuli kwakogoya soni nganikuŵa kwakamulana ni Malemba. Baibulo jikusatukalamusya kuti tukakundaga mtima wetu wangali umlama kuti utulongoleleje patukusagula yakutenda. (Miy. 28:26) M’Baibulo mwana yisyasyo yejinji yakulosya yakuyicisya yakusakala yayikusapagwa naga mundu akukuya yawukusaka mtima wakwe. Cakusawusya cekulungwa cili cakuti “mtima wuli wakulambusya kupunda cine cilicose, soni wuli wakusakala mnope.” (Yer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Maf. 11:9) Ana cici campaka citutendecele naga tukwamba kusagula yakutenda pakuya yawukusaka mtima wetu?

¹³ Kwa Aklistuwe, mtima wetu wuli wakusosekwa mnope ligongo lyakuti ŵatulamwile kuti tumnonyeleje Yehofa ni mtima wetu wosope soni kuti tumnonyeleje mjetu mpela mwatukusalinonyelela acimsyewe. (Mat. 22:37-39) Nambo Malemba gagakolanjidwe mu ndime jipiteji gakulosya kogoya kwa kunda kuti mtima wetu ulamulileje nganisyo soni yitendo yetu. Mwambone, ana mpaka citendekwe cici naga tukusagula yakutenda tuli tutumbile? Mpaka tujanje mwangasawusya naga pakwete payitutendecele munyumamu. (Miy. 14:17; 29:22) Kapena ana mpaka tusagule yindu mwakuŵajilwa tuli tutengwice? (Num. 32:6-12; Miy. 24:10) Tukumbucileje kuti Maloŵe ga Mlungu gakusatulimbikasya kuti tuŵe “acikapolo ŵa cilamusi ca Mlungu.” (Alo. 7:25) Kusala yisyene, mpaka tuligambe naga tukukunda kuti mtima wetu utulongolele patukusagula yakutenda yakusosekwa mnope.

14. Ana tukumanyilila catuli kuti ndaŵi sine mpaka tusosekwe kucenga yatwasagwile kala?

¹⁴ Wosopewe tukusasosekwa kusagula yindu mwalunda. Nambope, yeleyi ngayikugopolela kuti tukacengaga yatwasagwile kala. Ndaŵi sine mpaka yiŵe cenene kuganicisya yatwasagwile kala, soni kuyicenga naga pakusosekwa. Aganicisye yaŵatesile Yehofa kwa ŵandu ŵa ku Ninefe mu ndaŵi ja Yona. Baibulo jikusati, ‘Mlungu jusyesyene ŵagaweni masengo gawo, kuti ŵalesile litala lyawo lyakusakala; ni sambano Mlungu jusyesyene camkamwile canasa pakwamba ya yipwetesi yaŵasasile kuti cayikasye pa jemanjajo; ni nganayitendekasya.’ (Yona 3:10) Panyuma pakuyiwona kuti ŵandu ŵa ku Ninefe apitikwice mtima soni acenjile nganisyo syawo, Yehofa ŵacenjile yaŵasagwile kuti ciŵatendele. Pakutenda yeleyi, jwalakwe jwalosisye kuti jwaliji jwakuganisya cenene, jwakulinandiya soni jwacanasa. Konjecesya pelepa, Mlungu ngakusasagula yakutenda mwangaganicisya pakuya mwakupikanila pandaŵijo. Yeleyi yili yakulekangana mnope ni yakusatenda ŵandu ŵajinji.

15. Ana cici campaka citutendekasye kuti tucenje yatwasagwile kala?

¹⁵ Mpaka paŵe ndaŵi sine pele tukusosekwa kuganicisyasoni yatwasagwile kala. Mwine yeleyi mpaka yitendekwe naga yindu yicenjile. Yehofa ŵakombolekaga kucenga yaŵasagwile kala payiweni kuti yindu yicenjile. (1 Maf. 21:20, 21, 27-29; 2 Maf. 20:1-5) Ndaŵi sinesoni mpaka tusosekwe kucenga yatwasagwile kala naga tupikene yindu yine yasambano. Mwambone, Mwenye Daudi ŵasagwile yakutenda mwakamulana ni utenga waunami waŵapikene wakwamba Mefiboseti juŵaliji cisukulu ca Sauli. Nambo kaneko paŵapikene yisyesyene yakwe, jwalakwe ŵacenjile yaŵasagwileyo. (2 Sam. 16:3, 4; 19:24-29) M’wejisoni mpaka tusosekwe kutendaga yakulandanayo.

16. (a) Ana yindu yapi yampaka yitukamucisye kusagula mwalunda? (b) Ligongo cici kuli kwakusosekwa kulolasoni yatwasagwile kala?

¹⁶ Maloŵe ga Mlungu gakusatusalila kuti tukapupulumaga pakutenda cakusagula cakusosekwa mnope. (Miy. 21:5) Naga tukuganicisya kaje mwakusokoka mbali syosope syakwayana ni cakusagulaco, yicitukamucisya kuti tusagule mwalunda. (1 Ates. 5:21) Mtwe wa liŵasa mkaniwusagule yakutenda, wukusosekwa kuwungunya kaje Malemba soni mabuku getu. Wukusosekwasoni kupikanila nganisyo sya ŵane mwiŵasamo. Akumbucile kuti Mlungu ŵamlimbikasisye Abulahamu kuti ŵapikanile ŵamkwakwe. (Gen. 21:9-12) Nombenawo acakulungwa ŵa mumpingo akusosekwa kola ndaŵi jakuwungunya. Naga ali ŵaganisya cenene soni ŵakulinandiya, ngasatenda woga kucenga yindu yaŵasagwile kala naga apikene yindu yine yayikulosya kuti akusosekwa kucenga. Akusosekwa kuŵa ŵakoseka kucenga nganisyo pa yaŵasagwile kala naga pakusosekwa kutenda m’yoyo. Wosopewe mpaka tutende cenene kukuya cisyasyo cawo. Kutenda yeleyi mpaka kuyikasye mtendele soni mkamulano mumpingo.—Mase. 6:1-4.

17. Ana cici campaka citukamucisye kuti tusaguleje yindu mwalunda?

¹⁷ Yakusagula yine yikusaŵa yekulungwa mnope kupundana ni yine. Mkanitusagule yakutenda yekulungwayi, tukusosekwa kola ndaŵi jakuganicisya kaje mwakusokoka soni kupopela. Mwambone, Mklistu jwalijose akusasosekwa kusagula naga akusaka kulombela soni mundu jwakuti alombane najo. Cakusagula cine cekulungwa mnope cili kutanda undumetume wandaŵi syosope. Mkanitusagule yakutenda yeleyi, tukusosekwa kuganicisya cenene mwayiŵelele yindu paumi wetu soni kum’ŵenda Yehofa kuti atukamucisye. Tukusosekwa kumkulupilila Yehofa soni kuya yakusatusalila. (Miy. 1:5) M’yoyo, tukusosekwa tuwungunyeje yagakusasala Malemba soni kupopela kwa Yehofa. Tukumbucileje kuti Yehofa mpaka atukamucisye kola ndamo syakutukamucisya kusagula yindu mwalunda mwakamulana ni lisosa lyakwe. Pandaŵi jakusosekwa kusagula yakutenda yekulungwakulungwa mpaka atende cenene kuliwusyaga kuti, ‘Ana cakusagula celeci ticilosye kuti ngusinamnonyela mnope Yehofa? Ana ticiyikasye mtendele soni kusangalala mwiŵasa mwangu? Soni ana ticilosye kuti ndili mundu jwakuwusimana mtima soni jwakwaganicisya ŵane?’

18. Ligongo cici Yehofa akusasaka kuti tusaguleje jika yakutenda?

¹⁸ Yehofa ngakusatukanganicisya kuti tumnonyeleje soni kumtumicila, nambo akusasaka kuti tusaguleje jika. Jwalakwe ŵatupele ufulu wakusagula, soni akusacimbicisya ukumu wetu wakusagula kumtumicila kapena iyayi. (Yos. 24:15; Mlal. 5:4) Nambope, jwalakwe akusajembeceya kuti tutendeje yatusagwile mwakamulana ni Maloŵe gakwe. Naga tukukulupilila yakusatusalila Yehofa soni kuyikuya, mpaka yitukamucisye kusagula yindu mwalunda. Nambosoni tucilosya kuti tuli ŵakutamilicika m’matala getu gosope.—Yak. 1:5-8; 4:8.