GAHOM, GAMHANANG MGA BUHAT

Ang gahom mao ang katakos sa paghimog mga buhat, ang kapasidad sa pagpalampos sa mga butang, sa pagbuhat sa buluhaton; ingon man usab, ang awtoridad o impluwensiya tungod sa nabatonang mga katakos o posisyon. Ang Hebreohanong pulong nga koʹach gihubad nga “gahom”; ang gevu·rahʹ, “kagahom o pagkagamhanan”; ug ang ʽoz, “kusog o kalig-on.” Ang Gregong pulong nga dyʹna·mis gihubad nga “gahom” ug “gamhanang mga buhat,” sumala sa kon unsay haom sa konteksto.

Sa pagkatapos sa ikaunom nga “adlaw” sa paglalang, ang Diyos ‘mipahulay gikan sa tanan niyang buhat nga iyang gilalang aron himoon.’ (Gen 2:​2, 3) Siya mipahulay gikan niini nga mga buhat sa paglalang, apan ang iyang gahom wala sukad mahimong dili-aktibo o walay gibuhat. Kapin sa 4,000 ka tuig human sa pagkatapos sa yutan-ong paglalang, ang iyang Anak miingon: “Ang akong Amahan nagpadayon sa pagbuhat hangtod karon, ug ako nagpadayon sa pagbuhat.” (Ju 5:17) Dili lamang si Jehova aktibo maylabot sa dominyo sa mga espiritu; ang rekord sa Bibliya nag-asoy sa iyang mga pagpadayag sa gahom ug sa iyang gamhanang mga buhat alang sa katawhan. Bisan tuod usahay siya “naghilom . . . nagpadayon sa pagpugong-sa-kaugalingon,” sa dihang moabot ang iyang gitakdang panahon sa paghimog aksiyon siya molihok nga kusganon kaayo uban ang “bug-os nga gahom.”​—Isa 42:​13, 14; itandi ang Sal 80:2; Isa 63:15.

Ang “buhat” nagpasabot sa kalihokang may katuyoan. Ang mga buhat ni Jehova dili kay walay-panagkahiusa, walay kalangkitan, o pinasagad nga pagpakita sa gahom kondili maoy organisado, makahuloganong mga buhat nga may tinong katuyoan. Bisan tuod ang iyang gahom maoy nagsustento sa uniberso ug sa buhing mga linalang diha niini (Sal 136:25; 148:2-6; Mat 5:45), si Jehova dili sama sa usa ka dili-persona nga planta sa koryente; ang iyang mga buhat nagpamatuod nga siya maoy usa ka persona ug usa ka Diyos nga may katuyoan. Siya usab maoy usa ka makasaysayanhong Diyos, sanglit siya maalamong nangilabot sa tawhanong mga kalihokan sa tinong mga yugto sa kasaysayan, sa espesipikong mga dapit, ug sa partikular nga mga tawo o mga katawhan. Ingong ang “buhi ug matuod nga Diyos” (1Te 1:9; Jos 3:10; Jer 10:10), iyang gipakita nga siya nahibalo sa tanan nga nagakahitabo sa uniberso, milihok sumala sa kon unsay nahitabo, ingon man mihimog kinabubut-ong lakang sa pagpalampos sa iyang katuyoan.

Sa matag kahimtang, ang lainlaing mga paagi sa pagpadayag sa iyang gahom maoy kaharmonya sa iyang pagkamatarong (Sal 98:​1, 2; 111:​2, 3, 7; Isa 5:16); kining tanan nakahatag ug kalamdagan sa iyang mga linalang. Sa usa ka bahin kini nagpakita nga ang pagkahadlok kaniya maoy “angay,” kay siya usa ka Diyos nga “nagapangayo ug bug-os nga pagkamahinalaron” ug ‘usa ka nagaut-ot nga kalayo’ batok niadtong nagabatasan sa pagbuhat ug daotan, nga tungod niana “makahahadlok nga mahulog ngadto sa mga kamot sa buhing Diyos.” (Jer 10:​6, 7; Ex 20:5; Heb 10:26-31; 12:​28, 29) Siya dili kalimbongan.​—Ex 8:29.

Sa laing bahin, ang paggamit niya sa iyang gahom mas nadayag sa kahibulongan pang paagi pinaagi sa pagganti sa mga matarong-ug-kasingkasing nga mga tawo nga tim-os nga nangita kaniya, nga nagpalig-on kanila sa pagbuhat sa tinudlo ug kinahanglanong mga buluhaton (Sal 84:5-7; Isa 40:29-31) ingon man sa paglahutay ubos sa kapit-os (Sal 46:1; Isa 25:4), nagtagana ug nagsustento kanila (Sal 145:14-16), nagpanalipod, nagluwas, ug nagpahigawas kanila sa mga panahon sa kapeligrohan ug pagsulong. (Sal 20:​6, 7) “Ang iyang mga mata nagalibotlibot sa tibuok nga yuta aron ipakita ang iyang kusog alang niadtong kansang kasingkasing maoy bug-os alang kaniya.” (2Cr 16:9) Kadtong nakaila kaniya nag-isip sa iyang ngalan ingong “usa ka malig-ong torre” nga ilang kadangpan. (Pr 18:10; Sal 91:1-8) Ang pagkahibalo sa iyang gamhanang mga buhat nagpasalig nga siya magpatalinghog sa mga pag-ampo sa iyang masaligong mga alagad ug siya makahimo sa pagtubag, kon gikinahanglan, uban sa “makalilisang nga mga butang diha sa pagkamatarong.” (Sal 65:​2, 5) Sa mahulagwayong diwa, siya “haduol” ug busa daling makatubag.​—Sal 145:​18, 19; Jud 24, 25.

Ang Gahom Makita Diha sa Paglalang. Makita sa mga tawo ang ebidensiya sa gahom diha sa tanang pisikal nga kalalangan, diha sa dagko kaayo ug dili-maihap nga mga bituon (itandi ang Job 38:31-33) ingon man diha sa tanang yutan-ong mga butang. Ang yuta mismo gihisgotan ingong adunay gahom (Gen 4:12), nga nagpatunghag pagkaon nga makahatag ug kusog (1Sa 28:22), ug ang gahom makita diha sa tanang buhing mga butang​—mga tanom, mga hayop, ug tawo. Sa modernong kapanahonan ang dako kaayong puwersa nga anaa bisan sa gagmay kaayong mga elemento sa atomo nga naglangkob sa tanang materya nahibal-an usab kaayo. Usahay tawgon sa mga siyentipiko ang materya nga organisadong enerhiya.

Sa tibuok Kasulatan ang gahom ug ang “dinamikong kusog” sa Diyos ingong ang Magbubuhat sa langit ug sa yuta sublisubling gipasiugda. (Isa 40:​25, 26; Jer 10:12; 32:17) Ang mismong termino alang sa “Diyos” diha sa Hebreohanon (ʼEl) lagmit adunay lintunganayng kahulogan nga “gamhanan” o “kusganon.” (Itandi ang paggamit niini nga termino diha sa Gen 31:29 sa ekspresyong “gahom [ʼel] sa akong kamot.”)

Ang Panginahanglan sa Linaing Pagpasundayag sa Gahom. Ang unang tawo nasayod nga si Jehova nga Diyos maoy iyang Maglalalang, ang iyang bugtong Ginikanan ug Maghahatag-Kinabuhi. Ang Diyos naghatag sa tawo ug igong gahom, sa intelektuwal ug sa pisikal, ug nagahatag kaniya ug buluhaton nga pagabuhaton. (Gen 1:26-28; 2:15) Ang paggamit sa maong gahom kinahanglang kaharmonya sa kabubut-on sa iyang Maglalalang ug busa pagagamhan sa ubang hinatag nga mga hiyas sa Diyos, sama sa kaalam, hustisya, ug gugma.

Ang pagrebelde didto sa Eden naghagit sa pagkasoberano sa Diyos. Bisan pag sa panguna kini maoy usa ka moral nga isyu, kini nakaaghat sa Diyos sa paggamit sa iyang gahom sa linaing mga paagi. (Tan-awa ang JEHOVA [Ang kinalabwang isyu maoy usa ka moral nga isyu].) Ang pagrebelde gisugniban sa usa ka espiritung anak sa Diyos nga tungod niana siya nahimong magsusupak o magsusukol (Heb., sa·tanʹ) sa Diyos. Si Jehova milihok alang sa maong kahimtang, nga naghukom sa mga rebelde. Ang iyang paghingilin sa tawhanong paris gikan sa Eden ug ang pagbutang sa iyang maunongong espiritung mga linalang diha sa ganghaan sa tanaman maoy usa ka pagpasundayag sa iyang gahom ingong Diyos. (Gen 3:​4, 5, 19, 22-24) Ang pulong ni Jehova napamatud-an nga dili kay walay-mahimo, huyang, o mausab-usab, kondili puno sa gahom, ug dili kapugngan ang katumanan niini. (Itandi ang Jer 23:29.) Ingong Soberanong Diyos, siya andam ug makahimo sa pagtuman sa iyang pulong pinaagi sa iyang bug-os nga awtoridad.

Kay tino ang iyang katuyoan, si Jehova kanunayng milihok alang sa katumanan niini. (Gen 3:15; Efe 1:8-11) Sa iyang takdang panahon siya magtapos sa tanang pagrebelde dinhi sa yuta, magadugmok sa orihinal nga rebeldeng espiritu ug niadtong nakig-abin kaniya sama sa usa nga nagadugmok sa ulo sa usa ka halas. (Itandi ang Rom 16:20.) Bisan tuod nga nagtugot sa iyang espiritung Kaaway sa pagpadayon sulod sa usa ka panahon ug sa pagpaningkamot nga magmalamposon ang iyang hagit, dili isurender ni Jehova ang iyang pagkasoberano. Sa paggamit sa iyang lehitimong awtoridad, siya magaganti o magasilot sa dihang iyang nakitang kini angayan, ug magahukom sa mga tawo sumala sa ilang mga binuhatan. (Ex 34:​6, 7; Jer 32:17-19) Dugang pa, siya magagamit sa iyang gahom sa pagpamatuod sa mga kredensiyal niadtong iyang gitudlo ingong iyang mga hawas dinhi sa yuta. Pinaagi sa pagpasundayag sa iyang gahom, iyang pamatud-an ang pagkatinuod sa mga mensahe nga ilang gipahayag.

Kini maoy kalulot sa Diyos. Busa gihatag ni Jehova ngadto sa mga tawo ang pamatuod nga siya, ug wala nay lain, mao ang matuod nga Diyos; iyang gihatag ang pamatuod nga siya takos sa kahadlok, pagtahod, pagsalig, pagdayeg, ug gugma sa iyang intelihenteng mga linalang. (Sal 31:24; 86:​16, 17; Isa 41:10-13) Latas sa kasiglohan, si Jehova sublisubling nagpasalig sa iyang mga alagad nga ang iyang gahom wala makunhori, ang iyang “kamot” dili “mubo,” ug ang iyang “dalunggan” dili bug-at kaayo nga kini dili na makadungog. (Num 11:23; Isa 40:28; 50:2; 59:1) Labawng hinungdanon, kini nga mga pagpasundayag sa gahom nagpadako sa ngalan ni Jehova. Ang paggamit niya sa iyang gahom nagbayaw kaniya, kini wala magpaubos kaniya, wala magduhig sa iyang kadungganan; hinunoa, pinaagi niini siya naghimo ug “usa ka matahom nga ngalan” alang sa iyang kaugalingon.​—Job 36:​22, 23; 37:​23, 24; Isa 63:12-14.

Sa Wala pa ug sa Panahon sa Tibuok-yutang Lunop. Sa yugto sa wala pa ang Lunop, ang mga tawo adunay daghang ebidensiya bahin sa gahom sa Diyos. Sila nasayod nga ang dalan pabalik ngadto sa Eden dili mahimong agian, nga gibantayan sa gamhanang espiritu nga mga linalang. Gipakita sa Diyos nga siya nasayod sa kon unsay nahitabo, giuyonan ang halad ni Abel, gipahayag ang paghukom sa iyang mamumunong igsoon nga si Cain, apan gipasidan-an ang mga tawo nga dili patyon si Cain.​—Gen 3:24; 4:2-15.

Mga 1,400 ka tuig sa ulahi, ang yuta napuno sa pagkadaotan ug kapintasan. (Gen 6:1-5, 11, 12) Ang Diyos wala mahimuot niini nga kahimtang. Human maghatag ug pasidaan pinaagi sa iyang alagad nga si Noe, kusganon niyang gipamatud-an pinaagi sa usa ka tibuok-yutang Lunop nga dili niya tugotang ang yuta gun-obon sa daotang mga tawo. Wala niya gamita ang iyang gahom aron pugson sila sa pagsimba kaniya apan, pinaagi sa buluhaton ni Noe ingong “magwawali sa pagkamatarong,” gihatagan sila ug kahigayonan nga magbag-o. Sa samang panahon iyang gipakita ang iyang katakos sa pagpahigawas sa matarong-ug-kasingkasing nga mga tawo gikan sa daotang mga kahimtang. (2Pe 2:​4, 5, 9) Maingon nga ang iyang paghukom kalit nga midangat batok sa mga daotan ug ang iyang paglaglag kanila wala “mahitagpilaw” apan nagpapha kanila sulod sa yugtong 40 ka adlaw, siya mobuhat usab sa susamang mga paagi sa umalabot.​—2Pe 2:3; Gen 7:17-23; Mat 24:37-39.

Hagit sa Bakak nga mga Diyos sa Yugto Human sa Lunop. Ang Kasulatan ug ang karaang sekular nga mga rekord parehong nagbutyag sa pagtipas sa mga tawo gikan sa pagsimba sa matuod nga Diyos sa yugto human sa Lunop. Adunay lig-ong ebidensiya nga si Nimrod, nga “nagpadayag sa iyang kaugalingon nga usa ka gamhanang mangangayam nga supak kang Jehova,” nakaamot ug dako labot niini; ug adunay ebidensiya nga nagpunting sa Babel (Babilonya) ingong ang pangunang dapit diin naugmad ang bakak nga pagsimba. (Gen 10:8-12; 11:1-4, 9; tan-awa ang BABEL; BABILONYA Num. 1; DIYOS UG MGA DIYOSA, MGA.) Ang proyekto sa pagtukod ug torre didto sa Babel maoy usa ka pagpasundayag sa tawhanong gahom ug katakos, nga independente sa Diyos, ug wala niya awtorisahi. Ang tuyo niadto maoy aron mapasidunggan ug mapabantog ang mga magtutukod niini, dili ang Diyos. Ug, ingon sa nakita sa Diyos, kini maoy sinugdanan lamang. Kini mahimong motultol sa sunodsunod nga ambisyosong mga proyekto nga magpahilayo pa gayod sa mga tawo gikan sa matuod nga Diyos, nga maghagit kaniya ug sa iyang katuyoan alang niini nga planeta ug alang sa tawhanong rasa. Sa makausa pa, nangilabot ang Diyos, ug gipahunong ang proyekto pinaagi sa paglahugay niya sa pinulongan sa tawo, nga tungod niana ang mga tawo nagkatibulaag sa tibuok yuta.​—Gen 11:5-9.

“Mga diyos sa kinaiyahan” batok sa tinuod nga Diyos. Ang karaang mga dokumento gikan sa Babilonya ug gikan sa mga dapit nga gilalinan sa mga tawo nagpakita nga ang pagsimba sa “mga diyos sa kinaiyahan” (sama sa Babilonyanhong diyos-adlaw nga si Shamash ug sa Canaanhong diyos sa pertilidad nga si Baal) nabantog kaayo niadtong unang kapanahonan. Nalangkit sa mga hunahuna sa mga tawo nga ang “mga diyos sa kinaiyahan” magpasundayag ug gahom sumala sa yugto o siklo niini, sama sa matag adlaw nga pagdan-ag sa mga bidlisiw sa adlaw, sa mga panahon nga namugna tungod sa mga solstice ug mga equinox (nga nagpatunghag ting-init ug tingtugnaw, tingpamulak ug tinghunlak), sa mga hangin ug mga bagyo, sa pag-ulan ug sa epekto niini sa pagkamabungahon sa yuta sa panahon sa pagpugas ug sa pag-ani, ug sa susamang mga ebidensiya sa gahom. Kini nga mga puwersa walay personalidad. Busa pinaagi sa ilang kaugalingong paghanduraw ang mga tawo naghatag ug personalidad sa ilang mga diyos. Ang mga personalidad nga namugna diha sa ilang hunahuna bahin sa ilang mga diyos kasagaran maoy binuotbuot; kini sila walay tinong katuyoan, mahugaw sa moral, ug dili takos sa pagsimba ug pag-alagad.

Apan ang makitang mga langit ug yuta naghatag ug tin-awng pamatuod bahin sa labawng Tuboran sa gahom nga nagpatungha niining tanan nga puwersa nga may kahikayan, magkalambigit ug organisado, nga naghatag ug dili-ikalimod nga ebidensiya maylabot sa intelihenteng katuyoan. Ngadto sa maong Tuboran gihatag ang pagdayeg: “Takos ikaw, Jehova, nga among Diyos, nga modawat sa himaya ug sa dungog ug sa gahom, tungod kay imong gilalang ang tanang butang, ug tungod sa imong kabubut-on sila milungtad ug nalalang.” (Pin 4:11) Si Jehova dili usa ka Diyos nga gigamhan o gilimitehan sa langitnon ug yutan-ong mga siklo. Ni ang iyang mga pagpasundayag sa gahom maoy madalidalion, mabalhinon, o nagkasumpaki. Sa matag kahimtang kini nagbutyag bahin sa iyang personalidad, sa iyang mga sukdanan, ug sa iyang katuyoan. Ang Theological Dictionary of the New Testament, nga giedit ni G. Kittel, sa paghisgot sa panglantaw bahin sa Diyos nga makaplagan diha sa Hebreohanong Kasulatan, nagkomento nga “ang hinungdanon ug nagpatigbabaw nga bahin dili mao ang puwersa o gahom kondili ang kabubut-on nga ipalampos ug ipatuman niini nga gahom. Kini mao gayod ang importante sa bisan asa nga bahin.”​—Gihubad ug giedit ni G. Bromiley, 1971, Tomo II, p. 291.

Ang pagsimba sa mga Israelinhon sa maong “mga diyos sa kinaiyahan” maoy usa ka apostasya, pagpukgo sa kamatuoran baylo sa bakak, dili makataronganong pagsimba sa linalang inay sa Usa nga naglalang niini; mao kini ang giingon sa apostol diha sa Roma 1:18-25. Bisan tuod dili makita, gipadayag ni Jehova nga Diyos ang iyang mga hiyas taliwala sa mga tawo, kay matod pa ni Pablo, kini “tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo, mao nga sila walay ikapangatarongan.”

Talagsaon ang pagkontrolar sa Diyos sa kinaiyanhong mga puwersa. Aron pamatud-an ang iyang kaugalingon nga matuod nga Diyos, makataronganon gayong dahomon nga ipasundayag ni Jehova ang iyang pagkontrolar sa linalang nga mga puwersa, nga maghimo niana sa paagi nga maglangkit sa iyang ngalan sa talagsaong paagi. (Sal 135:​5, 6) Sanglit ang adlaw, bulan, mga planeta, ug mga bituon nagsunod sa ilang naandang mga agianan, sanglit ang mga kahimtang sa atmospera sa yuta (nga nagpatunghag hangin, ulan, ug ubang mga puwersa) nagsunod sa mga balaod nga naggahom kanila, sanglit ang mga dulon magpanon ug ang mga langgam molalin, nan kini ug ang daghang uban pang naandang mga kalihokan dili igo aron sa pagbalaan sa ngalan sa Diyos atubangan sa pagsupak ug sa bakak nga pagsimba.

Bisan pa niana, si Jehova nga Diyos makasugo sa kinaiyanhong kalalangan ug mga elemento sa pagpamatuod sa iyang pagka-Diyos pinaagi sa paggamit niini sa pagtuman sa espesipikong mga katuyoan saylo sa ordinaryong pag-obra niini, sagad sa espesipikong gitakda nga panahon. Bisan sa dihang ang mga panghitabo, sama sa hulaw, bagyo, o susamang kahimtang sa panahon, maoy dili talagsaon, ang pagtuman niini sa tagna ni Jehova nagpahimo niini nga talagsaon. (Itandi ang 1Ha 17:1; 18:​1, 2, 41-45.) Hinunoa, sa kadaghanang mga kahimtang kini nga mga panghitabo maoy talagsaon, tingali tungod sa gidak-on ug gikusgon niini, (Ex 9:24) o kaha tungod kay kini nahitabo sa dili-ordinaryong paagi, gani wala pa sukad madunggi, o nahitabo sa dili normal nga panahon.​—Ex 34:10; 1Sa 12:16-18.

Sa susama, ang pagkahimugso sa usa ka bata maoy ordinaryong butang. Apan ang pagkahimugso sa usa ka bata gikan sa usa ka babaye nga baog sa tibuok niyang kinabuhi ug saylo na sa pangedaron nga makapanganak (sama sa kahimtang ni Sara) maoy talagsaon. (Gen 18:​10, 11; 21:​1, 2) Kini nagpamatuod sa pagpangilabot sa Diyos. Ang kamatayon maoy usa usab ka komon nga panghitabo. Apan sa dihang ang kamatayon midangat sumala sa gitagnang panahon o gipahibalo nang daan lakip sa hinungdan nga wala mahibaloi, kini maoy talagsaon, nga ikaingon lamang nga buhat sa Diyos. (1Sa 2:34; 2Ha 7:​1, 2, 20; Jer 28:​16, 17) Kining tanang butang nagpamatuod kang Jehova ingong ang matuod nga Diyos, ug ang “mga diyos sa kinaiyahan” ingong “walay-bili nga mga diyos.”​—Sal 96:5.

Si Jehova Nagpamatuod sa Iyang Kaugalingon nga Diyos Kang Abraham. Si Abraham ug ang iyang inuyonan nga mga kaliwat nga si Isaac ug Jacob nakaila sa Diyos ingong Labing Gamhanan. (Ex 6:3) Ingong ilang “taming,” siya nagpanalipod kanila ug sa ilang mga pamilya gikan sa mga gamhanan sa yuta. (Gen 12:14-20; 14:13-20; 15:1; 20:1-18; 26:26-29; Sal 105:7-15) Ang pagkatawo ni Isaac gikan sa tigulang na nga mga ginikanan nagpasundayag nga walay butang nga “talagsaon kaayo alang kang Jehova.” (Gen 18:14; 21:1-3) Ang Diyos nagpauswag sa iyang mga alagad; siya nagsustento kanila sa mga panahon sa gutom. (Gen 12:10; 13:​1, 2; 26:1-6, 12, 16; 31:4-13) Ingong “ang Maghuhukom sa tibuok yuta,” si Jehova nagpahamtang ug silot batok sa daotang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora, samtang nagluwas sa matinumanong si Lot ug sa iyang mga anak nga babaye, nga nagbuhat niana tungod kang Abraham nga iyang higala. (Gen 18:25; 19:27-29; San 2:23) Adunay maayong katarongan nga kining mga tawhana nagbaton ug lig-ong pagtuo dili lamang tungod kay ang Diyos buhi kondili tungod kay siya usab mao ang gamhanang “tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya.” (Heb 11:6) Si Abraham, sa dihang gisugo nga ihalad ang iyang hinigugmang anak, adunay lig-ong pasukaranan sa pagsalig sa katakos sa Diyos sa pagbanhaw kang Isaac gikan sa mga patay.​—Heb 11:17-19; Gen 17:​7, 8.

Nagpamatuod nga Diyos Ngadto sa Israel. Ngadto sa nasod sa Israel didto sa Ehipto, si Jehova misaad: “Ako gayod mahimong inyong Diyos; ug kamo makaila gayod nga ako si Jehova nga inyong Diyos.” (Ex 6:​6, 7) Si Paraon misalig sa gahom sa mga diyos ug mga diyosa sa Ehipto sa pag-alkontra sa mga buhat ni Jehova. Gituyo sa Diyos nga tugotan si Paraon nga magpadayon sa iyang pagkamasukihon sulod sa usa ka panahon. Kini nga pagtugot gihimo aron nga si Jehova ‘makapakita sa iyang gahom ug aron ang iyang ngalan ikapahayag sa tibuok yuta.’ (Ex 9:13-16; 7:3-5) Kini nagtugot sa pagpadaghan sa “mga ilhanan” ug “mga milagro” sa Diyos (Sal 105:27), sa pagpahinabo sa napulo ka hampak nga nagpasundayag sa gahom sa Maglalalang ibabaw sa tubig, kahayag sa adlaw, mga insekto, mga hayop, ug sa mga lawas sa tawo.​—Ex 7-12.

Pinaagi niini, si Jehova nagpamatuod nga siya lahi gikan sa “mga diyos sa kinaiyahan.” Kini nga mga hampak, lakip ang kangitngit, bagyo, ulan nga yelo, mabagang duot sa mga dulon, ug ang susamang mga panghitabo, gitagna ug midangat sumala gayod sa gidetalye. Kini nga mga hitabo dili kay naatol o sulagma lamang. Ang mga pasidaan naghatag ug kahigayonan niadtong nagpatalinghog niini nga makaikyas sa mga hampak. (Ex 9:18-21; 12:1-13) Ang Diyos mahimong makapili kon kinsa ang maapektohan sa mga hampak, nga ipahinabong adunay espesipikong dapit nga dili malakip sa hampak, sa ingon mailhan kon kinsa ang iyang inuyonan nga mga alagad. (Ex 8:​22, 23; 9:3-7, 26) Mahimo niyang sugdan ug pahunongon ang mga hampak sumala sa iyang pagbuot. (Ex 8:8-11; 9:29) Bisan tuod nga ang salamangkerong mga saserdote ni Paraon mopatim-awng nakasundog sa unang duha ka hampak (tingali nagpasidungog pa gani niini sa ilang Ehiptohanong mga bathala), ang ilang mga tinagong kalaki sa ulahi wala na mosaler, ug sila napugos sa pag-ila sa “tudlo sa Diyos” sa dihang gipahamtang ang ikatulong hampak. (Ex 7:22; 8:​6, 7, 16-19) Sila dili makahimo sa pagpahunong sa mga hampak ug sila mismo gitakboyan niini.​—Ex 9:11.

Si Jehova ‘nagpamatuod sa iyang kaugalingon nga Diyos ngadto sa Israel’ ug ‘haduol kanila’ pinaagi sa pagbawi kanila pinaagi sa “tinuy-od nga bukton ug sa dagkong mga paghukom.” (Ex 6:​6, 7; Deu 4:7) Human sa pagkalaglag sa kasundalohan ni Paraon didto sa Pulang Dagat, ang katawhan sa Israel “nangahadlok kang Jehova ug nagbutang ug pagtuo kang Jehova ug kang Moises nga iyang alagad.”​—Ex 14:31.

Pag-establisar sa pakigsaad sa Balaod. Sa wala pa maestablisar ang pakigsaad sa Balaod uban sa Israel, si Jehova mihimog mga milagro, nga nagtaganag tubig ug pagkaon alang sa minilyon nga nianang panahona anaa na sa desyertong rehiyon sa Sinai ug naghatag ug kadaogan batok sa mga miatake kanila. (Ex 15:22-25; 16:11-15; 17:5-16) Sa dapit nga gitudlo nang daan, sa Bukid sa Sinai, gipasundayag ni Jehova sa makalilisang nga paagi ang iyang katakos sa pagkontrolar sa linalang nga yutan-ong mga puwersa. (Ex 19:16-19; itandi ang Heb 12:18-21.) Ang nasod angay gayod nga moila sa Diyos ingong Tuboran sa pakigsaad ug modawat sa mga kondisyon niini uban ang halalom nga pagtahod. (Deu 4:32-36, 39) Ang talagsaong paggamit ni Jehova kang Moises naghatag usab ug tinuod nga basehanan aron dawaton gayod sa katawhan ang Pentateuko, ang unang bahin sa Sagradong Kasulatan nga gisulat mismo ni Moises, ingong giinspirar sa Diyos. (Itandi ang Deu 34:10-12; Jos 1:​7, 8.) Sa dihang gikuwestiyon ang awtoridad sa Aaronikong pagkasaserdote, si Jehova mihatag ug dugang makitang pamatuod.​—Num kap 16, 17.

Pagsakop sa Canaan. Ang pagsakop sa pito ka nasod sa Canaan, nga “mas daghag-molupyo ug mas gamhanan” kay sa Israel (Deu 7:​1, 2), dugang nagpamatuod sa pagka-Diyos ni Jehova. (Jos 23:​3, 8-11) Ang iyang kabantog nabaniog (Ex 9:16; Jer 32:​20, 21), ug ang ilang mga magsusupak naluya tungod sa ilang ‘kalisang ug kahadlok’ sa Israel ingong iyang katawhan. (Deu 11:25; Ex 15:14-17) Busa kadtong nagasupak labi pa gayong sad-an, tungod kay ilang nakita nga kini sila maoy katawhan sa matuod nga Diyos; ang pagpakig-away kanila maoy pagpakig-away sa Diyos. Ang pipila ka Canaanhon maalamong miila sa pagkalabaw ni Jehova kay sa ilang idolong mga diyos, sama sa gihimo sa uban kanhi, ug ilang gitinguha ang iyang pag-uyon.​—Jos 2:​1, 9-13.

Adlaw ug bulan wala molihok. Sa paglihok dapig sa gilikosan nga mga Gabaonhon, mga Canaanhon nga nagbaton ug pagtuo kaniya, gipalugway ni Jehova ang pag-atake sa Israel batok sa naglikos nga kasundalohan pinaagi sa pagpapondo sa adlaw ug bulan sa mga nahimutangan niini sumala sa panan-aw niadtong diha sa panggubatan, nga wala magpasalop sa adlaw sa gidugayon nga halos usa ka adlaw. (Jos 10:1-14) Bisan tuod nga mahimong magkahulogan kini sa paghunong sa pagtuyok sa planetang yuta, mahimong gipahinabo usab kini sa laing paagi, sama sa pagpatipas sa mga bidlisiw sa kahayag sa adlaw ug sa bulan aron mapatungha ang samang epekto. Bisan unsa man ang gigamit nga pamaagi, kini nagpasundayag pag-usab nga “ang tanang butang nga gikahimut-an ni Jehova sa pagbuhat iyang gibuhat sa kalangitan ug sa yuta, sa kadagatan ug sa tanang halawom nga katubigan.” (Sal 135:6) Ingon sa gisulat sa ulahi ni apostol Pablo: “Ang matag balay adunay nagtukod, apan siya nga nagtukod sa tanang butang mao ang Diyos.” (Heb 3:4) Gibuhat ni Jehova ang sumala sa iyang gikahimut-ang tukoron, nga nagagamit niini sumala sa iyang gusto, sama sa buhaton sa usa ka tawong nagtukod ug balay.​—Itandi ang 2Ha 20:​8-11.

Sa misunod nga upat ka siglo, latas sa yugto sa mga Maghuhukom, si Jehova padayong nagpaluyo sa mga Israelinhon sa dihang sila nagmaunongon Kaniya ug wala magpaluyo kanila sa dihang sila miliso ngadto sa ubang mga diyos.​—Huk 6:11-22, 36-40; 4:14-16; 5:31; 14:​3, 4, 6, 19; 15:14; 16:15-21, 23-30.

Ubos sa Israelinhong monarkiya. Sulod sa 510 ka tuig sa Israelinhong monarkiya, ang gamhanang “bukton” ug mapanalipdanong “kamot” ni Jehova kanunayng nagpukgo sa gamhanang mga manunulong, nagpaguliyang ug nagpatibulaag sa ilang mga kasundalohan, ug nagpakalagiw kanila balik sa ilang mga teritoryong gipuy-an. Kining mga nasora nagsimba dili lamang sa “mga diyos sa kinaiyahan” kondili usab sa mga diyos (ug mga diyosa) sa gubat. Sa pipila ka kahimtang ang pangulo sa nasod gilantaw mismo ingong usa ka diyos. Sanglit sila buot man gayod nga makiggubat sa iyang katawhan, gipakita na usab ni Jehova ang iyang kaugalingon ingong usa ka “kusganong lalaki sa panggubatan,” usa ka ‘mahimayaong Hari, gamhanan sa gubat.’ (Ex 15:3; Sal 24:7-10; Isa 59:17-19) Busa, siya nakigsangka kanila diha sa bisan unsang dapit, migamit ug estratehiya sa gubat nga nakalupig sa ilang hambogirong mga heneral, ug nagbuntog sa mga manggugubat sa daghang nasod maingon man sa ilang mga talagsaong mga kasangkapan sa gubat. (2Sa 5:22-25; 10:18; 1Ha 20:23-30; 2Cr 14:9-12) Sa tukma kaayong paagi mahimo niyang ibutyag ngadto sa iyang katawhan ang sekretong mga plano sa ilang kaaway sa gubat nga maorag adunay elektronikong mga himan sa pagpamati nga gitaod diha sa ilang mga palasyo. (2Ha 6:8-12) Usahay siya nagpalig-on sa iyang katawhan sa pagpakiggubat; sa ubang mga higayon siya nakabaton ug mga kadaogan bisan wala makig-away ang iyang katawhan. (2Ha 7:​6, 7; 2Cr 20:​15, 17, 22, 24, 29) Niining tanan, gipakaulawan ni Jehova ang mga diyos sa gubat sa mga nasod, ug gipadayag sila ingong walay mahimo, bakak nga mga diyos.​—Isa 41:21-24; Jer 10:​10-15; 43:10-13.

Sa pagkadestiyero ug sa pagkapasig-uli. Bisan tuod gitugotan ni Jehova nga madestiyero ang iyang nasod, nga ang amihanang gingharian gisakop sa Asirya ug ang gingharian sa Juda gilaglag sa Babilonya, iyang gipreserbar ang linya ni David ingong pagtuman sa iyang pakigsaad kang David alang sa usa ka walay kataposang gingharian. (Sal 89:​3, 4, 35-37) Sa yugto sa pagkadestiyero, iya usab nga gipabiling buhi ang pagtuo sa iyang katawhan, nga naggamit kang Daniel ug sa uban pa sa katingalahang mga paagi, nga nagahimog milagrosong mga buhat nga nakaaghat bisan sa mga magmamando sa kalibotan nga mapainubsanong moila sa iyang gahom. (Dan 3:19-29; 4:34-37; 6:16-23) Sa pagkapukan sa gamhanang Babilonya, si Jehova nagpasundayag pag-usab sa iyang talagsaong pagka-Diyos, nagyagyag sa pagkadili-tinuod sa paganong mga diyos, ug nagpakaulaw kanila. Ang iyang katawhan maoy mga saksi niini. (Isa 41:21-29; 43:10-15; 46:​1, 2, 5-7) Iyang gimaniobra ang mga hari sa Persia nga molihok alang sa Israel, nga nagpahigawas sa iyang katawhan ug nagpabalik kanila ngadto sa ilang yutang natawhan, nga nagpaarang kanila sa pagtukod pag-usab sa templo ug sa ulahi sa siyudad sa Jerusalem. (Esd 1:1-4; 7:​6, 27, 28; Neh 1:11; 2:1-8) Makataronganon lamang nga maulaw si Esdras nga mohangyo sa hari sa Persia ug militaryong proteksiyon alang sa iyang mga kaubanan, bisan pag sila nagdalag kargamento nga tanantanan dayag nga mobalor ug kapin sa $43,000,000. Si Jehova nagbantay kanila panahon sa ilang panaw paingon sa Jerusalem ingong tubag sa ilang pag-ampo.​—Esd 8:21-27.

Sa yugto tali sa pagkahuman sa pagsulat sa kataposang bahin sa Hebreohanong Kasulatan sa Bibliya ug sa pagkahimugso sa Anak sa Diyos dinhi sa yuta, ang gahom sa Diyos aktibo gayod aron tinong mapreserbar ang nasod sa Israel, ang kaulohang siyudad niini nga Jerusalem, ang silingang lungsod nga Betlehem, ang templo lakip sa mga saserdote niini, ug ang ubang bahin sa Hudiyohanong sistema. Kay kinahanglang anaa kining tanan aron matuman ang tagna bahin kang Kristo Jesus ug sa iyang buluhaton. Ang kasaysayan nag-asoy bahin sa mga paningkamot nga bug-os pulihan ang Hudiyohanong sistema sa mga butang pinaagig Helenisasyon, nga mao, pinaagi sa pagpuli niini ug Gresyanhong paagi sa pagsimba. Apan kini napakyas ra.​—Tan-awa ang GRESYA, GREGO (Epekto sa Helenisasyon Ngadto sa mga Hudiyo).

“Si Kristo ang Gahom sa Diyos.” Gikan sa milagrosong pagkahimugso ni Jesus, ang gahom sa Diyos gipasundayag nganha ug pinaagi kaniya nga wala pa mahimo sukad masukad. Sama sa salmista, siya nahimong “sama sa usa ka milagro alang sa daghang tawo.” (Sal 71:7) Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, sama kang Isaias ug sa iyang mga anak, maoy “ingon sa mga ilhanan ug ingon sa mga milagro sa Israel gikan kang Jehova sa mga panon,” nga nagpaila kon unsay mahitabo sa umaabot ug nagbutyag sa katuyoan sa Diyos. (Isa 8:18; Heb 2:13; itandi ang Luc 2:10-14.) Ang gamhanang mga buhat sa Diyos sulod sa linibo ka katuigan nangatuman ug nagmalamposon diha kang Jesus. Makataronganon gayod nga ang apostol makaingon bahin kang Jesus ingong mao “ang gahom sa Diyos ug ang kaalam sa Diyos.”​—1Co 1:24.

Si Jesus napamatud-ang mao ang dugay nang gipaabot nga Mesiyas, ang Dinihogan ni Jehova, nga gitagnang magpadayag sa ‘espiritu sa pagkagamhanan.’ (Isa 11:1-5) Tungod niana, angayng dahomon nga siya adunay kusganong pamatuod sa pagpaluyo niana nga kamatuoran. (Miq 5:2-5; itandi ang Ju 7:31.) Sa pagkahimugso pa lang ni Jesus gikan sa usa ka ulay nga babayeng Hudiyo, ang Diyos nagpamatuod na bahin sa iyang Anak. (Luc 1:35-37) Kini nga pagkahimugso dili lamang usa ka talagsaong pagpasundayag sa gahom sa Diyos kondili maoy alang sa tino kaayong mga katuyoan. Kini nagtagana ug usa ka hingpit nga tawo, ang ‘ikaduhang Adan,’ ang usa nga makabalaan sa ngalan sa iyang Amahan, makapapas sa pasipala nga gipatungha sa unang tawhanon nga anak batok nianang ngalana, ug sa ingon magpanghimakak sa hagit ni Satanas; dugang pa, ang hingpit nga si Jesus magtaganag legal nga pasukaranan sa paglukat sa masinugtanong katawhan gikan sa paghawid ni Haring Sala ug ni Haring Kamatayon. (1Co 15:45-47; Heb 2:​14, 15; Rom 5:18-21; tan-awa ang LUKAT, MANLULUKAT.) Ug kining hingpit nga kaliwat ni David mahimong manununod sa usa ka walay kataposang Gingharian.​—Luc 1:31-33.

Ang pagdihog kang Jesus sa espiritu sa Diyos maoy inubanan sa gahom sa Diyos. (Buh 10:38) Si Moises maoy “gamhanan sa iyang mga pulong ug mga buhat.” Ingong ‘manalagna nga mas dako kay kang Moises,’ si Jesus nagbaton ug labaw pa gayod nga mga kredensiyal. (Deu 34:10-12; Buh 7:22; Luc 24:19; Ju 6:14) Tukma nga siya ‘nanudlo nga may awtoridad.’ (Mat 7:​28, 29) Busa, maingon nga gipahinabo sa Diyos nga tuohan si Moises, Josue, ug ang uban pa, siya usab naghatag ug lig-ong pasukaranan nga tuohan ang iyang Anak. (Mat 11:2-6; Ju 6:29) Si Jesus wala magpasidungog sa iyang kaugalingon, nga kanunayng miila sa Diyos nga mao ang Tuboran sa iyang gamhanang mga buhat. (Ju 5:​19, 26; 7:​28, 29; 9:​3, 4; 14:10) Ang matinud-anong mga tawo miila sa “halangdong gahom sa Diyos” nga gipasundayag pinaagi kaniya.​—Luc 9:43; 19:37; Ju 3:2; 9:28-33; itandi ang Luc 1:68; 7:16.

Unsay kahulogan sa mga milagro ni Jesus?

Ang mga gihimo ni Jesus nagpamatuod sa interes sa Diyos sa katawhan, nga maoy ebidensiya sa kon unsay pagahimoon sa Diyos sa umaabot alang sa tanang nahigugma sa pagkamatarong. Sa dakong bahin ang gamhanang mga buhat ni Jesus maoy maylabot sa mga suliran sa katawhan, nga ang panguna ug labing hinungdanon niining tanan mao ang sala, lakip sa tanang makadaot nga mga epekto niini. Ang sakit ug kamatayon maoy mga epekto sa sala, ug ang katakos ni Jesus sa pag-ayo sa tanang matang sa sakit (Mat 8:​14, 15; Luc 6:19; 17:11-14; 8:43-48) ug bisan sa pagbanhaw sa patay (Mat 9:23-25; Luc 7:​14, 15; Ju 11:39-44) nagpamatuod nga siya mao ang tinudlong galamiton sa Diyos sa pagpahigawas sa katawhan gikan sa sala ug sa silot niini. (Itandi ang Mar 2:5-12.) Labaw pa gayod kay sa mana nga gikaon sa Israel didto sa kamingawan, si Jesus mao ang “tinuod nga tinapay nga gikan sa langit,” “ang tinapay sa kinabuhi.” (Ju 6:31-35, 48-51) Siya nagdala, dili sa literal nga tubig gikan sa usa ka bato, kondili sa “buhing tubig,” ang “tubig sa kinabuhi.”​—Ju 7:​37, 38; Pin 22:17; itandi ang Ju 4:​13, 14.

Ang iyang gamhanang mga buhat nagsilbing mga ilhanan usab alang sa ubang mga panalangin nga hapit nang moabot pinaagi sa iyang harianong pagmando. Bisan tuod si Eliseo nagpakaon sa 100 ka tawo pinaagi lamang sa 20 ka tinapay ug mga lugas, si Jesus nagpakaon sa linibo pinaagi sa paggamit ug mas diyutay pa gayod nga pagkaon. (2Ha 4:42-44; Mat 14:19-21; 15:32-38) Gihimong tam-is ni Moises ug Eliseo ang mapait o makahilong tubig. Gihimo ni Jesus ang ordinaryong tubig nga maayong bino aron makaamot sa paglipaylipay sa usa ka kombira sa kasal. (Ex 15:22-25; 2Ha 2:​21, 22; Ju 2:1-11) Busa, ang iyang pagmando magpahigawas gayod sa tanan niyang ginsakpan gikan sa kagutmanan, nga magtaganag makapalipayng ‘bangkete alang sa tanang katawhan.’ (Isa 25:6) Ang iyang katakos sa paghimo sa mga paghago sa mga tawo nga magmabungahon gayod, sama sa iyang gihimo maylabot sa mga paghago sa iyang mga tinun-an sa pagpangisda, nagpasalig nga ubos sa panalangin sa iyang Gingharian ang mga tawo dili mahimong kakha-tuka.​—Luc 5:4-9; itandi ang Ju 21:3-7.

Mas hinungdanon, kining tanan nalangkit sa espirituwal nga mga butang. Maingon nga gipahinabo ni Jesus nga makakita, makasulti, ug mahimong himsog sa espirituwal nga paagi ang espirituwal nga buta, amang, ug masakiton, iya usab nga gipahinabo ug gipasalig ang kalipay maylabot sa dagayang espirituwal nga pagkaon ug ilimnon ug gigarantiya nga magmabungahon ang ministeryo sa iyang mga tinun-an. (Itandi ang Luc 5:​10, 11; Ju 6:​35, 36.) Ang iyang milagrosong pagtagbaw sa pisikal nga mga panginahanglan sa katawhan sa pipila ka higayon sa panguna maoy alang sa pagpalig-on sa pagtuo. Ang maong mga butang dili angayng mao lamang ang tinguhaon. (Itandi ang Ju 6:25-27.) Ang Gingharian ug ang pagkamatarong sa Diyos, dili ang pagkaon ug ilimnon, mao ang kinahanglang unahon sa pagpangita. (Mat 6:31-33) Gipakita ni Jesus ang panig-ingnan bahin niini pinaagi sa iyang pagdumili nga himoon ang mga bato nga mga tinapay alang sa iyang kaugalingon.​—Mat 4:1-3.

Espirituwal nga kagawasan. Ang nasod sa Israel nakaatubang nag gamhanang mga manggugubat, apan ang gahom sa Diyos pinaagi sa iyang Anak gigamit batok sa mga kaaway nga mas gamhanan kay sa tawhanon lamang nga kasundalohan. Si Jesus mao ang Tigpagawas (Luc 1:69-74) nga nagtaganag kagawasan gikan sa pangunang tinubdan sa pagpanglupig, si Satanas ug ang iyang mga demonyo. (Heb 2:​14, 15) Dili lamang personal nga gipahigawas ni Jesus ang daghang tawo gikan sa pagkanagamhan sa demonyo (Luc 4:33-36) kondili pinaagi sa iyang gamhanang mga pulong sa kamatuoran bug-os niyang gibuksan ang mga ganghaan sa kagawasan alang niadtong buot mahigawas gikan sa mabug-at nga mga palas-anon ug pagkaulipon nga gipahamtang kanila sa bakak nga relihiyon. (Mat 23:4; Luc 4:18; Ju 8:​31, 32) Pinaagi sa iyang pagkamatinumanon ug paghupot sa integridad iyang gidaog, dili lamang ang usa ka siyudad o usa ka imperyo, kondili “ang kalibotan.”​—Ju 14:30; 16:33.

Relatibong bili sa milagrosong mga buhat. Bisan tuod pangunang gipasiugda ni Jesus ang mga kamatuoran nga iyang gimantala, iyang gipakita nga ang iyang gamhanang mga buhat adunay relatibong bili, nga kanunayng naghatag ug pagtagad niini ingong nagpamatuod sa iyang buluhaton ug mensahe. Ang bili niini nahasentro sa pagtuman sa mga tagna. (Ju 5:36-39, 46, 47; 10:24-27, 31-38; 14:11; 20:27-29) Kadtong nakakita sa maong mga buhat nailalom sa linaing responsibilidad. (Mat 11:20-24; Ju 15:24) Ingon sa gisulti ni Pedro sa ulahi ngadto sa mga panon sa katawhan panahon sa Pentekostes, si Jesus maoy “usa ka tawo nga dayag nga gipakita sa Diyos kaninyo pinaagi sa gamhanang mga buhat ug mga tilimad-on ug mga ilhanan nga gibuhat sa Diyos pinaagi kaniya sa inyong taliwala, sumala gayod sa inyong nahibaloan.” (Buh 2:22) Kini nga mga ebidensiya sa gahom sa Diyos nagpakita nga ang Gingharian sa Diyos “nahidangat” na kanila.​—Mat 12:​28, 31, 32.

Pinaagi sa talagsaong paggamit sa Diyos sa iyang Anak, ang ‘mga pangatarongan sa daghang kasingkasing nabutyag.’ (Luc 2:​34, 35) Ilang nakita ang pagpasundayag sa “bukton ni Jehova,” apan gipalabi sa kadaghanan nga hatagan ug laing pagsabot ang mga panghitabo nga ilang nakita o gitugotan ang hakog nga mga intereses nga maoy mopugong kanila sa paglihok kaharmonya sa “ilhanan” nga ilang nakita. (Ju 12:37-43; 11:45-48) Buot sa daghan nga makabaton ug personal nga mga benepisyo gikan sa gahom sa Diyos apan dili tinuod nga gigutom sa kamatuoran ug pagkamatarong. Ang ilang mga kasingkasing wala matandog sa pagkamabination ug pagkamaluloton nga maoy nakaaghat sa pagpasundayag ni Jesus sa iyang daghang gamhanan nga mga buhat (itandi ang Luc 1:78; Mat 9:​35, 36; 15:32-37; 20:34; Mar 1:​40, 41; Luc 7:11-15 sa Luc 14:1-6; Mar 3:1-6), nga ang maong pagkamabination nagpabanaag sa pagkamabination sa iyang Amahan.​—Mar 5:​18, 19.

Responsableng paggamit sa gahom. Kanunayng gigamit ni Jesus ang iyang gahom sa responsableng paagi, nga wala maggamit niini aron lang magpasikat. Ang iyang pagtunglo sa walay-bunga nga kahoyng igos dayag nga adunay simbolikong kahulogan. (Mar 11:12-14; itandi ang Mat 7:​19, 20; 21:​42, 43; Luc 13:6-9.) Si Jesus midumili nga mohimog walay pulos nga mga pagpasundayag sa iyang gahom ingon sa gisugyot ni Satanas. Sa dihang siya milakaw ibabaw sa tubig, kadto maoy tungod kay siya moadto sa laing dapit ug walay kasakyan nianang atrasado nga takna, butang nga lahi ra kaayo sa pag-ambak gikan sa ibabawng bahin sa paril sa templo nga sama rag naghikog. (Mat 4:5-7; Mar 6:45-50) Nakawang ang daotag-motibo nga pagkamausisaon ni Herodes sa dihang si Jesus midumili sa pagpasundayag sa iyang gahom alang kaniya. (Luc 23:8) Una pa niana si Jesus midumili sa gihangyo sa mga Pariseo ug mga Saduseo nga magpakitag “usa ka ilhanan gikan sa langit,” dayag nga mihangyo niana dili tungod kay aron mapalig-on ang ilang pagtuo sa katumanan sa Pulong sa Diyos kondili aron mababagan ang pagbaton sa maong pagtuo. Ang ilang motibo maoy daotan.​—Mat 16:1-4; itandi ang 15:1-6; 22:​23, 29.

Sa susama, ang kawalay pagtuo didto sa Nasaret nagpugong kaniya sa paghimog daghang gamhanang mga buhat didto, dayag nga dili tungod kay kulang siya sa gahom kondili tungod kay ang mga kahimtang wala magkinahanglan niana, wala magtugot nga himoon kana. Ang gahom sa Diyos dili angayng usikan ngadto niining mga maduhaduhaon nga walay pagsanong. (Mar 6:1-6; itandi ang Mat 10:14; Luc 16:29-31.) Ang pamatuod nga ang pagtuo sa uban dili mao ang bug-os nga kinahanglanon aron himoon ni Jesus ang milagrosong mga buhat makita sa iyang pag-ayo sa naputol nga dalunggan sa ulipon sa hataas nga saserdote, nga kauban sa panon nga nangabot aron sa pagdakop kang Jesus.​—Luc 22:​50, 51.

Ang pagkabanhaw ni Jesu-Kristo gikan sa mga patay ngadto sa espirituhanong kinabuhi mao ang kinalabwang pagpasundayag sa gahom sa Diyos sukad masukad. Kon wala kini, ang Kristohanong pagtuo mahimong “kawang,” ug ang iyang mga sumusunod mahimong ‘mao ang labing makaluluoy taliwala sa tanang tawo.’ (1Co 15:12-19) Kini nga buhat mao ang kanunay gayong giasoy sa mga tinun-an ni Jesus ug ang bugtong kinalabwang butang sa pagpalig-on sa pagtuo. Ang gilay-on dili babag sa paggamit ni Jesus sa iyang gahom samtang dinhi pa sa yuta (Mat 8:5-13; Ju 4:46-53), ug niadtong Pentekostes, gikan sa iyang langitnong posisyon, si Jesus nagdihog sa iyang mga sumusunod pinaagi sa espiritu sa Diyos, nga nagpaarang kanila sa paghimog gamhanang mga buhat bisan ug wala na siya. Busa iyang gilig-on ang ilang pagpamatuod maylabot sa iyang pagkabanhaw (Buh 4:33; Heb 2:​3, 4) ug gipamatud-an usab nga sila maoy inuyonang katawhan sa Diyos, ang iyang kongregasyon.​—Buh 2:1-4, 14-36, 43; 3:11-18.

Ang kamatayon sa iyang Anak ingong tawo wala makapamubo sa kamot ni Jehova, ingon sa gipamatud-an sa daghang mga milagro, mga ilhanan, ug mga tilimad-on nga gihimo sa mga apostoles ug sa uban pa. (Buh 4:​29, 30; 6:8; 14:3; 19:​11, 12) Ang gamhanang mga buhat nga ilang gihimo maoy sama sa gihimo sa ilang Agalon, sama sa pag-ayo sa mga bakol (Buh 3:1-9; 14:8-10) ug mga masakiton (Buh 5:12-16; 28:7-9), sa pagbanhaw sa mga patay (Buh 9:36-41; 20:9-11), sa paghingilin sa mga demonyo (Buh 8:​6, 7; 16:16-18), nga nagahimo niana nga wala magtinguhag personal nga kaayohan o pasidungog alang sa ilang kaugalingon. (Buh 3:12; 8:9-24; 13:15-17) Pinaagi kanila ang Diyos nagpahayag ug mga paghukom batok sa mga mamumuhat ug daotan, sama gayod sa iyang gihimo kaniadto pinaagi sa unang mga manalagna, nga naghatag kaniya ug sa iyang mga hawas ug nahiangayng pagtahod. (Buh 5:1-11; 13:8-12) Sila gihatagan ug bag-ong mga katakos, sama sa katakos sa pagsulti ug langyawng mga pinulongan ug sa paghubad niini. Kini maoy alang usab sa usa ka “mapuslanong katuyoan,” tungod kay sa dili madugay ilang ipakaylap ang buluhatong pagwali sa gawas sa Israel, nga magmantala sa katingalahang mga buhat ni Jehova taliwala sa kanasoran.​—1Co 12:4-11; Sal 96:​3, 7.

Si Jehova nga Diyos naghimo usab ug uban pang gamhanang mga butang, nga nagbukas sa ‘mga pultahan’ sa kahigayonan alang kanila sa pagwali sa pipila ka teritoryo, nga nagpanalipod kanila batok niadtong buot nga magpahunong sa ilang buluhaton sa pagministeryo, nga nagtultol sa ilang kalihokan, nga nagbuhat niana sa mga paagi nga kasagarang wala mamatikdi sa publiko.​—Buh 5:17-20; 8:26-29, 39, 40; 9:1-8; 10:19-22, 44-48; 12:6-11; 13:2; 16:6-10, 25-33; 18:​9, 10; 1Co 16:​8, 9.

Gitagna nga ang milagrosong mga katakos nga gituga sa espiritu ngadto sa mga apostoles, ug gipasa nila ngadto sa uban, molungtad lamang sulod sa yugto nga “bata” pa ang Kristohanong kongregasyon, ug human niana kini matapos ra. (1Co 13:​8-11; tan-awa ang GASA GIKAN SA DIYOS [Mga Gasa sa Espiritu].) Ang Cyclopædia ni M’Clintock ug Strong (Tomo VI, p. 320) nag-ingon nga maoy “usa ka dili-malalis nga pahayag nga sulod sa unang usa ka gatos ka tuig human sa kamatayon sa mga apostoles kita diyutay na lang o wala nay nadungog bahin sa paghimog mga milagro sa unang mga Kristohanon.” Bisan pa niana, si Jesus ug ang iyang mga apostoles nagpasidaan labot sa malimbongon nga gamhanang mga buhat sa umaabot nga pagahimoon sa mga apostata ug usab sa usa ka simbolikong mapintas nga mananap, nga mga kaaway sa Diyos.​—Mat 7:21-23; 24:23-25; 2Te 2:​9, 10; Pin 13:11-13; tan-awa ang MANANAP, SIMBOLIKO NGA MGA.

Ang mga kapahayagan sa gahom sa Diyos misangko sa kinatayuktokan niini panahon sa pagkatukod sa iyang Gingharian pinaagi ni Kristo Jesus ug sa mga buhat sa pagpanghukom nga moresulta tungod niana nga hitabo.

Tan-awa ang PUN-ON ANG KAMOT SA GAHOM.