آیا عشق پایدار امکانپذیر است؟
«[عشق] شعلههایش شعلههای آتش و لهیب [یا شعلههای] یَهُوَه است.»—غز ۸:۶.
۱، ۲. بررسی دقیق کتاب غزل غزلهای سلیمان برای چه کسانی مفید است و چرا؟ (تصویر اول مقاله ملاحظه شود.)
عروس و داماد دست یکدیگر را گرفته بودند و در حالی که نگاه عاشقانهشان به هم دوخته شده بود، با حرکاتی موزون با هم میرقصیدند. برادری که این زوج را به عقد هم درآورده بود، با دیدن این صحنهٔ زیبا، پیش خود فکر میکرد: «واقعاً چه کسی میتواند منکر عشق میان این دو شود! اما آیا آتش این عشق، در گذر از پستی و بلندیهای زندگی، شعلهورتر خواهد شد یا به سردی خواهد گرایید؟ آیا بالهای این عشق آنان را به اوج سعادت بالا خواهد برد یا تا ورطهٔ عذاب و جدایی پایین خواهد آورد؟» بهراستی چه زیباست عشقی که در مسیر پر فراز و نشیب زندگی، پایدار و استوار بماند. با این حال، دیدن شمار بسیاری از ازدواجهایی که به جدایی و طلاق میانجامد، این سؤال را به ذهن میآورد که آیا عشق پایدار حقیقتاً امکانپذیر است؟
۲ عشق واقعی حتی در زمان سلیمان پادشاه نیز نادر بود. سلیمان سقوط اخلاقی در زمان خود را چنین توصیف کرد: «در میان هزار مرد میتوان یک مردِ خوب یافت؛ اما در میان زنان، یک زن خوب هم یافت نمیشود. بالاخره به این نتیجه رسیدم که خدا انسانها را خوب و راست آفریده است، اما آنها به راههای کج رفتهاند.» (جا ۷:۲۶-۲۹، ترجمهٔ تفسیری) دلیل این سخن سلیمان این بود که زنان مشرکی که بَعَل را میپرستیدند، چنان تأثیر بدی بر وضعیت اخلاقی آن زمان داشتند که برای سلیمان یافتن حتی یک مرد یا زن خوب و درستکار دشوار بود. با این حال او در غزلی که حدود ۲۰ سال پیش از آن، به قلم آورده بود، نشان داد که عشق پایدار میان زن و مرد امکانپذیر است. او همچنین با بیانی زنده و شیوا این عشق و شیوهٔ ابراز آن را توصیف کرد. شما خواه مجرّد باشید، خواه متأهل با بررسی دقیق کتاب غزل غزلهای سلیمان درسهای ارزندهای در مورد این نوع عشق میآموزید.
عشق واقعی امکانپذیر است!
۳. چرا میتوان گفت میان زن و مرد عشق پایدار و استوار امکانپذیر است؟
۳ غزلهای سلیمان ۸:۶ خوانده شود. سلیمان با استفاده از عبارت «لهیب [یا شعلهٔ] یَهُوَه» در توصیف عشق حقیقی، مفهوم عمیقی به آن میدهد و در واقع خاطرنشان میکند که منشأ این عشق یَهُوَه است. آری، یَهُوَه انسان را به صورت خود و با توانایی عشق ورزیدن آفرید. (پیدا ۱:۲۶، ۲۷) هنگامی که خدا حوّا را نزد آدم آورد، آدم احساس خود را با کلامی شاعرانه ابراز کرد. شکی نیست حوّا نیز که یَهُوَه او را «از آدم گرفته بود،» خود را به شوهرش نزدیک حس کرد. (پیدا ۲:۲۱-۲۳) از آنجا که یَهُوَه به انسان توانایی ابراز محبت را بخشیده است، میتوان اطمینان داشت که عشق پایدار و استوار میان زن و مرد امکانپذیر است.
۴، ۵. داستانی را که در غزل سلیمان نقل شده است، به اختصار شرح دهید.
۴ عشق میان زن و مرد از ویژگیهای دیگری نیز برخوردار است. شماری از این ویژگیها به نحوی زیبا در غزل سلیمان به تصویر کشیده شده است. این غزل که به شیوهٔ اشعارِ اپرا نوشته شده، داستان عشق میان زنی جوان از روستای شولم یا شونَم و چوپان محبوب اوست. هنگامی که سلیمان در نزدیکی تاکستانی خیمه زده بود، متوجهٔ دختری جوان شد. آن دختر از آن تاکستان نگهداری میکرد و زیباییاش چشم سلیمان را گرفت. سلیمان او را نزد خود فراخواند. اما از همان ابتدا آن دختر نشان داد که عاشق پسری چوپان است. سلیمان تلاش کرد دل او را به دست آورد، اما دختر جوان صریحاً اشاره کرد که میخواهد در جوار محبوبِ دلش باشد. (غز ۱:۴-۱۴) سپس چوپان نیز به خیمهگاه وارد شد و او و دختر جوان با سخنانی دلنواز به یکدیگر ابراز علاقه کردند.—غز ۱:۱۵–۱۷.
۵ سلیمان به اورشلیم بازگشت و دختر جوان را نیز با خود برد. چوپان جوان نیز به دنبال آنان روانه شد. (غز ۴:۱-۵، ۸، ۹) تمام تلاش سلیمان برای به دست آوردن دل دختر جوان، بیثمر ماند. (غز ۶:۴-۷؛ ۷:۱-۱۰) سرانجام پادشاه به دختر جوان اجازه داد که به خانهاش بازگردد. در پایان غزل سلیمان دختر جوان آرزو میکند که محبوب دلش «مثل غزال» دویده، به سویش بیاید.—غز ۸:۱۴.
۶. چرا در غزل سلیمان تشخیص این که چه کسی سخن میگوید، چندان آسان نیست؟
۶ غزل سلیمان به دلیل زیبایی آن، «غزل غزلها» خوانده شده است. با وجود این، همیشه واضح نیست که گفتگوها، تکگوییها و رؤیاها از زبان چه کسی بیان شده است. (غز ۱:۱) به نقل از یک فرهنگ مربوط به کتاب مقدّس، در این غزل تأکید اصلی بر روی شخصیتها یا ترتیب وقایع نیست. شاعر نخواسته است با آوردن نام شخصیتهای داستان از زیبایی این غزل بکاهد. با این حال میتوان از مطالبی که بیان میشود، تشخیص داد که چه کسی صحبت میکند و مخاطبش کیست.
سخنان عاشقانهات «از شراب نیکوتر است»
۷، ۸. در مورد سخنان عاشقانهای که در غزل سلیمان آمده است چه میتوان گفت؟ چند نمونه بیاورید.
۷ غزل سلیمان پر از ابراز محبت و سخنان عاشقانهای است که میان دختر شولمّیت و چوپان جوان رد و بدل میشود. البته عباراتی که در این غزل به کار رفته، مربوط به فرهنگ مشرقزمین در ۳۰۰۰ سال پیش است و ممکن است امروزه به نظر خوانندگان عجیب بیاید. با این حال، احساساتی که ابراز شده است برای ما غریب نیست و پر از مفاهیم عمیق است. برای مثال، چوپان جوان چشمان مهربان عزیز خود را به «چشمان کبوتر» تشبیه میکند. (غز ۱:۱۵) دختر جوان نیز چشمان محبوبش را، نه به چشمان کبوتر، بلکه به خود «کبوتران» تشبیه میکند. (غزلهای سلیمان ۵:۱۲ خوانده شود.) سیاهی و رنگینهٔ چشمان چوپان در میان سفیدی آن، در نظر دختر جوان به زیبایی کبوتری است که در شیر استحمام میکند.
۸ البته سخنان عاشقانه در این غزل تنها به زیبایی ظاهر اشاره ندارد. توجه کنید که چوپان جوان در مورد سخن گفتن دختر جوان چه میگوید. (غزلهای سلیمان ۴:۷، ۱۱ خوانده شود.) او میگوید: «ای عروس من، لبهای تو عسل را میچکاند. زیر زبان تو عسل و شیر است.» در نظر چوپان جوان سخنان آن دختر همچون شیر و عسل، شیرین و دلنشین است. واضح است که وقتی چوپان جوان به دختر محبوبش میگوید: «تمامی تو زیبا میباشد. در تو عیبی نیست،» منظور او صرفاً زیبایی ظاهری نیست.
۹. الف) محبت در زندگی مشترک شامل چه میشود؟ ب) چرا اهمیت دارد که زن و مرد عشق و محبتشان را به یکدیگر ابراز کنند؟
۹ ازدواج را نباید عهد و پیمانی خشک و عاری از عشق و عطوفت قلمداد کرد. در واقع در میان مسیحیان، محبت و عشق از مهمترین ویژگیهای زندگی مشترک است. اما منظور از محبت چه نوع محبتی است؟ آیا منظور محبتی بر پایهٔ اصول کتاب مقدّس است؟ (۱یو ۴:۸) آیا محبتی است که به صورت طبیعی در میان اعضای خانواده وجود دارد؟ آیا آن گونه محبتی است که میان دوستان حقیقی دیده میشود؟ (یو ۱۱:۳) یا منظور رابطهٔ عاشقانه است؟ (امث ۵:۱۵-۲۰) در واقع میتوان گفت که در میان یک زوج، محبت واقعی و پایدار همهٔ اینها را در بر میگیرد. البته باید توجه داشت که هر دو طرف این محبت را باید در زندگی مشترکشان حس کنند. پس چقدر مهم است که زن و شوهر اجازه ندهند که فعالیتهای روزانه مانع ابراز عشق و محبتشان به یکدیگر شود! این ابراز محبتها عاملی مهم در ایجاد امنیت و سعادت در زندگی مشترک است. در فرهنگهایی که بزرگترها برای دختر یا پسری در خانواده، همسر تعیین میکنند، دختر و پسر پیش از ازدواجشان شناخت چندانی از یکدیگر ندارند. از این رو، سخنان محبتآمیز و عاشقانه بهویژه در زندگی مشترک آنان اهمیت دارد. چنین ابراز علاقهای، عشق و محبت میان دو طرف را افزایش میدهد و به روابطشان گرمی میبخشد!
۱۰. تأثیر خاطرهای که از ابراز عشق و علاقه باقی میماند، چیست؟
۱۰ ابراز عشق و علاقه میان زوجها از جهت دیگری نیز مفید است. سلیمان پادشاه به دختر شولمّیت پیشنهاد کرد که برای او «زنجیرهای طلا با حبّههای نقره» بسازد. او آن دختر را غرق سخنان تحسینآمیز کرد. سلیمان به او گفت که به زیبایی ماه و پاکی نور آفتاب است. (غز ۱:۹-۱۱؛ ۶:۱۰) با این حال، دختر جوان به چوپان محبوبش وفادار ماند. چه چیز در غیاب مردِ محبوبش به او قدرت و تسلّی میداد؟ (غزلهای سلیمان ۱:۲، ۳ خوانده شود.) در واقع به یاد آوردن «محبت» که در اینجا به معنی سخنان عاشقانهٔ محبوبش است، به او قدرت میداد. این سخنان برای او از «شراب» که دل انسان را شادمان میسازد، «نیکوتر» بود و نام مرد محبوبش به دلنشینی روغن معطری بود که سر را با آن تدهین میکردند. (مز ۲۳:۵؛ ۱۰۴:۱۵) آری، خاطرهٔ خوشی که از ابراز عشق و محبت در ذهن به جا میماند، پیوند محبت را بادوامتر میکند. چقدر مهم است که زوجها مرتباً عشق و محبتشان را به یکدیگر ابراز کنند!
عشق را «تا خودش نخواهد» بیدار مکنید
۱۱. مسیحیان مجرّد چه درسهایی از گفتهٔ دختر جوان به دختران اورشلیم میگیرند؟
۱۱ غزل سلیمان همچنین درسهایی برای مسیحیان مجرّد در بر دارد، بهخصوص آنانی که در پی یافتن شریک زندگیاند. دختر جوان در دل، عشقی به سلیمان نداشت. او با قسم دادن دختران اورشلیم، به آنان گفت که عشق و «محبت را تا خودش نخواهد» در او بیدار نکنند و برنینگیزانند. (غز ۲:۷؛ ۳:۵، ترجمهٔ دری) چرا؟ زیرا بجا نیست که شخص دلباختهٔ هر که از راه رسد، شود. مسیحیای که قصد ازدواج دارد، باید برای انتخاب شریک زندگی صبر و تحمّل داشته باشد تا کسی را بیابد که بتواند واقعاً به او عشق ورزد.
۱۲. چرا دختر شولمّیت، عاشق چوپان جوان بود؟
۱۲ چرا دختر شولمّیت، عاشق چوپان جوان بود؟ از نظر آن دختر جوان چهرهٔ خوشسیمای چوپان، همانند «غزال» بود؛ دستهای نیرومندش همانند «حلقههای» طلا و پاهای زیبا و قویاش همچون «ستونهای مرمر» بود. اما برای آن دختر، چوپان جوان تنها قوی و خوشسیما نبود، بلکه همانند درخت «سیب در میان درختان جنگل» بود؛ مردی منحصربهفرد که یَهُوَه را دوست داشت و از خصوصیات روحانی بینظیری برخوردار بود.—غز ۲:۳، ۹؛ ۵:۱۴، ۱۵.
۱۳. چرا چوپان جوان عاشق دختر شولمّیت بود؟
۱۳ حال چوپان جوان چه نظری در مورد دختر شولمّیت داشت؟ زیبایی او به حدّی بود که توجه پادشاه را نیز جلب کرد؛ پادشاهی که خود در آن زمان «شصت ملکه و هشتاد مُتعه و دوشیزگان» بیشمار داشت. با این همه دختر شولمّیت بینهایت افتاده و متواضع بود و خود را همچون «نرگس شارون،» گلی معمولی میدید. پس جای تعجب نیست که از نظر آن چوپان جوان، دختر شولمّیت همچون «سوسن در میان خارها» بس بینظیر بود! دختری که همواره به یَهُوَه وفادار بود!—غز ۲:۱، ۲؛ ۶:۸.
۱۴. عشقی که در غزل سلیمان به تصویر کشیده شده است، به مسیحیان مجرّدی که قصد ازدواج دارند، چه درسی میدهد؟
۱۴ کتاب مقدّس به مسیحیان یادآور میشود که «تنها با کسی که پیرو سَرور» است، ازدواج کنند. (۱قر ۷:۳۹) مسیحی مجرّدی که قصد ازدواج دارد، باید از ایجاد هر گونه رابطهٔ عاطفی و عاشقانه با غیرمسیحیان دوری کند و در پی یافتن شریک زندگی در میان پرستندگان وفادار یَهُوَه باشد. وقتی زن و مرد به یَهُوَه خدای خود ایمان داشته باشند و خود را تمام و کمال در اختیار او قرار دهند، میتوانند با مشکلات زندگی روبرو شوند و در زندگی مشترکشان همچنان آرامش و سعادت را حفظ کنند. پس اگر قصد ازدواج دارید، چوپان جوان و دختر شولمّیت را سرمشق قرار دهید و در پی شریک زندگیای باشید که حقیقتاً خدا را دوست دارد.
عروس من همچون «باغی بسته» است
۱۵. دختر شولمّیت چه نمونهای برای مردان و زنان خداترس بجا گذاشت؟
۱۵ غزلهای سلیمان ۴:۱۲ خوانده شود. چرا چوپان دختری را که دوست میداشت، «باغی بسته» خواند؟ باغی که از هر طرف حصار دارد، به روی عموم باز نیست و تنها میتوان از طریق دروازهای به آن راه یافت. دختر شولمّیت نیز دروازهٔ دلش تنها به روی چوپان جوان، یعنی شوهر آیندهاش باز بود. پادشاه نتوانست او را به سوی خود جلب کند. این دختر جوان ثابت کرد که نه همچون دروازهای گشوده، بلکه همچون «دیوار» مستحکم است. (غز ۸:۸-۱۰) برای مردان و زنان خداترس نیز بجاست که در دوران آشنایی و نامزدی تنها به همسر آیندهٔ خود عشق و دلبستگی داشته باشند.
۱۶. غزل سلیمان چه درسی در مورد دوران آشنایی و نامزدی به ما میدهد؟
۱۶ وقتی چوپان جوان از دختر شولمّیت خواست که در آن روز بهاری با او پیادهروی کند، برادران این دختر جوان به او اجازهٔ چنین کاری را ندانند. در عوض، به خواهرشان مراقبت از تاکستان را محوّل کردند. چرا؟ آیا آنان به او اعتماد نداشتند؟ آیا تصوّر میکردند که خواهرشان در فکر روابط نامشروع است؟ خیر، در حقیقت آنان مراقب بودند که مبادا خواهرشان در دام وسوسه بیفتد. (غز ۱:۶؛ ۲:۱۰-۱۵) پس این درس خوبی برای مسیحیان مجرّد است. آنان در دوران آشنایی و نامزدیشان برای حفظ پاکی اخلاقی، باید جانب احتیاط را رعایت کنند و از گذراندن وقت با یکدیگر دور از چشم دیگران دوری جویند. حال در مورد بیان سخنان عاشقانه چه میتوان گفت؟ بیان این سخنان هر چند بجاست، اما باید همراه با پاکی و احترام باشد و سبب وسوسهٔ دیگری نشود.
۱۷، ۱۸. از بررسی غزل سلیمان چه فایدهای بردهاید؟
۱۷ زوجهای مسیحی معمولاً زندگی مشترک خود را با دلبستگی و عشق فراوان شروع میکنند. از آنجا که در نظر یَهُوَه، بنیانگذار خانواده، ازدواج پیوندی همیشگی است، برای مرد و زن حیاتی است که آتش عشقشان به یگدیگر را همواره شعلهور نگاه دارند و برای بیشتر شدن عشق و محبتشان به یکدیگر فضایی مناسب ایجاد کنند.—مرق ۱۰:۶-۹.
۱۸ اگر در پی شریک زندگی هستید، همچون دختر شولمّیت و چوپان جوان کسی را بیابید که بتوانید واقعاً او را دوست بدارید و بکوشید پیوند دوستی و محبتتان را با یکدیگر قوی و قویتر سازید. چه در پی شریک زندگی هستید و چه شریک زندگی خود را یافتهاید، باشد که طعم عشق واقعی را بچشید یعنی عشقی که منشأ آن یَهُوَه است.—غز ۸:۶.