Lehe Yè Sọgan Hẹn Haṣinṣan Alọwle tọn lẹ Lodo Do

“BE E jẹ na sunnu de nado gbẹ́ asi etọn dai na owhẹho lẹpo?” wẹ Falẹsi lẹ he to tintẹnpọn nado wle Mẹplọntọ Daho lọ, Jesu Klisti kanse. E na yé gblọndo gbọn alọdlẹndo alọwle gbẹtọvi tọn tintan dali bo zé nujinọtedo de dai do whẹho lọ ji dọmọ: “Onú he Jiwheyẹwhe kọ̀ndopọ mì dike gbẹtọ klán ẹn blo.”

Falesi lẹ tindo pekọ dọ Moṣe basi awuwledainanu lẹ na gbẹdai gbọn ayinamẹ “owé gbẹ́dai” tọn ninamẹ tọn dali. Jesu gblọn na yé dọmọ: “Sinsinyẹn ayiha mìtọn tọn wutu wẹ Moṣe do dikena mì nado jo asi mìtọn lẹ dai, ṣigba sọn whẹ́whẹ́whenu é ma to mọ gba. Podọ yẹn sọ dọ hlan, mì, mẹdepope he na jo asi etọn dai, adavo na owhẹ̀hó ogalilọ tọn, bo sọ wlealọ hẹ devo, é deayọ̀: podọ ewọ he wlealọ hẹ ẹ whenuena yè gbẹ́ ẹ dai, é deayọ̀.”—Matiu 19:3-9.

To dowhenu, kọndopọ tẹgbẹ tọn de wẹ alọwle dona yin. Okú ma tlẹ na ko klan asu po asi po tintan lẹ gba, na yé yin dida taidi gbẹtọvi pipe lẹ po ogbẹ̀ madopodo po to nukọn na yé. Ṣigba, yé wàylando. Ylando yetọn hẹn alọwle gbẹtọvi lẹ tọn hoapa. Kẹntọ lọ heyin okú jẹ asu po asi po lẹ klan ji. Jiwheyẹwhe nọ pọ́n okú hlan taidi vivọnu alọwle de tọn, dile mí hia do to Biblu mẹ: “Yè sìn asi gbọn osẹ́n dali sọ le asú etọn tin to ogbẹ̀ dẹn do: ṣigba eyín asú etọn kú, é vò nado yín mẹwlealọna hlan mẹhe jlo é; to Oklunọ mẹ kẹdẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 7:39) Ehe yin nuhe gbọnvo taun na linlẹn sinsẹ̀n tọn mọnkọtọn lẹ taidi nado kú hẹ asu mẹtọn, to ehe mẹ asi nọ yin linlẹn diọna kavi yin hinhẹn po huhlọn po nado mẹ̀ ede to miyọn mẹ to yise lọ mẹ dọ kọndopọ alọwle lọ tọn gbẹsọ po to nukọnzindo biọ gbẹninọ to okú godo mẹ.

Nuwleawudai Osẹ́n Moṣe Tọn

To ojlẹ he mẹ Osẹ́n Moṣe tọn yin nina, haṣinṣan alọwle tọn lẹ ko yìdo jẹ oba lọ mẹ sọmọ bọ Jehovah, to pọndohlan mẹ na sinsinyẹn ayiha Islaelivi lẹ tọn wutu, basi awuwle gbẹdai tọn. (Deutelonomi 24:1) E ma yin lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na Islaelivi lẹ nado ṣì osẹ́n ehe zan nado gbẹ́ asi yetọn lẹ dai na nuṣiwa flinflin lẹ wutu gba, dile eyin kunnudena do sọn gbedide etọn mẹ dọ yé dona yiwanna hatọ yetọn lẹ taidi yede. (Levitiku 19:18) Yedọ owe gbẹdai tọn nina tlẹ yinuwa taidi alọhẹndotenamẹnu na, taidi apadewhe nuyiwa kinkan owe gbẹdai lọ tọn, asu he to dindin gbẹdai de dona dọnsẹpọ sunnu he tindo aṣẹ lẹ, he na ko dovivẹnu vẹkuvẹku nado basi awuwle whẹdọgbo tọn. Lala, Jiwheyẹwhe ma na osẹ́n ehe nado zé jlọjẹ depope dai nado gbẹ́ asi mẹtọn “na owhẹ̀hó lẹpo” wutu gba.—Matiu 19:3.

Nalete, to godomẹ Islaelivi lẹ gbẹkọ lẹndai osẹ́n lọ tọn go bo nọ slokọna osẹ́n ehe nado mọ owe gbẹdai tọn yí to dodonu depope he jlo yé ji. To owhe kanweko atọ́ntọ J.W.M. tọn mẹ, yé nọ to nuyiwa po mẹtọn mahopọn po hẹ asi jọja whenu yetọn tọn lẹ, bo nọ gbẹ́ yé dai na whẹho lẹpo. Jehovah dọ na yé po nujikudo po dọ emi gbẹwanna gbẹdai. (Malaki 2:14-16) Jẹagọdo dodonu ehe wẹ Jesu gblewhẹdo gbẹdai dile Islaelivi lẹ to mọbasi to azán etọn gbè.

Dodonu Sọgbe hẹ Osẹ́n Dopo kẹdẹ lọ na Gbẹdai

Nalete, Jesu, donù dodonu sọgbe hẹ osẹ́n dopo go na gbẹdai: yèdọ ayọdide. (Matiu 5:31, 32; 19:8, 9) Hogbe lọ tofi heyin lilẹdogbedevomẹ taidi ‘ayọdide’ bẹ zanhẹmẹ he ma sọgbe hẹ osẹ́n to gbonu alọwle Owe wiwe lẹ tọn hẹn, vlavo hẹ omẹ he tindo vijinu dopolọ lẹ wẹo kavi vijinu awetọnọ kavi hẹ kanlin de lọsu.

Eyin etlẹ yinmọ, Jesu ma to ayinamẹ gbẹdai tọn namẹ sọn alọwlemẹ he ma yin nugbonọ lẹ de gba. E pò to alọwlemẹ homẹvọnọ lọ si nado hò ninọmẹ he e bẹhẹn lọ lẹ pọ́n bo basi dide eyin ewọ jlo gbẹdai. Asi lẹ he to nulẹnpọn do gbẹdai de ji to dodonu Owe wiwe lẹ tọn ji sọgan sọ jlo nado gbadopọnna hodidọ Jiwheyẹwhe tọn to whenuena e dawhẹ na yọnnu tintan lọ na ylando etọn wutu. To yidogọ mẹ na whẹgbledomẹ okú tọn, Jiwheyẹwhe dọ po nujikudo po hlan Evi dọmọ: “Awúvivi towe na tin to asù towe de, ewọ wẹ nasọ dugán to oji we.” (Gẹnẹsisi 3:16) Owe Commentaire de l’Ancien Testament, gbọn C. F. Keil po F. Delitzsch po dali, basi zẹẹmẹ “awúvivi” ehe tọn taidi “ojlo de di awutu tọn.” Po alọkẹyi po, awuvivi ehe ma nọ yin nuhe sinyẹn sọmọ to asi lẹpo mẹ gba, ṣigba to whenuena asi homẹvọnọ de to nulẹnpọn do gbẹdai ji, ewọ na yin nuyọnẹntọ nado zé nuhudo numọtolanmẹ tọn lẹ he yọnnu lẹ ko dugu etọn sọn Evi si do lẹnpọn mẹ. Nalete, dile zanhẹmẹ to gbonu alọwle tọn to ada alọwlemẹ sẹnmẹjẹtọ lọ tọn mẹ sọgan dekọtọn do yinyin bibẹpla gbọn asamẹzọ̀n lẹ dali, gọna SIDA, gbọn alọwlemẹ homẹvọnọ lọ dali, mẹdelẹ ko basi dide nado lẹhlan gbẹdai dile eyin zẹẹmẹ basina do gbọn Jesu dali.

Okún Tukla Whẹndo tọn lẹ yin Dido

Ahun sinsinyẹnnọ-yinyin gbẹtọ lẹ tọn mọ bẹjẹeji etọn yí to ylando he gbẹtọvi asu po asi po tintan lọ lẹ wà jẹagọdo Jiwheyẹwhe mẹ. (Lomunu lẹ 5:12) Okún tukla whẹndo tọn lẹ yin dido to whenuena gbẹtọvi asu po asi po tintan lọ lẹ wàylando do Otọ́ yetọn olọn mẹ tọn go. Nawẹ e yin mọ gbọn? To whenuena yọnnu tintan lọ, Evi, yin whiwhlepọn gbọn odàn de dali nado dù sọn atin gbẹdai tọn lọ mẹ, e zindonukọn tlọlọ nado dù sinsẹ́n lọ. To whenuena e ko basi dide ayidego tọn ehe kẹdẹ godo wẹ e wá dọ na asu etọn dogbọn nuhe odàn lọ dọ na ẹn dali. (Gẹnẹsisi 3:6) Mọwẹ, e ko yinuwa to ma dọ na asu etọn mẹ. Ehe wẹ yin wunmẹ tintan nuhahun lẹ tọn he nọ yin pinpannukọn gbọn susu whẹndo lẹ tọn dali to egbehe—yèdọ matin kọndopọ hodọdopọ sọn ahun mẹ wá pọmẹ tọn.

To nukọnmẹ, to whenuena yé pannukọn kọdetọn ylando yetọn lẹ tọn, Adam po Evi po lẹhlan ayiha wintinwintin dopolọ he susu asu po asi po lẹ tọn nọ yizan to egbehe to whenuena yé tin to tukla mẹ, yèdọ, whẹgbledo mẹdevo lẹ. Sunnu tintan lọ, Adam, gblewhẹ nuhe e ko wà tọn do asi etọn po Jehovah po ji, dọmọ: “Yọnnu he hiẹ na nado nọ̀hẹ mi, ewọ wẹ na mi sọn atin lọ mẹ, yẹn sọ dù.” Yọnnu lọ to kọlilẹ mẹ dọmọ: “Odàn wẹ blu mi, bọ yẹn sọ dù.”—Gẹnẹsisi 3:12, 13.

Whẹdanamẹ Jehovah tọn do Adam po Evi po ji sọ do ninọmẹ devo hia to tukla he na fọndote lẹ mẹ. Gando haṣinṣan etọn go hẹ asu etọn, Jehovah dọ na Evi dọmọ: “Ewọ wẹ nasọ dugan to oji we.” Susu asu lẹ tọn to egbehe, taidi Isao he yin nùdego to hosọ mítọn tintan mẹ, nọ dugan do asi yetọn lẹ ji to aliho he ma sọgbe mẹ matin mẹtọnhopọn na numọtolanmẹ asi yetọn lẹ tọn. Ṣogan, susu asi lẹ tọn zindonukọn nado nọ tindo awuvivi na ayidego asu yetọn lẹ tọn. To whenuena awuvivi enẹ ma yin pekọ hẹnwana, asi lọ sọgan biọ ayidonugo enẹ bo yinuwa po ṣejannabi po. Po suhugan asu lẹ tọn po he nọ to aṣẹpa po suhugan asi lẹ tọn po he nọ to awuvivi asu yetọn tọn lẹ din po, ṣejannabi nọ gbayipe, podọ jijọho nọ busẹ sọn aimẹ. To linlinwe de mẹ he hosọ etọn yin “Lehe yè Sọgan Gbadopọnna Gbẹdai Egbehe tọn lẹ Do,” Shunsuke Serizawa dọmọ: “Eyin mí yí nukun pẹvi do pọn ayilinlẹn ayiha tọn do whẹho ‘tintindo aliho mẹdetiti tọn ji,’ heyin, nina otẹn tintan ojlo mẹdetiti tọn, e na lẹzun onu ajiji tọn he ma yọnbasi nado gbadopọnna gbẹdai lẹ to egbehe.”

Nalete, Jehovah ko wleawuna anademẹ to Ohó etọn mẹ na asu po asi po tonusetọ he ko wlealọ lẹ nido sọgan duvivi sọha ayajẹ whẹndo tọn etlẹ yin to ninọmẹ mape yetọn lẹ tọn mẹ. Isao hodo anademẹ Jiwheyẹwhe tọn podọ to vivi gbẹninọ ayajẹ whẹndo tọn de dù todin. Mì gbọ na mí ni pọn lehe nunọwhinnusẹn Biblu tọn lẹ gọalọna gbẹtọ lẹ nado hẹn kọndopọ whẹndo tọn lodo do.

Mì Dọho lẹ Gbò

To alọwle susu lẹ mẹ, nuhudo hodọdopọ tọn, ayilinlẹn lọ nado gblewhẹdo mẹdevo lẹ, po walọ ṣejannabi tọn po nọ hẹn ẹn vẹawu na asu po asi po nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ ode awetọ tọn lẹ go. “To whenuena e yindọ numọtolanmẹ lẹ mimá yin onu tintan kọndopọ pẹkipẹki tọn, kọndopọ pẹkipẹki biọ jidedomẹgo mlẹnmlẹn. Podọ to egbehe jidedomẹgo vẹawu na mimọ,” wẹ nuhe dodinnanutọ Caryl S. Avery dọ. Hihoplidopọ mimá numọtolanmẹ homẹ tọn lẹ nọ wleawuna jidedomẹgo mọnkọtọn. Ehe biọ hodọdopọ sọn ahun mẹ wá to asu po asi po ṣẹnṣẹn.

Hówhínwhẹ́n lẹ yí yẹdenanu de zan nado na tuli mimá linlẹn haṣinṣan pẹkipẹki tọn lẹ, dọmọ: “Yínyọnẹn to ayiha gbẹtọ tọn mẹ taidi osìn he siso: Ṣigba omẹ zìnzìn wẹ na dọ̀n ẹn jẹgbonu.” (Hówhínwhẹ́n lẹ 20:5) Alọwlemẹ lẹ dona tindo wuntuntun bo dọ̀n linlẹn lẹ sọn ahun he siso alọwlemẹ yetọn lẹ tọn mẹ. Na mí ni dọdọ alọwlemẹ towe gblehomẹ. Kakati nado gblọn dọmọ: “Yẹnlọsu ka wazọ́n sinsinyẹn to egbè be,” naegbọn hiẹ ma na yí homẹ dagbe do dọmọ: “Hiẹ wazọ́n sinsinyẹn hugan to egbe wẹ? Etẹwẹ jọ?” E sọgan yí whenu po vivẹnudido po nado dotoai na alọwlemẹ towe, ṣigba e nọ saba dọnmẹdogo, pekọnamẹ tọn, po whenu ma hẹngu po nado yí whenu zan to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ hugan nado gbẹkọ alọwlemẹ towe go podọ nado yinuwa hẹ numọtolanmẹ sinsinyẹn he na fọ́n to nukọnmẹ.

Nado duale jidedomẹgo tọn, mẹdopodopo dona yin nugbonọ podọ tẹnpọn nado do numọtolanmẹ lẹ hia to aliho de mẹ bọ alọwlemẹ awetọ sọgan mọnukunnujẹemẹ. “Dọ nugbo,” wẹ tulinamẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn, “na awutugonu mínọzo tọn wẹ mí.” (Efesunu lẹ 4:25) Nugbodidọ nọ biọ wuntuntun. Mí ni dọ dọ asi de tindo numọtolanmẹ dọ yè ma do todoai na emi. Whẹpo e nido dọho, e dona gbadopọnna howhinwhẹn lọ he dọmọ: “Ewọ he tindo nuyọnẹn nọ dè ohó etọn pò: Gbẹtọ ayiha mimiọnnọ wẹ omẹ zìnzìn.” (Hówhínwhẹ́n lẹ 17:27) Kakati nado sawhẹdokọna asu etọn dọ, “Hiẹ ma nọ dotoai na mi gbede pọn!” E na yin onu whiwhẹ tọn he yọ́n hugan nado do numọtolanmẹ etọn lẹ hia whẹpo gbigbọjọ po flumẹjijẹ po nido fọndote to yọnnu lọ homẹ. Vlavo e sọgan do lehe numọtolanmẹ etọn lẹ yin do hia gbọn didọ nude taidi, “Yẹn yọnẹn dọ alọnu towe ján, ṣigba yiyi whenu vude dogọ zan hẹ we na hẹn homẹ ṣie hùn taun.”

Na nugbo tọn, “matin wedido, linlẹn lẹzùn ovọ́.” (Hówhínwhẹ́n lẹ 15:22) Alọwlemẹ towe yiwanna we, ṣigba enẹ ma zẹẹmẹdo dọ ewọ sọgan yọ́n nuhe hiẹ to linlẹn gba. Hiẹ dona gbọ alọwlemẹ towe ni yọ́n numọtolanmẹ towe to aliho nuyọnẹn wintinwintin tọn de mẹ. Ehe na gọalọna mì, taidi asu po asi po Klistiani lẹ, nado basi vọjlado owanyinanọ lẹ nado “hẹn gbigbọ do dopo to pọninọ jijọho tọn mẹ.”—Efesunu lẹ 4:2, 3.

Yí Kazuo, di apajlẹ, heyin asu mẹglọnọtọ de po ojlo sinsinyẹn lọ po na akọhiho. E mọ ede to ahọ́ pligidi mẹ he sù sọ dọla kanweko donu fọtọ́n susu lẹ. Na yinyàn akuẹ nado sú ahọ́ he e dù lẹ, e sọ vọ tlọ pete do ninọmẹ lọ mẹ. Enẹgodo e jẹ Biblu plọn ji podọ to godomẹ mọ tugbigbo lọ yí nado dọ na asi etọn dogbọn nuhahun lọ lẹ dali. E wleawu fó nado pannukọn whẹsadokọnnamẹ yọnnu lọ tọn lẹ. Nalete, e paṣa ẹ to whenuena asi etọn, he ko to Biblu plọn jẹnukọn, yí whiwhẹ do gblọn dọmọ: “Gbọ na mí ni lẹnnupọndo lehe mí na suahọ lọ do ji.”

Azán awetọ gbè, yé dla mẹhe yé duahọ do lẹ pọ́n bo jẹ ahọ́ yetọn lẹ sú ji, bo tlẹ sa owhé yetọn. E yí nudi owhe dopo nado sú ahọ́ lọ lẹ. Etẹwẹ diọ Kimie, asi etọn? E dọmọ: “Hogbe lọ lẹ heyin mimọ to Filippinu lẹ weta 4, wefọ 6 po 7 po mẹ lẹ, na taun tọn yin nugbo. ‘Mì jẹtukla nudepope tọn blo; ṣigba to odẹ̀ mẹ to ovẹ̀ mẹ po pẹdido po mẹ, mì nọ yí kanbiọ mìtọn hia Jiwheyẹwhe to onú popo mẹ. Jijọho Jiwheyẹwhe tọn he hú nuyọnẹn lẹpo na whlá ayiha mìtọn po linlẹn mìtọn lẹ po Klisti Jesu mẹ.’” E yidogọ dọmọ: “Họntọn ṣie de, yin pipaṣa na mimọ mi lehe yẹn yin ayajẹnọ do sọ mahopọnna awusinyẹnnamẹ lẹ, e jẹ Biblu plọn ji hẹ mi.” Kazuo po asi etọn po ko yin bibaptizi na whenu dindẹn bọ todin to vivi gbẹzan whẹndo ayajẹ tọn de dù.

To yidogọmẹ na jidide do ode awetọ go gbọn nugbodidọ dali, asu lẹ po asi lẹ po he tindo nuhahun numimọ he yin hodọdego to aga ehelẹ yí nude wà he na gọalọna asu po asi po lẹ nado hẹn pọngbọ wá na nuhahun whẹndo yetọn tọn lẹ. Yé nọ dọhodopọ hẹ Dowatọ tito alọwle tọn, yedọ Jehovah Jiwheyẹwhe. Mahopọnna avunnukundiọsọmẹnu lẹ po awusinyẹn lẹ po he asu po asi po lẹ nọ pannukọn, e na dona yé po jijọho Jiwheyẹwhe tọn po he hugan linlẹn lẹpo eyin yé basi nuhe go yé pe lẹpo nado yí nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ do yizan mẹ bo jó nuhe pò lẹ do alọ etọn mẹ. Odẹ̀hiho dopọ yin alọgọnu vonọtaun. Asu lọ dona yin nukọntọ bo ‘kọ̀n ayiha etọn jẹgbonu’ to Jiwheyẹwhe nukọn, bo din hihọ etọn po anademẹ etọn po do nuhahun depope ji he ewọ po asi etọn po to pinpannukọn. (Psalm 62:8) Jehovah Jiwheyẹwhe matin ayihaawe na sè odẹ̀ mọnkọtọn lẹ.

Mọwẹ, e yọnbasi nado hẹn kọndopọ alọwle tọn lodo. Etlẹ yin todin, gbẹninọ po mape mítọn lẹpo po to ogbẹ́ magbọjẹ de mẹ, asu po asi po he ko wlealọ lẹ sọgan mọ ayajẹ titengbe yí to haṣinṣan yetọn lẹ mẹ. Hiẹ sọgan mọ ayinamẹ yọn-na-yizan dogọ lẹ to owe lọ Comment s’assurer une vie de famille heureuse, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali. Humọ, asu po asi po lẹ he wazọ́n sinsinyẹn nado yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ zan tindo todido lọ nado yin kinkọndopọ to owanyi mẹ to aihọn yọyọ he na wá to madẹnmẹ he Jiwheyẹwhe na hẹnyọnbasi lọ mẹ. (Pọ́n w-F 15/8/93, weda 4.)