“Ti Kinahustisia Agayus Koma”—Napateg iti Panangam-ammo iti Dios

 1. Apay a makarikna dagiti tattao iti hustisia?

ITI historia, adda dagiti tattao a nagdindinamag gapu iti panangitandudoda iti hustisia. Ngem utobem daytoy: Makaay-ayo ti hustisia gapu ta naaramid dagiti tattao iti ladawan ti Dios. Mariknam ti hustisia ket kayatmo a nainkalintegan ti panangtrato kenka dagiti sabsabali agsipud ta naaramidka iti ladawan ni Jehova, a ‘pakaragsakanna’ ti hustisia.​—Jeremias 9:24; Genesis 1:27; Isaias 40:14.

2, 3. Tapno maawatantayo ti kinahustisia ni Jehova, apay a masapul nga usigentayo dagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto?

² Iti panangbasam iti nadumaduma a libro ti Biblia, adu ti masursurom maipapan iti kinahustisia ti Dios. Ngem nangnangruna a magunggonaanka iti panangsukimatmo kadagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto. Gapu ta adu ti ibagbaga dagitoy a libro maipapan iti hustisia, adda maysa nga edision ti Oseas, Amos, ken Mikias nga impablaak ti maysa a sosiedad ti Biblia a napauluan iti Justice Now! (Hustisia Itan!) Kas pagarigan, indagadag ni Amos: “Ti kinahustisia agayus koma a kas iti dandanum, ken ti kinalinteg kas iti patinayon nga agay-ayus a karayan.” Ken imutektekam no ania kadagiti rebbengem ti immuna a dinakamat ni Mikias: “Ania ti kidkiddawen kenka ni Jehova no di ti panangwatwat iti kinahustisia ken panangayat iti kinamanangngaasi ken panagbalin a naemma iti pannakipagna iti Diosmo?”​—Amos 5:24; Mikias 6:8.

³ Tapno ngarud ad-adda a maam-ammotayo ni Jehova ket iti kasta matuladtayo, nasken a maawatantayo ti kinahustisiana. Kinahustisia ti maysa kadagiti kangrunaan a galad ni Jehova, isu a ditay maibaga nga am-ammotayo ti Dios no ditay maawatan ti kinahustisiana. Uray dagiti nagkauna nga adipenna ammoda a “ni Jehova ket managayat iti kinahustisia.”​—Salmo 33:5; 37:28.

 4. Ilawlawagmo no apay a ti insurat dagiti 12 a mammadto parayrayenna ti panagtalekmo iti kinahustisia ti Dios.

⁴ Sakbay a dinusa ni Jehova ti Jerusalem, insaludsod ni propeta Habakuk: “Kasano kabayag, O Jehova, a masapul nga agpatulongak? . . . Mabibineg ti linteg, ket ti hustisia saan a pulos rummuar. Agsipud ta ti nadangkes palpalikmutanna ti nalinteg, iti dayta a rason rumsua a killo ti hustisia.” (Habakuk 1:2, 4) Babaen ti bukodna a kapadasan ken babaen ti Kasuratan nga adda idi kaaldawanna, ni matalek a Habakuk naam-ammona ni Jehova. Dayta ti gapuna a nagtalek a ti Dios salimetmetan ken itandudona ti hustisia. Nupay kasta, maringgoran ti mammadto no apay nga ipalubos ni Jehova ti kinadakes. Ti Dios impatalgedna ken ni Habakuk nga ipaayna ti hustisia kadagiti matalek. (Habakuk 2:4) No addaan ni Habakuk ken dagiti dadduma pay iti kasta a panagtalek, lallalo koma pay kenka. Apay? Bueno, kompleton ti Biblia, isu nga ad-adu ti masursurom iti dayta maipapan kadagiti pannakilangen ni Jehova ken no kasano nga imparangarangna ti personalidadna, a pakairamanan ti kinahustisiana. Ad-adda ngarud a maam-ammom ni Jehova ken mapaneknekam nga awan pagkurangan ti kinahustisiana.

 5. Ania nga aspeto ti kinahustisia ti nangnangruna a pakaseknantayo ita?

⁵ Idi nangibaon ni Jehova kadagiti mensahero idiay Israel, inyunay-unayna ti panagtignay buyogen ti kinahustisia. (Isaias 1:17; 10:1, 2; Jeremias 7:5-7; Ezequiel 45:9) Impaganetgetna dayta babaen kadagiti 12 a mammadto. (Amos 5:7, 12; Mikias 3:9; Zacarias 8:16, 17) Maawatan ti asinoman a mangbasa kadagiti insuratda nga inggunamgunamda ti panangipakat iti hustisia iti inaldaw a panagbiag. Adu ti pamay-an a mayaplikartayo dagiti leksion kadagitoy 12 a libro, ngem usigentayo ti dua a benneg a nangipaganetgetan dagita a mammadto iti hustisia ket kitaentayo no kasanotay a mayaplikar ti maadaltayo.

6, 7. Apay a rumbeng a pakaseknantayo amin ti panangipakat iti hustisia kadagiti banag a mainaig iti negosio ken kuarta?

⁶ Kinuna ni Jesus: “Ti tao saan nga agbiag babaen iti tinapay laeng.” (Lucas 4:4; Deuteronomio 8:3) Binigbigna a kasapulantayo ti tinapay​—nasken a mangantayo. Kaaduanna, kaipapanan dayta ti panagtrabaho tapno adda pagbiag ti pamilia. Pudno met dayta kadagiti nagkauna nga adipen ti Dios. Adda bukod a pagsapulan dagiti dadduma​—panagtalon wenno panagaramid kadagiti produkto a kas kadagiti kawes, muebles, wenno alikamen iti kosina. Adda met dagidiay mangtangdan kadagiti paraani wenno paraaramid iti arina, lana ti olibo, wenno arak. Sa adda dagiti komersiante nga aggatang ken aglako iti nadumaduma a produkto. Dagiti dadduma pagserbianda dagiti sabsabali​—nalabit babaen ti panangtarimaan kadagiti atep wenno babaen ti panagtokar.​—Exodo 35:35; Deuteronomio 24:14, 15; 2 Ar-ari 3:15; 22:6; Mateo 20:1-8; Lucas 15:25.

⁷ Umasping kadi iti dayta ti kasasaadmo wenno ti kasasaad dagiti gagayyem ken kakabagiam? Pudno a mabalin a naiduma dagiti wagas ti panagtrabaho ita, ngem dika kadi umanamong a saan a nagbaliw ti panangmatmat ti Dios iti kinahustisia mainaig kadagita a banag? Kadagiti mensahena babaen kadagiti 12 a mammadto, impakita ni Jehova a namnamaenna nga ipakat dagiti tattaona ti hustisia kadagitoy a benneg iti biag. Bayat nga usigentayo ti sumagmamano nga ehemplo, panunotem no kasano a maipakitam ti nadiosan a hustisia.​—Salmo 25:4, 5.

8, 9. (a) Apay a serioso a banag ti pammabalaw a nailanad iti Malakias 3:5? (b) Maipapan iti panagpatrabaho ken panagtrabaho, ania a natimbeng a panangmatmat ti itantandudo ti Kasuratan?

⁸ Kinuna ti Dios babaen ken ni Malakias: “Umasidegakto kadakayo maipaay iti panangukom, ket agbalinakto a nasiglat a saksi maibusor kadagiti mangkukulam, ken maibusor kadagiti mannakikamalala, ken maibusor kadagidiay agsapsapata a siuulbod, ken maibusor kadagidiay agtigtignay buyogen ti panangkusit kadagiti tangdan ti makitegtegged, . . . yantangay saanda a nagbuteng kaniak.” (Malakias 3:5) Wen, kinondenar ni Jehova dagidiay di nainkalintegan ti panangtratoda kadagiti trabahadorda. Kasano kaserioso dayta? Bueno, ti panangirurumen kadagiti trabahador ket indasigna iti espiritismo, pannakikamalala, ken panagulbod. Ammo dagiti Kristiano nga ukomento ti Dios dagiti ‘mannakiabig, mangan-annurot iti espiritismo, ken amin a managulbod.’​—Apocalipsis 21:8.

⁹ Ti mapaspasamak idi iti panggedan ket saan laeng a basta mainaig kadagiti moral a prinsipio ti tao; nainaig iti dayta ti kinahustisia ni Jehova. Kinunana a gapu iti kinagulib dagidiay “agtigtignay buyogen ti panangkusit kadagiti tangdan ti makitegtegged,” ‘umasidegto kadagiti tattao maipaay iti panangukom.’ Pudno, saan a kinuna ti Dios a rumbeng a patgan ti agpatpatrabaho ti amin a kalikagum ti trabahadorna wenno ti maysa a grupo dagiti trabahador. Iti pangngarig ni Jesus maipapan kadagiti lallaki a natangdanan nga agtrabaho iti kaubasan, makitam nga adda kalintegan ti nagpatrabaho a mangikeddeng no mano ti itangdanna ken no ania dagiti kondision iti panagpatrabahona. (Mateo 20:1-7, 13-15) Iti pangngarig ni Jesus, agpapada a maysa a denario ti tangdan dagiti trabahador. Dayta ti ‘tangdan iti maysa nga aldaw’ a napagnumuanda iti nagpatrabaho, agmalem man wenno saan ti panagtrabahoda. Makitatayo met a ti nagpatrabaho saanna a sinaur dagiti trabahador tapno dakdakkel koma ti maganansiana.​—Jeremias 22:13.

10. Apay a rumbeng a maseknantayo iti pannakatrato dagiti trabahadortayo?

¹⁰ No addaanka kadagiti empleado iti negosiom​—wenno uray no mangtangdanka laeng iti mangaramid iti maysa a banag​—mayannurot met laeng kadi iti Malakias 3:5 ti panagpasueldom, dagiti kalikagummo, ken dagiti transaksionmo? Nasayaat nga utoben daytoy agsipud ta nasalaysay met iti Kristiano a Griego a Kasuratan ti nainkalintegan a panangtrato kadagiti trabahador. Maipapan kadagidiay di nainkalintegan ti ar-aramidenda mainaig kadagita a banag, insaludsod ni adalan a Santiago: “Saannakayo kadi a busbusoren [ni Jehova]?” (Santiago 5:1, 4, 6) Umiso laeng a maikunatayo daytoy: Dagidiay di nainkalintegan no maipapan iti “tangdan ti makitegtegged” saanda a pudpudno nga am-ammo ni Jehova, ta saanda a tultuladen ti kinahustisiana.

11, 12. (a) Ania a nakillo nga aramid ti impaganetget ti Oseas 5:10? (b) Kasano a mayaplikarmo ti prinsipio a masarakan iti Oseas 5:10?

¹¹ Ita basaem no apay a nakapungtot ni Jehova iti dadduma kadagiti natan-ok a tattao idi kaaldawan ni Oseas: “Dagiti prinsipe ti Juda nagbalinda a kas kadagidiay mangyal-alis iti beddeng. Ibukbokkonto kadakuada ti rungsotko a kas iti danum.” (Oseas 5:10) Ania a dakes nga aramid ti kinondenar ni Oseas? Ti daga a taltalonenna ti pagbiagan ti maysa a mannalon a Judio. Addaan kadagiti mohon dagiti beddeng ti dagana. Bumassit ti daga ti mannalon no ‘mayalis ti beddeng’ ket matakawan gapu ta maksayan ti pagtaudan ti pagbiagna. Dagiti prinsipe iti Juda, a rumbeng koma a mangitandudo iti hustisia, ket inyarig ni Oseas kadagidiay mangyal-alis iti mohon.​—Deuteronomio 19:14; 27:17; Job 24:2; Proverbio 22:28.

¹² Dagiti dadduma ita a panaglako iti daga ken balay ti negosioda mabalin nga agduyosda a ‘mangyalis iti beddeng’ tapno makusitda dagiti aggatang. Ngem agaplikar ti prinsipio kadagiti komersiante, amo, empleado, wenno kliente​—asinoman a nairaman iti kontrata wenno katulagan. Kas pagaammom, adda dagiti negosiante nga agkedked a mangaramid kadagiti naisurat a kontrata tapno nalaklakadanto a di tungpalen ti dadduma kadagiti sagudayen ti kontrata wenno tapno mabaliwanda dagiti kondision ti kontrata. Dagiti dadduma idiayada ti mangaramid iti naisurat a kontrata ngem narigat a maawatan dagiti sao nga usarenda tapno mabalinda a ballikugen ti kaipapananna a pabor kadakuada, uray no pagdaksan daydiay nakitulaganda. Panagkunam, ti aya tao a kasta ti ar-aramidenna​—maysa man a komersiante wenno kostumer, amo wenno empleado​—ket pudpudno nga am-ammona ti Dios ti kinahustisia? Iti Saona, kinuna ni Jehova: “Saanmo nga iyalis ti beddeng [dagiti awan amana nga ubbing]. Ta ti Mannubbotda napigsa; isu irupirnanto kenka ti kalinteganda.”​—Proverbio 23:10, 11; Habakuk 2:9.

13. Sigun iti Mikias 6:10-12, ania a kinaawan hustisia ti ar-aramiden ti dadduma iti nagkauna nga ili ti Dios?

¹³ Ad-adda pay a lawlawagannatayo ti Mikias 6:10-12 maipapan iti hustisia: “Adda kadi pay laeng dagiti gameng ti kinadangkes iti balay daydiay nadangkes, ken ti nakurang nga efa a sukat a makondenar? Makapagbalinak kadi a nadalus iti moral no addaanak kadagiti nadangkes a timbangan ken no addaanak iti supot dagiti makaallilaw a bato a pagtimbang? Ta dagiti . . . mismo nga agnanaed kenkuana nagsaoda iti kinaulbod, ket ti dilada manangallilaw iti ngiwatda.” Iti kaaldawantayo, saan nga efa no di ket litro ti pagsúkattayo iti taraon. Saan met a bato a timbangan no di ket kilo wenno libra ti pagtimbangtayo. Ngem nalawag ti punto ni Mikias. Suitik dagiti komersiante wenno negosiante idi kaaldawanna; babaen ti saanda a panangusar kadagiti husto a timbangan ken pagsukátan, sasaurenda dagiti tattao. ‘Dagidiay nadangkes,’ dayta ti awag ti Dios kadagiti “manangallilaw iti ngiwatda” ken iti negosioda.​—Deuteronomio 25:13-16; Proverbio 20:10; Amos 8:5.

14. Ti pakdaar ni Mikias matulongannatayo a mangliklik iti ania a kita ti kinaawan hustisia iti kaaldawantayo?

¹⁴ Ti kadi sasao ni Mikias maipapan kadagiti saan a husto a timbangan ken pagsukátan ket agaplikar iti panangpataraymo iti negosiom wenno iti ar-aramidem kas empleado? Rumbeng nga utoben daytoy ta nagadun ti aggatgatang ken kliente a nabiktima iti nadumaduma a pamay-an ti panagkusit. Kas pagarigan, dagiti dadduma a suitik a kontratista kissayanda ti legal a kaadu ti semento iti panagbangonda. Wenno saan, kadagiti paset ti pasdek a saan a naparang, mabalin nga agusarda iti materiales a nalaklaka ngem iti naibayad para iti dayta. Dagiti dadduma a negosiante ibagada a kabarbaro unay ti lakoda idinto ta nausaren. Ken mabalin a nangnangngegmon dagiti sinisikap nga aramid tapno dakdakkel ti maganansia. Agduyoska kadi a mangpadas kadagita? Maysa a nabiit pay a naipablaak a libro maipapan iti panangsalaknib iti kinapribado ti nagkuna a dagiti Saksi ni Jehova “patienda a sipsiputan ida ti Namarsua, ket kaykayat ti kaaduan kadakuada ti matay ngem ti agtakaw.” Innayonna: “Isuda dagiti empleado a sapsapulen dagiti negosiante a pangitalkan iti dadakkel a kantidad.” Apay? Agsipud ta ammo dagiti pudno a Kristiano a ni Jehova ‘kidkiddawenna kadakuada ti panangwatwat iti kinahustisia,’ iti negosioda ken iti aniaman nga aktibidad a mainaig iti kuarta.​—Mikias 6:8.

15, 16. Idi kaaldawan ni Mikias, kasano ti panangtrato dagiti panguluen kadagiti tattao?

¹⁵ Makitam kadagiti libro nga insurat dagiti 12 a mammadto nga adda idi dagiti panawen nga awan ti kinahustisia. Saan a mapagulidanan dagiti addaan autoridad, a rumbeng koma a mangipakat iti hustisia. (Exodo 18:21; 23:6-8; Deuteronomio 1:17; 16:18) Impakpakaasi ni Mikias: “Dumngegkayo, pangngaasiyo, dakayo a pannakaulo ni Jacob ken dakayo a komandante iti balay ti Israel. Saan aya a biangyo nga ammuen ti kinahustisia? Dakayo a mananggura iti naimbag ken managayat iti kinadakes, a manglaplapgis iti kudilda manipud kadagiti tattao ken iti lasagda manipud iti tultulangda.”​—Mikias 3:1-3; Isaias 1:17.

¹⁶ Mabalin a makigtot kadagita a sasao dagiti tattao a naruam iti biag iti away. Ti maysa a pastor pukisanna no dadduma dagiti karnero nga ay-aywanan ken salsalaknibanna. (Genesis 38:12, 13; 1 Samuel 25:4) Ngem dagiti “komandante iti balay ti Israel,” a rumbeng koma a ‘makaammo iti hustisia,’ ginundawayanda dagiti tattao iti arban ti Dios, a kasda la linapgis ti kudil ken ti lasag dagiti karnero sada tinukkol dagiti tulangda. (Salmo 95:7) Kalpasan ti panangusarna iti pangngarig maipapan iti biag iti away, kinuna ni Mikias a dagiti prinsipe a ‘manguk-ukom gapu iti gunggona’ mayarigda iti siit-siitan a mula wenno iti alad a siit. (Mikias 7:3, 4) Panunotem no ania ti mapasamak no magnaka iti kasisiitan. Mabalin a magarumiadanka, ken mapigis ti kawesmo. Kasta ti kayarigan ti ar-aramiden dagiti panguluen kadagiti adipen ti Dios. Imbes a nainkalintegan ti panangtratoda kadagiti kakabsatda, manangallilaw ken dakesda.​—Mikias 3:9, 11.

17. Sigun iti Sofonias 3:3, ania ti inaramid dagiti panguluen?

¹⁷ Kasta met laeng ti punto ni Sofonias: “Dagiti prinsipena iti tengngana isuda dagiti leon nga agngerngernger. Dagiti ukomna isuda dagiti lobo iti rabii a saan a nagkibkib kadagiti tulang agingga iti bigat.” (Sofonias 3:3) Mailadawanmo kadi dagiti panguluen ti ili ti Dios a, kas kadagiti narungsot a leon, dida ikabkabilangan ti kinalinteg? Wenno dagiti ukom a, kas kadagiti narawet ken di mapmapnek a lobo, alun-onenda ti amin agingga a dagiti laengen tulang ti matda iti kabigatanna? Kasano nga adda ti hustisia iti kasta a kasasaad? Kas man la napigpigis ti hustisia gapu kadagiti panguluen a nanggundaway kadagiti tattao imbes koma nga aywananda ida.

18. Kasano ti rumbeng a panangtrato dagiti ukom iti Israel kadagiti tattao ti Dios?

¹⁸ Nalawag a dagidi a panguluen iti nasion a dedikado iti Dios saanda nga am-ammo ni Jehova. Ta no am-ammoda, tinungpalda koma ti kuna ti Zacarias 8:16: “Dagitoy ti bambanag a rebbeng nga aramidenyo: Agsaokayo a sipupudno iti maysa ken maysa. Buyogen ti kinapudno ken ti panangukom ti talna agukomkayo kadagiti ruanganyo.” Iti ruangan ti siudad ti paguummongan idi dagiti panglakayen iti Israel a mangtaming kadagiti kaso. Saan a basta denggenda laeng dagita a kaso wenno mangngeddengda maibatay iti bukodda a kapanunotan, no di ket maitunos iti panunot ti Dios. (Deuteronomio 22:15) Namakdaar ni Jehova a saanda a mangidumduma, kas kadagiti nabaknang wenno nalatak a tattao. (Levitico 19:15; Deuteronomio 1:16, 17) Nasken nga ikagumaan dagiti ukom a pagkakappiaen dagiti nagdidinnarum, nga ipakatda ti “panangukom ti talna.”

19, 20. (a) Apay nga adu ti maadal dagiti Kristiano a panglakayen kadagiti 12 a mammadto? (b) Kasano a maipakita dagiti panglakayen nga ammoda ni Jehova ken ti kinahustisiana?

¹⁹ Iti surat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano, inadawna ti dadduma a paset ti Zacarias 8:16. (Efeso 4:15, 25) Masiguradotayo ngarud a maitutop iti kongregasion ita ti pakdaar ken balakad dagiti 12 a mammadto maipapan iti hustisia. Dagiti panglakayen, wenno manangaywan, rumbeng a mapagulidananda no maipapan iti panangammo ken ni Jehova ken iti panangipakat iti hustisiana. Makapabang-ar ti panangiladawan kadakuada ti Isaias 32:1 kas “piprinsipe maipaay iti mismo a kinahustisia.” Maipapan kadagita a panglakayen, ania dagiti praktikal a punto a maadaltayo kadagiti pakdaar ken balakad dagiti 12 a mammadto?

²⁰ Rumbeng a laglagipen dagiti panglakayen ti Nainkasuratan a kinapudno ken no ania ti ipasimudaag ti Kasuratan maipapan iti panangmatmat ni Jehova kadagiti bambanag. Nasken a dagita ti pagbatayanda a mangngeddeng imbes a dagiti bukodda laeng a kapanunotan wenno rikna. Ipakita ti Biblia a mabalin nga adda dagiti narikut a kaso, nga agkasapulan iti adu a tiempo a panangadal, panangsukimat iti Biblia ken kadagiti publikasion a naglaon iti nainsiriban a balakad manipud iti klase matalek ken masirib nga adipen. (Exodo 18:26; Mateo 24:45) No kasta ti ikagumaan nga aramiden dagiti panglakayen, ad-adda a masursuroda a guraen ti dakes ken ayaten ti naimbag iti imatang ti Dios. Iti kasta, ‘maipaayanda ti hustisia iti lugar iti ruangan’ tapno ‘mangukomda buyogen ti pudno a kinahustisia.’​—Amos 5:15; Zacarias 7:9.

21. Apay a rumbeng a liklikan dagiti panglakayen ti panangidumduma, ngem ania ti nalabit pakasulisoganna nga agbalin a manangidumduma?

²¹ Uray no adu ti ammona iti Biblia daydiay addaan iti rebbengen a mangukom, baka agbalin latta a manangidumduma. Binabalaw ni Malakias dagiti papadi gapu ta imbes nga iburayda ti pannakaammo, ‘mangipakpakitada iti panangidumduma iti linteg.’ (Malakias 2:7-9) Kasano a napasamak dayta? Bueno, kinuna ni Mikias a dagiti dadduma a panguluen ‘mangukomda maipaay laeng iti pasuksok, ket ti mismo a papadi mangisuroda maipaay laeng iti maysa a gatad.’ (Mikias 3:11) Kasano a mabalin a maapektaran met ti panagpampanunot ti maysa a panglakayen? Kasanon no naparabur kenkuana daydiay adda kasona, wenno kasanon no namnamaen ti panglakayen a makaipaayto dayta a tao kenkuana iti pabor iti masanguanan? Wenno saan, ibagatayon a kabagianna wenno naikamang iti pamiliana daydiay adda kasona. Ti ngata panagkakabagian wenno dagiti naespirituan a prinsipio ti pagbatayanna? Mabalin a masubok ti di panangidumduma ti panglakayen no mangtaming iti kaso wenno mangtingiting iti Nainkasuratan a kualipikasion ti maysa a kabsat para kadagiti kanayonan a pribilehio iti kongregasion.​—1 Samuel 2:22-25, 33; Aramid 8:18-20; 1 Pedro 5:2.

22. (a) Ania ti rebbengen dagiti panglakayen no maipapan iti kinahustisia? (b) Aniada pay a nadiosan a galad ti rumbeng nga iparangarang dagiti panglakayen iti panangtaming kadagiti nakabasol?

²² No nakabasol iti nadagsen ti maysa a kabsat, agtignay dagiti naespirituan a pastor tapno masalakniban ti kongregasion iti aniaman a napeggad ken dakes nga impluensia. (Aramid 20:28-30; Tito 3:10, 11) Ngem no pudpudno nga agbabbabawi daydiay nakabasol, tarigagayan dagiti panglakayen “nga aturen ti kasta a tao iti espiritu ti kinaalumamay.” (Galacia 6:1) Imbes a naingetda unay, tungpalenda daytoy a bilin: “Buyogen ti pudno a kinahustisia mangukomkayo; ket aramidenyo iti maysa ken maysa ti naayat a kinamanangngaasi ken as-asi.” (Zacarias 7:9) Dagiti paglintegan ni Jehova iti panangtaming kadagiti kaso iti nagkauna nga Israel ipaganetgetna ti kinahustisia ken asina. Nawaya dagiti nadutokan nga ukom a mangngeddeng maipapan iti adu a banag; mabalinda nga ipakita ti asi, depende iti kasasaad ken kababalin daydiay nakabasol. No kasta, dagiti Kristiano a manangaywan masapul nga ikagumaanda ti mangukom “buyogen ti pudno a kinahustisia” ken ipakitada ti “naayat a kinamanangngaasi ken as-asi,” iti kasta iparparangarangda nga am-ammoda ni Jehova.

23, 24. (a) Kasano a maitandudo dagiti panglakayen “ti panangukom ti talna”? (b) Dagiti 12 a mammadto tinulongandaka a mangtarus iti ania maipapan iti hustisia?

²³ Laglagipem ti kuna ti Zacarias 8:16: “Buyogen ti kinapudno ken ti panangukom ti talna agukomkayo kadagiti ruanganyo.” Ania ti panggep daytoy? “Ti panangukom ti talna.” Uray idi sibibiag pay dagiti apostol, adda dagiti di pagkikinnaawatan wenno susik iti nagbabaetan ti sumagmamano a Kristiano. Kas iti inaramid ni Pablo kada Euodia ken Sintique, dagiti panglakayen ita mabalin a nasken a tumulongda. (Filipos 4:2, 3) Rumbeng a sipapasnek nga ikagumaan dagiti panglakayen nga ipaay “ti panangukom ti talna,” a pagkakappiaenda dagidiay di agkikinnaawatan. Ti Nainkasuratan a balakad nga ipaayda ken ti pamay-anda a mangbalakad itandudona koma ti talna iti kongregasion ken ti pannakikappia iti Dios. Iti kasta, ipampaneknekda a pudpudno nga ammoda ni Jehova ken ti kinahustisiana.

²⁴ Ipakita dagiti dua a benneg a nasalaysay ditoy a nasken nga iyaplikartayo iti inaldaw a panagbiagtayo ti pammagbaga dagiti 12 a mammadto maipapan iti kinahustisia. Anian a nagsayaat no datayo ken dagiti sabsabali ‘pagayusentayo ti kinahustisia’!