სპირიტიზმი

მიმდინარეობა, რომლის თანახმადაც მიცვალებულთა სულებს შეუძლიათ ცოცხლებთან ურთიერთობის დამყარება, განსაკუთრებით იმ ადამიანის (მედიუმი) მეშვეობით, რომელიც ადვილად შედის მათთან კონტაქტში. ბიბლია და სხვა ისტორიული წყაროები ადასტურებს, რომ სპირიტიზმი ოდითგანვე არსებობდა. ეგვიპტური რელიგია სპირიტიზმით იყო გაჟღენთილი (ეს. 19:3). იმავეს თქმა შეიძლება ბაბილონურ რელიგიაზე (ასურეთშიც ქალაქ ბაბილონს რელიგიურ ცენტრად მიიჩნევდნენ) (ეს. 47:12, 13).

სპირიტიზმად ნათარგმნი ბერძნული სიტყვის ფარმაკიის შესახებ ვაინის ძველი და ახალი აღთქმის სიტყვების განმარტებით ლექსიკონში ნათქვამია: «თავდაპირველად აღნიშნავდა წამლებისა და ნარკოტიკული საშუალებების გამოყენებას, შელოცვას; შემდეგ მოწამვლას; შემდეგ ჯადოქრობას; გლ. 5:20-ში (R.V. [„მეფე ჯეიმზის თარგმანის გადამუშავებული ვერსია“]) „ჯადოქრობა“ ... მოხსენიებულია, „ხორცის საქმეებს“ შორის. იხილე აგრეთვე გმც. 9:21; 18:23. სეპტუაგინტაში იხილე გმ. 7:11, 22; 8:7, 18; ეს. 47:9, 12. ჯადოქრობის დროს მსუბუქი ან მძიმე ნარკოტიკული საშუალებების გამოყენებასთან ერთად წარმოთქვამდნენ შელოცვებს, მოუხმობდნენ ოკულტურ ძალებს, იყენებდნენ ავგაროზებს, თილისმებს და სხვ., რომლებიც ვითომდა იცავდა მათ მფლობელებს დემონებისგან, მაგრამ სინამდვილეში ეს შთაბეჭდილების მოსახდენად კეთდებოდა, თითქოს ჯადოქარს მისტიკური შესაძლებლობები და ძალა ჰქონდა» (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, 1981, ტ. 4, გვ. 51, 52).

ვინ დგას სპირიტიზმის მიღმა. სპირიტიზმი ძირითადად მიცვალებულებთან ურთიერთობას გულისხმობს. ვინაიდან მკვდრებმა „არაფერი იციან“, მათთან ურთიერთობა შეუძლებელია (ეკ. 9:5). ისრაელისთვის მიცემული კანონი კრძალავდა მკვდართა გამოკითხვას. კანონის თანახმად, სპირიტიზმი სიკვდილით ისჯებოდა (ლვ. 19:31; 20:6, 27; კნ. 18:9—12; შდრ. ეს. 8:19). ქრისტიანულ-ბერძნულ წერილებში ნათქვამია, რომ სპირიტიზმის მიმდევრები „ღვთის სამეფოს ვერ დაიმკვიდრებენ“ (გლ. 5:20, 21; გმც. 21:8). აქედან გამომდინარე, ლოგიკურია დავასკვნათ, რომ, თუ ადამიანი აცხადებს, რომ მიცვალებულებთან აქვს ურთიერთობა და არ იტყუება, მაშინ სინამდვილეში მას ბოროტ ძალებთან აქვს კავშირი, რომლებიც იეჰოვა ღმერთს ეწინააღმდეგებიან.

ბიბლიიდან ნათლად ჩანს, რომ ეს ბოროტი ძალები დემონები ანუ ბოროტი სულიერი ქმნილებები არიან (იხ. დემონი; დემონით შეპყრობილი). ამას ადასტურებს ქალაქ ფილიპეში მცხოვრები „მოახლე გოგონას“ შემთხვევა. წინასწარმეტყველებით (ამ შემთხვევაში იგულისხმება სპირიტიზმის ერთ-ერთი ფორმა) ის დიდ მოგებას აძლევდა თავის ბატონებს (კნ. 18:11). ბიბლია არაორაზროვნად ამბობს, რომ „მკითხაობის ძალა“ მას ღვთისგან კი არა, ბოროტი სულისგან ჰქონდა. როცა მოციქულმა პავლემ განდევნა ეს ბოროტი სული, გოგონამ დაკარგა წინასწარმეტყველების უნარი (სქ. 16:16—19). ბერძნული სიტყვის პითონას შესახებ („დემონი, რომელიც მკითხაობის ძალას აძლევდა“, აქ; „პითონის სული“, სსგ) ზემოხსენებული ლექსიკონი ამბობს: „ბერძნულ მითოლოგიაში პითონი ერქვა პითიელ გველს ან გველეშაპს, რომელიც პითოში პარნასის მთის ძირას ცხოვრობდა და დელფოს ორაკულს დარაჯობდა. ის აპოლონმა განგმირა. მას შემდეგ ეს სახელი აპოლონს ეწოდა. მოგვიანებით ეს სახელი ასოცირდებოდა იმ მკითხავებსა და მისნებთან, რომლებსაც აპოლონისგან შთაგონებულებად მიიჩნევდნენ. ვინაიდან დემონები კერპთაყვანისმცემლობის სულისჩამდგმელები არიან (1კრ. 10:20), საქმეების 16:16-ში მოხსენიებული გოგონა შეპყრობილი იყო დემონით, რომელიც აპოლონის კულტს ნერგავდა და, შესაბამისად, მკითხაობის სული ჰქონდა“ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ტ. 1, გვ. 328).

სპირიტიზმი ისრაელში. მიუხედავად იმისა, რომ ღვთის კანონი მკაცრად კრძალავდა სპირიტიზმს, ისრაელში დროდადრო ჩნდებოდნენ მედიუმები. ისინი შეიძლება ყოფილიყვნენ უცხოელები ან ისინი, ვინც ისრაელთა მახვილს გადაურჩნენ. მეფე საულმა თავისი მმართველობის პერიოდში ქვეყნიდან განდევნა მედიუმები, მაგრამ როგორც ჩანს, მისი მმართველობის მიწურულს ისინი ისევ გამოჩნდნენ ისრაელში. ენ-დორში „სულების გამომძახებელ ქალთან“ მისვლით საულმა ცხადყო, რამდენად დაშორდა ღმერთს (1სმ. 28:3, 7—10).

მეფე საული მედიუმს სტუმრობს. როცა საული მედიუმთან მივიდა, იეჰოვას უკვე კარგა ხნის წართმეული ჰქონდა მისთვის თავისი სული. ღმერთი აღარ პასუხობდა მას არც სიზმრით, არც ურიმითა (იყენებდა მღვდელმთავარი) და არც წინასწარმეტყველთა მეშვეობით (1სმ. 28:6). ღმერთს საერთო აღარაფერი ჰქონდა მასთან. მისი წინასწარმეტყველი სამუელიც სიკვდილამდე წლების მანძილზე არ მისულა საულთან (სამუელმა ჯერ კიდევ დავითის მეფედ ცხებამდე შეწყვიტა საულთან ურთიერთობა). ამიტომ არალოგიკური იქნებოდა, გვეფიქრა, რომ სამუელი ცოცხალიც რომ ყოფილიყო, საულთან მივიდოდა რჩევის მისაცემად. თუ ღმერთს სამუელი სიცოცხლის ბოლო წლებშიც კი არ გაუგზავნია საულთან, მით უმეტეს ამას არ გააკეთებდა სამუელის სიკვდილის შემდეგ (1სმ. 15:35).

საულის საქციელს იეჰოვა რომ არ მოიწონებდა და არ შეუწყობდა ხელს, მოგვიანებით ესაიას მეშვეობით ნათქვამი იეჰოვას სიტყვები ცხადყოფს: „თუ გეტყვიან: მიმართეთ სულების გამომძახებლებს ან მათ, ვისაც მკითხაობის სული აქვთ და ვინც ჩურჩულებენ და ბუტბუტებენო, განა თავის ღმერთს არ უნდა მიმართავდეს ხალხი?! განა ცოცხლებისთვის მკვდრებს უნდა მიმართავდნენ?! კანონსა და მოწმობას მიმართეთ!“ (ეს. 8:19, 20).

როცა ბიბლიაში ვკითხულობთ, რომ «დაინახა ქალმა „სამუელი“ და მთელი ხმით დაიკივლა», თხრობა მიდის მედიუმი ქალის აღქმულზე. სინამდვილეში ქალი მოატყუა სულმა, რომელიც თავს სამუელად ასაღებდა (1სმ. 28:12). საულის შემთხვევაში კი გამართლდა მოციქული პავლეს მიერ ნათქვამი პრინციპი: „მათ არ უნდოდათ, საფუძვლიანი ცოდნა ჰქონოდათ ღვთის შესახებ და ამიტომ ღმერთმა ისინი უკუღმართ გონებას გადასცა არასაკადრისი საქმეების საკეთებლად ... თუმცა შესანიშნავად იციან ღვთის სამართალი, რომ ამის ჩამდენნი სიკვდილს იმსახურებენ, ისინი არა მხოლოდ აგრძელებენ ასე მოქმედებას, არამედ სხვებსაც უწონებენ ასეთ საქციელს“ (რმ. 1:28—32).

კარლ კაილისა და ფრანც დელიჩის ძველი აღთქმის კომენტარში მოყვანილია სეპტუაგინტიდან 1 მატიანის 10:13, სადაც დამატებულია სიტყვები: „და სამუელ წინასწარმეტყველმა უპასუხა მას“. ზემოხსენებული ნაშრომი მხარს უჭერს სეპტუაგინტის ამ არაღვთივშთაგონებულ სიტყვებს, თუმცა იქვე დასძენს: „[ეკლესიის] მამები, რეფორმატორები და ადრინდელი ქრისტიანი თეოლოგები, იშვიათი გამონაკლისის გარდა, მიიჩნევდნენ, რომ სინამდვილეში მედიუმმა სამუელი კი არა, მოჩვენება ნახა. ეფრემ ასურის განმარტების თანახმად, სამუელის გამოსახულება დემონური ხრიკების მეშვეობით გამოჩნდა საულის თვალწინ. იმავე აზრს იზიარებდნენ ლუთერი და კალვინი. ადრინდელი პროტესტანტი თეოლოგებიც მათსავით თვლიდნენ, რომ ეს სხვა არაფერი იყო, თუ არა დემონური მოჩვენება, ფანტომი, ანუ სამუელის გარეგნობის დემონური მოჩვენება. სამუელის განაცხადი კი სხვა არაფერი იყო, თუ არა ღვთისგან დაშვებული დემონური გამოცხადება, რომელშიც სიმართლესთან ერთად ტყუილიც ერია“ (The Commentary on the Old Testament, 1973, ტ. II, „პირველი სამუელი“, გვ. 265).

ზემოხსენებული ნაშრომის სქოლიოში ნათქვამია: «ლუთერმა თქვა, რომ ... „1 სამ. 28:11, 12-ში ჯადოქრის მიერ სამუელის გამოძახება, უეჭველია, უბრალოდ ეშმაკის მოჩვენება იყო, არა მარტო იმიტომ, რომ ეს ეშმაკებით სავსე ქალის ჩარევით მოხდა (რადგან ვინ დაიჯერებდა, რომ მორწმუნეთა სულები, რომლებიც ღვთის ხელში არიან ... ეშმაკისა და უბრალო ადამიანების ძალაუფლებას დაემორჩილებოდნენ?!), არამედ იმიტომაც, რომ საულისა და ქალის მიერ მკვდრის გამოძახება აშკარად ეწინააღმდეგებოდა ღვთის კანონს. სულიწმიდა არ წავიდოდა კანონის წინააღმდეგ და არც კანონის დამრღვევთ დაეხმარებოდა“. კალვინიც თვლიდა, რომ ეს უბრალოდ მოჩვენება იყო ... ის ამბობდა: „უეჭველია, რომ ის სამუელი ვერ იქნებოდა, რადგან ღმერთი არასდროს დაუშვებდა, დემონურ შელოცვებს გავლენა მოეხდინა მის წინასწარმეტყველებზე. აქ ჯადოქარი საფლავიდან უხმობს მკვდარს. განა დასაჯერებელია, რომ ღმერთს ენდომებოდა თავისი წინასწარმეტყველის ასე დამცირება?! გამოდის, რომ ეშმაკს ძალაუფლება აქვს წმინდათა სხეულებსა და სულებზე, რომლებიც ღვთის მფარველობის ქვეშ არიან! ნათქვამია, რომ წმინდათა სულები განისვენებენ ... ღმერთთან და ბედნიერ აღდგომას ელოდებიან. გარდა ამისა, განა დასაჯერებელია, რომ სამუელს თავისი მოსასხამი საფლავში ჰქონდა წაღებული?! აქედან გამომდინარე, აშკარაა, რომ ეს მხოლოდ მოჩვენება იყო, ქალი კი თავისმა შეგრძნებებმა შეცდომაში შეიყვანა და ფიქრობდა, რომ სამუელს ხედავდა“. ადრინდელი მართლმადიდებელი თეოლოგებიც ამავე მიზეზებით უარყოფდნენ გარდაცვლილი სამუელის გამოცხადების რეალურობას» (Commentary on the Old Testament, „პირველი სამუელი“, გვ. 265, 266).

იესოს ძალაუფლება ჰქონდა დემონებზე. დედამიწაზე მსახურების დროს იესო დემონებით შეპყრობილ ადამიანებს ათავისუფლებდა მათგან, რითაც ცხადყო, რომ მესია, ღვთის ცხებული იყო. ამ დროს ის არც რიტუალებს ატარებდა და არც ჯადოქრობას მიმართავდა. ის, უბრალოდ, უბრძანებდა დემონებს, გამოსულიყვნენ და ისინიც ემორჩილებოდნენ. უხალისოდ, მაგრამ მაინც აღიარებდნენ იესოს ძალაუფლებას (მთ. 8:29—34; მრ. 5:7—13; ლკ. 8:28—33), ისევე როგორც სატანამ აღიარა იეჰოვას ძალაუფლება, როცა მან იობის გამოცდის უფლება მისცა სატანას, თუმცა უბრძანა, არ მოეკლა ის (იობ. 2:6, 7). გარდა ამისა, იესო დემონების განდევნისთვის გასამრჯელოს არ ითხოვდა (მთ. 8:16, 28—32; მრ. 1:34; 3:11, 12; ლკ. 4:41).

ფარისეველთა ბრალდების გაბათილება. ერთ-ერთი ასეთი სასწაულის შემდეგ იესოს მტრებმა, ფარისევლებმა მას ბრალი დასდეს: „ეს კაცი ვერ განდევნიდა დემონებს, მათი მმართველის, ბელზებელის დახმარების გარეშე“. ბიბლიაში შემდეგ ვკითხულობთ: «იესომ იცოდა მათი აზრები და უთხრა: „თავისივე წინააღმდეგ გაყოფილი სამეფო გაპარტახდება და თავისივე წინააღმდეგ გაყოფილი ქალაქი ან სახლი ვერ გაძლებს. თუ სატანა სატანას დევნის, თავისივე წინააღმდეგ გაყოფილა. როგორღა გაძლებს მისი სამეფო? თუ მე ბელზებელის დახმარებით ვდევნი დემონებს, თქვენი ძეები ვიღას დახმარებით დევნიან? ამიტომ იქნებიან ისინი თქვენი მოსამართლეები“» (მთ. 12:22—27).

ფარისევლებს მოუწიათ იმის აღიარება, რომ დემონების განსადევნად ზეადამიანური ძალა იყო საჭირო. მაგრამ მათ არ უნდოდათ, რომ ხალხს იესო ერწმუნა. ამიტომაც იესოს ძალა ეშმაკს მიაწერეს. იესომ დაანახვა მათ, რამდენად არალოგიკური იყო მათი არგუმენტი. თუ ის ეშმაკის მსახური იყო და მის საქმეებს ანგრევდა, მაშინ სატანა თავისივე წინააღმდეგ მოქმედებდა (რასაც არც ერთი მეფე არ გააკეთებდა) და ასე დიდხანს ვერ გაძლებდა. გარდა ამისა, იესომ შეახსენა მათ, რომ მათი „ვაჟებიც“ ანუ მოწაფეებიც აცხადებდნენ, რომ დემონებს დევნიდნენ. თუ ფარისეველთა ბრალდება სიმართლე იყო, მაშინ მათი მოწაფეებიც სატანის ძალით დევნიდნენ დემონებს, რისი აღიარებაც ფარისევლებს, რა თქმა უნდა, არ უნდოდათ. იესოს სიტყვების თანახმად, მათივე „ვაჟები“ ასამართლებდნენ მათ და აბათილებდნენ მათ ბრალდებას. შემდეგ იესომ უთხრა ფარისევლებს: „მაგრამ თუ ღვთის სულის დახმარებით ვდევნი დემონებს, გვერდზე დაგრჩენიათ ღვთის სამეფო“ (მთ. 12:28).

თავისი არგუმენტის დასამტკიცებლად იესომ თქვა, რომ ვერავინ შეიჭრებოდა ძლიერი კაცის (სატანა) სახლში და ვერ გაიტაცებდა მის ქონებას, თუ ჯერ მას არ შებოჭავდა. ფარისეველთა ცრუბრალდებამ აღძრა იესო, იქ მყოფნი წმინდა სულის წინააღმდეგ ცოდვის შესახებ გაეფრთხილებინა. ვინაიდან იესო ღვთის სულით დევნიდა დემონებს, ფარისევლები კი არ აღიარებდნენ ამას, ისინი არა მხოლოდ იესოსადმი სიძულვილს გამოხატავდნენ, არამედ ღვთის წმინდა სულის აშკარა გამოვლინებას უარყოფდნენ (მთ. 12:29—32).

დემონების განდევნის შესახებ იესოს სიტყვები არ ნიშნავდა იმას, რომ ფარისეველთა „ვაჟები“ და სხვები, ვინც აცხადებდნენ, რომ დემონებს დევნიდნენ, ღვთის ძალით აკეთებდნენ ამას. იესოს სიტყვების თანახმად, ბევრი ეტყოდა მას: «„უფალო, უფალო, განა შენი სახელით არ ვწინასწარმეტყველებდით? განა შენი სახელით არ ვდევნიდით დემონებს და შენი სახელით არ ვახდენდით მრავალ სასწაულს?“ მაშინ მე განვუცხადებ მათ: არასოდეს გიცნობდით თქვენ! გამშორდით, უკანონობის მოქმედნო!» (მთ. 7:22, 23). ვინაიდან „უკანონობის მოქმედნი“ იესოს ნამდვილი მოწაფეები არ იყვნენ, ისინი ეშმაკის შვილები გამოდიოდნენ (შდრ. ინ. 8:44; 1ინ. 3:10). ამგვარად, როცა ისინი აცხადებდნენ, რომ დემონებს დევნიდნენ, ღვთისგან კი არა, ეშმაკისგან იყვნენ უფლებამოსილნი. როცა სატანა ადამიანებს დემონების გამომდევნელებად იყენებს, თუნდაც ისინი ამას იესოს სახელით აკეთებდნენ (შდრ. სქ. 19:13—16, სადაც ჩაწერილია სკევას შვიდი ვაჟის შემთხვევა), სატანა არ იყოფა საკუთარი თავის წინააღმდეგ. პირიქით, ამ ერთი შეხედვით კარგი საქმით სატანა „სინათლის ანგელოზის სახეს იღებს“ და მოტყუებულ ხალხზე თავის გავლენას კიდევ უფრო აძლიერებს (2კრ. 11:14).

„ვინც ჩვენ წინააღმდეგ არ არის, ის ჩვენ მხარეზეა“. ერთხელ მოციქულმა იოანემ იესოს უთხრა: „მოძღვარო, ჩვენ ერთი კაცი ვნახეთ, რომელიც დემონებს დევნიდა შენი სახელით, და დავუშალეთ, რადგან ჩვენ არ დაგვყვებოდა“. როგორც ჩანს, ეს კაცი მართლა დევნიდა დემონებს, რადგან იესომ უთხრა იოანეს: „ნუ დაუშლით, რადგან ვინც ჩემი სახელით ახდენს სასწაულებს, მალევე ვერ დაიწყებს ჩემს ლანძღვას“. ამიტომ აუკრძალა მოწაფეებს მისთვის ხელის შეშლა და უთხრა: „ვინც ჩვენ წინააღმდეგ არ არის, ის ჩვენ მხარეზეა“ (მრ. 9:38—40). ყველა, ვისაც იესო სწამდა, არ დაჰყვებოდა იესოსა და მის მოციქულებს მსახურებაში. იმ დროისთვის კანონის შეთანხმება ღვთის ნებით ჯერ კიდევ ძალაში იყო; ღმერთს იესოს მეშვეობით ჯერ არ ჰქონდა დადებული ახალი შეთანხმება და არც მოწოდებულთაგან ჰქონდა ჩამოყალიბებული ქრისტიანული კრება. მხოლოდ ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულიდან მოყოლებული, მას შემდეგ, რაც იესოს თავისი მსხვერპლით უკვე გაუქმებული ჰქონდა კანონი, საჭირო გახდა, რომ ყველას, ვინც ქრისტეს სახელით მსახურობდა, ურთიერთობა ჰქონოდა ქრისტიანულ კრებასთან, რომლის წევრებიც ქრისტეში ინათლებოდნენ (სქ. 2:38—42, 47; რმ. 6:3). ამ დროიდან ღმერთი ისრაელი ერის ნაცვლად ქრისტიანულ კრებას მიიჩნევდა „წმინდა ერად“ (1პტ. 2:9; 1კრ. 12:13).

ხორცის საქმე. სპირიტიზმის მიმდევრებმა შეიძლება იფიქრონ, რომ „სულიერ საქმეებს“ აკეთებენ, მაგრამ ღვთის სიტყვა სპირიტიზმს ღვთის სულის საქმედ ან სულის ნაყოფად კი არ მოიხსენიებს, არამედ ხორცის საქმედ. დაუკვირდით, რა საძულველ საქმეებს შორის მოიხსენიება ის: „სიძვა, უწმინდურება, თავაშვებულობა, კერპთაყვანისმცემლობა, სპირიტიზმი, მტრობა, დავა, ეჭვიანობა, განრისხება, შუღლი, განხეთქილება, სექტანტობა, შური, გადამეტებული სმა, ღრეობა და მსგავსი საქმეები“. ის ხორცის საქმეებისკენ უბიძგებს ადამიანს და არა სულიერი საქმეებისკენ. ამიტომ მოციქული გვაფრთხილებს: „ასე მოქმედნი ღვთის სამეფოს ვერ დაიმკვიდრებენ“ (გლ. 5:19—21, Int).

სპირიტიზმის მიმდევრები სამუდამოდ განადგურდებიან. დიდი ბაბილონისთვის, რომელიც განადგურდებოდა და აღარასოდეს გამოჩნდებოდა, წიგნ „გამოცხადებაში“ კიდევ ერთი ბრალდებაა წაყენებული: „შენი სპირიტიზმით შეცდომაში შეგყავდა ხალხები“ (გმც. 18:23). „გამოცხადებაში“ სპირიტიზმის მიმდევართა სამუდამოდ განადგურებაზე ნათქვამია: „მხდალებისა და ურწმუნოების, ბინძურებისა და მკვლელების, მეძავების, სპირიტიზმის მიმდევრების, კერპთაყვანისმცემლებისა და ყველა მატყუარას ხვედრი ტბაშია, რომელიც ცეცხლითა და გოგირდით იწვის. ეს მეორე სიკვდილს ნიშნავს“ (გმც. 21:8, Int).

ჯადოქრობა ახლოს დგას სპირიტიზმთან. ჯადოქრობა მჭიდრო კავშირშია სპირიტიზმთან. ეფესოში მრავალი გამოეხმაურა პავლეს ქადაგებას და „ბევრმა მათგანმა, ვინც ჯადოქრობას მისდევდა, მოიტანა თავისი წიგნები და ყველას თვალწინ დაწვა“ (სქ. 19:19). ჯადოქრობად ნათარგმნი ბერძნული სიტყვა პერიერგა, რომელიც სიტყვასიტყვით საქმის ირგვლივ არსებულს ნიშნავს, მიუთითებს ზედმეტზე, უსარგებლოზე, ანუ იმ ადამიანთა ქმედებებზე, რომლებიც ბოროტი სულების დახმარებით ცდილობენ აკრძალულ საქმეებში ცხვირის ჩაყოფას (Int; Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ტ. 1, გვ. 261).

იერუსალიმის წინააღმდეგ წინასწარმეტყველება. ორგული იერუსალიმის წინააღმდეგ გამოტანილ განაჩენში იეჰოვა ამბობს: „ისე დამდაბლდები, რომ მიწიდან ილაპარაკებ და ყრუდ გაისმება შენი ნათქვამი მტვრიდან. შენი ხმა სულების გამომძახებლის ხმასავით გაისმება მიწიდან და შენი ნათქვამი აჩურჩულდება მტვრიდან“ (ეს. 29:4). ეს სიტყვები იმ დროზე მიუთითებდა, როცა მტერი იერუსალიმის წინააღმდეგ გაილაშქრებდა და დაამცირებდა, ასე ვთქვათ, მიწაზე დაანარცხებდა. შესაბამისად, იერუსალიმის დამცირებულ მკვიდრთა ლაპარაკი მიწის სიღრმიდან გაისმებოდა. ეს დაემსგავსებოდა მედიუმის დაბალ, ჩუმ, ყრუ და სუსტ ხმას, რომელიც თითქოს მიწის მტვრიდან ამოდიოდა. მაგრამ ესაიას 29:5—8-დან ვიგებთ, რომ იეჰოვა გაათავისუფლებდა იერუსალიმს.