“Una Lisin Lɛ A Ɛksplen to Una Wetin Apin”

1, 2. Wetin mek apɔsul Pɔl kam na Jerusɛlɛm? Us prɔblɛm dɛn i go gɛt de?

WAN tɛm bak na Jerusɛlɛm, Pɔl de waka na di smɔl smɔl strit dɛn we bɔku pipul dɛn kin pas. Dis siti rili impɔtant pas ɛni ɔda siti na di wɔl, bikɔs fɔ lɔng tɛm, na de na bin di men say we dɛn bin de wɔship Jiova. Bɔku tɛm, di pipul dɛn we de de kin gladi fɔ da nem de we dɛn siti bin dɔn mek trade trade. Pɔl no se di bɔku Kristian dɛn we de ya nɔ bin want fɔ chenj ɛn go bifo wit wetin Jiova want afta dɛn dɔn kam fɔ no se i dɔn chenj di we aw i de tɔk to in pipul dɛn. Pɔl kam fɔ no se apat frɔm di mɔni we i bin want fɔ go wit to di pipul dɛn, i nid fɔ go ɛp dɛn fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Gɔd. So i bin stil de na Ɛfisɔs we i disayd fɔ go bak na dis big siti. (Akt 19:​21) Pan ɔl we i bin de tink se de nɔ sef, i kɔntinyu fɔ go de.

² Wetin go apin to Pɔl naw na Jerusɛlɛm? Wan prɔblɛm go kɔmɔt frɔm di wan dɛn we de fala Krays, we sɔm pan dɛn bin de wɔri ɛn nɔ gladi bikɔs pipul dɛn de tɔk lay lay tin dɛn bɔt Pɔl. Ɔda big prɔblɛm dɛn go kam frɔm Krays in ɛnimi dɛn. Dɛn go lay pan Pɔl, bit am, ɛn trɛtin fɔ kil am. Dɛn tin ya we go apin go gi Pɔl di chans bak fɔ mek i protɛkt insɛf. Di ɔmbul we i ɔmbul, di maynd we i gɛt, ɛn di fet we i gɛt fɔ sɔlv dɛn kayn prɔblɛm dɛn de na fayn ɛgzampul fɔ Kristian dɛn tide. Lɛ wi si aw.

3-5. (a) Us mitin Pɔl bin atɛnd na Jerusɛlɛm? Wetin dɛn bin tɔk bɔt? (b) Wetin wi lan frɔm di mitin we Pɔl bin gɛt wit di ɛlda dɛn na Jerusɛlɛm?

³ Di de afta dɛn rich na Jerusɛlɛm, Pɔl ɛn in kɔmpin dɛn bin go si di ɛlda dɛn na di kɔngrigeshɔn we gɛt di wok fɔ kia fɔ dɛn. Dɛn nɔ tɔk bɔt ɛniwan pan di apɔsul dɛn we stil de alayv na di akawnt. Sɔntɛm, da tɛm de, dɛn ɔl bin dɔn lɛf fɔ go sav ɔdasay dɛn na di wɔl. Bɔt Jems, we na Jizɔs in brɔda bin stil de de. (Gal. 2:​9) I go mɔs bi se Jems bin de na di mitin we “ɔl di ɛlda dɛn bin de de” wit Pɔl.​—Akt 21:​18.

⁴ Pɔl bin grit di ɛlda dɛn “ɛn tɛl dɛn bɔt ɔl di tin dɛn we Gɔd yuz in prichin wok fɔ du na ɔda neshɔn dɛn.” (Akt 21:​19) Dis go dɔn rili ɛnkɔrej di brɔda dɛn. Tide, wisɛf kin gladi fɔ yɛri aw di wok de go bifo na ɔda kɔntri dɛn.​—Prɔv. 25:​25.

⁵ I go mɔs bi se sɔntɛm Pɔl bin tɔk bɔt di kɔntribyushɔn dɛn we i bin dɔn briŋ frɔm Yurop. Di bisin we di brɔda dɛn we bin de fa fasay bin bisin bɔt dɛn go mɔs dɔn mek di wan dɛn we bin de lisin to Pɔl gladi. Wetin mek? Fɔ ansa Pɔl in ripɔt, di akawnt se: “Dɛn [di ɛlda dɛn] bigin fɔ prez Gɔd”! (Akt 21:​20a) Semweso, bɔku pipul dɛn tide we de bia we dizasta apin ɔ we dɛn kin gɛt bad bad sik kin fil fayn we dɛn kɔmpin Kristian dɛn kin ɛp dɛn ɛn tɔk wɔd dɛn fɔ ɛnkɔrej dɛn di rayt tɛm.

 6. Us prɔblɛm Pɔl bin kam fɔ no bɔt?

⁶ Di ɛlda dɛn tɛl Pɔl se wan prɔblɛm de na Judia bikɔs dɛn de go ɛn tɔk lay lay tin dɛn bɔt am. Dɛn tɔk se: “Wi brɔda, yu no se di Ju dɛn we dɔn biliv di Masta rili bɔku, ɛn dɛn ɔl gɛt zil fɔ di Lɔ. Bɔt dɛn dɔn yɛri we pipul dɛn de tɔk se yu de tich ɔl di Ju dɛn we de na ɔda neshɔn dɛn fɔ lɛf fɔ du wetin Mozis se ɛn tɛl dɛn nɔ fɔ sakɔmsayz dɛn pikin dɛn ɛn nɔ fɔ fala wi kɔstɔm dɛn.”a​—Akt 21:​20b, 21.

7, 8. (a) Us rɔng we bɔku Kristian dɛn na Judia bin de tink? (b) Wetin mek di rɔng we aw sɔm Ju Kristian dɛn bin de tink nɔ bin tan lɛk se dɛn dɔn lɛf fɔ wɔship Gɔd?

⁷ Wetin mek bɔku Kristian dɛn bin gɛt zil fɔ Mozis in Lɔ, we 20 ia bin dɔn pas afta dɛn dɔn pul di Lɔ? (Kol. 2:​14) Insay di ia 49 afta Krays, di apɔsul dɛn ɛn ɛlda dɛn we bin de mit na Jerusɛlɛm bin dɔn sɛn lɛta to di kɔngrigeshɔn dɛn fɔ ɛksplen se dɛn Kristian dɛn we kɔmɔt na ɔda neshɔn dɛn nɔ nid fɔ sakɔmsayz ɛn kam ɔnda di Lɔ we Gɔd Bin Gi Mozis. (Akt 15:​23-29) Bɔt da lɛta de nɔ bin tɔk bɔt di Ju Kristian dɛn. Bɔku pan dɛn nɔ bin ɔndastand se di Lɔ we Gɔd Bin Gi Mozis nɔ de wok igen.

⁸ Yu tink se da rɔng we de aw dɛn bin de tink bin mek dɛn Ju Kristian dɛn ya nɔ fit fɔ bi Kristian? Nɔ. Bifo dɛn bi Kristian, dɛn nɔ bin de wɔship lay lay gɔd dɛn, so i nɔ bin tan lɛk se dɛn de tray fɔ kɔntinyu fɔ fala lay lay rilijɔn dɛn kɔstɔm dɛn. Fɔs, na Jiova bin gi di Lɔ we bin rili impɔtant to di Ju pipul dɛn we biliv Gɔd. Natin nɔ de insay de we na juju biznɛs ɔ we nɔ rayt. Bɔt da Lɔ de bin gɛt sɔntin fɔ du wit di ol agrimɛnt, ɛn di Kristian dɛn bin de ɔnda di nyu agrimɛnt naw. Di we aw dɛn bin de obe di Lɔ agrimɛnt nɔ bin de igen naw we i kam pan klin wɔship. Di Ibru Kristian dɛn we bin gɛt zil fɔ di Lɔ nɔ bin ɔndastand se dɛn nid fɔ stɔp fɔ obe di Lɔ agrimɛnt, bikɔs dɛn de ɔnda di nyu agrimɛnt naw. Dɛn bin nid fɔ mek di we aw dɛn de tink gri wit wetin dɛn ɔndastand bɔt di Lɔ agrimɛnt naw.b​—Jɛr. 31:​31-34; Lyuk 22:​20.

 9. Wetin Pɔl bin tich bɔt di Lɔ we Gɔd Bin Gi Mozis?

⁹ Wetin wi go tɔk bɔt di lay lay tin dɛn we dɛn bin de tɔk bɔt Pɔl fɔ se i bin de tich di Ju dɛn we de na di neshɔn dɛn se “dɛn nɔ fɔ sakɔmsayz dɛn pikin dɛn ɛn nɔ fɔ fala [dɛn] kɔstɔm dɛn”? Pɔl na bin apɔsul to di pipul dɛn we nɔto Ju, ɛn to dɛn, i bin tan lɛk se Pɔl de gri fɔ mek di pipul dɛn we nɔto Ju nɔ put dɛnsɛf ɔnda di Lɔ. I bin sho bak di mistek we ɛnibɔdi go mek bay we i go tray fɔ mek di pipul dɛn we nɔto Ju biliv se dɛn fɔ sakɔmsayz fɔ sho se dɛn de ɔnda di Lɔ we Gɔd Bin Gi Mozis. (Gal. 5:​1-7) Pɔl bin prich di gud nyuz bak to di Ju pipul dɛn na di siti dɛn we i bin de go. Fɔ tru, i go mɔs dɔn ɛksplen to di wan dɛn we bin de lisin to am se Jizɔs in day mek di Lɔ nɔ de igen, ɛn na di fet we pɔsin gɛt de sho se i de du wetin rayt, nɔto we i de fala di Lɔ.​—Rom. 2:​28, 29; 3:​21-26.

10. Aw Pɔl bin sho se i ɔndastand di we aw pipul dɛn de fil we i kam pan di tin dɛn we gɛt fɔ du wit di Lɔ ɛn fɔ sakɔmsayz?

¹⁰ Pan ɔl dat, Pɔl bin sho se i ɔndastand di wan dɛn we bin fil fayn fɔ fala sɔm Ju kɔstɔm dɛn, lɛk fɔ lɛf fɔ wok di Sabat de ɔ fɔ avɔyd sɔm it dɛn. (Rom. 14:​1-6) Ɛn i nɔ bin put lɔ dɛn bɔt fɔ sakɔmsayz. Fɔ tru, Pɔl bin mek dɛn sakɔmsayz Timoti so dat di Ju pipul dɛn nɔ go dawt Timoti, we in papa na Grik. (Akt 16:​3) Fɔ sakɔmsayz na tin we pɔsin kin disayd fɔ du fɔ insɛf. Pɔl bin tɛl di pipul dɛn we de na Galeshya se: “Fɔ sakɔmsayz ɔ nɔ fɔ sakɔmsayz nɔ impɔtant . . . , di tin we impɔtant na fet we de mek pɔsin sho lɔv.” (Gal. 5:​6) Bɔt fɔ mek pɔsin sakɔmsayz so dat i go kam ɔnda di Lɔ ɔ bikɔs i de tink se na dat go mek Jiova gladi fɔ am nɔ de sho se i gɛt fet.

11. Wetin na di advays we di ɛlda dɛn bin gi Pɔl? Wetin i bin min fɔ du am? (Luk bak di futnot.)

¹¹ So pan ɔl we na bin lay lay tin dɛn bin de tɔk bɔt Pɔl, dɛn tɔk dɛn de bin stil de mɔna di Ju Kristian dɛn. Na dat mek di ɛlda dɛn bin gi Pɔl dis advays: “Wi gɛt 4 man dɛn we dɔn mek vaw. Tek dɛn man ya ɛn klin yusɛf ɛn dɛn lɛk aw di Lɔ se ɛn pe fɔ ɔltin, so dat dɛn go krep dɛn ed. Dɔn ɔlman go no se di tin we pipul dɛn de tɔk bɔt yu nɔto tru, ɛn dɛn go si se yu de biev fayn ɛn yu de obe di Lɔ.”c​—Akt 21:​23, 24.

12. We di ɛlda dɛn na Jerusɛlɛm bin advays Pɔl, aw Pɔl bin sho se i rɛdi fɔ ajɔst ɛn wok wit dɛn?

¹² Pɔl bin fɔ dɔn tɔk se di rial prɔblɛm nɔto di lay lay tin dɛn we dɛn bin de go ɛn tɔk bɔt am, bɔt na di zil we dɛn Ju Kristian dɛn de bin gɛt fɔ du wetin Mozis in Lɔ se. Bɔt i bin rɛdi fɔ ajɔst, wans i nɔ pwɛl Gɔd in prinsipul. Bifo dis tɛm, i bin dɔn rayt se: “To di wan dɛn we de fala lɔ, a mek lɛk se misɛf de fala lɔ, pan ɔl we a nɔ de fala lɔ, so dat a go ɛp di wan dɛn we de fala lɔ.” (1 Kɔr. 9:​20) Dis tɛm ya, Pɔl bin de wok togɛda wit di ɛlda dɛn na Jerusɛlɛm, ɛn i bin “de fala lɔ.” We i du dat, i sɛt fayn ɛgzampul fɔ wi tide fɔ wok togɛda wit di ɛlda dɛn ɛn nɔ fɔ pin fɔ du sɔntin wi yon we.​—Ibru. 13:​17.

13. (a) Wetin mek sɔm Ju pipul dɛn mek kɔnfyushɔn na di tɛmpul? (b) Aw Pɔl in layf bin sev?

¹³ Tin dɛn nɔ bin de go fayn na di tɛmpul. As di de we dɛn fɔ dɔn di vaw bin de kam nia, di Ju pipul dɛn we kɔmɔt na Eshia bin si Pɔl. Dɛn lay pan am se i de briŋ pipul dɛn we nɔto Ju kam na di tɛmpul ɛn mek pipul dɛn rayɔt. If di Roman kɔmanda nɔ bin kam na di tɛmpul fɔ si wetin de apin, dɛn fɔ dɔn bit Pɔl te i day. As i bin bi, di Roman kɔmanda bin kɛr am go na jel. Frɔm da de de, i go tek pas 4 ia fɔ lɛ Pɔl gɛt in fridɔm bak. Ɛn di denja we bin de pan Pɔl nɔ bin dɔn dɔn yet. We di kɔmanda aks di Ju pipul dɛn wetin mek dɛn de atak Pɔl, dɛn bigin de ala ɛn tɔk agens Pɔl bɔt difrɛn tin dɛn. Di kɔmanda nɔ bin ɔndastand natin bɔt wetin bin de apin insay da kɔnfyushɔn de. Afta sɔm tɛm, dɛn bin gɛt fɔ pul Pɔl kɔmɔt na di say we di kɔnfyushɔn bin de apin. We Pɔl ɛn di Roman sojaman dɛn bin want fɔ go insay di sojaman dɛn kwata, Pɔl bin tɛl di kɔmanda se: “A de beg yu, mek lɛ a tɔk to di pipul dɛn.” (Akt 21:​39) Di kɔmanda bin gri, ɛn Pɔl bin gɛt maynd fɔ ɛksplen to di pipul dɛn bɔt in fet.

14, 15. (a) Wetin Pɔl bin ɛksplen to di Ju pipul dɛn? (b) Wetin-ɛn-wetin di Roman kɔmanda bin du we i kam fɔ no di rizin we mek di Ju pipul dɛn vɛks?

¹⁴ Pɔl bigin bay we i tɔk se: “Una lisin lɛ a ɛksplen to una wetin apin.” (Akt 22:​1) Pɔl bin tɔk to di krawd insay Ibru, ɛn dis bin mek dɛn kwayɛt. I bin ɛksplen klia wan wetin mek i dɔn bi pɔsin we de fala Krays naw. We Pɔl bin de du dat, i bin tek tɛm tɔk bɔt pɔynt dɛn we di Ju pipul dɛn go ebul fɔ chɛk if dɛn want. Na Gameliɛl bin tich Pɔl, ɛn i bin dɔn mek di wan dɛn we de fala Krays sɔfa jɔs lɛk aw sɔm pipul dɛn we bin de de no. Bɔt we i bin de go na Damaskɔs, i si wan vishɔn bɔt Krays we dɔn gɛt layf bak, ɛn Krays tɔk to am. Di wan dɛn we Pɔl bin de travul wit bin si wan brayt layt ɛn yɛri wan vɔys, bɔt dɛn nɔ bin ɔndastand di wɔd dɛn we dɛn bin de tɔk. (Luk di stɔdi not dɛn fɔ Akt 9:​7; 22:​9, nwtsty.) Afta dat, di wan dɛn we Pɔl bin de wit bin gɛt fɔ kɛr am go na Damaskɔs, bikɔs di vishɔn we i bin si bin dɔn mek i blayn. Na de Ananayas, we na wan man we di Ju pipul dɛn na da eria de bin sabi, bin pafɔm mirekul fɔ mek Pɔl si bak.

¹⁵ Pɔl bin kɔntinyu fɔ tɔk se afta i kam bak na Jerusɛlɛm, Jizɔs bin apia to am na di tɛmpul. Bay dis tɛm ya, di Ju pipul dɛn bin rili vɛks ɛn de ala se: “Una pul dis kayn man kɔmɔt na di wɔl, bikɔs i nɔ fit fɔ liv!” (Akt 22:​22) Fɔ mek di kɔmanda go sev Pɔl, i mek dɛn kɛr am go na di sojaman dɛn kwata. Di kɔmanda bin mekɔp in maynd fɔ no di rizin we mek di Ju pipul dɛn rili vɛks pan Pɔl. So i tɛl am mek i rɛdi fɔ ansa dɛn kwɛstyɔn we dɛn de bit am. Bɔt Pɔl bin tek advantej ɔf di lɔ we bin de protɛkt am, bikɔs in na bin Roman sitizin. Semweso, Jiova in pipul dɛn tide dɔn yuz di lɔ we de protɛkt dɛn fɔ tɔk bɔt dɛn fet. (Luk di bɔks dɛn we gɛt di taytul “Roman Lɔ ɛn Roman Sitizin Dɛn” ɛn “Aw Jiova in Pipul dɛn De Yuz di Lɔ fɔ Tinap fɔ Wetin Dɛn Biliv?”) We di kɔmanda yɛri se Pɔl na Roman sitizin, i kam fɔ no se i go gɛt fɔ fɛn ɔda we fɔ gɛt mɔ infɔmeshɔn frɔm am. Di nɛks de, i tɛl di wan dɛn we de na di Sanɛndrin, we na di ay kɔt fɔ di Ju pipul dɛn, fɔ mit togɛda fɔ no wetin dɛn se Pɔl du.

16, 17. (a) Tɔk bɔt wetin apin we Pɔl bin de tɔk to di pipul dɛn na di Sanɛndrin. (b) We dɛn slap Pɔl, aw i bin sho se i ɔmbul?

¹⁶ We Pɔl bigin fɔ tɔk bifo di Sanɛndrin, i se: “Man dɛn, mi brɔda dɛn, a dɔn de du tin wit klin kɔnshɛns bifo Gɔd te to dis de.” (Akt 23:​1) I nɔ tɔk igen. Di akawnt se: “Na de Ananayas, we na di ay prist, tɛl di wan dɛn we tinap nia am fɔ slap am na in mɔt.” (Akt 23:​2) Uskayn fityay dis! Ɛn dis sho bak se di ay prist de tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin. I bin dɔn biliv se Pɔl na layman bifo i ivin yɛri ɛni pruf. Na dat mek Pɔl bin tɔk se: “Gɔd go slap yu, yu waytwɔsh wɔl. Yu sidɔm fɔ jɔj mi akɔdin to di Lɔ, dɔn yu de brok di Lɔ we yu se mek dɛn slap mi?”​—Akt 23:​3.

¹⁷ Sɔm pipul dɛn we tinap nia de bin shɔk we dɛn yɛri wetin Pɔl tɔk, nɔto pan di wan we slap am. Dɛn tɔk se: “Na Gɔd in ay prist yu de fityay?” Di ansa we Pɔl gi dɛn bin sho se i ɔmbul ɛn i gɛt rɛspɛkt fɔ di Lɔ. I se: “Mi brɔda dɛn, a nɔ bin no se na ay prist. Dɛn rayt se: ‘Yu nɔ fɔ tɔk bad bɔt di pɔsin we de rul yu pipul dɛn.’”d (Akt 23:​4, 5; Ɛks. 22:​28) Dis tɛm, Pɔl bin yuz difrɛn we dɛn fɔ du tin. We i kam notis se na Faresi ɛn Sadyusi dɛn bin de na di Sanɛndrin, i tɔk se: “Man dɛn, mi brɔda dɛn, mi na Faresi ɛn mi fambul dɛn na Faresi. Na bikɔs a biliv se pɔsin we dɔn day go gɛt layf bak, na in mek dɛn de jɔj mi.”​—Akt 23:​6.

18. Wetin mek Pɔl bin kɔl insɛf Faresi? Aw wi go yuz da sem we de fɔ prich?

¹⁸ Wetin mek Pɔl kɔl insɛf Faresi? Na bikɔs in “fambul dɛn na Faresi.” So bɔku pipul dɛn bin stil de si am as Faresi.e Bɔt aw Pɔl go sho se jɔs lɛk di Faresi dɛn, insɛf biliv se we pɔsin day, i go gɛt layf bak? Ripɔt dɔn sho se di Faresi dɛn biliv se we pɔsin day, pat pan am go kɔntinyu fɔ liv, ɛn pɔsin we de du wetin rayt in sol go liv bak insay mɔtalman bɔdi. Pɔl nɔ bin biliv dɛn tin dɛn ya. I bin biliv se we pɔsin day, i go gɛt layf bak jɔs lɛk wetin Jizɔs bin tich. (Jɔn 5:​25-29) Bɔt stil, Pɔl bin gri wit di Faresi dɛn se op de fɔ gɛt layf bak, we difrɛn frɔm di Sadyusi dɛn we nɔ biliv se dɛn go gɛt layf tumara bambay. Wi kin yuz dis sem we fɔ tɔk we wi de tɔk wit pipul dɛn we na Katolik ɔ Protɛstant dɛn. Wi kin se jɔs lɛk dɛn, wi biliv se Gɔd de. Na tru se dɛn kin biliv di Triniti, bɔt wi biliv di Gɔd we di Baybul tɔk bɔt. Bɔt stil, wi ɛn dɛn biliv se Gɔd de.

19. Wetin mek di Sanɛndrin bin skata wit kɔnfyushɔn?

¹⁹ Di tin we Pɔl bin tɔk mek di Sanɛndrin skata. Di akawnt tɔk se: “Dɛn bigin fɔ mek siriɔs ala ala, ɛn sɔm pan di Lɔ ticha dɛn we de na di Faresi dɛn pati grap ɛn bigin fɔ agyu bita bita wan se: ‘Wi nɔ si ɛni bad tin we dis man du, bɔt if spirit ɔ enjɛl tɔk to am​—.’” (Akt 23:​9) Di tin we dɛn bin tɔk se enjɛl go dɔn tɔk to Pɔl na bin swɛ fɔ di Sadyusi dɛn we nɔ bin biliv se enjɛl dɛn de. (Luk di bɔks we gɛt di taytul “Di Sadyusi dɛn ɛn di Faresi Dɛn.”) Bikɔs di kɔnfyushɔn bin rili siriɔs, di Roman kɔmanda bin kam fɔ kam sev Pɔl bak. (Akt 23:​10) Bɔt Pɔl in layf bin stil de pan denja. Wetin go apin to di apɔsul naw? Wi go lan mɔ insay di nɛks chapta.