യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തി​ലെ​ധ​ന്യ​വും പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​വു​മായ ഒരു ജീവിതം

ലെയോ കല്ലിയോ പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

ആയിരത്തിത്തൊള്ളായിരത്തിപ്പതിനാല്‌ എന്ന വർഷമാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ഫിൻലൻഡി​ലെ ഒരു നഗരമായ ടർക്കു​വി​ന്റെ പ്രാന്ത​പ്ര​ദേ​ശത്തു വേനൽക്കാ​ലാ​ന്ത്യ​ത്തി​ലെ മനോ​ഹ​ര​മായ ഒരു ദിവസം പകലി​നോട്‌ വിടപ​റ​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പെട്ടെന്ന്‌, ഒരു വലിയ യുദ്ധം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന വാർത്ത അവിടത്തെ പ്രശാ​ന്ത​തയെ ഭഞ്‌ജി​ച്ചു. സംഭവ​ങ്ങ​ളു​ടെ അർഥ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അന്വേ​ഷണം നടത്തു​ന്ന​വ​രെ​ക്കൊണ്ട്‌ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ തെരു​വു​കൾ നിറഞ്ഞു. മുതിർന്ന​വ​രു​ടെ ഗൗരവം മുററിയ മുഖങ്ങൾ കണ്ടപ്പോൾ എന്തു സംഭവി​ക്കു​മെന്നു കുട്ടി​ക​ളായ ഞങ്ങൾ അമ്പരന്നു. എനിക്ക്‌ ഒമ്പത്‌ വയസ്സു പ്രായ​മാ​യി​രു​ന്നു. കുട്ടി​ക​ളു​ടെ സമാധാ​ന​പ​ര​മായ കളികൾ യുദ്ധ​കേ​ളി​ക​ളാ​യി മാറി​യതു ഞാൻ ഓർക്കു​ന്നു.

ഫിൻലൻഡ്‌ ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽനി​ന്നു (1914-18) വിട്ടു​നി​ന്നെ​ങ്കി​ലും, 1918-ലെ ആഭ്യന്ത​ര​യു​ദ്ധ​ത്താൽ ആ രാജ്യം താറു​മാ​റാ​യി. വൈരു​ദ്ധ്യ​മാർന്ന രാഷ്‌ട്രീയ വീക്ഷണങ്ങൾ നിമിത്തം ബന്ധുക്ക​ളും മുൻ സ്‌നേ​ഹി​ത​രും പരസ്‌പരം ആയുധ​ങ്ങ​ളേന്തി. ഏഴു പേരട​ങ്ങുന്ന ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം ഈ വിദ്വേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ രുചി​യ​റി​ഞ്ഞു. അഭി​പ്രാ​യങ്ങൾ തുറന്നു പറയുന്ന പ്രകൃ​ത​ക്കാ​ര​നാ​യി​രുന്ന എന്റെ പിതാ​വി​നെ അറസ്‌ററു ചെയ്‌ത്‌ ഏഴു വർഷ​ത്തേക്കു തടവി​ലാ​ക്കി. പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹം മോചി​ത​നാ​യി, എന്നാൽ അപ്പോ​ഴേ​ക്കും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ആരോ​ഗ്യം ക്ഷയിച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

ഈ ഭയങ്കര​മായ കാലയ​ള​വിൽ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം വിശപ്പിൽനി​ന്നും രോഗ​ത്തിൽനി​ന്നും ദുരി​ത​മ​നു​ഭ​വി​ച്ചു. എന്റെ ഇളയ സഹോ​ദ​രി​മാ​രിൽ മൂന്നു പേർ മൃതി​യ​ടഞ്ഞു. ഞങ്ങളുടെ കഷ്ടപ്പാ​ടി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച​റിഞ്ഞ, ടാമ്പറെ എന്ന നഗരത്തിൽ ജീവി​ച്ചി​രുന്ന, എന്റെ പിതൃ​സ​ഹോ​ദരൻ പിതാ​വി​നെ​യും മാതാ​വി​നെ​യും ബാക്കി​യുള്ള ഞങ്ങൾ രണ്ടു​പേ​രെ​യും അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം താമസി​ക്കാൻ ക്ഷണിച്ചു.

വർഷങ്ങൾക്കു​ശേ​ഷം, ടാമ്പ​റെ​യിൽ താമസി​ക്കവേ, സിൽവി എന്നു പേരുള്ള സുന്ദരി​യായ ഒരു പെൺകു​ട്ടി​യെ ഞാൻ കണ്ടുമു​ട്ടി. അവൾക്ക്‌ എന്റേതി​നോ​ടു സമാന​മായ ഒരു പശ്ചാത്ത​ല​മാ​ണു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌. ആഭ്യന്ത​ര​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ അവളുടെ പിതാവ്‌ കൊല്ല​പ്പെട്ടു. അതിനു​ശേഷം, അവളുടെ കുടും​ബ​ത്തി​ന്റെ ഒരു അടുത്ത സുഹൃ​ത്തായ, പോറി എന്ന പട്ടണത്തിൽനി​ന്നുള്ള കാർലോ (കാലെ) വെസാ​ന്റോ അവളെ​യും സഹോ​ദ​രി​യെ​യും അമ്മയെ​യും തന്റെ വീട്ടി​ലേക്കു കൂട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. സിൽവി​യു​ടെ അമ്മയ്‌ക്ക്‌ ഒരു ജോലി കിട്ടു​ന്ന​തി​നും പെൺകു​ട്ടി​കൾ സ്‌കൂ​ളിൽ പോകു​ന്ന​തി​നു​മുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ അദ്ദേഹം ചെയ്‌തു​കൊ​ടു​ത്തു. പിന്നീട്‌, സിൽവി ജോലി തേടി ടാമ്പ​റെ​യി​ലേക്കു പോയി. അവി​ടെ​വ​ച്ചാ​ണു ഞങ്ങൾ കണ്ടുമു​ട്ടി​യത്‌.

എന്റെ ജീവി​തത്തെ മാററി​മ​റിച്ച ഒരു സായാഹ്നം

1928-ൽ സിൽവി എന്റെ പ്രതി​ശ്രു​ത​വ​ധു​വാ​യി​ത്തീർന്നു. കാലെ വെസാ​ന്റോ​യെ​യും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കുടും​ബ​ത്തെ​യും സന്ദർശി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ ഒരു ദിവസം പോറി​യി​ലേക്കു യാത്ര ചെയ്‌തു. മററു യാതൊ​രു സംഭവ​വും എന്റെ ജീവി​തത്തെ അത്ര നിർണാ​യ​ക​മാ​യി ബാധി​ച്ചി​ട്ടില്ല. കാലെ ഓട്ടപ്പ​ന്ത​യ​ത്തി​നുള്ള കുതി​ര​കളെ വളർത്തു​ന്ന​യാ​ളും അത്തരം കുതി​ര​ക​ളു​ടെ ഒരു ഉടമസ്ഥ​നു​മാ​യി​രു​ന്നു, എന്നാൽ അദ്ദേഹം ആ ജോലി ഉപേക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹ​വും ഭാര്യ​യും ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സുവാർത്ത​യു​ടെ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള പ്രസാ​ധ​ക​രാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. “ഇപ്പോൾ ജീവി​ക്കുന്ന ദശലക്ഷങ്ങൾ ഒരിക്ക​ലും മരിക്കു​ക​യില്ല” എന്ന വാക്കുകൾ തന്റെ രണ്ടുനില വീടിന്റെ പുറ​മേ​യുള്ള ഭിത്തി​യിൽ പെയിൻറ്‌ ചെയ്യാൻ അദ്ദേഹം ആളുകളെ കൂലി​ക്കെ​ടു​ത്ത​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ 1990-ലെ വാർഷി​ക​പു​സ്‌തകം [ഇംഗ്ലീഷ്‌] വിവരി​ക്കു​ന്നു. വളരെ വേഗം പാഞ്ഞു​പോ​കുന്ന ട്രെയി​നു​ക​ളിൽനി​ന്നു​പോ​ലും എളുപ്പ​ത്തിൽ വായി​ക്കാൻ മാത്രം വലിപ്പമുള്ളതായി​രു​ന്നു ആ എഴുത്തു​കൾ.

അന്നു രാത്രി കാലെ​യും ഞാനും വെളു​ക്കു​വോ​ളം സംസാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. “എന്തു​കൊണ്ട്‌? എന്തു​കൊണ്ട്‌? എന്തു​കൊണ്ട്‌?” എന്നു ഞാൻ ചോദി​ച്ചു, കാലെ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു. ഞാൻ അക്ഷരാർഥ​ത്തിൽ ഒററരാ​ത്രി​കൊണ്ട്‌ അടിസ്ഥാന ബൈബിൾസ​ത്യ​ങ്ങൾ പഠി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. വിവിധ ഉപദേ​ശങ്ങൾ വിശദ​മാ​ക്കി​ത്തന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ഞാൻ എഴുതി​യെ​ടു​ത്തു. പിന്നീട്‌ ഞാൻ വീട്ടിൽ മടങ്ങി​യെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ഒരു നോട്ട്‌ബു​ക്കെ​ടുത്ത്‌ ആ വാക്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം പദാനു​പദം എഴുതി. കാരണം എനിക്കു ബൈബിൾ പരിചി​ത​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. ജോലി ചെയ്‌തി​രുന്ന കെട്ടി​ട​നിർമാണ സ്ഥലത്തു​ള്ള​വ​രോ​ടു സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കാൻ ഈ നോട്ട്‌ബുക്ക്‌ ഞാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു. വ്യാജ​മ​ത​ത്തി​ന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​കളെ തുറന്നു​കാ​ട്ടവേ, കാലെ​യു​ടെ ഈ വാക്കുകൾ ഞാൻതന്നെ സ്വയം ആവർത്തി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു: “കൂട്ടരേ, നിങ്ങൾ യഥാർഥ​ത്തിൽ വഞ്ചിക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു!”

30-ഓളം ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​കൾ യോഗങ്ങൾ നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രുന്ന ടെമ്പ​റെ​യി​ലുള്ള ഒരു കൊച്ചു വീടിന്റെ അഡ്രസ്സ്‌ കാലെ എനിക്കു തന്നു. ആ വീടിന്റെ ഉടമയായ ആൻഡേ​ഴ്‌സൺ സഹോ​ദ​രന്റെ അടുത്ത്‌ വാതി​ലി​നു സമീപ​മുള്ള ഒരു കോണിൽ ഞാൻ കൂനി​ക്കൂ​ടി ഇരിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ യോഗ​ഹാ​ജർ മിക്കവാ​റും ക്രമമി​ല്ലാ​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നു, എന്നാൽ പ്രാർഥന സഹായ​ക​മാ​യി. ജോലി​യിൽ സാരമായ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഒരു സമയത്തു ഞാൻ ഇങ്ങനെ പ്രാർഥി​ച്ചു: “ദയവായി ദൈവമേ, ഈ പ്രയാ​സങ്ങൾ തരണം ചെയ്യാൻ അങ്ങ്‌ എന്നെ സഹായി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ എല്ലാ യോഗ​ത്തി​നും സംബന്ധി​ക്കാ​മെന്നു ഞാൻ വാക്കു തരുന്നു.” എന്നാൽ കാര്യങ്ങൾ ഏറെ വഷളാ​കു​ക​യാ​ണു ചെയ്‌തത്‌. അപ്പോൾ യഹോ​വ​യു​ടെ മുമ്പാകെ ഞാൻ വ്യവസ്ഥകൾ വയ്‌ക്കു​ക​യാ​ണെന്നു ഞാൻ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. അതു​കൊണ്ട്‌, “എന്തു സംഭവി​ച്ചാ​ലും, എല്ലാ യോഗ​ത്തി​നും സംബന്ധി​ക്കാ​മെന്നു ഞാൻ വാക്കു തരുന്നു” എന്നായി എന്റെ പ്രാർഥന. അപ്പോൾ എന്റെ വിഷമ​തകൾ കുറഞ്ഞു, ഞാൻ യോഗ​ങ്ങൾക്കു ക്രമമുള്ള ഒരുവ​നാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെയ്‌തു.—1 യോഹ​ന്നാൻ 5:14.

പ്രാരംഭ വർഷങ്ങ​ളി​ലെ ഞങ്ങളുടെ ശുശ്രൂഷ

1929-ൽ ഞാനും സിൽവി​യും വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി. 1934-ൽ ജലസ്‌നാ​പ​ന​ത്താൽ ഞങ്ങൾ രണ്ടു​പേ​രും യഹോ​വ​ക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ സമർപ്പ​ണത്തെ പ്രതീ​ക​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഒരു ഫോ​ണോ​ഗ്രാ​ഫും റെക്കോർഡു​ക​ളും ആളുക​ളു​ടെ വീടു​തോ​റും കൊണ്ടു​പോ​യി, സൗജന്യ​മാ​യി ഒരു ബൈബിൾ പ്രസംഗം ഞങ്ങൾ അവതരി​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ​യെന്നു വിനയ​പു​ര​സ്സരം ചോദി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആ നാളു​ക​ളിൽ ഞങ്ങളുടെ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌. പലപ്പോ​ഴും ആളുകൾ ഞങ്ങളെ സത്വരം സ്വാഗതം ചെയ്‌തു, ശബ്ദലേ​ഖനം ചെയ്‌ത പ്രസംഗം ശ്രദ്ധി​ച്ച​ശേഷം അവർ സംഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ പങ്കു​ചേ​രു​ക​യും ഞങ്ങളുടെ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു.

അധികാ​രി​ക​ളു​ടെ അനുവാ​ദ​ത്തോ​ടെ ഞങ്ങൾ ഇതേ ബൈബിൾ പ്രസം​ഗങ്ങൾ ആംപ്ലി​ഫയർ മുഖാ​ന്തരം പാർക്കു​ക​ളിൽ കേൾപ്പി​ച്ചു. അവയുടെ സമീപ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു മേൽക്കൂ​ര​യു​മാ​യോ ചിമ്മി​നി​യു​ടെ മുകൾഭാ​ഗ​വു​മാ​യോ ഞങ്ങൾ ഉച്ചഭാ​ഷി​ണി ബന്ധിപ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. മററു ചില സമയങ്ങ​ളിൽ പട്ടണത്തി​ലെ ആളുകൾ വലിയ കൂട്ടങ്ങ​ളാ​യി കൂടി​വ​ന്നി​രുന്ന തടാക​ക്ക​ര​യിൽ ഞങ്ങൾ അവ കേൾപ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ ഒരു ബോട്ടിൽ ആംപ്ലി​ഫ​യ​റു​കൾ എടുത്തു​വെച്ച്‌ തീരത്തി​ന​ടു​ത്തു​കൂ​ടി സാവധാ​നം തുഴഞ്ഞു​പോ​യി​രു​ന്നു. ഞായറാ​ഴ്‌ച​ക​ളിൽ ഞങ്ങളുടെ വിലപ്പെട്ട ആംപ്ലി​ഫ​യ​റു​ക​ളും ധാരാളം സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളും കൊണ്ട്‌ പ്രചര​ണ​പ​രി​പാ​ടി​ക്കാ​യി ഞങ്ങൾ ബസിൽ ഗ്രാമ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു യാത്ര ചെയ്‌തി​രു​ന്നു.

ഒരു മാററം ഞങ്ങളുടെ വിശ്വാ​സത്തെ പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്നു

1938-ൽ ഒരു പയനിയർ എന്ന നിലയിൽ ഞാൻ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ പ്രവേ​ശി​ച്ചു, എന്നാൽ ചുടി​ഷ്ടിക ഉണ്ടാക്കുന്ന ഒരാളാ​യി ഞാൻ ജോലി തുടരു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഇപ്പോൾ സർക്കിട്ട്‌ മേൽവി​ചാ​രകൻ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന സഞ്ചാര​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​നാ​യി​ത്തീ​രാ​നുള്ള ക്ഷണം അടുത്തു​വന്ന വസന്തത്തിൽ സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സിൽനിന്ന്‌ എനിക്കു ലഭിച്ചു. ക്ഷണം സ്വീക​രി​ക്കുക എന്നത്‌ എളുപ്പ​മുള്ള ഒരു കാര്യ​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു, കാരണം ടാമ്പ​റെ​യി​ലെ ഞങ്ങളുടെ സഭയോ​ടൊ​ത്തു പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നത്‌ ഞാൻ ഇഷ്ടപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. കൂടാതെ ഞങ്ങൾക്കു സ്വന്തമാ​യൊ​രു വീടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ സ്‌കൂൾ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സം തുടങ്ങാ​റാ​യി​രുന്ന ആറു വയസ്സുള്ള ആർട്ടോ എന്ന മകൻ ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; ഇനിയും സിൽവി ഒരു കടയിലെ സെയിൽസ്‌ ക്ലെർക്കാ​യുള്ള അവളുടെ ജോലി ആസ്വദി​ച്ചി​രു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഒന്നിച്ചി​രുന്ന്‌ ചർച്ച​ചെ​യ്‌ത​ശേഷം രാജ്യ​സേ​വ​ന​ത്തി​ന്റെ കൂടു​ത​ലായ ഈ പദവി ഞാൻ സ്വീക​രി​ച്ചു.—മത്തായി 6:33.

അപ്പോൾ ദുഷ്‌ക​ര​മായ മറെറാ​രു കാലഘട്ടം ആരംഭി​ച്ചു. സോവ്യ​ററ്‌ സേനകൾ ഫിൻലൻഡി​ലേക്കു മാർച്ചു​ചെ​യ്‌ത​പ്പോൾ 1939 നവംബർ 30-ന്‌ യുദ്ധം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെട്ടു. ശൈത്യ​കാല യുദ്ധം എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെട്ട ഈ യുദ്ധം 1940 മാർച്ച്‌വരെ നീണ്ടു​നി​ന്നു. അപ്പോൾ ഫിൻലൻഡിന്‌ ഒരു സമാധാന ഉടമ്പടി​യിൽ ഒപ്പി​ടേ​ണ്ട​താ​യി വന്നു. പ്രകൃ​തി​പോ​ലും യുദ്ധത്തി​നു പുറ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി തോന്നി, കാരണം എനിക്ക്‌ ഓർമി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന ഏററവും തണുപ്പുള്ള ശൈത്യ​കാ​ലം അതായി​രു​ന്നു. താപനില പൂജ്യ​ത്തി​നും താഴെ 30° സെൻറി​ഗ്രേ​ഡി​ലേക്കു താണ സമയങ്ങ​ളിൽ സഭകൾതോ​റും ഞാൻ സഞ്ചരി​ച്ചത്‌ സൈക്കി​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു!

ഫിൻലൻഡി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ പ്രവർത്തനം 1940-ൽ നിരോ​ധി​ക്ക​പ്പെട്ടു. അതിനു​ശേഷം, ഫിൻലൻഡി​ലെ ഒട്ടനവധി ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രായ സാക്ഷി​കളെ തടവി​ലാ​ക്കു​ക​യും മനുഷ്യ​ത്വ​ര​ഹി​ത​മായ അവസ്ഥക​ളിൽ അവിടെ കഴിയാൻ നിർബ​ന്ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു​ട​നീ​ളം, അതായത്‌ 1939 മുതൽ 1945 വരെ, സഭകളെ സേവി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ ഞാൻ കൃതജ്ഞ​ത​യു​ള്ള​വ​നാണ്‌. സിൽവി​യേ​യും ആർട്ടോ​യേ​യും വിട്ട്‌ മാസങ്ങ​ളോ​ളം അടുപ്പിച്ച്‌ ദൂരെ​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നതു മിക്ക​പ്പോ​ഴും ആവശ്യ​മാ​യി വന്നു. മാത്രമല്ല, നിയമ​വി​രു​ദ്ധ​മായ ഒരു പ്രവർത്ത​ന​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ അറസ്‌ററു ചെയ്യ​പ്പെ​ടു​മെന്ന നിരന്തര ഭീഷണി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു സ്യൂട്ട്‌കെ​യ്‌സും ഒരു ബാഗു നിറയെ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളും ഫോ​ണോ​ഗ്രാ​ഫും റെക്കോർഡു​ക​ളും ലോഡു ചെയ്‌ത ഒരു സൈക്കി​ളിൽ ഞാൻ യാത്ര ചെയ്യു​ന്നത്‌ ഒരു വിചിത്ര കാഴ്‌ച​യാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കണം. അറസ്‌ററു ചെയ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​പക്ഷം, റഷ്യാ​ക്കാർക്കു വേണ്ടി ചാരവൃ​ത്തി ചെയ്യുന്ന ഒരു നിരീക്ഷണ പാരച്ച്യൂട്ട്‌ സൈനി​കനല്ല എന്നു തെളി​യി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു ഈ ഫോ​ണോ​ഗ്രാഫ്‌ റെക്കോർഡു​കൾ ഞാൻ കൊണ്ടു​ന​ട​ന്നത്‌. നിങ്ങൾക്കൂ​ഹി​ക്കാ​വു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഞാനൊ​രു പാരച്ച്യൂട്ട്‌ സൈനി​ക​നാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ചാട്ടത്തി​നി​ട​യിൽ റെക്കോർഡു​കൾ തകർന്നു​പോ​കു​മെന്ന്‌ എനിക്കു വാദി​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഒരു ചാര​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു മുന്നറി​യി​പ്പു ലഭിച്ചി​രുന്ന ഒരു അയൽപ്ര​ദേശം സന്ദർശി​ക്കവേ, സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഒരു കുടും​ബം ഞാൻ ഒരു ചാരനാ​ണെന്ന്‌ തെററി​ദ്ധ​രി​ച്ചു. ശൈത്യ​കാ​ലത്തെ കൂരി​രു​ട്ടുള്ള ഒരു രാത്രി​യിൽ ഞാൻ അവരുടെ വാതി​ലിൽ മുട്ടി, എന്നാൽ വാതിൽ തുറക്കാൻ അവർക്കു വളരെ ഭയമാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ആ രാത്രി ഞാൻ ഒരു വൈ​ക്കോൽപ്പു​ര​യിൽ ചെലവ​ഴി​ച്ചു. തണുപ്പ​ക​റ​റാൻ വൈ​ക്കോൽക്കൊ​ണ്ടു ഞാൻ എന്നെത്തന്നെ മൂടി. അടുത്ത ദിവസം രാവിലെ തെററി​ദ്ധാ​രണ മാറി, പിന്നീ​ടുള്ള എന്റെ സന്ദർശ​ന​സ​മ​യ​ത്തെ​ല്ലാം ആ ഭവനത്തി​ലെ അംഗങ്ങൾ എന്നോട്‌ അനിത​ര​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ ആതിഥ്യം കാണിച്ചു എന്നു ഞാൻ പറയേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു!

യുദ്ധവർഷ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം യോഹാ​ന്നസ്‌ കോസ്‌ക്കി​നെൻ സഹോ​ദ​ര​നും ഞാനും മാത്രമേ ഫിൻലൻഡി​ന്റെ മധ്യഭാ​ഗ​ത്തും വടക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​മുള്ള സഭകളെ സേവി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ഞങ്ങൾ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും ഏതാണ്ട്‌ 600 കിലോ​മീ​ററർ ദൈർഘ്യ​മുള്ള വലിയ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ ചുമത​ല​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾക്ക്‌ അനവധി സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു, അതു​കൊണ്ട്‌ ഓരോ സഭയി​ലും രണ്ടോ മൂന്നോ ദിവസങ്ങൾ മാത്രം ചെലവ​ഴി​ക്കാ​നേ ഞങ്ങൾക്കു കഴിഞ്ഞു​ള്ളൂ. ട്രെയി​നു​കൾ അപൂർവ​മാ​യേ സമയത്തി​നോ​ടി​യു​ള്ളൂ, ബസുകൾ വളരെ ചുരു​ക്ക​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവ ആളുക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു തിങ്ങി​നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഞങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യസ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ എത്തുന്ന​തു​തന്നെ ഒരു അത്ഭുത​മാ​യി​രു​ന്നു.

കഷ്ടിച്ചുള്ള രക്ഷപെ​ട​ലു​കൾ

ശീതകാല യുദ്ധത്തി​ന്റെ പ്രാരം​ഭ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലൊ​രി​ക്കൽ സഭകൾക്കു വിതരണം ചെയ്യു​ന്ന​തി​നാ​യി എന്നോ​ടൊ​പ്പം ട്രെയി​നിൽ കൊണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തി​നു ഹെൽസി​ങ്കി​യി​ലുള്ള ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സിൽ പോയി നിരോ​ധി​ക്ക​പ്പെട്ട സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ള​ട​ങ്ങിയ ഭാര​മേ​റിയ നാലു കാർട്ട​ണു​കൾ ഞാൻ എടുത്തു. റീഹി​മക്കി റെയിൽവേ സ്‌റേ​റ​ഷ​നിൽ എത്തിയ​പ്പോൾ യുദ്ധ​സൈറൺ മുഴങ്ങി. ട്രെയി​നി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പട്ടാള​ക്കാർ തങ്ങളുടെ ശൈത്യ​കാല വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ടു​ത്ത​ണി​ഞ്ഞു, വേഗം​തന്നെ ട്രെയിൻ വിട്ടു സ്‌റേ​റ​ഷ​നെ​തി​രെ​യുള്ള വിജന​മായ ഒരു വയലി​ലേക്കു പോകാൻ യാത്ര​ക്കാ​രോട്‌ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു.

എന്റെ കാർട്ട​ണു​ക​ളു​ടെ പ്രാധാ​ന്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അവ കൂടെ കൊണ്ടു​പോ​കാൻ ഞാൻ പട്ടാള​ക്കാ​രോട്‌ അഭ്യർഥി​ച്ചു. അവരിൽ നാലു​പേർ ഓരോ​രു​ത്ത​രും ഓരോ കാർട്ട​ണു​കൾ വീതം എടുത്തു. മഞ്ഞുമൂ​ടി​ക്കി​ടന്ന വയലി​ലൂ​ടെ ഞങ്ങൾ ഏതാണ്ട്‌ 200 മീററർ ഓടി. ഞങ്ങൾ നിലത്തു കിടന്നു, ആരോ എന്നോട്‌ ഇങ്ങനെ വിളിച്ചു പറഞ്ഞു: “ഹേയ്‌ സിവി​ലി​യൻ, ഒട്ടും അനങ്ങരുത്‌! എന്തെങ്കി​ലും അനക്കം കണ്ടാൽ ബോംബർ വിമാ​നങ്ങൾ നമ്മു​ടെ​മേൽ ബോംബു വർഷി​ക്കും.” ജിജ്ഞാസ അടക്കാ​നാ​വാ​തെ മുഖം മെല്ലെ ചരിച്ച്‌ ഞാൻ ആകാശ​ത്തേക്കു നോക്കി. ഞാൻ അവിടെ 28 വിമാ​നങ്ങൾ എണ്ണി!

ബോം​ബു​കൾ പൊട്ടി​യ​തു​കൊണ്ട്‌ പെട്ടെന്നു നിലം കുലുങ്ങി. സ്‌റേ​റ​ഷ​നിൽ ബോം​ബി​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഞങ്ങൾ വന്ന ട്രെയി​നിൽ ബോംബു വന്നുപതിച്ചു. തകർന്ന ട്രെയി​നും വളഞ്ഞൊ​ടിഞ്ഞ പാളങ്ങ​ളും എത്ര വിരൂ​പ​മായ കാഴ്‌ച​യാ​യി​രു​ന്നു! അടുത്ത പ്രഭാ​ത​ത്തിൽ കാർട്ട​ണു​ക​ളും കൊണ്ടുള്ള എന്റെ യാത്ര തുടരാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു, പട്ടാള​ക്കാർ മറെറാ​രു ട്രെയി​നി​ലും പുറ​പ്പെട്ടു. യുദ്ധത്തി​നു​ശേഷം അവരി​ലൊ​രാൾ ഒരു സാക്ഷി​യാ​യി​ത്തീർന്നു. കാർട്ട​ണു​ക​ളു​മാ​യി വന്ന അസാധാ​ര​ണ​ത്വം തോന്നിച്ച സിവി​ലി​യ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പട്ടാള​ക്കാർ പിന്നീടു സംസാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി അദ്ദേഹം എന്നോടു പറഞ്ഞു.

കുറെ കാലത്തി​നു​ശേഷം, ഫിൻലൻഡി​ന്റെ വടക്കുള്ള റോവ​നി​യ​മി​യി​ലെ ചെറിയ സഭയെ സേവി​ക്കാൻ യാത്ര ചെയ്യു​ക​യാ​യി​രുന്ന കോസ്‌ക്കി​നെൻ സഹോ​ദരൻ ട്രെയി​നിൽനിന്ന്‌ ഇറങ്ങു​ന്ന​തി​നു മുമ്പായി അറസ്‌ററു ചെയ്യ​പ്പെട്ടു. അദ്ദേഹത്തെ ജയിലി​ലാ​ക്കി, അവി​ടെ​വെച്ച്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു വളരെ മോശ​മായ പെരു​മാ​റ​റ​മാ​ണു ലഭിച്ചത്‌. അതേ സഭയെ​ത്തന്നെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള എന്റെ ഊഴമാ​യ​പ്പോൾ കൊയ്‌വു എന്ന ചെറി​യൊ​രു സ്‌റേ​റ​ഷ​നിൽ ഇറങ്ങാൻ ഞാൻ ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ചെയ്‌തു. ഒരു പാൽവ​ണ്ടി​യിൽ ശേഷിച്ച ദൂരം യാത്ര ചെയ്യാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ഹെൽമി പല്ലാരി എന്ന സഹോ​ദരി എനിക്കു ചെയ്‌തു​തന്നു. റോവ​നി​യമി സഭയിൽ ഞാൻ നടത്തിയ സന്ദർശനം ഒരു വിജയ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, തിരി​ച്ചു​പോ​രു​മ്പോൾ എനിക്കു കുഴപ്പം നേരിട്ടു.

സ്‌റേ​റ​ഷ​നി​ലേ​ക്കുള്ള മാർഗ​മ​ധ്യേ ഞാനും എന്റെ സ്‌നേ​ഹി​ത​നും, കടന്നു​പോ​കുന്ന എല്ലാവ​രു​ടെ​യും രേഖകൾ പരി​ശോ​ധി​ക്കുന്ന രണ്ടു സൈനിക ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻമാ​രെ എതിർപ്പെട്ടു. ഞാൻ പറഞ്ഞു, “അവരെ നോക്ക​രുത്‌. മുന്നോ​ട്ടു​തന്നെ നോക്കുക.” അവർ അവിടെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല എന്നതു​പോ​ലെ ഞങ്ങൾ അവരുടെ ഇടയി​ലൂ​ടെ നടന്നു​പോ​യി. അപ്പോൾ അവർ ഞങ്ങളെ പിന്തു​ട​രാൻ തുടങ്ങി. ഒടുവിൽ റെയിൽവേ സ്‌റേ​റ​ഷ​നിൽ ആൾക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യിൽ മറഞ്ഞ്‌ എനിക്ക്‌ അവരെ ഒഴിവാ​ക്കാ​നും നീങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടി​രുന്ന ഒരു ട്രെയി​നിൽ കയറി​പ്പ​റ​റാ​നും കഴിഞ്ഞു. ആ നാളു​ക​ളിൽ സഞ്ചാര​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യി​ലെ ആശ്ചര്യാ​വേ​ശ​ങ്ങൾക്കു യാതൊ​രു കുറവും ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല!

ഒരിക്കൽ നിർബ​ന്ധിത സൈനി​ക​സേ​വ​ന​ത്തിന്‌ ആളുകളെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കുന്ന ഒരു വിഭാ​ഗ​ത്തി​ലേക്കു എന്നെ അറസ്‌ററു ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. യുദ്ധനി​ര​യി​ലേക്ക്‌ എന്നെ അയയ്‌ക്കുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു ഉദ്ദേശ്യം. എന്നാൽ ഫോൺ ശബ്ദിച്ച​പ്പോൾ എന്നെ ഇൻറർവ്യൂ ചെയ്യാ​നി​രുന്ന പട്ടാള ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ മറുപടി പറഞ്ഞു. മറുത​ല​യ്‌ക്കലെ ശബ്ദം ഇങ്ങനെ ഗർജി​ക്കു​ന്ന​താ​യി എനിക്കു കേൾക്കാൻ കഴിഞ്ഞു: “ഒന്നിനും കൊള്ളാത്ത ഈ രോഗം ബാധിച്ച മനുഷ്യ​രെ നിങ്ങൾ എന്തിനാണ്‌ ഇങ്ങോട്ട്‌ അയയ്‌ക്കു​ന്നത്‌? അവരെ തിരി​ച്ച​യ​യ്‌ക്കു​കയേ മാർഗ​മു​ള്ളൂ. പണി​യെ​ടു​ക്കാൻ കെൽപ്പുള്ള മനുഷ്യ​രെ​യാ​ണു ഞങ്ങൾക്കു വേണ്ടത്‌!” ഏതായാ​ലും എന്റെ ഒരു രോഗ​പ്ര​ശ്‌നം വിശദ​മാ​ക്കിയ ഒരു മെഡിക്കൽ സർട്ടി​ഫി​ക്ക​ററ്‌ എന്റെ പക്കലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌ അനു​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി. ഞാനതു കാണി​ച്ച​പ്പോൾ എന്നെ പോകാൻ അനുവ​ദി​ച്ചു, അങ്ങനെ സഭകൾതോ​റും എന്റെ പ്രവർത്തനം നിർവി​ഘ്‌നം തുടരാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു!

ഒരു വിചാ​ര​ണ​യിൽ സഹായി​ക്കു​ന്നു

തുടർന്നും യുദ്ധ​ഭ്രാന്ത്‌ കൊടും​പി​രി കൊണ്ടി​രു​ന്നു, എന്റെ സ്‌നേ​ഹി​ത​നായ ആഹ്‌തി ലാസ്‌ററ അറസ്‌ററു ചെയ്യ​പ്പെട്ടു. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യ എന്നെ വിളിച്ചു. അവരുടെ വീട്ടിൽ ചെന്ന ഞാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പേപ്പറു​കൾക്കി​ട​യിൽ പ്രാ​ദേ​ശിക പൊലീ​സിൽനി​ന്നുള്ള ഒരു രേഖ കണ്ടെത്തി, നഗരത്തി​ലെ പൊതു പാർക്കു​ക​ളിൽ റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത പ്രസം​ഗങ്ങൾ അവതരി​പ്പി​ക്കാ​നുള്ള അനുവാ​ദം നൽകു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ആ രേഖയു​മാ​യി ഞങ്ങൾ കോട​തി​യിൽ എത്തി. അവർ കുററാ​രോ​പണം വായി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​ശേഷം ഞാൻ ഈ പ്രമാണം ലാസ്‌ററ സഹോ​ദ​രനു നൽകി. ഒരു ഫോ​ണോ​ഗ്രാ​ഫും റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത നിരവധി ബൈബിൾ പ്രസം​ഗ​ങ്ങ​ളും കോട​തി​ക്കു കേൾക്കാൻ വേണ്ടി ജഡ്‌ജി ഒരു പട്ടാള​ക്കാ​രൻവശം വരുത്തി​ച്ചു. പ്രസം​ഗ​ങ്ങ​ളോ​രോ​ന്നും ശ്രദ്ധി​ച്ച​ശേഷം പറയപ്പെട്ട കാര്യ​ത്തിൽ അനുചി​ത​മാ​യി എന്തെങ്കി​ലും ഉള്ളതായി താൻ കാണു​ന്നി​ല്ലെന്നു ജഡ്‌ജി പറഞ്ഞു.

അതിനു​ശേ​ഷം ആഹ്‌തി​യെ​യും ഭാര്യ​യെ​യും എന്നെയും കോട​തി​യു​ടെ തീരു​മാ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി കാത്തി​രി​ക്കാ​നാ​യി ഒരു ഇടനാ​ഴി​യി​ലേ​ക്ക​യച്ചു. ഞങ്ങൾ അവിടെ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാത്തു​നി​ന്നു. ഒടുവിൽ ഇങ്ങനെ പറയുന്ന ഒരു ശബ്ദം ഞാൻ കേട്ടു: “പ്രതിയെ ദയവായി കോട​തി​മു​റി​യിൽ കയററുക.” ലാസ്‌ററ സഹോ​ദരൻ മോചി​ത​നാ​യി! ലാസ്‌ററ സഹോ​ദ​ര​നും സഹോ​ദ​രി​യും പ്രാ​ദേ​ശിക സഭയിലെ അവരുടെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ഞാൻ സഞ്ചാര​വേ​ല​യി​ലെ എന്റെ പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​ലു​മാ​യി തുടർന്ന​പ്പോൾ യഹോ​വ​യോ​ടുള്ള നന്ദിയാൽ ഞങ്ങളുടെ ഹൃദയം വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ നിറഞ്ഞി​രു​ന്നു.

യുദ്ധം അവസാ​നി​ക്കു​ന്നു—ഞങ്ങളുടെ സേവനം തുടരു​ന്നു

യുദ്ധം അവസാ​നി​ച്ച​പ്പോൾ ഞങ്ങളുടെ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തിൻമേ​ലുള്ള നിരോ​ധനം നീക്കം ചെയ്യ​പ്പെട്ടു, സഹോ​ദ​രങ്ങൾ തടവിൽനി​ന്നു വിമു​ക്ത​രാ​ക്ക​പ്പെട്ടു. രാജ്യ​വേ​ല​യി​ലും തങ്ങളുടെ ഭർത്താ​ക്കൻമാ​രെ പിന്താ​ങ്ങു​ന്ന​തി​ലും ക്രിസ്‌തീയ സഹോ​ദ​രി​മാർ വഹിച്ചി​ട്ടുള്ള പങ്ക്‌ അനേക വർഷങ്ങ​ളി​ലെ എന്റെ സേവന​കാ​ലത്ത്‌ എന്നിൽ ആഴമായ മതിപ്പു​ള​വാ​ക്കി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. സിൽവി​യു​ടെ ത്യാഗ​ങ്ങ​ളോ​ടും പിന്തു​ണ​യോ​ടും ഞാൻ പ്രത്യേ​കി​ച്ചും നന്ദിയു​ള്ള​വ​നാണ്‌. അതിന്റെ ഫലമായി നിർവി​ഘ്‌നം 33 വർഷ​ത്തോ​ളം സഞ്ചാര​വേ​ല​യിൽ തുടരാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു, പിന്നീട്‌ ഒരു പ്രത്യേക പയനിയർ എന്ന നിലയിൽ സേവി​ക്കാ​നും.

സ്‌കൂൾ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സം പൂർത്തി​യാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ പയനി​യ​റിങ്‌ തുടങ്ങാ​നും ഇംഗ്ലീഷ്‌ പഠിക്കാ​നും ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ വാച്ച്‌ടവർ ഗിലെ​യാദ്‌ ബൈബിൾ സ്‌കൂ​ളിൽ സംബന്ധി​ക്കാ​നും ഞാനും സിൽവി​യും ആർട്ടോ​യെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. 1953-ൽ അവൻ ഗിലെ​യാ​ദിൽനി​ന്നു ബിരുദം നേടി. പിന്നീട്‌ അവൻ ആവയെ വിവാഹം കഴിച്ചു. സർക്കിട്ട്‌ വേലയും ബെഥേൽ സേവന​വും പ്രത്യേക പയനി​യ​റി​ങ്ങും ഉൾപ്പെടെ അവർ രണ്ടു​പേ​രും മുഴു​സമയ സേവന​ത്തി​ലെ വിവിധ മണ്ഡലങ്ങ​ളിൽ പ്രവർത്തി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. 1988-ൽ സിൽവി​യു​ടെ​യും എന്റെയും പരിപാ​ല​ന​ത്തിൽ സഹായി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ താമസി​ച്ചി​രുന്ന പട്ടണമായ ടാമ്പ​റെ​യി​ലേക്ക്‌ അവർ മാറി​പ്പാർത്തു, പ്രത്യേക പയനി​യർമാർ എന്നനി​ല​യി​ലുള്ള സേവനം തുടർന്നു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ.

ഞാനും സിൽവി​യും ധന്യവും അനുഗൃ​ഹീ​ത​വു​മായ ഒരു ജീവിതം ആസ്വദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇപ്പോൾ ഞങ്ങളുടെ ശക്തി വളരെ​യ​ധി​കം കുറഞ്ഞു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഞങ്ങൾക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മേ​കാൻ ധാരാളം ഓർമ​ക​ളുണ്ട്‌. ഞങ്ങൾ കണ്ടിരി​ക്കുന്ന വളർച്ച​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചിന്തി​ക്കു​ന്നത്‌ ഏററവും പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​മാണ്‌. 1939-ൽ ഞാൻ സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾ ഫിൻലൻഡിൽ 865 രാജ്യ​പ്ര​സാ​ധ​ക​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, എന്നാൽ ഇപ്പോൾ 18,000-ത്തിലധി​ക​മുണ്ട്‌!

1938-ൽ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂഷ തുടങ്ങി​വ​ച്ച​പ്പോൾ, 55 വർഷങ്ങൾക്കു​ശേഷം ഇപ്പോ​ഴും അതിൽ ഒരു പങ്ക്‌ ആസ്വദി​ക്കു​മെന്നു ഞാനറി​ഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല. പ്രായ​മേ​റി​വ​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും യഹോ​വ​യു​ടെ ബലത്തിൽ ഞങ്ങൾ തുടരു​ന്നു. ഞങ്ങളുടെ വാഗ്‌ദ​ത്ത​പ്ര​തി​ഫ​ല​ത്തി​നാ​യി മുന്നി​ലേക്കു നോക്കി​പ്പാർത്തു​കൊണ്ട്‌. സങ്കീർത്ത​ന​ക്കാ​രന്റെ പിൻവ​രുന്ന വാക്കു​ക​ളിൽ ഞങ്ങൾ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നു: “യഹോവ നല്ലവന​ല്ലോ, അവന്റെ ദയ എന്നേക്കു​മു​ള്ളതു; അവന്റെ വിശ്വ​സ്‌തത തലമു​റ​ത​ല​മു​റ​യാ​യും ഇരിക്കു​ന്നു.”—സങ്കീർത്തനം 100:5.

[21-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

1934-ൽ ലെയോ കല്ലി​യോ​യും സിൽവി കല്ലി​യോ​യും യഹോ​വ​ക്കുള്ള തങ്ങളുടെ സമർപ്പണം പ്രതീ​ക​പ്പെ​ടു​ത്തി

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ലെയോയുടെയും സിൽവി​യു​ടെ​യും അടുത്ത​കാ​ലത്തെ ഒരു ചിത്രം, അവർ സമർപ്പിത സേവന​ത്തി​ന്റെ 60-ാം വർഷ​ത്തോ​ട​ടു​ക്കു​ന്നു