14 ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਔਰਤ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ,+
ਪਰ ਮੂਰਖ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਹੱਥੀਂ ਢਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
2 ਖਰੇ ਰਾਹ ʼਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਡਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਟੇਢੀ ਚਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁੱਛ ਸਮਝਦਾ ਹੈ।
3 ਮੂਰਖ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਹੰਕਾਰ ਦੀ ਛਿਟੀ ਹੈ,
ਪਰ ਬੁੱਧੀਮਾਨਾਂ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਗੇ।
4 ਜਿੱਥੇ ਪਸ਼ੂ ਨਾ ਹੋਣ, ਉੱਥੇ ਖੁਰਲੀ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,
ਪਰ ਬਲਦ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸਦਕਾ ਬਹੁਤੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
5 ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਗਵਾਹ ਝੂਠ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦਾ,
ਪਰ ਝੂਠਾ ਗਵਾਹ ਗੱਲ-ਗੱਲ ʼਤੇ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ।+
6 ਮਖੌਲੀਆ ਬੁੱਧ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਨਹੀਂ,
ਪਰ ਸਮਝਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਸੌਖਿਆਂ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।+
7 ਮੂਰਖ ਆਦਮੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੀ ਰਹਿ
ਕਿਉਂਕਿ ਤੈਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।+
8 ਬੁੱਧ ਕਰਕੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਇਨਸਾਨ ਸਮਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ,
ਪਰ ਮੂਰਖ ਆਪਣੀ ਹੀ ਮੂਰਖਤਾ ਤੋਂ ਧੋਖਾ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।+
9 ਮੂਰਖ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਹਾਸੇ ਵਿਚ ਉਡਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ,+
ਪਰ ਨੇਕ ਲੋਕ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
10 ਦਿਲ ਆਪਣਾ ਦੁੱਖ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ
ਅਤੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਸ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।
11 ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਦਾ ਘਰ ਨਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ,+
ਪਰ ਨੇਕ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦਾ ਤੰਬੂ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ।
12 ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਹ ਹੈ ਜੋ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ,+
ਪਰ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਇਹ ਮੌਤ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।+
13 ਹੱਸਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਦਿਲ ਸ਼ਾਇਦ ਦੁਖੀ ਹੋਵੇ
ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸ਼ਾਇਦ ਗਮ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਵੇ।
14 ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਲ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਭੋਗੇਗਾ,+
ਪਰ ਚੰਗੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇਗਾ।+
15 ਭੋਲਾ ਹਰ ਗੱਲ ʼਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਇਨਸਾਨ ਹਰ ਕਦਮ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ।+
16 ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਚੁਕੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਮੂਰਖ ਲਾਪਰਵਾਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ʼਤੇ ਹੱਦੋਂ ਵੱਧ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
17 ਜਿਹੜਾ ਛੇਤੀ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਉਹ ਮੂਰਖਤਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ,+
ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਸੋਚ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ, ਉਸ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
18 ਭੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਰਸੇ ਵਿਚ ਮੂਰਖਤਾ ਮਿਲੇਗੀ,
ਪਰ ਹੁਸ਼ਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁਕਟ ਪਹਿਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।+
19 ਬੁਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣਾ ਪਵੇਗਾ
ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਟ ਧਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦਰਾਂ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾਉਣਗੇ।
20 ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਵੀ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ,+
ਪਰ ਅਮੀਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।+
21 ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਨੂੰ ਤੁੱਛ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਾਪ ਕਰਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਗ਼ਰੀਬ ʼਤੇ ਤਰਸ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।+
22 ਕੀ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਘੜਨ ਵਾਲੇ ਭਟਕ ਨਹੀਂ ਜਾਣਗੇ?
ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਠਾਣੀ ਹੋਈ ਹੈ,
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਟੱਲ ਪਿਆਰ ਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਿਭਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।+
23 ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਗੱਲਾਂ ਮਾਰਨ ਨਾਲ ਤੰਗੀ ਆ ਘੇਰਦੀ ਹੈ।+
24 ਬੁੱਧੀਮਾਨਾਂ ਦਾ ਤਾਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਹੈ,
ਪਰ ਮੂਰਖ ਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।+
25 ਸੱਚਾ ਗਵਾਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ,
ਪਰ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਗੱਲ-ਗੱਲ ʼਤੇ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ।
26 ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਡਰ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਉਸ ʼਤੇ ਪੱਕਾ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ+
ਅਤੇ ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪਨਾਹ ਹੋਵੇਗਾ।+
27 ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਡਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਚਸ਼ਮਾ ਹੈ
ਜੋ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਫੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
28 ਵੱਡੀ ਪਰਜਾ ਇਕ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,+
ਪਰ ਪਰਜਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਾਕਮ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
29 ਜਿਹੜਾ ਛੇਤੀ ਕ੍ਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ,+
ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਝੱਟ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੂਰਖਤਾਈ ਦਿਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।+
30 ਸ਼ਾਂਤ ਮਨ ਸਰੀਰ ਦਾ ਜੀਉਣ ਹੈ,
ਪਰ ਈਰਖਾ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।+
31 ਜਿਹੜਾ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਠੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਨੂੰ ਬੇਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ,+
ਪਰ ਗ਼ਰੀਬ ʼਤੇ ਤਰਸ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।+
32 ਦੁਸ਼ਟ ਆਪਣੀ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਕਰਕੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ,
ਪਰ ਧਰਮੀ ਖਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਪਨਾਹ ਪਾਵੇਗਾ।+
33 ਸਮਝਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਬੁੱਧ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ,+
ਪਰ ਇਹ ਮੂਰਖਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
34 ਸਹੀ ਕੰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਕੌਮ ਬੁਲੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,+
ਪਰ ਪਾਪ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
35 ਰਾਜਾ ਸਮਝਦਾਰੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸੇਵਕ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,+
ਪਰ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ʼਤੇ ਉਸ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਭੜਕਦਾ ਹੈ।+