පාඩම් අංක 3—කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ සිදුවීම් ගණනය කිරීම
බයිබල් දිනවලට අනුව කාලය ගණනය කිරීමක්ද, හෙබ්‍රෙව් සහ ග්‍රීක් ලියවිලි දෙකේම කැපීපෙනෙන සිදුවීම් කාලයට අනුව පෙළගැසී තිබෙන අන්දම ගැන සාකච්ඡාවක්ද මෙහි ඇතුළත්ය.
“උතුරු දිශාවේ රජු” සහ “දකුණු දිශාවේ රජු” පිළිබඳව දර්ශනය දානියෙල්ට ලබා දෙද්දී යෙහෝවාගේ දූතයා “නියම කාලය” යන යෙදුම කිහිප වතාවක්ම භාවිත කළේය. (දානි. 11:6, 27, 29, 35) යෙහෝවා තම අරමුණු නියමිත වේලාවටම ඉටු කරන කාලය නිවැරදිව සටහන් කරන්නෙකු බවට අඟවන ශුද්ධ ලියවිලි පද රාශිය අතුරින් එකකි මෙය. (ලූක් 21:24; 1 තෙස. 5:1, 2) කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ වැදගත් සිදුවීම් නියම ආකාරයකින් පෙළගැස්වීමට ඔහු තම වචනය වන බයිබලය තුළින් මඟ පෙන්වීම් කිහිපයක් සපයා ඇත. බයිබලයේ සිදුවීම් කාලයට අනුව පෙළගැසී ඇති අන්දම තේරුම්ගැනීම සම්බන්ධයෙන් සෑහෙන දියුණුවක් ලබා ඇත. පුරාවිද්‍යාඥයන් සහ වෙනත් අය කරන පර්යේෂණ මාර්ගයෙන් නොයෙක් ගැටලුසහගත දේවල් නිරාකරණය කර ඇත. ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බයිබල් වාර්තාවෙහි සඳහන් වැදගත් සිදුවීම් නිශ්චිතවම සිදු වූ අවස්ථා නිවැරදිව දැක්වීමට අපට හැකි වී තිබේ.—හිතෝ. 4:18.
2 අනුක්‍රමික හා පූර්ණ සංඛ්‍යා. කලින් පාඩමේදී (24 සහ 25 ඡේද) අනුක්‍රමික හා පූර්ණ සංඛ්‍යා අතර වෙනසක් ඇති බව අපි ඉගෙනගත්තෙමු. දින නියම කිරීමට භාවිත කරන නවීන ක්‍රමවලට එකඟව බයිබලයේ සඳහන් කාල පරිච්ඡේදයන් ගණනය කිරීමේදී මෙය මතක තබාගත යුතුය. නිදසුනකට බයිබලයේ ‘යූදාහි රජ වූ යෙහෝයාඛින් ගෙනයනු ලැබුවායින් පසු ගතවූ තිස්හත්වෙනි අවුරුද්දට’ යොමු දැක්වීමක් කර ඇත. මෙහිදී “තිස්හත්වෙනි” යන්න සැලකිය යුත්තේ අනුක්‍රමික සංඛ්‍යාවක් ලෙසිනි. පූර්ණ වර්ෂ 36ක් සහ (36වන වසරේ අවසානයේ සිට ගෙවී ගිය කාල පරිච්ඡේදය වන) මාස, සති හෝ දින කිහිපයක එකතුවක් ඉන් අදහස් කරයි.—යෙරෙ. 52:31, NW.
3 රාජ්‍ය වර්ෂ හා රජකමට පත් වූ වර්ෂ. යූදා සහ ඊශ්‍රායෙල් ආණ්ඩුවල රාජ්‍ය වාර්තා මෙන්ම බැබිලෝනිය සහ පර්සියාවේ රාජ්‍යවල සිදු වූ කාරණා බයිබලයෙහි සඳහන් වේ. මෙම රාජ්‍යවල් සතරෙහිම සිදු වූ දේවල් කාලයට අනුව නිවැරදිව පෙළගස්වන ලද්දේ රජවරුන් පාලනය කළ කාලයට අනුවය. තවද කාලයට අනුව සිදුවීම් පෙළගැස්වීමේ මෙම ක්‍රමයම බයිබලයෙහිද භාවිත කර ඇත. බොහෝ අවස්ථාවලදී උපුටා දක්වන ලද ලේඛනයෙහි නම බයිබලයෙහි සඳහන් වේ. නිදසුනකට ‘සලමොන්ගේ ක්‍රියා සඳහන් ඉතිහාස ග්‍රන්ථය’ සඳහන් කළ හැකිය. (1 රාජා 11:41, නව අනුවාදය) රජ කෙනෙකුගේ පාලන සමයට ඇතුළත් වන්නේ රජකමට පත් වූ වර්ෂයක කොටසක් සහ අනතුරුව පූර්ණ රාජ්‍ය වර්ෂ කිහිපයකි. රාජ්‍ය වර්ෂ වූයේ රජකම් කළ නිල වර්ෂ ගණනාවයි. ඒවා සාමාන්‍යයෙන් ගණනය කළේ නීසාන් මාසයේ සිට ඊළඟ නීසාන් මාසය දක්වාය. එනම් වසන්තයේ සිට ඊළඟ වසන්තය දක්වාය. රජ කෙනෙකු රජකමට පත් වූ විට, ඊළඟ නීසාන් මාසය දක්වා පවතින අතරමැදි මාස කිහිපය ගණන් ගනු ලැබුවේ ඔහුගේ රජකමට පත් වූ වර්ෂය හැටියටය. ඇත්තෙන්ම ඔහු මෙසේ පාලනය කළ අතරමැදි මාස කිහිපය ගණන් ගනු ලැබුවේ තමාට කලින් සිටි රජුගේ පාලන සමයේ රාජ්‍ය වර්ෂයක් පිරවීමක් වශයෙනි. කෙසේවෙතත්, ඔහුගේ නිල රාජ්‍ය වර්ෂය පටන්ගත්තේ ඊළඟට උදා වූ නීසාන් මාසයේ 1වන දිනේදීය.
4 නිදසුනක් ගතහොත්, සලමොන් සිය පාලනය ආරම්භ කළේ ක්‍රි.පූ. 1037 නීසාන් මාසයට ටික කලකට පෙරාතුවය. ඒ වන විටත් ඔහුගේ පිය වූ දාවිත් ජීවතුන් අතර සිටියේය. ඉන් කෙටි කලකට පසුව දාවිත් මිය ගියේය. (1 රාජා. 1:39, 40; 2:10) කෙසේවෙතත් දාවිත්ගේ අවසාන රාජ්‍ය වර්ෂය ක්‍රි.පූ. 1037හි වසන්තය දක්වාම දිව යයි. එය වසර 40ක් පුරා පැවති දාවිත්ගේ පරිපාලනයට අයත් කාල පරිච්ඡේදය ලෙස ගණන් ගැනේ. සලමොන්ගේ රජකමේ ආරම්භයේ සිට ක්‍රි.පූ. 1037 වසන්තය දක්වා ගෙවී ගිය නොපිරුණු වර්ෂය සලමොන්ගේ රජකමට පත් වීමේ වර්ෂය ලෙස සැලකේ. කෙසේවෙතත් එය ඔහුට අයත් රාජ්‍ය වර්ෂයක් ලෙස ගණන් ගනු ලබන්නේ නැත. මන්දයත් එම කාල සීමාවේදී ඔහු සිය පියාගේ පරිපාලන සමයට අයත් වර්ෂය අවසාන කළා පමණි. එමනිසා සලමොන්ගේ පළමුවන පූර්ණ රාජ්‍ය වර්ෂය පටන්ගත්තේ ක්‍රි.පූ. 1037 නීසාන් මාසයේදීය. (1 රාජා. 2:12) රජ කෙනෙකු හැටියට සලමොන් කළ පරිපාලනයටද වර්ෂ 40ක් නියම කර තිබිණ. (1 රාජා. 11:42) මෙලෙස රාජ්‍ය වර්ෂ සහ රජකමට පත්වීමේ වර්ෂ අතර වෙනස හඳුනාගැනීමෙන් බයිබලයේ සිදුවීම් කාලයට අනුව නිවැරදිව පෙළගැස්විය හැක.a
ආදම්ගේ මැවීම දක්වා ආපස්සට ගණනය කිරීම
5 කේන්ද්‍රීය දිනයකින් පටන්ගැනීම. ආදම්ගේ මැවීම දක්වා ආපස්සට ගණනය කිරීමට උපකාරවත් වන කේන්ද්‍රීය දිනය වන්නේ සයිරස් බැබිලෝනියානු රාජ වංශය පෙරළා දැමූ ක්‍රි.පූ. 539 නමැති වර්ෂයයි.b සයිරස් යුදෙව්වරුන්ව නිදහස් කිරීම සඳහා නියෝගයක් නිකුත් කළේ ඔහු පාලනය කළ මුල් අවුරුද්දේදීය. එනම් ක්‍රි.පූ. 537 වසන්තයට පෙරාතුවය. එස්රා 3:1ට අනුව ඊශ්‍රායෙල් පුත්‍රයන් යෙරුසලමට පැමිණියේ සත්වන මාසය වන තිෂ්රි මාසයේදීය. එම මාසය සැප්තැම්බර් මාසයෙන් කොටසකටද ඔක්තෝබර් මාසයෙන් කොටසකටද අනුරූප වේ. මේ අනුව යෙහෝවාට කළ නමස්කාරය යෙරුසලමෙහි යළි පිහිටෙවූ කාලය ක්‍රි.පූ. 537 සරත් සමය ලෙස සැලකේ.
6 ක්‍රිස්තු පූර්ව 537 සරත් සමයේදී යෙහෝවාට කළ නමස්කාරය මෙසේ යළි පිහිටුවීමත් සමඟම එක්තරා අනාවැකිමය කාල පරිච්ඡේදයක් නිමා විය. කවර කාල පරිච්ඡේදයද? එනම් පොරොන්දු දේශය “පාළුවක්” බවට පත් වනු ඇති ‘අවුරුදු සැත්තෑවයි.’ ඒ සම්බන්ධයෙන් “බැබිලෝනියේ අවුරුදු සැත්තෑවක් සම්පූර්ණ වූ කල්හි මම ඔබ දෙස බලා නැවත මේ ස්ථානයට ඔබ පැමිණවීමෙන් ඔබ ගැන මාගේ යහපත් වචන ඉෂ්ට කරන්නෙමි” කියාද යෙහෝවා පැවසීය. (යෙරෙ. 25:11, 12; 29:10) මෙම අනාවැකිය ගැන හොඳ අවබෝධයක් ලබා සිටි දානියෙල් ‘සැත්තෑ අවුරුද්ද’ එහි නිමාව කරා ළඟා වූ විට තමා අවබෝධ කරගත් දේට එකඟව පියවර ගත්තේය. (දානි. 9:1-3) එසේ නම්, ක්‍රි.පූ. 537 සරත් සමයේ අවසන් වූ ‘සැත්තෑ අවුරුද්ද’ ආරම්භ වන්නට ඇත්තේ ක්‍රි.පූ. 607 සරත් සමයේදීය. මෙය සනාථ කිරීමට සාක්ෂි තිබේ. ක්‍රිස්තු පූර්ව 607දී යෙරුසලම වැටලූ අන්දම, බැබිලෝනිය හමුදා ආක්‍රමණය කළ අයුරු, ශෙදකියා රජුව අල්ලාගත් ආකාරය ආදි වැදගත් සිදුවීම් යෙරෙමියා පොතේ 52වන පරිච්ඡේදයෙහි විස්තර කර ඇත. අනතුරුව 12වන පදයෙහි සඳහන්ව ඇති පරිදි බැබිලෝනිවරු “පස්වෙනි මස දසවෙනිදා” ඒ කියන්නේ අබ් මාසයේ (එනම් ජූලි සහ අගෝස්තු මාසවලින් කොටසකට අනුරූප වන මාසයේ) දසවන දිනේදී දේවමාලිගාව සහ නුවර පුලුස්සා දැමුවෝය. කෙසේවෙතත්, ‘සැත්තෑ අවුරුද්ද’ ආරම්භ වූයේ ඒ සමඟම නොවේ. බැබිලෝනියේ රජු ඉතිරි වූ යුදෙව් පදිංචිකරුවන්ගේ ආණ්ඩුකාරයා ලෙස ගෙදලියාව පත් කර තිබූ නිසා යම් ආකාරයක යුදෙව් පාලනයක් ඒ වන විටත් පැවතිණ. “සත්වෙනි මාසයේදී” ගෙදලියා සහ තවත් පුද්ගලයන්ව ඝාතනය කරන ලදි. ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරිව සිටි යුදෙව්වරු බියෙන් ඊජිප්තුවට පලා ගියෝය. “සැත්තෑ අවුරුද්දක් සම්පූර්ණ වන” පිණිස දේශය පූර්ණ ආකාරයකින් “පාළු” වූයේ එවිටය. එනම් ක්‍රි.පූ. 607 ඔක්තෝබර් 1වන දා සිටය.—2 රාජා. 25:22-26; 2 ලේක. 36:20, 21.
7 ක්‍රිස්තු පූර්ව 607 සිට ක්‍රි.පූ. 997 දක්වා. මෙම කාල පරිච්ඡේදය ආපස්සට ගණනය කරනු ලබන්නේ යෙරුසලමේ වැටීමේ සිට සලමොන්ගේ මරණයෙන් පසු රාජ්‍යය දෙකට බෙදුණු අවස්ථාව දක්වාය. මෙහිදී ගැටලු කිහිපයක්ම මතු වේ. කෙසේවෙතත්, පළමු සහ දෙවන රාජාවලිය යන පොත්වල වාර්තා වී ඇති ඊශ්‍රායෙල් සහ යූදාහි රජවරුන්ගේ පාලන සම සසඳා බැලීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ මෙම කාල පරිච්ඡේදය වර්ෂ 390ක් පුරා දිවයන බවය. මෙම සංඛ්‍යාව නිවැරදි බවට තිබෙන ප්‍රබල සාක්ෂියක් වන්නේ එසකියෙල් 4:1-13හි දක්නට ලැබෙන අනාවැකියයි. යෙරුසලම වටලා, එහි වැසියන්ව ජාතීන් විසින් වහලුන් ලෙස ගෙනයනු ලැබූ අවස්ථාවට එනම් ක්‍රි.පූ. 607හි සිදු වූ දේවලට මෙම වර්ෂ 390 යොමු දක්වන බව එම අනාවැකියෙන් පැහැදිලි වේ. එසේ නම් යූදා හා සම්බන්ධව සඳහන් කළ වර්ෂ 40ක කාල පරිච්ඡේදය අවසන් වූයේ යෙරුසලමේ විනාශයත් සමඟය. එනමුත් ඊශ්‍රායෙල් ජාතිය හා සම්බන්ධව දැක්වූ වර්ෂ 390 සමාරියේ විනාශයත් සමඟ අවසන් වූයේ නැත. මන්දයත් එය එසකියෙල් අනාවැකි පළ කළ කාලයට කලින් සිදු වූ දෙයක් වූ බැවිනි. තවද, එම අනාවැකියෙහි පැහැදිලිව පවසන්නේ එය යෙරුසලමේ වටලෑම හා විනාශය ගැන කතා කරන බවය. මේ අනුව, ‘ඊශ්‍රායෙල් වංශයේ අයුතුකම’ නිමාවකට පත් වූයේ ක්‍රි.පූ. 607දීය. මෙම දිනයෙන් ආපස්සට ගණන් කරන විට එම වර්ෂ 390ක කාල පරිච්ඡේදය ක්‍රි.පූ. 997දී ආරම්භ වූ බව අපට පෙනේ. සලමොන්ගේ මරණය සිදු වූ එම වසරේදී යෙරොබොවම් දාවිත්ගේ වංශයෙන් වෙන් වී “යෙහෝවා වෙතින් ඊශ්‍රායෙල්වරුන් අහක්කොට, ඔවුන් විසින් මහත් පාපයක් කරන්ට සැලැස්සුවේය.”—2 රාජා. 17:21.
8 ක්‍රිස්තු පූර්ව 997 සිට ක්‍රි.පූ. 1513 දක්වා. සලමොන් පාලනය කළ පූර්ණ වර්ෂ 40න් අවසන් වර්ෂය ක්‍රි.පූ. 997 වසන්තයේදී නිම වූ හෙයින් ඔහු රජ කළ ප්‍රථම වර්ෂය ක්‍රි.පූ. 1037 වසන්තයේදී පටන්ගත්තා විය යුතුය. (1 රාජා 11:42) පළමුවන රාජාවලිය 6:1හි සඳහන් බයිබල් වාර්තාවට අනුව සලමොන් යෙරුසලමෙහි යෙහෝවාගේ ගෘහය ඉදි කරන්නට පටන්ගත්තේ තම පාලන සමයේ සතරවන අවුරුද්දේ දෙවන මාසයේදීය. මින් අදහස් කරන්නේ මෙම කටයුත්ත ආරම්භ කළ විට ඔහුගේ පාලනය සමයේ පූර්ණ වර්ෂ තුනකුත් මාසයක් ඉකුත් වී තිබූ බවය. එසේ නම් දේවමාලිගාව ඉදි කිරීමේ කටයුත්ත ආරම්භ වූයේ ක්‍රි.පූ. 1034 අප්‍රියෙල්-මැයි මාසවලදීය. කෙසේවෙතත්, එම ශුද්ධ ලියවිලි පදයේම සඳහන් වන දෙයක් වන්නේ එම අවස්ථාව ‘ඊශ්‍රායෙල් පුත්‍රයන් ඊජිප්තු දේශයෙන් පිටත්ව ආවාට පසු හාරසිය අසූවෙනි අවුරුද්ද’ වූ බවය. මෙහිදී 480වන යන්න කියද්දී එය පූර්ණ වසර 479ක් නියෝජනය කරන අනුක්‍රමික සංඛ්‍යාවක් බව මතක තබාගත යුතුය. එමනිසා 1034ට 479ක් එකතු කළහොත් ඊශ්‍රායෙල් ජාතිය ඊජිප්තුවෙන් ඉවතට පැමිණි වසර හැටියට අප දකින්නේ ක්‍රි.පූ. 1513 යන වර්ෂයයි. දෙවන පාඩමේ 19වන ඡේදයේ පැහැදිලි කර ඇති පරිදි, ක්‍රි.පූ. 1513හි අබීබ් (නීසාන්) මාසයට නම් තැබුවේ ඊශ්‍රායෙල් ජාතිය සඳහා “අවුරුද්දේ පළමුවෙනි මාසය” යනුවෙනි. (නික්. 12:2) මීට පෙරාතුව අනුගමනය කරන ලද්දේ සරත් සමයෙන් ඇරඹෙන වර්ෂයකි. එහි පළමුවන මාසය වූයේ තිෂ්රි යන මාසයයි. එක්තරා විශ්වකෝෂයක (The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, 1957, 12 වෙළු, 474 පිටුව) මෙවැනි අදහසක් පළ වේ. “රජවරුන්ගේ රාජ්‍ය වර්ෂ ගණන් කරනු ලැබුවේ වසන්ත සමයෙන් ඇරඹූ වර්ෂ ගණනය කිරීමේ ක්‍රමයක් ඇසුරෙනි. මෙම ක්‍රමය එවකට පැවති බැබිලෝනිය ක්‍රමයට සමාන්තරව දිව ගියේය.” ඇතැම් අවස්ථාවලදී බයිබල් කාල පරිච්ඡේදවලට අයත් වර්ෂ ඇරඹෙන්නේ වසන්ත සමයෙනි. තවත් අවස්ථාවලදී එය ඇරඹෙන්නේ සරත් සමයෙනි. මෙම වෙනස සිදු වෙද්දී මාස හයක අඩු වැඩිවීමක් තිබෙන බව සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
9 ක්‍රිස්තු පූර්ව 1513 සිට ක්‍රි.පූ. 1943 දක්වා. නික්මයාම 12:40, 41හි [NW] “ඊජිප්තුවෙහිද විසූ ඊශ්‍රායෙල් පුත්‍රයන් වාසය කළ කාලය හාරසිය තිස් අවුරුද්දක්” බව මෝසෙස් වාර්තා කළේය. ඉහත වාක්‍යය තනා ඇති විදිහෙන් පෙනී යන්නේ ඔවුන් මෙසේ “වාසය” කළ මුළු කාලයම ඊජිප්තුවෙහි ගත නොකළ බවය. එම කාල පරිච්ඡේදය ඇරඹෙන්නේ කානාන් දේශය බලා ගිය ආබ්‍රහම් යුප්‍රටීස් ගඟෙන් එගොඩ වූ අවස්ථාවේ සිටය. යෙහෝවා ආබ්‍රහම් සමඟ කළ ගිවිසුම ක්‍රියාත්මක වන්නට පටන්ගත්තේ එවිටය. “වාසය” කළ එම කාල පරිච්ඡේදයේ මුල් වසර 215 කානාන් දේශයෙහි ගත කළ අතර, ඒ හා සමාන කාල පරිච්ඡේදයක් ඊජිප්තුවෙහි ගත කරන ලදි. ඉන් අනතුරුව ක්‍රි.පූ. 1513දී ඊජිප්තු ආධිපත්‍යයෙන් හා එය යටතේ ජීවත් වීමෙන් මුළුමනින්ම ස්වාධීන වීමට ඊශ්‍රායෙල් ජාතියට හැකි විය.c නව ලෝක පරිවර්තනය නික්මයාම 12:40ට පාද සටහනක් සපයමින් පෙන්නුම් කරන්නේ මැසරෙටික් පාඨයට වඩා පැරණි හෙබ්‍රෙව් පාඨයක් මත පදනම් ග්‍රීක සෙප්ටූඅජින්ට් පරිවර්තනයේ “ඊජිප්තුවෙහිද” යන වචනයට පසුව “කානාන් දේශයෙහිද” යන වචන එකතු කර ඇති බවය. සමරිතානු පංච පුස්තකයේද ඒ හා සමාන යමක් දක්නට ලැබේ. වර්ෂ 430 ගැන සඳහන් ගලාති 3:17න් සනාථ වන්නේ එම කාල පරිච්ඡේදය ආබ්‍රහම් සමඟ කළ ගිවිසුම වලංගු කළ දා සිට ඇරඹූ බවය. එය කානාන් බලා ගිය ආබ්‍රහම් යුප්‍රටීස් ගඟෙන් එගොඩ වූ අවස්ථාවය. එනම් ආබ්‍රහම්ට වයස අවුරුදු 75ක් වූ ක්‍රි.පූ. 1943දී බව පෙනී යයි.—උත්. 12:4.
10 ඉහත දක්වා ඇති ගණනය කිරීම සනාථ කිරීමට තවත් සාක්ෂියක් ඇත. එනම් ආබ්‍රහම්ගේ වංශය වසර 400ක් පුරා හිරිහැරයට ලක් වූ බවට ක්‍රියා 7:6හි කර ඇති සඳහනයි. ඊජිප්තුව මගින් සිදු කරන ලද හිරිහැරය යෙහෝවා ක්‍රි.පූ. 1513දී ඉවත් කළ හෙයින් එම හිරිහැරයේ ආරම්භය ක්‍රි.පූ. 1913 විය යුතුය. එනම් ඊසාක්ගේ උපතෙන් පස් අවුරුද්දක් ගෙවී ගියායින් පසුවය. ඊසාක් කිරි වැරීමෙන් පසු ඉෂ්මායෙල් ඔහුට “සරදම් කරන්ට” පටන්ගත්තේ එම අවස්ථාවේදීය.—උත්. 15:13; 21:8, 9.
11 ක්‍රිස්තු පූර්ව 1943 සිට ක්‍රි.පූ. 2370 දක්වා. ආබ්‍රහම් ක්‍රි.පූ. 1943දී කානාන් දේශයට පය තැබූ විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 75ක් වූ බව අපට පෙනී ගොස් ඇත. දැන් නෝවාගේ කාලය දක්වා කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ තවත් ආපස්සට යත හැකිය. මෙය උත්පත්ති 11:10 සිට 12:4 දක්වා සපයා ඇති කාල පරිච්ඡේද ආධාරයෙන් කළ හැකිය. වසර 427ක එකතුවකින් යුත් මෙම කාල පරිච්ඡේදය මතු දැක්වෙන සේ කොටස් කළ හැකිය.
ජලගැල්මේ ආරම්භය සිට
අර්පක්ෂද්ගේ උපත දක්වා 2වසරකි
ඊළඟට ෂේලාගේ උපත දක්වා 35“
ඒබෙර්ගේ උපත දක්වා 30“
පෙලෙග්ගේ උපත දක්වා 34“
රෙයුගේ උපත දක්වා 30“
සෙරුග්ගේ උපත දක්වා 32“
නාහොර්ගේ උපත දක්වා 30“
තේරාගේ උපත දක්වා 29“
තේරාගේ මරණය දක්වා
එවිට ආබ්‍රහම්ගේ වයස 75 වසරක් විය 205“
එකතුව 427 වසරකි
ක්‍රිස්තු පූර්ව 1943ට වසර 427ක් එකතු කළ විට අප පා තබන්නේ ක්‍රි.පූ. 2370ටය. මේ අනුව බයිබලයේ සිදුවීම් පෙළගස්වා ඇති අන්දමට එකඟව නෝවාගේ ජලගැල්ම ඇරඹුණේ ක්‍රි.පූ. 2370දීය.
12 ක්‍රිස්තු පූර්ව 2370 සිට ක්‍රි.පූ. 4026 දක්වා. කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ අප තවත් ආපස්සට ගියහොත් අපට පෙනී යන්නේ ජලගැල්මේ සිට ආදම්ගේ මැවීම දක්වා කාල පරිච්ඡේදයේ අවස්ථා බයිබලයෙහි පැහැදිලිව දක්වා ඇති බවය. මෙය දැනගත හැක්කේ උත්පත්ති 5:3-29 සහ 7:6, 11 ඇසුරෙනි. එම කාලය කවර අවස්ථාව දක්වා විහිදී ඇද්ද යන්න මතු දැක්වෙන පරිද්දෙන් සාරාංශ කර දක්වා ඇත.
ආදම්ගේ මැවීමේ සිට
සෙත්ගේ උපත දක්වා 130වසරකි
ඊළඟට ඒනොෂ්ගේ උපත දක්වා 105“
කේනාන්ගේ උපත දක්වා 90“
මහලලෙල්ගේ උපත දක්වා 70“
යරෙද්ගේ උපත දක්වා 65“
ඒනොක්ගේ උපත දක්වා 162“
මෙතුසෙලාගේ උපත දක්වා 65“
ලාමෙක්ගේ උපත දක්වා 187“
නෝවාගේ උපත දක්වා 182“
ජලගැල්ම දක්වා 600“
එකතුව 1,656 වසරකි
අප කලින් එළඹුණු දිනය වන ක්‍රි.පූ. 2370ට වසර 1,656ක් එකතු කළහොත් අප එළඹෙන්නේ ක්‍රි.පූ. 4026ටය. එනම් ආදම්ගේ මැවීම සිදු වූ වර්ෂයටය. ඇතැම්විට මෙය සිදු වන්නට ඇත්තේ සරත් සමයේදීය. මන්දයත් ඉපැරණි දිනදර්ශනවලට අනුව වර්ෂයක් ඇරඹුණේ සරත් සමයේ සිටය.
13 මෙසේ ලබාගත් දත්තයන් අද දිනට වැදගත් වන්නේ කෙලෙසද? වර්ෂ 1963දී පළ කළ මෙම පොතෙහි මුල්ම සංස්කරණයෙහි මෙවැනි අදහසක් පළ විය. “වර්ෂ 1963ට එළඹෙද්දී අප යෙහෝවා ‘තමන් සෑදුවාවූ සියලු වැඩවලින් නිවාඩු’ ගෙන ඇති ‘දවසේ’ සිට වර්ෂ 5,988ක් ඉදිරියට ඇවිත් තිබෙන බව අදහස් කරනවාද? (උත් 2:3) නැත. මන්ද යෙහෝවාගේ නිවාඩු දවස හෙවත් විශ්‍රාම දිනය ආදම්ගේ මැවීමත් සමඟ ඇරඹුණේ නැති නිසාය. ආදම්ගේ මැවීමෙන් අනතුරුව මැවීමේ හයවන දවසේදීම යෙහෝවා තවත් සත්ව හා කුරුලු විශේෂයන් සෑදූ බවක් පෙනෙන්නට තිබේ. එමෙන්ම සතුන්ට නම් තැබීමේ පැවරුමද ඔහු ආදම්ට භාර දුන්නේය. ඒ සඳහා සෑහෙන කාලයක් ගත වූවාට සැකයක් නැත. දෙවි ඒවව මැව්වේ ඉන් අනතුරුවය. (උත්. 2:18-22, NW; 1953 සංස්කරණයේ 19වන පදයට පාදසටහන බලන්න ) ආදම්ව මැවූ ‘හයවන දවසේ’ සිට එහි අවසානය දක්වා ගෙවී ගිය කාල පරිච්ඡේදය අවිනිශ්චිතය. එමනිසා ‘සත්වන දවසේ’ ආරම්භයේ සිට ඒ [1963] දක්වා කොතරම් කාලයක් ගෙවී ඇද්දැයි නිවැරදිව ගණනය කිරීම සඳහා අවුරුදු 5,988කින් එම අවිනිශ්චිත කාල පරිච්ඡේදය අඩු කළ යුතුය. ඇත්තෙන්ම කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ ඉදිරියට සිදු වන දේවල් ගණනය කිරීමේදී බයිබලයේ සිදුවීම් කාලයට අනුව පෙළගස්වා ඇති ආකාරය සම්බන්ධයෙන් යම් උපකල්පන කිරීම යෝග්‍ය දෙයක් නොවේ.—මතෙ. 24:36.”d
14 මිනිසා මිහිපිට අවුරුදු සිය දහස් ගණනක් හෝ මිලියන ගණනක් පවා ජීවත් වී ඇති බව පවසන විද්‍යාඥයන්ගේ අදහස් ගැන කුමක් කිව හැකිද? බයිබලයේ සිදුවීම් ලිඛිත වාර්තා මගින් සනාථ වුවද, විද්‍යාඥයන් මෙලෙස පවසන දේවල් සනාථ කිරීමට තරම් ඉපැරණි වාර්තා නැත. “ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානවයා” පැවති බවට නියම කර ඇති මනඃකල්පිත දිනයන්ට පදනම සපයන්නේ ඔප්පු කළ නොහැකි උපකල්පනයන්ය. ඇත්තෙන්ම පදනමක් ඇතුව විශ්වාස කළ හැකි ඓතිහාසික වාර්තා මෙන්ම කාලයට අනුව නිවැරදිව පෙළගැස්විය හැකි සිද්ධීන් ආපස්සට දිව යන්නේ සහස්‍ර කිහිපයකට පමණි. පෘථිවි පෘෂ්ඨය නොයෙකුත් වෙනස්කම් හා විපර්යාසයන්වලට භාජන වී ඇත. මීට එක් උදාහරණයකි නෝවාගේ කාලයේදී සිදු වූ ජලගැල්ම. ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පෘථිවියේ පාෂාණ ස්තර හා තැන්පත් වී ඇති ෆොසිල යම් යම් විපර්යාසවලට ලක් වී ඇත. එමනිසා ජලගැල්මට පෙර සිදු වූ දේවලට දින නියම කිරීමේදී විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ පළ කර ඇති අදහස් බෙහෙවින් අනුමාන ඒවා ලෙස සැලකිය යුතුය.e බයිබලයෙහි අප දකින්නේ මිනිස්වර්ගයාගේ මූලාරම්භය ගැන හා යෙහෝවාගේ තෝරාගත් ජනතාව ගැන හොඳින් ලේඛනගත කර ඇති ඉතා පැහැදිලි මෙන්ම පරස්පර විරෝධිතාවන්ගෙන් තොර ඓතිහාසික වාර්තාවකි. මිනිසුන් ප්‍රබන්ධ කර ඇති පරස්පර විරෝධිතාවන්ගෙන් ගහන උපකල්පන හා මතයන්ට වෙනස්ව එම වාර්තාව සාධාරණව සිතන ඕනෑම කෙනෙකුගේ සිත් ගනී.
15 බයිබලය අධ්‍යයනය කරන විට හා කාලය නියම කරන ශ්‍රේෂ්ඨ තැනැත්තා වන යෙහෝවා දෙවිගේ ක්‍රියා ගැන මෙනෙහි කරන විට අප තුළ ඉමහත් යටහත් පහත්කමක් ඇති විය යුතුය. “පටන්ගැන්මෙහිදී දෙවි අහසත් පොළොවත් මැව්වේය” යන ශුද්ධ ලියවිලිමය වාක්‍යය කෙටි එකක් වුවද එය අසංඛ්‍යාත සහස්‍රයන් ගණනාවකට පෙර සිදු කළ මැවීම නමැති මහිමාන්විත ක්‍රියාවලිය ගැන කියාපායි. (උත්. 1:1) එම ක්‍රියාව සිදු කළ සර්වබලධාරී දෙවි හා සසඳන කල මිනිසා කොතරම් කුඩාද!
යේසුස්ගේ භූමික ජීවිතය
16 යේසුස්ගේ භූමික ජීවිතය ගැන දේවානුභාවයෙන් ලියන ලද වාර්තා පෙනෙන විදිහට ලියා ඇත්තේ මතු දැක්වෙන අනුපිළිවෙළටය: මතෙව් (ක්‍රි.ව. 41දී පමණ), ලූක් (ක්‍රි.ව. 56-58 පමණ), මාක් (ක්‍රි.ව. 60-65 පමණ) සහ යොහන් (ක්‍රි.ව. 98දී පමණ). කලින් පරිච්ඡේදයෙහි පැහැදිලි කළාක් මෙන් යේසුස් මිහිපිට කළ සුවිශේෂී දේවසේවය ආරම්භ කළ අවස්ථාව දැනගැනීමට අපි ටයිබීරියස් සීසර්ගේ පාලනයේ ආරම්භය හෙළි කරන ලූක් 3:1-3හි තොරතුරු භාවිත කරන්නෙමු. ටයිබීරියස් සිය පාලනය ආරම්භ කළේ ක්‍රි.ව. 14දීය. මේ අනුව යේසුස්ගේ දේවසේවය ආරම්භ වූයේ ක්‍රි.ව. 29දීය. මතෙව් පොතෙහි සඳහන් සිදුවීම් නිසි අනුපිළිවෙළට හැම විටකම පෙළගස්වා නැත. එනමුත් බොහෝ අවස්ථාවලදී සිදු වූ වැදගත් දේවල් ඒවා සිදු වූ අනුපිළිවෙළටම අනුව සෙසු පොත් තුනේ පෙළගස්වා ඇත. මේ සමඟ ඇති වගුවේ ඒවා සාරාංශ කර තිබේ. යොහන්ගේ වාර්තාව එම වාර්තා තුන ලියා වසර 30කටත් පසුව ලියවී ඇති බව සැලකිල්ලට ගත යුතුය. එම වාර්තා තුන තුළ සඳහන් වී නැති වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් යොහන්ගේ වාර්තාවෙහි සඳහන්ය. විශේෂයෙන්ම සඳහන් කළ යුත්තක් වන්නේ යොහන්ගේ වාර්තාවෙහි යේසුස්ගේ භූමික දේවසේවා කාලය තුළදී පවත්වන ලද පාස්කු මංගල්‍යයන් සතර ගැන සඳහන් කිරීමයි. මෙයින් සනාථ වන්නේ ක්‍රි.ව. 33න් අවසන් වූ යේසුස්ගේ දේවසේවා කාලය වසර තුනහමාරක් පුරා දිව ගිය බවයි.f—යොහ. 2:13; 5:1; 6:4; 12:1; සහ 13:1.
17 ක්‍රිස්තු වර්ෂ 33දී සිදු වූ යේසුස්ගේ මරණය වෙනත් සාක්ෂිවලින්ද සනාථ වේ. මෝසෙස්ගේ නීතියට අනුව නීසාන් 15වන දා කවර දවසක් වුවද එය විශේෂ සබත් දවසක් ලෙස සැලකිය යුතු විය. එය සාමාන්‍ය සබත් දවසක වැටුණා නම්, එම දවස “මහත් සබත් දවසක්” ලෙස හඳුන්වන ලදි. යොහන් 19:31හි පෙන්නුම් කරන්නේ යේසුස්ගේ මරණයෙන් පසුව උදා වූ දවස මහත් සබත් දවසක් වූ බවය. යේසුස් මියගිය දවස සිකුරාදාවක් වූ බව මින් පැහැදිලි වේ. තවද නීසාන් 14වන දා සිකුරාදාවක් වූයේ ක්‍රි.ව. 31 හෝ 32 හෝ නොව ක්‍රි.ව. 33දීය. එමනිසා යේසුස් මියගියේ ක්‍රි.ව. 33 නීසාන් 14වන දා බව පැහැදිලිය.g
18 සැත්තෑවන “සතිය,” ක්‍රි.ව. 29-36. යේසුස්ගේ දේවසේවය සඳහා ගෙවී ගිය කාලය ගැන දානියෙල් 9:24-27හිද තොරතුරු අන්තර්ගතය. එහි “යෙරුසලම නැවත පිහිටුවා ගොඩනඟන්ට ආඥාවක් ලැබෙන තැන් පටන් අධිපතියා වූ අභිෂේක ලත් තැනැත්තා දක්වා” වර්ෂ සති 69ක් (එනම් වර්ෂ 483ක්) ගෙවී යන බව පුරෝකථනය කෙරිණ. නෙහෙමියා 2:1-8ට අනුව මෙම ආඥාව පර්සියාවේ “අර්තක්ෂස්තා රජුගේ විසිවෙනි අවුරුද්දේ” නිකුත් විය. අර්තක්ෂස්තා තම පාලනය ආරම්භ කළේ කවදාද? ඔහුට කලින් රජකම් කළ ඔහුගේ පියවූ තක්ෂස්තා මිය ගියේ ක්‍රි.පූ. 475 අග භාගයේදීය. එසේ නම් අර්තක්ෂස්තා රජකමට පැමිණි අවුරුද්ද ක්‍රි.පූ. 475ය. මෙය නිවැරදි වර්ෂය බවට ග්‍රීක, පර්සියානු හා බැබිලෝනියානු මූලාශ්‍රවලින් ප්‍රබලව සනාථ වේ. නිදසුනක් ලෙස අර්තක්ෂස්තා ‘සිංහාසනාරූඪ වූ අලුත’ ග්‍රීක් දේශපාලනයේ ප්‍රභූවරයෙකු වූ තෙමිස්ටක්ලීස් පර්සියාවට පලා ගිය ආකාරය ගැන (නිවැරදි තොරතුරු ලේඛනය කළ අයෙකු ලෙස කීර්තියක් ලබා ඇති) ග්‍රීක් ඉතිහාසඥ තියුසිඩඩීස් ලියයි. ක්‍රිස්තු පූර්ව පළමුවන සියවසේ විසූ තවත් ග්‍රීක් ඉතිහාසඥයෙකු වූ ඩයඩෝරස් සිකියුලස් දක්වා ඇති තොරතුරු ඇසුරෙන් තෙමිස්ටක්ලීස්ගේ මරණය ක්‍රි.පූ. 471/470දී සිදු වූ බව සනාථ වේ. සිය රටෙන් පලා යෑමෙන් අනතුරුව අර්තක්ෂස්තා ඉදිරියෙහි පෙනී සිටීමට පෙරාතුව, පර්සියානු භාෂාව වසරකට අධ්‍යයනය කරන ලෙස තෙමිස්ටක්ලීස් අර්තක්ෂස්තාගෙන් අවසර ඉල්ලීය. ඒ සඳහා අවසර දෙන ලදි. එමනිසා, තෙමිස්ටක්ලීස් ක්‍රි.පූ. 472 ගෙවී යෑමට පෙරාතුව පර්සියාවේ පදිංචි වූවා විය යුතුය. මේ අනුව ඔහු ක්‍රි.පූ. 473දී පැමිණි බව සාධාරණව නිගමනය කළ හැක. එසේ නම් අර්තක්ෂස්තා ‘සිංහාසනාරූඪ වූ අලුත” යන ප්‍රකාශය එම කාලයට අදාළ වේ.h
19 එමනිසා ‘අර්තක්ෂස්තා රජුගේ විසිවෙනි අවුරුද්ද’ ක්‍රි.පූ. 455 වේ. මෙතැන් සිට වසර 483ක් (“සති” 69ක්) ගණන් කරමින්, ක්‍රිස්තු වර්ෂ යුගයට පා තබද්දී වර්ෂ බිංදුවක් නැති බව සිහියේ තබාගතහොත්, අධිපතියා වූ ‘අභිෂේක ලත් තැනැත්තාගේ’ පැමිණීම ක්‍රි.ව. 29 බව අපට පෙනී යන්නේය. එම වර්ෂයේ සරත් සමයේදී යේසුස් බව්තීස්ම වී ශුද්ධාත්මයෙන් අභිෂේක ලැබූ විට ඔහු මෙසියස් බවට පත් විය. ඔහු “[සෑත්තෑවන] සතිය මැදදී යාගයත් ආහාර පූජාවත් නවත්වන්නේය” කියාද අනාවැකියෙහි සඳහන්ය. මෙය සිදු වූයේ යේසුස්ගේ පූජාව හේතුවෙන් සංකේතමය යුදෙව් පූජාවල වලංගුතාව අහෝසි වූ විටය. “සතිය මැදදී” යනු වසර තුනහමාරකි. එමනිසා අප එළඹෙන්නේ යේසුස්ව මරණයට පත් කළ ක්‍රි.ව. 33 වසන්තයටය. කෙසේවෙතත්, ඔහු ‘බොහෝදෙනෙකු වෙනුවෙන් ගිවිසුම ස්ථිර කොට’ තබන්නේ 70වන සතිය පුරාය. මින් පැහැදිලි වන්නේ ක්‍රි.ව. 29 සිට ක්‍රි.ව. 36 තෙක් යෙහෝවා යුදෙව්වන් කෙරෙහි විශේෂ අනුග්‍රහයක් දැක්වූ බවය. ආත්මික ඊශ්‍රායෙලිතයන් වීමට අචර්මච්ඡේදිත යුදෙව් නොවන්නන් හට ප්‍රස්තාව විවෘත වූයේ ඉන්පසුවය. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 36දී කොර්නේලියස් ක්‍රිස්තියානි ධර්මය වැලඳගැනීමත් සමඟ මෙය ප්‍රත්‍යක්ෂ විය.i—ක්‍රියා 10:30-33, 44-48; 11:1.
ප්‍රේරිතයන්ගේ යුගයේ වර්ෂ ගණනය කිරීම
20 ක්‍රිස්තු වර්ෂ 33 හා ක්‍රි.ව. 49 අතර. මෙම කාල පරිච්ඡේදයේදී ක්‍රි.ව. 44 නමැති වර්ෂය වැදගත් වසරක් ලෙස පිළිගැනීමට පුළුවන. ජොසීෆස්ට අනුව (Jewish Antiquities, XIX 351 [viii, 2]) (ක්‍රි.ව. 41දී) රෝමයේ ක්ලෝදියස් අධිරාජ්‍යයාගේ සිංහාසනාරූඪ වීමෙන් අනතුරුව පළමුවන හෙරොද් අග්‍රිපා වසර තුනකට පාලනය කළේය. හෙරොද් ක්‍රි.ව. 44දී මිය ගිය බවට ඓතිහාසික සාක්ෂිවලින් සනාථ වේ.j අප දැන් බයිබල් වාර්තාව දෙස බැලුවොත්, සිදුවීම් කිහිපයක්ම හෙරොද්ගේ මරණයට මදක් පෙරාතුව සිදු වූ බව නිගමනය කළ හැකිය. ඒවා නම්, “ආත්මය මාර්ගයෙන්” [NW] අගබස් මහත් සාගතයක් පැමිණෙන බව පුරෝකථනය කිරීමත්, යාකොබ්ව කඩුවෙන් මැරීමත්, (පාස්කු සමයේදී) පේතෘස්ව සිර ගෙයි දමා ආශ්චර්යවත් ලෙස මුදනු ලැබීමත්ය. මෙම සිදුවීම් ක්‍රි.ව. 44දී සිදු වූවායයි සිතිය හැක.—ක්‍රියා 11:27, 28; 12:1-11, 20-23.
21 පුරෝකථනය කළ සාගතය ඇති වූයේ ක්‍රි.ව. 46දී පමණය. එසේ නම් පාවුල් සහ බානබස් ‘යෙරුසලමෙහි කළ සහනාධාර දීමේ සේවය නිම කළේ’ ඒ කාලයේදී විය යුතුය. (ක්‍රියා 12:25, NW) සිරියානු අන්තියෝකිය වෙතට යළිත් පැමිණීමෙන් අනතුරුව ශුද්ධාත්මයේ මඟ පෙන්වීමෙන් ඔවුන්ව මුල්ම මිෂනාරි ගමන සඳහා තෝරාගන්නා ලදි. එම ගමනට සයිප්‍රසය සහ කුඩා ආසියාවේ නොයෙකුත් නගර සහ දිස්ත්‍රික්ක ඇතුළත් විය.k ඇතැම්විට ක්‍රි.ව. 47 වසන්තයේ සිට ක්‍රි.ව. 48 සරත් සමය දක්වා කාලය ඒ සඳහා ගත කරන්නට ඇති අතර, එක සිසිර සමයක් කුඩා ආසියාවෙහි ගත කරන්නට ඇත. පාවුල් ඊළඟ සිසිර සමය සිරියානු අන්තියෝකියේ ගත කළ බවක් පෙනෙන්නට තිබේ. මේ අනුව අප පැමිණෙන්නේ ක්‍රි.ව. 49 වසන්තය වෙතටය.—ක්‍රියා 13:1–14:28.
22 ගලාති 1වන සහ 2වන පරිච්ඡේදවල සඳහන්ව ඇති වාර්තාව, කාලයට අනුව පෙළගස්වා ඇති මෙම සිදුවීම්වලට අනුකූල වන බව පෙනේ. පාවුල් ක්‍රිස්තියානි ධර්මය වැලඳගත්තායින් පසු යෙරුසලමට විශේෂ බැහැදැකීම් දෙකක් කළ බව එහි සඳහන් වේ. එකක් “අවුරුදු තුනකට පසු” හා අනික “අවුරුදු දහහතරකට” පසුවය. (ගලා. 1:17, 18; 2:1) එවකට පැවති ක්‍රමයට අනුව මෙම කාල පරිච්ඡේද දෙක අනුක්‍රමික සංඛ්‍යා ලෙස සැලකුවහොත්, වාර්තාවලින් අඟවන පරිදි පාවුල්ගේ හැරීම ප්‍රේරිතයන්ගේ කාලයේ මුල් අවදියේ සිදු වූවක් වේ නම්, මෙම වසර 3 සහ වසර 14 අනුපිළිවෙළින් ක්‍රි.ව. 34-36 දක්වාද, ක්‍රි.ව. 36-49 දක්වාද දිව යන බව අපට ගණනය කළ හැකිය.
23 ගලාති පොතේ සඳහන්ව ඇති පාවුල් යෙරුසලමට ගිය දෙවන ගමනේ අරමුණ වූයේ චර්මච්ඡේදනය ගැන කතා කරන්නට බව පෙනේ. මන්දයත් පාවුල් කැටුව ගිය තීතස් චර්මච්ඡේදනය විය යුතු බවට කොන්දේසියක් පිහිටුවා තිබුණේ නැත. ක්‍රියා 15:1-35හි විස්තර කර ඇති ආකාරයට චර්මච්ඡේදනය පිළිබඳ තීරණයක් ගැනීම සඳහා ගිය ගමනට මෙය අනුරූප වෙනවා නම්, එම බැහැදැකීම පාවුල්ගේ පළමු හා දෙවන මිෂනාරි ගමන් අතරතුර ක්‍රි.ව. 49දී සිදු වූ බව කදිමට සනාථ වේ. මීට අමතරව ගලාති 2:1-10ට [NW] අනුව තමා දේශනා කරමින් සිටි ශුභාරංචිය යෙරුසලම් සභාවේ “විශිෂ්ට පුරුෂයන්” ඉදිරියෙහි තැබීමට පාවුල් මෙම අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගත්තේය. එසේ කළේ තම ‘දිවීම යම් හෙයකින් හෝ නිෂ්ඵල වේය යන බියෙනි.’ ඔහු මෙවන් දෙයක් කරන්නට ඇත්තේ තම මුල්ම මිෂනාරි ගමනින් අනතුරුව ඔවුන්ට වාර්තාවක් සපයද්දී බව නිගමනය කිරීමට සාධක ඇත. පාවුල් යෙරුසලමට මෙසේ ගියේ “එළිදරව්වක් ලැබුණු නිසාය.”
24 පාවුල්ගේ දෙවන මිෂනාරි ගමන, ක්‍රි.ව. 49 පමණ-52 දක්වා. යෙරුසලමෙන් පිටවී ගියායින් පසුව, පාවුල් සිරියානු අන්තියෝකියේ යම් කාලයක් ගත කළේය. ඒ නිසා, ඔහු එතැන් සිට තම දෙවන මිෂනාරි ගමන සඳහා පිටත් වන්නට ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 49 ගිම්හානයෙන් සෑහෙන කාලයක් ගෙවී ගියායින් අනතුරුවය. (ක්‍රියා 15:35, 36) මෙම ගමන මුල් එකට වඩා දීර්ඝ එකක් වූ බැවින්, කුඩා ආසියාවේදී සිසිර සමය ගත කරන්නට සිදු විය. හෙතෙම මැසිඩෝනියාවට යන ලෙස කළ ඇරයුමට ප්‍රතිචාරය දක්වා යුරෝපයට පා තබන්නට ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 50 වසන්තයේදී විය හැක. අනතුරුව ඔහු දේශනා කරමින් ෆිලිප්පියේ, තෙසලෝනිකයෙහි, බෙරීයයෙහි සහ ඇතන්ස්වල නවක සභා පිහිටුවීය. ඉන් අනතුරුව ඇකේයාව නමැති පළාතේ කොරින්තියට ඔහු පා තැබුවේ ක්‍රි.ව. 50 සරත් සමයේදීය. කිලෝමීටර් 2,090ක පමණ දුරකින් යුත් මේ ගමනින් බොහෝ දුරක් ගමන් කළේ පයින්ය. (ක්‍රියා 16:9, 11, 12; 17:1, 2, 10, 11, 15, 16; 18:1) ක්‍රියා 18:11ට අනුව පාවුල් එහිදී මාස 18ක් ගත කළ අතර, එම කාලය ඉකුත් වූවායින් පසුව අප පැමිණෙන්නේ ක්‍රි.ව. 52 මුලටය. සිසිරය නිමවූ හෙයින් එෆීසය හරහා සිසේරිය බලා යාත්‍රා කරන්නට පාවුල්ට හැකි විය. පෙනෙන විදිහට හෙතෙම යෙරුසලමෙහි පිහිටි සභාවට සුබ පතන්නට ගොස්, ඉන් අනතුරුව ක්‍රි.ව. 52 ගිම්හානයේදී පමණ යළිත් සිරියානු අන්තියෝකියට පැමිණියේය.l—ක්‍රියා 18:12-22.
25 පාවුල් කොරින්තියට ගිය මුල්ම අවස්ථාව ක්‍රි.ව. 50-52 අතර වන බව පුරාවිද්‍යාත්මක සොයාගැනීමකින් තහවුරු වේ. එය වනාහි යම් ලේඛනයක කොටසකි. එනම් ක්ලෝදියස් සීසර් අධිරාජ්‍යයා විසින් ග්‍රීසියේ ඩෙල්ෆියන්වරුන්ට පිළිතුරු වශයෙන් ලියන ලද ලිපියකි. එම ලේඛනයෙහි “ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුකාර . . . [ලුසියස් ජූ]නියස්, ගලියෝ” යන වදන් පෙළ සොයාගත හැකිය. මෙම ලේඛනයෙහි සොයාගත හැකි අංක 26, ක්ලෝදියස් 26වන වරටත් අධිරාජ්‍යයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති බවට යොමු දක්වනවා යන්න ඉතිහාසඥයන්ගේ සාමාන්‍ය පිළිගැනීමයි. වෙනත් ලේඛනවලින් පෙනී යන්නේ ක්ලෝදියස්ව අධිරාජ්‍යයා ලෙස 27වන වරටත් ප්‍රකාශ කළේ ක්‍රි.ව. 52 අගෝස්තු 1වන දාට පෙරාතුව බවයි. ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුකාරයාගේ පාලන වාරය අවුරුද්දක් පමණ දිග වූ අතර, එය ගිම්හානයේ ආරම්භයත් සමඟ පටන්ගත්තේය. මේ අනුව, ඇකේයාවේ ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුකාරයා ලෙස ගලියෝගේ පාලන සමය ක්‍රි.ව. 51 ගිම්හානයේ සිට ක්‍රි.ව. 52 ගිම්හානය දක්වා දිව ගිය බවට පෙනේ. “ගලියෝ ඇකේයාවේ ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුකාරයාව සිටියදී, යුදෙව්වරු එක්සිත්ව පාවුල්ට විරුද්ධව නැඟී සිට, ඔහුව විනිශ්චයාසනය ඉදිරියට” ගෙනාවෝය. ගලියෝ පාවුල්ව චෝදනාවලින් නිදහස් කළායින් පසුව, එම ප්‍රේරිතවරයා “බොහෝ කලක් එහි නැවතී” සිට, සිරියාව බලා යාත්‍රා කළේය. (ක්‍රියා 18:11, 12, 17, 18, NW) පෙනෙන ප්‍රකාරයට මේ සියල්ලෙන් සනාථ වන්නේ පාවුල් කොරින්තියේ සිටි මාස 18ක කාල පරිච්ඡේදය ක්‍රි.ව. 52 වසන්තයේ නිම වූ බවය. නිසි කාල පරිච්ඡේදය දැනගැනීමට උපකාරවත් වන තවත් හෝඩුවාවක් ඇත. එනම්, පාවුල් කොරින්තියට පැමිණි විට, “ක්ලෝදියස් සියලු යුදෙව්වරුන්ට රෝමයෙන් පිටවීමට අණ කළ නිසා මෑතකදී ඉතාලියෙන් පැමිණි, පොන්තසයේ උපන් අකිලා නම් එක්තරා යුදෙව්වෙකුව” ඔහුට හමු වූ බවට කර ඇති ප්‍රකාශයයි. (ක්‍රියා 18:2, NW) පස්වන සියවසේ මුල විසූ ඉතිහාසඥ පවුලස් ඔරෝසියස් පවසන්නේ රෝමයෙන් පිටවීමට අණ දෙන ලද්දේ ක්ලෝදියස්ගේ නවවන අවුරුද්දේ බවය. එනම් ක්‍රි.ව. 49හි හෝ ක්‍රි.ව. 50 මුලදීය. මේ අනුව අකිලා සහ ප්‍රිසිලා කොරින්තියට යන්නට ඇත්තේ එම වසරේ සරත් සමයට පෙරාතුවය. එමනිසා පාවුල් ක්‍රි.ව. 50 සරත් සමයේ සිට ක්‍රි.ව. 52 වසන්තය දක්වා එහි සිටි බව නිගමනය කිරීමට පදනමක් තිබේ.a
26 පාවුල්ගේ තුන්වන මිෂනාරි ගමන, ක්‍රි.ව 52 පමණ සිට 56 දක්වා. සිරියානු අන්තියෝකියේ “යම් කාලයක්” ගත කළායින් පසුව, පාවුල් නැවතත් කුඩා ආසියාව බලා ගිය අතර, ඔහු සමහරවිට එෆීසය කරා ළං වන්නට ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 52-53 සිසිර සමයේදී විය හැක. (ක්‍රියා 18:23; 19:1; NW) පාවුල් මුලින්ම ‘මාස තුනක්ද’ පසුව ‘අවුරුදු දෙකක්ද’ එෆීසයේ උගන්වමින් සිට, ඉන් අනතුරුව මැසිඩෝනියාව බලා පිටත් වූයේය. (ක්‍රියා 19:8-10, NW) පසු අවස්ථාවක එෆීසයේ අවේක්ෂකයන්ට ඔහු මතක් කර දුන්නේ ඔවුන් අතර “අවුරුදු තුනක් තිස්සේ” සේවය කළ බවය. කෙසේවෙතත්, මෙම අවුරුදු ගණන දළ වශයෙන් පවසන ලද්දක් වන්නට ඇත. (ක්‍රියා 20:31, NW) පෙනෙන විදිහට පාවුල් ක්‍රි.ව. 55 මුලදී පැවැත්වූ ‘පෙන්තකොස්ත මංගල්‍යයෙන් පසු’ එෆීසයෙන් පිටත් වී ග්‍රීසියේ කොරින්තිය දක්වා දීර්ඝ ගමනක යෙදී එහි සිසිරයේ මාස තුනක් ගත කළේය. ඊළඟට ඔහු නැවතත් උතුරු දෙසට ගොස් ක්‍රි.ව. 56 පාස්කු උත්සව කාලයේදී ෆිලිප්පියට ළඟා වූයේය. එතැන් සිට ඔහු ත්‍රෝවස හා මිලේතස හරහා සිසේරියට යාත්‍රා කළ අතර, පසුව යෙරුසලමට ගමන් කළේය. යෙරුසලමට පැමිණෙද්දී එය ක්‍රි.ව. 56 පෙන්තකොස්ත සමය විය.b—1 කොරි. 16:5-8; ක්‍රියා 20:1-3, 6, 15, 16; 21:8, 15-17; NW.
27 අවසාන වර්ෂ කිහිපය, ක්‍රි.ව. 56-100 දක්වා. පාවුල්ව අත්අඩංගුවට ගනු ලැබුවේ ඔහු යෙරුසලමට පැමිණ කෙටි කලක් යන්නට මත්තෙනුයි. එවිට ඔහුව සිසේරියට ගෙන ගොස් වසර දෙකක් පුරා සිර අඩස්සියේ තැබුවේය. එවිට ආණ්ඩුකාරයා ලෙස ෆීලික්ස් වෙනුවට ෆෙස්ටස්ව පත් කරන ලදි. (ක්‍රියා 21:33; 23:23-35; 24:27; NW) ෆෙස්ටස්ගේ පත් වීමෙන් අනතුරුව පාවුල් රෝමය බලා ගියේ ක්‍රි.ව. 58 වූ බව පෙනේ.c පාවුල් ගමන් ගත් නැව මුහුදුබත් වී මෝල්ටාවෙහි සිසිරය ගත කිරීමෙන් පසු, ගමන ක්‍රි.ව. 59දී පමණ අවසන් විය. වාර්තාවට අනුව ඔහු රෝමයේ සිරකරුවෙකු ලෙස දේශනා කරමින් හා උගන්වමින් අවුරුදු දෙකක කාල පරිච්ඡේදයකට නැතහොත් ආසන්න වශයෙන් ක්‍රි.ව. 61 වන තෙක්වත් සිටියේය.—ක්‍රියා 27:1; 28:1, 11, 16, 30, 31.
28 ක්‍රියා පොතෙහි ඓතිහාසික වාර්තාව මින් මත්තට දිව නොගියද, පෙනෙන විදිහට පාවුල්ව නිදහස් කරනු ලැබූ අතර, ඔහු තම මිෂනාරි කටයුතුවල නිරත වෙමින් ක්‍රීට්, ග්‍රීසිය සහ මැසිඩෝනියාවට ගමන් කළ බවට සාක්ෂි ඇත. ඔහු ස්පාඤ්ඤයට ගියාද නැද්ද යන්න අපි නොදනිමු. හෙතෙම ක්‍රි.ව. 65දී අවසාන වරටත් රෝමයේ සිරභාරයේ සිටි අතර, ඉන් කෙටි කලකට පසුව නීරෝ අතින් ප්‍රාණ පරිත්‍යාගියෙකු ලෙස මිය ගිය බවට පෙනේ. රෝමයේ සිදු වූ මහ ගින්න ක්‍රි.ව. 64 ජූලි මාසයේ සිදු වූ බව ලෞකික ඉතිහාස වාර්තාවල දක්වා ඇති අතර, ඉන් අනතුරුව නීරෝ ක්‍රිස්තියානීන් පිට දරුණු පීඩා රැල්ලක් දියත් කළේය. පාවුල් “දම්වැල්” සහිතව සිරභාරයේ සිටි කාලයද, පසුව ඔහුගේ ඝාතනයද මෙම කාල පරිච්ඡේදයෙහි සිදු වූ බවට තර්කානුකූලව කිව හැක.—2 තිමෝ. 1:16; 4:6, 7.
29 ප්‍රේරිත යොහන්ගේ පොත් පහ ලියන ලද්දේ ඩොමිෂන් අධිරාජ්‍යයා විසින් දියත් කරන ලද පීඩා රැල්ලේ අවසාන කාල පරිච්ඡේදයේදීය. හෙතෙම ක්‍රි.ව. 81-96 දක්වා පැවති තම පාලන සමයේ අවසාන වසර තුනේදී උන්මත්තකයෙකු මෙන් කටයුතු කළ බවට කියවේ. යොහන් එළිදරව්ව ක්‍රි.ව. 96දී පමණ ලිව්වේ පැට්මොස් නම් දූපතට පිටුවහල් කළ කාලයේදීය.d ඔහුව නිදහස් කිරීමෙන් පසු ඔහු තම සුවිශේෂය හා ලිපි තුන ලිව්වේ එෆීසයේදී හෝ ඊට ආසන්නව සිටියදීය. ප්‍රේරිතයන්ගෙන් අන්තිමටම ජීවත්ව සිටි මොහු මිය ගියේ ක්‍රි.ව. 100දී පමණය.
30 ලෞකික ඉතිහාසයේ සිදුවීම් සමඟ බයිබලයේ සිදුවීම් කාලයට අනුව පෙළගස්වා ඇති අන්දම හා අනාවැකි සසඳා බැලීමෙන්, බයිබලයේ සිදුවීම් කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ වඩාත් නිවැරදිව පෙළගැස්වීමට හැකි බව පැහැදිලි වේ. බයිබලයේ සිදුවීම් කාලයට අනුව පෙළගස්වා ඇති අන්දම තුළ දක්නට ලැබෙන එකඟතාව ශුද්ධ ලියවිල්ල දේවවචනය බවට වූ අපගේ විශ්වාසය තවත් ස්ථිර කරයි.
[පාදසටහන්වල]
a මෙම පරිච්ඡේදය අධ්‍යයනය කරන විට, Insight on the Scriptures, 1 වෙළු. 458-467 දක්වා පිටු බැලීම ප්‍රයෝජනවත් විය හැක.
b දෙවන පාඩම 28, 29 ඡේද.
c ආබ්‍රහම් යුප්‍රටීස් ගඟෙන් එගොඩ වූ දා සිට ඊසාක්ගේ උපත දක්වා 25 වසරක් ගෙවී ගියේය. යාකොබ් ඉපදුණේ ඉන් වසර 60කට පසුවය. යාකොබ් ඊජිප්තුවට සිය පදිංචිය මාරු කළ විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 130ක් විය.—උත්. 12:4; 21:5; 25:26; 47:9.
d වර්ෂ 2004දී, මෙලෙස ඉකුත් වූ කාලය වර්ෂ 6,029කින් අඩු කළ යුතුය.
e Awake!, September 22, 1986, pages 17-27; April 8, 1972, pages 5-20.
f Insight on the Scriptures, Vol. 2, pages 57-8.
g The Watchtower, 1976, page 247; 1959, pages 489-92.
h Insight on the Scriptures, Vol. 2, pages 614-16.
i Insight on the Scriptures, Vol. 2, pages 899-904.
j The New Encyclopædia Britannica, 1987, Vol. 5, page 880.
k Insight on the Scriptures, Vol. 2, page 747.
l Insight on the Scriptures, Vol. 2, page 747.
a Insight on the Scriptures, Vol. 1, pages 476, 886.
b Insight on the Scriptures, Vol. 2, page 747.
c Young’s Analytical Concordance to the Bible, page 342, under “Festus.”
d Notes on the Book of Revelation, 1852, by Albert Barnes, pages xxix, xxx.
[8වන පිටුවේ රූප සටහන]
කැපීපෙනෙන ඓතිහාසික සිදුවීම් දක්වන වගුව
දිනය සිදුවීම බයිබල් පදය
ක්‍රි.පූ. 4026 ආදම්ව මැවීම උත්. 2:7
ක්‍රි.පූ. 4026න් පසු ඒදන් ගිවිසුම ප්‍රකාශ වේ, මුල්ම අනාවැකිය උත්. 3:15
ක්‍රි.පූ. 3896ට පෙර කායින් ආබෙල්ව මරයි උත්. 4:8
ක්‍රි.පූ. 3896 සෙත්ගේ උපත උත්. 5:3
ක්‍රි.පූ. 3404 ධර්මිෂ්ඨ ඒනොක්ගේ උපත උත්. 5:18
ක්‍රි.පූ. 3339 මෙතුසෙලාගේ උපත උත්. 5:21
ක්‍රි.පූ. 3152 ලාමෙක්ගේ උපත උත්. 5:25
ක්‍රි.පූ. 3096 ආදම්ගේ මරණය උත්. 5:5
ක්‍රි.පූ. 3039 ඒනොක්ව ගෙන යෑම; ඔහු අනාවැකි උත්. 5:23, 24; යූද් 14
පළ කළ කාලය අවසන් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 2970 නෝවාගේ උපත උත්. 5:28, 29
ක්‍රි.පූ. 2490 මිනිස්වර්ගයා සම්බන්ධයෙන් දෙවිගේ උත්. 6:3
තීන්දුව ප්‍රකාශ වේ
ක්‍රි.පූ. 2470 යඵෙත්ගේ උපත උත්. 5:32; 9:24; 10:21
ක්‍රි.පූ. 2468 ෂෙම්ගේ උපත උත්. 7:11; 11:10
ක්‍රි.පූ. 2370 මෙතුසෙලාගේ මරණය උත්. 5:27
ජලගැල්ම පටන්ගනී (සරත් සමයේදී) උත්. 7:6, 11
ක්‍රි.පූ. 2369 ජලගැල්මෙන් පසු ගිවිසුම ඇති කිරීම උත්. 8:13; 9:16
ක්‍රි.පූ. 2368 අර්පක්ෂද්ගේ උපත උත්. 11:10
ක්‍රි.පූ. 2269න් පසු බාබෙල් කොත ඉදි කිරීම උත්. 11:4
ක්‍රි.පූ. 2020 නෝවාගේ මරණය උත්. 9:28, 29
ක්‍රි.පූ. 2018 ආබ්‍රහම්ගේ උපත උත්. 11:26, 32; 12:4
ක්‍රි.පූ. 1943 ආබ්‍රහම් කානාන් බලා යන ගමනේදී උත්. 12:4, 7;
යුප්‍රටීස් ගඟින් එගොඩ වෙයි; ආබ්‍රහම් නික්. 12:40;
සමඟ ගිවිසුම ක්‍රියාත්මක වේ; මෝසෙස්ගේ ගලා. 3:17
නීතික ගිවිසුම කළ කාලය දක්වා දිවෙන
අවුරුදු 430ක කාල පරිච්ඡේදය ඇරඹේ
ක්‍රි.පූ. 1933ට පෙර ලොත්ව බේරාගනු ලැබේ; ආබ්‍රහම් උත්. 14:16, 18; 16:3
මෙල්කිසදෙක්ව හමු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 1932 ඉෂ්මායෙල් ඉපදෙයි උත්. 16:15, 16
ක්‍රි.පූ. 1919 චර්මච්ඡේදනය සම්බන්ධ ගිවිසුම උත්. 17:1, 10, 24
ස්ථිර කෙරේ
සොදොම සහ ගොමෝරාවට ලැබෙන විනිශ්චය උත්. 19:24
ක්‍රි.පූ. 1918 සැබෑ උරුමක්කාරයා වන ඊසාක්ගේ උපත; උත්. 21:2, 5;
“අවුරුදු හාරසිය පනහක පමණ කාලය” ඇරඹේ ක්‍රියා 13:17-20
ක්‍රි.පූ. 1913 ඊසාක්ගේ කිරි වැරීම; ඉෂ්මායෙල්ව පිට කෙරේ; උත්. 21:8;
අවුරුදු 400ක් පුරා හිරිහැර විඳීම ඇරඹේ උත්. 15:13; ක්‍රියා 7:6
ක්‍රි.පූ. 1881 සාරාගේ මරණය උත්. 17:17; 23:1
ක්‍රි.පූ. 1878 ඊසාක් සහ රෙබෙකාගේ විවාහය උත්. 25:20
ක්‍රි.පූ. 1868 ෂෙම්ගේ මරණය උත්. 11:11
ක්‍රි.පූ. 1858 ඒසව්ගේ සහ යාකොබ්ගේ උපත උත්. 25:26
ක්‍රි.පූ. 1843 ආබ්‍රහම්ගේ මරණය උත්. 25:7
ක්‍රි.පූ. 1818 ඒසව් මුල් භාර්යාවන් දෙදෙනා සමඟ උත්. 26:34
විවාහ වෙයි
ක්‍රි.පූ. 1795 ඉෂ්මායෙල්ගේ මරණය උත්. 25:17
ක්‍රි.පූ. 1781 යාකොබ් හාරාන් වෙතට පලා යයි; උත්. 28:2, 13, 19
බෙතෙල්හි ඔහු දර්ශනයක් දකියි
ක්‍රි.පූ. 1774 යාකොබ් ලෙයා සහ රාකෙල් සමඟ විවාහ වෙයි උත්. 29:23-30
ක්‍රි.පූ. 1767 යෝසෙප්ගේ උපත උත්. 30:23, 24
ක්‍රි.පූ. 1761 යාකොබ් හාරාන් සිට යළිත් කානාන් උත්. 31:18, 41
දේශයට පැමිණෙයි
ක්‍රි.පූ. 1761 පමණ යාකොබ් දේවදූතයා සමඟ පොර අල්ලයි; උත්. 32:24-28
ඊශ්‍රායෙල් යන නම ලබයි
ක්‍රි.පූ. 1750 යෝසෙප්ගේ සහෝදරයෝ ඔහුව වහලෙකු උත්. 37:2, 28
ලෙස විකුණති
ක්‍රි.පූ. 1738 ඊසාක්ගේ මරණය උත්. 35:28, 29
ක්‍රි.පූ. 1737 යෝසෙප් ඊජිප්තුවේ අගමැති ලෙස පත් කෙරේ උත්. 41:40, 46
ක්‍රි.පූ. 1728 යාකොබ් සිය මුළු පවුල සමඟින් ඊජිප්තුවට යයි උත්. 45:6;
ක්‍රි.පූ. 1711 යාකොබ්ගේ මරණය උත්. 47:28
ක්‍රි.පූ. 1657 යෝසෙප්ගේ මරණය උත්. 50:26
ක්‍රි.පූ. 1613ට පෙර යෝබ් මුහුණ දෙන පීඩාව යෝබ් 1:8; 42:16
ක්‍රි.පූ. 1600න් පසු පළමු ලෝක බලය ලෙස ඊජිප්තුව හිණි නික්. 1:8
පෙත්තටම නඟියි
ක්‍රි.පූ. 1593 මෝසෙස්ගේ උපත නික්. 2:2, 10
ක්‍රි.පූ. 1553 මෝසෙස් ගැලවුම්කරුවෙකු ලෙස ඉදිරිපත් නික්. 2:11, 14, 15;
වෙයි; මිදියන් වෙතට පලා යයි ක්‍රියා 7:23
ක්‍රි.පූ. 1514 පමණ මෝසෙස් දැවෙන කටු පඳුර දකියි නික්. 3:2
ක්‍රි.පූ. 1513 පාස්කුව; ඊශ්‍රායෙලිතයෝ ඊජිප්තුවෙන් පිට වෙති; නික්. 12:12;
රතු මුහුදේදී ගැලවීම; ඊජිප්තුවේ බලයට ප්‍රබල නික්. 14:27, 29, 30;
පහරක්; අවුරුදු 400ක් පුරා හිරිහැර වින්ද කාලය උත්. 15:13, 14
අවසන් වේ
සීනයි (හොරෙබ්) කන්දේදී මෝසෙස්ගේ නික්. 24:6-8
නීතික ගිවිසුම ස්ථාපිත කෙරේ
ආබ්‍රහම් සමඟ ගිවිසුම වලංගු කළ දා සිට ගලා. 3:17;
ඇරඹූ 430 කාල පරිච්ඡේදය අවසන් වේ නික්. 12:40
මෝසෙස් පාළුකරයේදී උත්පත්ති වාර්තාව යොහ. 5:46
පිළියෙළ කරයි; බයිබලය ලේඛනගත කිරීම ඇරඹේ
ක්‍රි.පූ. 1512 මණ්ඩපය ඉදි කෙරේ නික්. 40:17
ආරොන්ගේ පෙළතට අනුව පූජක තන්ත්‍රය ස්ථාපිත කෙරේ ලෙවී. 8:34-36
මෝසෙස් නික්මයාම සහ ලෙවී කථාව ලියා අවසන් කරයි ලෙවී. 27:34;
ක්‍රි.පූ. 1473 පමණ මෝසෙස් යෝබ් පොත ලියා අවසන් කරයි යෝබ් 42:16, 17
ක්‍රි.පූ. 1473 මෝසෙස් මෝවබ් මිටියාවතෙහි ගණන් කථාව ගණන්. 35:1;
ලියා අවසන් කරයි ගණන්. 36:13
මෝවබ්හි ඊශ්‍රායෙල් සමඟ ගිවිසුම ද්වි. 29:1
මෝසෙස් ද්විතීය කථාව ලියයි ද්වි. 1:1, 3
මෝසෙස් මෝවබ් දේශයේ නෙබෝ කන්දෙහි ද්වි. 34:1, 5, 7
මිය යයි
ඊශ්‍රායෙල් යෝෂුවා යටතේ කානාන් දේශයට යෝෂු. 4:19
ඇතුල් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 1467 දේශය යටත් කිරීම මූලික වශයෙන් අවසන් යෝෂු. 11:23;
කෙරේ; ක්‍රියා 13:17-20හි සඳහන් ‘අවුරුදු 450ක යෝෂු. 14:7, 10-15
පමණ කාලය’ අවසන් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 1450 පමණ යෝෂුවා පොත අවසන් කෙරේ යෝෂු. 1:1; 24:26
යෝෂුවාගේ මරණය යෝෂු. 24:29
ක්‍රි.පූ. 1117 සාමුවෙල් විසින් ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස 1 සාමු. 10:24;
සාවුල්ව අභිෂේක කරනු ලැබේ ක්‍රියා 13:21
ක්‍රි.පූ. 1107 බෙත්ලෙහෙම්හි දාවිත්ගේ උපත 1 සාමු. 16:1
ක්‍රි.පූ. 1100 සාමුවෙල් විනිශ්චයකාරයන්ගේ පොත ලියා අවසන් කරයි විනි. 21:25
ක්‍රි.පූ. 1090 පමණ සාමුවෙල් රූත්ගේ පොත ලියා අවසන් කරයි රූත් 4:18-22
ක්‍රි.පූ. 1078 පමණ පළමුවන සාමුවෙල් පොත ලියා අවසන් කෙරේ 1 සාමු. 31:6
ක්‍රි.පූ. 1077 දාවිත් හෙබ්‍රොන් නුවර යූදාහි රජු වෙයි 2 සාමු. 2:4
ක්‍රි.පූ. 1070 දාවිත් මුළු ඊශ්‍රායෙල් කෙරෙහි රජු වෙයි; 2 සාමු. 5:3-7
යෙරුසලම තම අගනුවර ලෙස නම් කරයි
ක්‍රි.පූ. 1070න් පසු ගිවිසුම් පෙට්ටිය යෙරුසලමට ගෙනෙයි; 2 සාමු. 6:15;
රාජ්‍යයක් සඳහා ගිවිසුම දාවිත් සමඟ ස්ථාපිත කෙරේ 2 සාමු. 7:12-16
ක්‍රි.පූ. 1040 පමණ ගාද් සහ නාතාන් 2 සාමුවෙල් ලියා අවසන් කරති 2 සාමු. 24:18
ක්‍රි.පූ. 1037 දාවිත්ට පසු ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස 1 රාජා. 1:39; 2:12
සලමොන් පත් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 1034 සලමොන් විසින් දේවමාලිගාව ඉදි කිරීම ඇරඹේ 1 රාජා. 6:1
ක්‍රි.පූ. 1027 යෙරුසලමෙහි දේවමාලිගාව ඉදි කර අවසන්ය 1 රාජා. 6:38
ක්‍රි.පූ. 1020 පමණ සලමොන් සලමොන්ගේ ගීතිකාව ලියා අවසන් කරයි සල. 1:1
ක්‍රි.පූ. 1000ට පෙර සලමොන් දේශනාකාරයා පොත ලියා අවසන් කරයි දේශ. 1:1
ක්‍රි.පූ. 997 සලොමන්ට පසුව රෙහොබොවම් රජු වෙයි; 1 රාජා. 11:43;
රාජ්‍යය දෙකකට බෙදෙයි; ඊශ්‍රායෙල්හි 1 රාජා. 12:19, 20
රජු ලෙස යෙරොබොවම් රජ කිරීමට පටන්ගනියි
ක්‍රි.පූ. 993 ෂීෂක් යූදා දේශය ආක්‍රමණය කර 1 රාජා. 14:25, 26
දේවමාලිගාවෙන් වස්තු පැහැරගෙන යයි
ක්‍රි.පූ. 980 යූදාහි රජු ලෙස රෙහොබොවම්ට පසු 1 රාජා. 15:1, 2
අබියා (අබියාම්) රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 977 යූදාහි රජු ලෙස අබියාම්ට පසු ආසා 1 රාජා. 15:9, 10
රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 976 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස යෙරොබොවම්ට 1 රාජා. 14:20
පසු නාදාබ් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 975 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස නාදාබ්ට 1 රාජා. 15:33
පසු බාෂා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 952 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස බාෂාට පසු 1 රාජා. 16:8
ඒලා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 951 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස ඒලාට පසු සිම්රි 1 රාජා. 16:15
රජු වෙයි
ඊශ්‍රායෙල්හි රජවරුන් ලෙස සිම්රිට පසු 1 රාජා. 16:21
ඕම්රී සහ තිබ්නි රජවරුන් වෙති
ක්‍රි.පූ. 947 පමණ ඔම්රී පමණක් ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස 1 රාජා. 16:22, 23
පත් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 940 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස ඔම්රීට පසුව 1 රාජා. 16:29
ආහබ් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 936 යූදාහි රජු ලෙස ආසාට පසු 1 රාජා. 22:41, 42
යෙහෝෂාපාට් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 919 පමණ ආහබ්ට පසු අහසියා ඊශ්‍රායෙල්හි 1 රාජා. 22:51, 52
රජු බවට පත් වී තනිව පාලනය කරයි
ක්‍රි.පූ. 917 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස ආහසියාට 2 රාජා. 3:1
පසු යෙහෝරාම් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 913 යෙහෝෂාපාට් ‘රජව සිටියදී’ යූදාහි 2 රාජා. 8:16, 17
යෙහෝරාම්ද රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 906 පමණ යූදාහි රජු ලෙස යෙහෝරාම්ට 2 රාජා. 8:25, 26
පසු අහසියා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 905 පමණ අතලියා රැජින යූදාහි රාජ්‍යය 2 රාජා. 11:1-3
පැහැරගනියි
ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස යෙහෝරාම්ට 2 රාජා. 9:24, 27; 10:36
පසු යේහු රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 898 යූදාහි රජු ලෙස අහසියාට පසු 2 රාජා. 12:1
යෙහෝවාෂ් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 876 ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස යේහුට පසු 2 රාජා. 13:1
යෙහෝවාහාස් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 859 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි එකම රජු ලෙස යෙහෝවාහාස් 2 රාජා. 13:10
වෙනුවට යෙහෝවාෂ් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 858 යූදාහි රජු ලෙස යෙහෝවාෂ්ට පසු 2 රාජා. 14:1, 2
අමශියා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 844 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස යෙහෝවාෂ් 2 රාජා. 14:23
වෙනුවට දෙවන යෙරොබොවම් රජු වෙයි
යෝනා ඔහුගේ නමින් සඳහන් පොත යෝනා 1:1, 2
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 829 යූදාහි රජු ලෙස අමශියා වෙනුවට 2 රාජා. 15:1, 2
උස්සියා (අශරියා) රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 820 පමණ යෝවෙල් පොත ලියනු ලැබූ බවට විශ්වාස කෙරේ යෝවෙ. 1:1
ක්‍රි.පූ. 804 පමණ ආමොස් ඔහුගේ නමින් සඳහන් පොත ආමො. 1:1
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 792 පමණ සෙකරියා ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස පාලනය 2 රාජා. 15:8
කරයි (මාස 6යි)
ක්‍රි.පූ. 791 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස සෙකරියාට පසු 2 රාජා. 15:13, 17
ෂල්ලුම් රජු වෙයි
ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස ෂල්ලුම්ට පසු මෙනහෙම් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 780 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස මෙනහෙම්ට පසු 2 රාජා. 15:23
පෙකහියා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 778 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස පෙකහියාට පසු 2 රාජා. 15:27
පෙකා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 778 පමණ යෙසායා අනාවැකි කීමට පටන්ගනී යෙසා. 1:1; 6:1
ක්‍රි.පූ. 777 යූදාහි රජු ලෙස උස්සියාට (අශරියාට) 2 රාජා. 15:32, 33
පසු යෝතාම් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 761 පමණ යූදාහි රජු ලෙස යෝතාම්ට පසු 2 රාජා. 16:1, 2
ආහාස් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 758 පමණ ඊශ්‍රායෙල්හි රජු ලෙස හොෂෙයා 2 රාජා. 15:30
‘රජ කරන්නට’ පටන්ගනී
ක්‍රි.පූ. 745 යූදාහි රජු ලෙස ආහාස්ට පසු හෙසකියා 2 රාජා. 18:1, 2
රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 745න් පසු හොෂෙයා තම නමින් ලියන ලද හොෂෙ. 1:1
පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 740 ඇසිරියාව ඊශ්‍රායෙල් යටත් කර, 2 රාජා. 17:6, 13, 18
සමාරිය අල්ලාගනියි
ක්‍රි.පූ. 732 සෙනකෙරීබ් යූදා දේශය ආක්‍රමණය කරයි 2 රාජා. 18:13
ක්‍රි.පූ. 732න් පසු යෙසායා තම නමින් ලියන ලද පොත යෙසා. 1:1
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 717ට පෙර මීකා තම නමින් ලියන ලද පොත මීකා 1:1
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 717 පමණ හිතෝපදේශ පොතෙහි සම්පාදනය අවසන් වේ හිතෝ. 25:1
ක්‍රි.පූ. 716 යූදාහි රජු ලෙස හෙසකියාට පසු 2 රාජා. 21:1
මනස්සේ රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 661 යූදාහි රජු ලෙස මනස්සේට පසු අමොන් 2 රාජා. 21:19
රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 659 යූදාහි රජු ලෙස අමොන් වෙනුවට 2 රාජා. 22:1
යොෂියා රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 648ට පෙර ශෙපනියා තම නමින් ලියන ලද ශෙප. 1:1
පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 647 යෙරෙමියා අනාගතවක්තෘ ලෙස යෙරෙ. 1:1, 2, 9, 10
පත් කෙරේ
ක්‍රි.පූ. 632ට පෙර නාහුම් තම නමින් ලියන ලද නාහු. 1:1
පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 632 නිනිවය කල්දිවරුන් සහ මේදවරුන් නාහු. 3:7
අතට පත් වේ
බැබිලෝනිය තුන්වන ලෝක බලය වීමට සැරසී සිටියි
ක්‍රි.පූ. 628 යූදාහි රජු ලෙස යොෂියාට පසු 2 රාජා. 23:31
යෙහෝවාහාස් රජු වෙයි
යූදාහි රජු ලෙස යෙහෝවාහාස් වෙනුවට 2 රාජා. 23:36
යෙහෝයාකිම් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 628 පමණ හබක්කුක් තම නමින් ලියන ලද හබ. 1:1
පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 625 දෙවන නෙබුකද්නෙශර් බැබිලෝනියේ රජු යෙරෙ. 25:1
වෙයි; ඔහුගේ පළමු රාජ්‍ය වර්ෂය
ක්‍රි.පූ. 624 නීසාන් සිට ගණනය කෙරේ
ක්‍රි.පූ. 620 නෙබුකද්නෙශර් යෙහෝයාකිම්ව කප්පම් 2 රාජා. 24:1
ගෙවන රජෙකු ලෙස පත් කරයි
ක්‍රි.පූ. 618 යූදාහි රජු ලෙස යෙහෝයාකිම්ට පසු 2 රාජා. 24:6, 8
යෙහෝයාඛින් රජු වෙයි
ක්‍රි.පූ. 617 නෙබුකද්නෙශර් මුල් වතාවට යුදෙව් දානි. 1:1-4;
වහලුන්ව බැබිලෝනියට ගෙන යයි
යූදාහි රජු ලෙස ශෙදකියාව පත් කෙරේ 2 රාජා. 24:12-18
ක්‍රි.පූ. 613 එසකියෙල් අනාවැකි කීමට පටන්ගනී එස. 1:1-3
ක්‍රි.පූ. 609 නෙබුකද්නෙශර් යූදාට එරෙහිව තුන්වන 2 රාජා. 25:1, 2
වරටත් යුද්ධ කරයි; යෙරුසලම වටලෑම ඇරඹේ
ක්‍රි.පූ. 607 පස්වන මසයේදී (අබ්), දේවමාලිගාව 2 රාජා. 25:8-10;
සමතලා කොට යෙරුසලම විනාශ කෙරේ යෙරෙ. 52:12-14
සත්වන මාසයේදී යුදෙව්වරු යූදා දේශය අත්හරිති;
“අන්‍යජාතීන් සඳහා නියම කරන ලද 2 රාජා. 25:25, 26;
කාලවල්” ඇරඹේ ලූක් 21:24, NW
යෙරෙමියා විලාප ගී ලියයි විලා. හැඳින්වීම, LXX
ක්‍රි.පූ. 607 පමණ ඔබදියා තම නමින් ලියන ලද පොත ලියා අවසන් කරයි ඔබ. 1
ක්‍රි.පූ. 580 1 සහ 2 රාජාවලිය සහ යෙරෙමියා යන යෙරෙ. 52:31;
පොත් ලියා අවසන් කෙරේ 2 රාජා. 25:27
ක්‍රි.පූ. 539 බැබිලෝනිය මේදවරුන්ට හා පර්සියානුවන් දානි. 5:30, 31
අතට පත් වෙයි; මේද-පර්සියාව සතරවන
ලෝක බලය බවට පත් වෙයි
ක්‍රි.පූ. 537 යුදෙව්වන්ට යෙරුසලම බලා යෑමට අවසර 2 ලේක. 36:22, 23;
දෙන පර්සියානු සයිරස්ගේ ආඥාව ක්‍රියාත්මක යෙරෙ. 25:12; 29:10
වේ; යෙරුසලමේ 70 වසරක පාළුවීම අවසන් වේ
ක්‍රි.පූ. 536 පමණ දානියෙල් තම නමින් ලියන ලද දානි. 10:1
පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 536 සෙරුබ්බාබෙල් විසින් දේවමාලිගාවේ එස්රා 3:8-10
අත්තිවාරම දමනු ලැබේ
ක්‍රි.පූ. 522 දේවමාලිගාව ඉදි කිරීමේ කටයුතු එස්රා 4:23, 24
තහනම් කෙරේ
ක්‍රි.පූ. 520 හග්ගයි තම නමින් ලියන ලද පොත හග්. 1:1
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 518 සෙකරියා තම නමින් ලියන ලද පොත සෙක. 1:1
ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 515 සෙරුබ්බාබෙල් දෙවන දේවමාලිගාව ඉදි එස්රා 6:14, 15
කර අවසන් කරයි
ක්‍රි.පූ. 475 පමණ මොර්දෙකයි එස්තර් පොත ලියා අවසන් කරයි එස්තර් 3:7; 9:32
ක්‍රි.පූ. 468 එස්රා සහ පූජකයෝ යෙරුසලමට ආපසු යති එස්රා 7:7
ක්‍රි.පූ. 460 පමණ එස්රා 1 සහ 2 ලේකම් සහ එස්රා යන එස්රා 1:1;
පොත් ලියා අවසන් කරයි; ගීතාවලියේ 2 ලේක. 36:22
සම්පාදනය සම්පූර්ණයෙන් අවසන් කෙරේ
ක්‍රි.පූ. 455 යෙරුසලමේ තාප්පය නෙහෙමියා විසින් ඉදි නෙහෙ. 1:1;
කරනු ලැබේ; සති 70 පිළිබඳ අනාවැකියේ නෙහෙ. 2:1, 11; 6:15;
ඉටුවීම ඇරඹේ දානි. 9:24
ක්‍රි.පූ. 443න් පසු නෙහෙමියා තම නමින් ලියන ලද
පොත ලියා අවසන් කරයි නෙහෙ. 5:14
මලාකී තම නමින් ලියන ලද පොත
ලියා අවසන් කරයි මලා. 1:1
ක්‍රි.පූ. 406 පෙනෙන විදිහට යෙරුසලම යළිත් ඉදි දානි. 9:25
කිරීමේ කටයුතු අවසන් කෙරේ
ක්‍රි.පූ. 332 පස්වන ලෝක බලය වන ග්‍රීසිය යූදා පාලනය කරයි දානි. 8:21
ක්‍රි.පූ. 280 පමණ ග්‍රීක සෙප්ටූඅජින්ට් පරිවර්තනය ඇරඹේ
ක්‍රි.පූ. 165 ග්‍රීක රූප වන්දනාවෙන් පසු කෙලෙසූ යොහ. 10:22
දේවමාලිගාව යළිත් කැප කරයි;
කැප කිරීමේ මංගල්‍යය
ක්‍රි.පූ. 63 හයවන ලෝක බලය වන රෝමය යොහ. 19:15;
යෙරුසලම පාලනය කරයි එළි. 17:10
ක්‍රි.පූ. 37 පමණ (රෝමය මගින් රජු ලෙස පත් කර ඇති) හෙරොද්
යෙරුසලමෙහි සිය බලය මැනවින් තහවුරු කරයි
ක්‍රි.පූ. 2 යොහන් බව්තීස්ත සහ යේසුස් ඉපදෙති ලූක් 1:60; 2:7
ක්‍රි.ව. 29 යොහන් සහ යේසුස් ඔවුන්ගේ සේවය ආරම්භ කරති ලූක් 3:1, 2, 23
ක්‍රි.ව. 33 නීසාන් 14: යේසුස් අලුත් ගිවිසුමට පදනම ලූක් 22:20;
සපයන පූජාව බවට පත් වෙයි ඔහුව ලූක් 23:33
වධකණුවක එල්ලා මරනු ලැබේ
නීසාන්16: යේසුස්ගේ නැවත-නැඟිටීම මතෙ. 28:1-10
සීවාන් 6, පෙන්තකොස්ත: ශුද්ධාත්මය වගුරුවනු
ලැබේ; යුදෙව්වන් ක්‍රිස්තියානි සභාවට ඇතුල් ක්‍රියා 2:1-17, 38
වීමේ මඟ පේතෘස් විවෘත කරයි
ක්‍රි.ව. 36 වර්ෂ සති 70 අවසානය; පේතෘස් කොර්නේලියස්ව දානි. 9:24-27;
හමු වෙයි; අචර්මච්ඡේදිත යුදෙව් නොවන්නන් ක්‍රියා 10:1, 45
අතුරින් ක්‍රිස්තියානි සභාවට බැඳෙන ප්‍රථමයා ඔහුය
ක්‍රි.ව. 41 පමණ “මතෙව්” යන මැයින් යුත් සුවිශේෂය මතෙව් විසින් ලියනු ලැබේ
ක්‍රි.ව. 47-48 පමණ පාවුල් සිය පළමු මිෂනාරි ගමන අරඹයි ක්‍රියා 13:1–14:28
ක්‍රි.ව. 49 පමණ යුදෙව් නොවන ඇදහිලිවන්තයන්ට ක්‍රියා 15:28, 29
චර්මච්ඡේදනය වීම අවශ්‍ය නැති බව
පාලක මණ්ඩලය තීරණය කරයි
ක්‍රි.ව. 49-52 පමණ පාවුල්ගේ දෙවන මිෂනාරි ගමන ක්‍රියා 15:36–18:22
ක්‍රි.ව. 50 පමණ පාවුල් කොරින්තියේ සිට 1 තෙසලෝනික ලියයි 1 තෙස. 1:1
ක්‍රි.ව. 51 පමණ පාවුල් කොරින්තියේ සිට 2 තෙසලෝනික ලියයි 2 තෙස. 1:1
ක්‍රි.ව. 50-52 පමණ පාවුල් කොරින්තියේ හෝ සිරියානු ගලා. 1:1
අන්තියෝකියේ සිට ගලාතිවරුන්ට තම ලිපිය ලියයි
ක්‍රි.ව. 52-56 පමණ පාවුල්ගේ තුන්වන මිෂනාරි ගමන ක්‍රියා 18:23–21:19
ක්‍රි.ව. 55 පාවුල් එෆීසයේ සිට 1 කොරින්ති 1 කොරි. 15:32;
පොතද මැසිඩෝනියාවේ සිට 2 කොරි. 2:12, 13
2 කොරින්ති පොතද ලියයි
ක්‍රි.ව. 56 පමණ පාවුල් කොරින්තියේ සිට රෝමවරුන්ට ලිපිය ලියයි රෝම 16:1
ක්‍රි.ව. 56-58 පමණ “ලූක්” යන මැයින් යුත් සුවිශේෂය ලූක් ලූක් 1:1, 2
විසින් ලියනු ලැබේ
ක්‍රි.ව. 60-61 පමණ රෝමයේදී පාවුල් ලියන ලිපි: එෆීස එෆී. 3:1
ෆිලිප්පි ෆිලි. 4:22
කොලොස්සි කොලො. 4:18
ෆිලෙමොන් ෆිලෙ. 1
ක්‍රි.ව. 61 පමණ පාවුල් රෝමයේ සිට හෙබ්‍රෙව්වරුන්ට හෙබ්‍රෙ. 13:24;
ලිපිය ලියයි හෙබ්‍රෙ. 10:34
ලූක් රෝමයේදී ක්‍රියා පොත ලියා අවසන් කරයි
ක්‍රි.ව. 62ට පෙර යේසුස්ගේ සොහොයුරු යාකොබ් යාකො. 1:1
යෙරුසලමේ සිට “යාකොබ්” යන
මැයින් යුත් ලිපිය ලියයි
ක්‍රි.ව. 60-65 පමණ “මාක්” යන මැයින් යුත් සුවිශේෂය
මාක් විසින් ලියනු ලැබේ
ක්‍රි.ව. 61-64 පමණ පාවුල් මැසිඩෝනියාවේ සිට 1 තිමෝති ලියයි 1 තිමෝ. 1:3, 4
පාවුල් මැසිඩෝනියාවේ (?) සිට තීතස්ට ලියයි තීත. 1:5
ක්‍රි.ව. 62-64 පමණ පේතෘස් බැබිලෝනියේ සිට 1 1 පේතෘ. 1:1; 5:13
පේතෘස් ලියයි
ක්‍රි.ව. 64 පමණ පේතෘස් බැබිලෝනියේ (?) සිට 2 පේතෘස් ලියයි 2 පේතෘ. 1:1
ක්‍රි.ව. 65 පමණ පාවුල් රෝමයේ සිට 2 තිමෝති ලියයි 2 තිමෝ. 4:16-18
ක්‍රි.ව. 70 යෙරුසලම සහ දේවමාලිගාව දානි. 9:27;
රෝමවරුන් විසින් විනාශ කරනු ලැබේ මතෙ. 23:37, 38;
ක්‍රි.ව. 96 පමණ පැට්මොස් දූපතේ සිට යොහන් එළිදරව්ව ලියයි එළි. 1:9
ක්‍රි.ව. 98 පමණ “යොහන්” යන සුවිශේෂයද, 1 2, සහ
3 යොහන් යන ලිපි තුනද යොහන් යොහ. 21:22, 23
විසින් ලියනු ලැබේ; බයිබල් පොත්
ලේඛනය කිරීම අවසානයි
ක්‍රි.ව. 100 පමණ අවසාන ප්‍රේරිතවරයා වන යොහන් මිය යයි 2 තෙස. 2:7
සැලකිය යුතුයි: දින බොහොමයක් ස්ථිර වශයෙන් දැක්විය හැකි වුවත්, ඇතැම් සිදුවීම් සඳහා සපයා ඇති දින ලැබී තිබෙන සාක්ෂිවලට අනුව ආසන්න වශයෙන් දැක්විය හැකි ඒවා පමණි. මෙම වගුවේ අරමුණ වන්නේ සෑම සිද්ධියක් සඳහා නොවෙනස් වන දින සැපයීම නොවේ. එනමුත් කාලය නමැති ප්‍රවාහයේ සිදුවීම් නිසි ලෙස පෙළගැස්වීමට හා ඒවා එකිනෙක අතර ඇති සම්බන්ධය දැකබලා ගැනීමට බයිබල් ශිෂ්‍යයන්ට අත්වැලක් සැපයීමටයි.
[13වන පිටුවේ රූප සටහන]
යේසුස්ගේ භූමික ජීවිතයේ ප්‍රධාන සිදුවීම්—කාලයට අනුව පෙළගස්වා ඇති සුවිශේෂ වාර්තා සතර
කාලය ස්ථානය සිද්ධිය
යේසුස්ගේ සේවා කාලයට පෙර සිදුවීම්
ක්‍රි.පූ. 2 පමණ නාසරෙත්; යේසුස්ගේ උපත මරියාට පුරෝකථනය කරන
ලදි. ඇය යුදය එලිසබෙත්ව බැහැදකියි
ක්‍රි.පූ. 2, බෙත්ලෙහෙම යේසුස්ගේ උපත (වචනය යනු ඔහුය. සියලු දේ
ඔක්. 1 පමණ ඇති වූයේ ඔහු මාර්ගයෙනි) ආබ්‍රහම් සහ
දාවිත්ගේ පෙළපතට ඔහු අයත්ය
බෙත්ලෙහෙම දේවදූතයෝ ශුභාරංචිය නිවේදනය කරති;
අසල එඬේරු ළදරුවාව බැහැදකිති
බෙත්ලෙහෙම; යේසුස්ව චර්මච්ඡේදනය කෙරේ (8වන
යෙරුසලම දවස), දේවමාලිගාවට ගෙනෙන ලදි
(40වන දවසෙන් පසුව)
ක්‍රි.පූ. 1 හෝ යෙරුසලම; ජ්‍යෝතිඃ ශාස්ත්‍රඥයෝ; ඊජිප්තුවට පලායෑම;
ක්‍රි.ව. 1 බෙත්ලෙහෙම; ළදරුවන්ව ඝාතනය කෙරේ; යේසුස් ආපසු එයි
නාසරෙත් මතෙව් 2:1-23 ලූක් 2:39, 40
ක්‍රි.ව. 12 යෙරුසලම දොළොස් හැවිරිදි යේසුස් පාස්කු මංගල්‍යයට
සහභාගි වෙයි; යළිත් නිවසට යයි
29, වසන්තය පාළුකරය, යොහන් බව්තීස්තගේ මෙහෙය
යොර්දානය මතෙව් 3:1-12 මාක් 1:1-8
යේසුස්ගේ දේවසේවය ඇරඹෙයි
29, සරත් සමය යොර්දාන් ගඟ දාවිත්ගේ පෙළපතේ මිනිසෙකු වුවද දෙවිගේ
පුත්‍රයා ලෙස ප්‍රකාශිත යේසුස්ගේ බව්තීස්මය
හා අභිෂේක කිරීම මතෙව් 3:13-17
යොර්දානය එගොඩින් යේසුස් ගැන යොහන් බව්තීස්ත ඉදිරිපත් කළ
බෙතානිය සාක්ෂිය යොහන් 1:15, 29-34
ඉහළ යොර්දාන් යේසුස්ගේ මුල් ගෝලයෝ යොහන් 1:35-51
නිම්නය
ගලීලයේ කානා, යේසුස්ගේ මුල්ම ප්‍රාතිහාර්යය; ඔහු
කපර්ණවුම කපර්ණවුමට යයි යොහන් 2:1-12
30, පාස්කුව යෙරුසලම පාස්කු උත්සවය; දේවමාලිගාවෙන් වෙළඳුන්ව
පිටමං කරයි යොහන් 2:13-25
යෙරුසලම නිකදේමස් සමඟ යේසුස්ගේ සාකච්ඡාව
ටයිබීරියස් යොහන්ව සිරගත කෙරේ; යේසුස් ගලීලය
බලා යයි මතෙව් 4:12; 14:3-5
සමාරියේ ගලීලයට යන අතරතුරේදී, යේසුස්
සිකාර් සමාරිවරුන්ට උගන්වයි යොහන් 4:4-43
යේසුස් ගලීලයේ කළ මහත් මෙහෙය
ගලීලය “ස්වර්ග රාජ්‍ය ළං වී තිබේ” යයි
ප්‍රථම වතාවට දැනුම් දෙයි
නාසරෙත්; දරුවෙකුව සුව කරයි; තමාට දී ඇති
කානා; පැවරුම ගැන කියවයි; ඔහුව ප්‍රතික්ෂේප
කපර්ණවුම කෙරේ; කපර්ණවුමට යයි මතෙව් 4:13-16
කපර්ණවුම අසල සීමොන්ව සහ අන්දෘව, යාකොබ් සහ
ගලීලයේ මුහුද යොහන්ව කැඳවීම මතෙව් 4:18-22
කපර්ණවුම භූතාවේශ වූ අයෙකු, පේතෘස්ගේ නැන්දම්මා සහ
තවත් බොහෝදෙනෙකුව සුව කරයි
කපර්ණවුමමතෙව්ව කැඳවීම; අයබදු එකතු කරන්නන්
සමඟ භෝජනයකට සහභාගි වෙයි මතෙව් 9:9-17
යුදය යුදයේ සිනගෝගවල දේශනා කරයි ලූක් 4:44
31, පාස්කුව යෙරුසලම මංගල්‍යයට සහභාගි වෙයි; මිනිසෙකුව සුව කරයි;
පරිසිවරුන්ට තරවටු කරයි යොහන් 5:1-47
යෙරුසලමෙන් ගෝලයෝ සබත් දිනේදී ධාන්‍ය කරල් කඩති
ආපසු මතෙව් 12:1-8 මාක් 2:23-28
පැමිණෙද්දී (?) ලූක් 6:1-5
ගලීලය; සබත් දිනේදී අත සුව කරයි; විවේකය පිණිස
ගලීල මුහුද මුහුදු වෙරළට යයි සුව කරයි මතෙව් 12:9-21
කපර්ණවුම අසල 12දෙනාව ප්‍රේරිතයන් ලෙස තෝරාගනු
පිහිටි කන්දක ලැබේ මාක් 3:13-19 ලූක් 6:12-16
කපර්ණවුම අසල කන්ද උඩ දේශනාව මතෙව් 5:1–7:29
කපර්ණවුම හමුදා නිලධාරියාගේ සේවකයාව සුව කරයි
නායින් නුවර වැන්දඹුවගේ පුතාව නැඟිටුවයි ලූක් 7:11-17
ගලීලය සිරභාරයේ සිටින යොහන් ගෝලයන්ව යේසුස් වෙතට යවයි
ගලීලය නුවරවලට දොස් කියයි; බිලිඳුන්ට හෙළි කරන දේ;
වියගහ පහසුය මතෙව් 11:20-30
ගලීලය පව්කාර ස්ත්‍රියක අතින් පාද ආලේප කරනු ලැබේ;
ණයකාරයන් පිළිබඳ උපමාව ලූක් 7:36-50
ගලීලය 12දෙනා සමඟ ගලීලයේ සංචාරය කරන දෙවන
අවස්ථාව ලූක් 8:1-3
ගලීලය ලියන්නෝ සහ පරිසිවරු ලකුණක් ඉල්ලති
ගලීල මුහුදේ දෙසින් ගදාරාහිභූතාවේශ වූ දෙදෙනෙකුව සුව
සිට ගිනිකොන කෙරේ; භූතයෝ ඌරන්ට වැහෙති මතෙව් 8:28-34
ඇතැම්විට යායිරස්ගේ දුවව නැඟිටුවයි; ස්ත්‍රියකව සුව
කපර්ණවුමේ කෙරේ මතෙව් 9:18-26 මාක් 5:21-43
කපර්ණවුම (?) අන්ධයන් දෙදෙනෙකුව හා භූතාවේශ වූ ගොළුවෙකුව සුව
කරයි මතෙව් 9:27-34
නාසරෙත් හැදී වැඩුණු නගරයට යළිත් පා තබයි. නැවතත්
ප්‍රතික්ෂේප කෙරේ මතෙව් 13:54-58 මාක් 6:1-6
ගලීලය ගලීලය සංචාරය කරන තුන්වන අවස්ථාව; ප්‍රේරිතයන්ව
යවන නිසා වඩාත් පුළුල්ව සිදු කෙරේ
ටයිබීරියස් යොහන් බව්තීස්තව හිස ගසා මරනු ලැබේ; කළ වරද
නිසා හෙරොද්ට ඇති වන බිය මතෙව් 14:1-12
32, පාස්කුව කපර්ණවුම (?); දේශනා සංචාරයෙන් පසු ප්‍රේරිතයෝ හැරී එති;
ආසන්නයේදී ගලීල මුහුදේ 5,000කට ආහාර ලැබේ මතෙව් 14:13-21
(යොහ. 6:4) ඊසාන දිග පැත්ත මාක් 6:30-44 ලූක් 9:10-17
ගලීල මුහුදේ යේසුස්ට කිරුළු පළඳවන්නට තැත් කිරීම;
ඊසාන දිග පැත්ත; ඔහු මුහුද මත ඇවිදියි; සුව කරයි
ගෙනසරෙත් මතෙව් 14:22-36 මාක් 6:45-56
කපර්ණවුම “ජීවනදායක ආහාරය” හඳුන්වයි; ගෝලයෝ
බොහෝදෙනෙක් වැටෙති යොහන් 6:22-71
32, පාස්කුවෙන් ඇතැම්විට දෙවිගේ වචනය අවලංගු කරන සම්ප්‍රදායන්
පසු කපර්ණවුම මතෙව් 15:1-20 මාක් 7:1-23
ෆිනීෂියාව; සීදොන්හි තීර් ළඟ; ඊළඟට දෙකපොලිසය වෙතට;
දෙකපොලිසය 4,000කට ආහාර ලැබේ මතෙව් 15:21-38
මගදානය සද්දුසිවරු හා පරිසිවරු යළිත් ලකුණක් ඉල්ලති
ගලීල මුහුදේ පරිසිවරුන්ගේ මුහුන් ගැන පරෙස්සම් වීමට
ඊසාන දිග පැත්ත; අවවාද කරයි; අන්ධයෙකුව සුව කරයි
බෙත්සයිදා මතෙව් 16:5-12 මාක් 8:13-26
සිසේරිය යේසුස් මෙසියස්ය; තම මරණය, නැවත නැඟිටීම
ෆිලිප්පිය ගැන පුරෝකථනයක් මතෙව් 16:13-28
ඇතැම්විට පේතෘස්, යාකොබ් සහ යොහන් ඉදිරියෙහි
හෙර්මොන් කන්ද අන් ස්වරූපයකට පත් වේ මතෙව් 17:1-13
සිසේරිය ගෝලයන්ට සුව කළ නොහැකි වූ භූතවේශ වූ
ෆිලිප්පිය මිනිසාව සුව කරයි මතෙව් 17:14-20
කපර්ණවුමබදු ගෙවීමට අවශ්‍ය සල්ලි ආශ්චර්යවත් ලෙස සපයනු
ලැබේ මතෙව් 17:24-27
කපර්ණවුම රාජ්‍යයේ උතුම්ම තැනැත්තා; වරදක් සමථයකට
පත් කිරීම; දයාව මතෙව් 18:1-35
ගලීලය; කූඩාරම් මංගල්‍යය සඳහා ගලීලයෙන් පිටත් වෙයි;
සමාරිය දේවසේවය සඳහා සෑම දෙයක්ම පසෙක
ලා යුතුය මතෙව් 8:19-22
යුදයෙහි යේසුස්ගේ පසුකාලීන දේවසේවය
32, කූඩාරම් රුසලමකූඩාරම් මංගල්‍යයේදී යේසුස් ප්‍රසිද්ධියේ කරන
මංගල්‍යයයෙ ඉගැන්වීම් යොහන් 7:11-52
යෙරුසලම මංගල්‍යයෙන් පසුව කරන ඉගැන්වීම්; අන්ධයෙකුව
සුව කරයි යොහන් 8:12–9:41
යුදය; බෙතානිය කාරුණික සමරිතානුවරයා ගැන කියයි මාර්තාගේ
හා මරියාගේ නිවසේදී ලූක් 10:25-42
ඇතැම්විට යුදය පරිසිවරයෙකුගේ මේසයේ ඉඳගෙන යේසුස්
කුහකයන්ව හෙළා දකියි ලූක් 11:37-54
ඇතැම්විට යුදය දෙවි දක්වන සැලකිල්ල ගැන කතා කරයි;
විශ්වාසවන්ත සේවකයා ලූක් 12:1-59
ඇතැම්විට යුදය කුදු ස්ත්‍රියව සබත් දවසේදී සුව කරයි; උපමා
තුනක් ලූක් 13:1-21
32, කැප කිරීමේ යෙරුසලම යේසුස් කැප කිරීමේ මංගල්‍යයට සහභාගි වෙයි;
මංගල්‍යය උතුම් එඬේරා යොහන් 10:1-39
යොර්දානයට නැඟෙනහිරින් යේසුස්ගේ පසුකාලීන දේවසේවය
යොර්දානයෙන් බොහෝදෙනෙක් යේසුස් කෙරෙහි ඇදහිල්ල
එතර තබති යොහන් 10:40-42
පෙරයාව රාජ්‍යයට ඇතුල් වීම; හෙරොද්ගේ තර්ජනය;
ගෘහය අත්හරිනු ලැබීම ලූක් 13:23-35
ඇතැම්විට යටහත්පහත්කම; මහා සන්ධ්‍යා භෝජනය
පෙරයාව පිළිබඳ උපමාව ලූක් 14:1-24
ඇතැම්විට ගෝලයෙකු වීමේ වියදම ගණන් බැලීම
පෙරයාව ලූක් 14:25-35
ඇතැම්විට උපමා: නැති වූ බැටළුවා, නැති වූ කාසිය,
පෙරයාව නාස්තිකාර පුත්‍රයා ලූක් 15:1-32
ඇතැම්විට උපමා: අධර්මිෂ්ඨ සේවකයා, ධනවතා සහ
පෙරයාව ලාසරුස් ලූක් 16:1-31
ඇතැම්විට සමාව සහ ඇදහිල්ල; කිසි කමකට නැති
පෙරයාව දාසයෝ ලූක් 17:1-10
බෙතානිය යේසුස් විසින් ලාසරුස්ව මළවුන්ගෙන්
නැඟිටුවනු ලැබේ යොහන් 11:1-46
යෙරුසලම; යේසුස් ගැන කායෆස් දෙන උපදෙස; යේසුස්
එෆ්‍රායිම් ඉවත් වෙයි යොහන් 11:47-54
සමාරිය; සමාරිය සහ ගලීලය හරහා යද්දී සුව කරයි,
ගලීලය උගන්වයි ලූක් 17:11-37
සමාරිය හෝ උපමා: කරදරකාරී වැන්දඹුව, පරිසිවරයා
ගලීලය සහ අයබදු එකතු කරන්නා ලූක් 18:1-14
පෙරයාව තරුණ ධනවතා; මිදී වත්තේ වැවිලිකරුවන් පිළිබඳ
උපමාව මතෙව් 19:16–20:16
ඇතැම්විට යේසුස් තම මරණය, නැවත නැඟිටීම ගැන තුන්වන
පෙරයාව වරටත් පුරෝකථනය කරයි
ඇතැම්විට පෙරයාවරාජ්‍යයෙහි යාකොබ් සහ යොහන්ට විශේෂ
ආසන දෙන මෙන් කරන ඉල්ලීම
යෙරිකෝව යෙරිකෝව මැදින් යද්දී අන්ධයන් දෙදෙනෙකුව
සුව කරයි; සකෙවුස්ව බැහැදකියි; මීනා දසය
පිළිබඳ උපමාව මතෙව් 20:29-34
යෙරුසලමේදී යේසුස්ගේ අවසන් දේවසේවය
33 නීසාන් 8 බෙතානිය පාස්කුවට දවස් හයකට කලින් බෙතානියට
පැමිණෙයි යොහන් 11:55–12:1
නීසාන් 9 බෙතානිය ලාදුරු රෝගියෙකු වූ සීමොන්ගේ නිවසේ භෝජනය;
මරියා යේසුස්ව තෙල්වලින් ආලේප කරයි; යේසුස්ව
හා ලාසරුස්ව බලන්නට යුදෙව්වරු පැමිණෙති
බෙතානිය- ක්‍රිස්තුස් යෙරුසලමට උත්කර්ෂවත් අන්දමින්
යෙරුසලම පැමිණෙයි මතෙව් 21:1-11, 14-17
නීසාන් 10 බෙතානිය- පල රහිත අත්තික්කා ගසට ශාප කෙරේ; දේවමාලිගාව
යෙරුසලම දෙවන වරටත් පවිත්‍ර කෙරේ
යෙරුසලම ග්‍රීක්වරුන් සමඟ සාකච්ඡාව; යුදෙව්වරුන්ගේ
අවිශ්වාසය යොහන් 12:20-50
නීසාන් 11 බෙතානිය- පල රහිත අත්තික්කා ගස වියළී ඇති බව
යෙරුසලම පෙනේ මතෙව් 21:19-22 මාක් 11:20-25
යෙරුසලම, ක්‍රිස්තුස්ගේ බලතල ප්‍රශ්නයට ලක් කෙරේ; පුතුන්
දේවමාලිගාව දෙදෙනා පිළිබඳ උපමාව
යෙරුසලම, දුෂ්ට වැවිලිකරුවන්, විවාහ මංගල්‍යය පිළිබඳ උපමා
දේවමාලිගාව මතෙව් 21:33–22:14 මාක් 12:1-12
යෙරුසලම, අයබදු, නැවත නැඟිටීම, ආඥාව ගැන අසු කිරීමට
දේවමාලිගාව ඇසූ ප්‍රශ්න මතෙව් 22:15-40
යෙරුසලම, මෙසියස්ගේ පෙළපත ගැන යේසුස්ගේ නිහඬකරවනසුලු
දේවමාලිගාව ප්‍රශ්නය මතෙව් 22:41-46
යෙරුසලම, පරිසිවරුන් සහ ලියන්නන්ව ප්‍රබලව හෙළාදැකීම
දේවමාලිගාව මතෙව් 23:1-39 මාක් 12:38-40
යෙරුසලම, වැන්දඹුවගේ කුඩා සම්මාදම
දේවමාලිගාව මාක් 12:41-44 ලූක් 21:1-4
ඔලීව කන්ද යෙරුසලමේ වැටීම, යේසුස් පැමිණ සිටින කාලය,
සමාජ ක්‍රමයේ අවසාන පුරෝකථනය කෙරේ
ඔලීව කන්ද උපමා: කන්‍යාවන් දසය, තලෙන්ත, බැටළුවෝ සහ
එළුවෝ මතෙව් 25:1-46
නීසාන් 12 යෙරුසලම ආගමික නායකයෝ යේසුස්ව මරන්නට කුමන්ත්‍රණ
කරති මතෙව් 26:1-5 මාක් 14:1, 22
නීසාන් 13 යෙරුසලමෙහි පාස්කුව සඳහා කටයුතු සූදානම් කිරීම
(බ්‍රහස්පතින්දා සහ ඒ අවට මතෙව් 26:17-19 මාක් 14:12-16
පස්වරුව) ලූක් 22:7-13
නීසාන් 14 යෙරුසලම දොළොස්දෙනා සමඟ පාස්කු මංගල්‍යයට සහභාගි
යෙරුසලම යේසුස් තම ප්‍රේරිතයන්ගේ පාද සෝදයි
යෙරුසලම යූදස්ව ද්‍රෝහියෙකු ලෙස නම් කර පිටත් කර යවයි
යෙරුසලම සිහි කිරීමේ රාත්‍රී කෑම 11දෙනා සමඟ ස්ථාපිත
යෙරුසලම පේතෘස් තමාව නාඳුනන බවත්, ප්‍රේරිතයන් විසිරී යන
බවත් පුරෝකථනය කරයි මතෙව් 26:31-35
යෙරුසලම උපකාරකයා; අන්‍යෝන්‍ය ප්‍රේමය; පීඩා; යේසුස්ගේ
යාච්ඤාව යොහන් 14:1–17:26
ගෙත්සෙමන උයනේදී ඇති වන ඉමහත් වේදනාව; යේසුස්ව පාවා
දී අත්අඩංගුවට ගැනීම
යෙරුසලම අන්නස් විසින් ප්‍රශ්න කරනු ලැබීම; කායෆස් සහ
සැන්හෙඩ්‍රිනය ඉදිරියෙහි නඩු විභාගය; පේතෘස්
නාඳුනන බව කියයි මතෙව් 26:57–27:1
යෙරුසලම ද්‍රෝහී යූදස් එල්ලී මැරෙයි
යෙරුසලම පිලාත්, අනතුරුව හෙරොද් ඉදිරියේ; නැවතත්
පිලාත් ඉදිරියේ මතෙව් 27:2, 11-14
යෙරුසලම ඔහුව මුදන්න පිලාත් උත්සාහ කිරීමෙන් පසුව ඝාතනය
කිරීම සඳහා ඔහුව භාර දෙයි
(සිකුරාදා ප.ව. ගොල්ගොතා, වධකණුවක යේසුස්ගේ මරණය හා ඒ හා බැඳි
3.00ට පමණ) යෙරුසලම සිදුවීම් මතෙව් 27:31-56
යෙරුසලම යේසුස්ගේ මළ සිරුර වධකණුවෙන් ඉවත් කර භූමදානය
නීසාන් 15 යෙරුසලම සොහොන මුර කිරීමට පරිසිවරු හා පූජකයෝ
විධිවිධානය යොදති මතෙව් 27:62-66
නීසාන් 16 යෙරුසලම යේසුස්ගේ නැවත නැඟිටීම හා එම දිනයේ
සහ ඒ අවට සිදුවීම් මතෙව් 28:1-15 මාක් 16:1-8
නීසාන් 16න් යෙරුසලම; යේසුස් ක්‍රිස්තුස් දර්ශනය වන තවත් අවස්ථා
පසු ගලීලය මතෙව් 28:16-20 [1 කොරි. 15:5-7]
ඉයියාර් 25 බෙතානිය ළඟ යේසුස්ගේ ස්වර්ගාරෝහණය, තම නැවත
ඔලීව කන්ද නැඟිටීමෙන් පසුව 40වන දිනේදී [ක්‍රියා 1:9-12]