Na U Hanela Moea oa Lefatše?
“Ha rea ka ra amohela moea oa lefatše, empa re amohetse Moea o tsoang ho Molimo.”—1 BA-KORINTHE 2:12.
1, 2. Bhopal, India, ho ile ha etsahala tlokotsi efe e amanang le khase e chefu, empa ke “khase” efe e bolaeang le ho feta e hengoang lefatšeng ka bophara?
BOSIUNG bo pholileng ba December ka 1984, ho na le ntho e nyarosang e ileng ea etsahala Bhopal, India. Motseng oo, ho na le mohaho o bolokileng lik’hemik’hale, ’me bosiung boo ba December, valve e ile ea khoehla ho e ’ngoe ea litanka tse bolokang khase. Ka tšohanyetso, litone tsa methyl isocyanate li ile tsa qala ho tsoela moeeng. E nkoa ke moea, khase ena e bolaeang e ile ea kena matlong le ho malapa a robetseng. Ba shoeleng ba ile ba baloa ka likete, ’me ba bangata ba ile ba holofala. E bile kotsi e mpe ka ho fetisisa e kileng ea ba teng indastering ho fihlela nakong eo.
2 Batho ba ile ba hlomoha ha ba utloa ka se etsahetseng Bhopal. Empa le hoja e ne e le e bolaeang hakalo, khase e ileng ea lutla moo e bolaile batho ba fokolang haholo ho feta ba bolaoang moeeng ke “khase” eo batho ho potoloha lefatše ba e hemang letsatsi le leng le le leng. Bibele e e bitsa “moea oa lefatše.” Ke eona tikoloho e bolaeang eo moapostola Pauluse a ileng a bontša phapang ea eona le moea o tsoang ho Molimo ha a re: “Ha e le rōna, ha rea ka ra amohela moea oa lefatše, empa re amohetse Moea o tsoang ho Molimo, re tle re tsebe tseo re li filoeng feela ke Molimo.”—1 Ba-Korinthe 2:12.
3. “Moea oa lefatše” ke eng?
3 Ha e le hantle “moea oa lefatše” ke eng? Ho latela The New Thayer’s Greek English Lexicon of the New Testament, moelelo o akaretsang oa lentsoe “moea” (ka Segerike, pneuʹma) ke “boikutlo kapa tšusumetso e bang ka har’a sephefumolohi sa motho leha e le ofe le e se laolang.” Motho a ka ba le moea kapa boikutlo bo botle kapa bo bobe. (Pesaleme ea 51:10; 2 Timothea 4:22) Le sehlopha sa batho se ka ba le moea, kapa boikutlo bo laolang. Moapostola Pauluse o ile a ngolla motsoalle oa hae Filemone: “Mosa o sa tšoanelang oa Morena Jesu Kreste o be le moea oo lōna batho le o bontšang.” (Filemone 25, NW) Ka ho tšoanang—empa e le ka tekanyo e khōloanyane—lefatše ka kakaretso le na le boikutlo bo laolang, ’me ke “moea oa lefatše” oo Pauluse a ileng a bua ka oona. Ho latela Word Studies in the New Testament ea Vincent, “polelo ena e bolela molao-motheo oa bokhopo o susumetsang lefatše le sa bontšeng pako.” Ke tšekamelo ea boetsalibe e tletseng monahanong oa lefatše lena le e susumetsang ka matla tsela eo batho ba etsang lintho ka eona.
4. Mohloli oa moea oa lefatše ke mang, hona moea oo o na le phello efe ho batho?
4 Moea ona o chefu. Hobane’ng? Hobane o tsoa ho “morena oa lefatše lena,” Satane. Ka sebele, o bitsoa “morena ea busang matla a sebaka, e leng moea o sebetsang joale baneng ba ho se lumele.” (Johanne 12:31; Ba-Efese 2:2) Ho thata ho qoba “moea,” ona kapa “moea o sebetsang joale baneng ba ho se lumele.” O hohle moo batho ba leng teng. Haeba re o hema, re qala ho amohela boikutlo ba oona, lipakane tsa oona. Moea oa lefatše o khothaletsa ‘ho phela ka thato ea nama,’ ke hore ho latela ho se phethahale ha rōna ha boetsalibe. Hoa bolaea, “hobane ha le phela ka thato ea nama, le tla shoa.”—Ba-Roma 8:13.
Ho Qoba Moea oa Lefatše Lena
5. Paki e ’ngoe e ile ea nka khato ka bohlale joang nakong ea koluoa Bhopal?
5 Nakong ea koluoa Bhopal, e mong oa Lipaki tsa Jehova o ile a tsosoa ke molumo o lemosang le ke monkho o mobe oa khase e chefu. Ntle ho tieho o ile a tsosa lelapa la hae ’me a le ntšetsa ka ntle seterateng. O ile a ema motsotsoana ho utloa hore na moea o fokela kae, ’me o ile a loanela ho tsoa har’a letšoele le ferekaneng ’me a isa lelapa la hae ka holimo ho leralla le ka thōko ho motse. Mona ba ile ba khona ho tlatsa matšoafo a bona ka moea o sa silafalang, o hloekileng o neng o tsoa letšeng le haufi.
6. Re ka ea hokae ho qoba moea oa lefatše?
6 Na ho na le sebaka se phahameng seo re ka itšireletsang ho sona ho “moea” o chefu oa lefatše lee? Bibele e bolela hore se teng. A shebile pele mehleng ea rōna, moprofeta Esaia o ile a ngola: “Ho tla etsahala mehleng ea bofelo, hoba thaba ea ntlo ea Jehova e tla beoa hlorong ea lithaba, e okamele maralla, ’me lichaba kaofela li tla phallela teng. Lichaba tse ngata li tla ea, li re: Tloong, re nyoloheleng thabeng ea Jehova, ka tlung ea Molimo oa Jakobo, o tle o re rute mekhoa ea oona, re tsamaee litseleng tsa oona; hobane molao o tla tsoa Sione, lentsoe la Jehova le tsoe Jerusalema.” (Esaia 2:2, 3) Sebaka se phahameng sa borapeli bo hloekileng, “thaba ea ntlo ea Jehova,” ke sona feela sebaka polaneteng ena se lokolohileng moeeng o bipetsang, o chefu oa lefatše lena. Ke hona moo moea oa Jehova o fokang ka bolokolohi har’a Bakreste ba tšepahalang.
7. Ba bangata ba bolokiloe joang moeeng oa lefatše?
7 Ba bangata bao pele ba neng ba hema moea oa lefatše lena ba thabetse ho lokoloha ho tšoanang le ho fumanoeng ke Paki ea Bhopal. Ka mor’a ho bua ka ‘bana ba ho se lumele’ ba hemang moea (air) kapa moea (spirit) oa lefatše lena, moapostola Pauluse o re: “Le rōna bohle, pele, re ne re tsamaea le bona litakatsong tsa nama ea rōna, re ntse re etsa ho ratoang ke nama le ke mehopolo ea rōna; ’me ka ho hlaha ha rōna re ne re le bana ba bohale, joalo ka ba bang. Empa Molimo, ka ha e le morui oa mohau, ka baka la lerato le leholo leo o re ratileng ka lona, ha re ne re ichoeletse melatong ea rōna, o re pholositse hammoho ho Kreste.” (Ba-Efese 2:3-5) Batho ba hemang feela moea o chefu oa tsamaiso ena ea lintho ba shoele ka kutloisiso ea moea. Leha ho le joalo, ka thuso ea Jehova, ba limilione kajeno ba balehela sebakeng se phahameng sa moea ’me ba qoba boemo bo bolaeang.
Liponahatso tsa “Moea oa Lefatše”
8, 9. (a) Ke eng se bontšang hore re tlameha ho lula re itebetse khahlanong le moea oa lefatše? (b) Moea oa Satane o ka re silafatsa joang?
8 Moea o bolaeang oa Satane o ntse o foka ho re potoloha. Re tlameha ho itebela ’me le ka mohla re se thelle, ra boela lefatšeng, mohlomong ra khangoa moeeng. Sena se hloka hore re lule re falimehile ka linako tsohle. (Luka 21:36; 1 Ba-Korinthe 16:13) Ka mohlala, nahana ka taba ena. Bakreste bohle ba tloaelane le litekanyetso tsa Jehova tsa boitšoaro ’me le ka mohla ba ke ke ba lumela hore litloaelo tse litšila tse kang bofebe, bohlola, le bosodoma lia amoheleha. Leha ho le joalo, selemo le selemo batho ba ka bang 40 000 baa khaoloa mokhatlong o hlophisitsoeng oa Jehova. Hobane’ng? Maemong a mangata ke ka lebaka la litloaelo tsena tse tšoanang tse litšila. See se ka etsahala joang?
9 Hobane kaofela ha rea phethahala. Nama ea fokola, ’me nako le nako re tlameha ho loana le litšekamelo tse fosahetseng tse hlahellang lipelong tsa rōna. (Moeklesia 7:20; Jeremia 17:9) Leha ho le joalo, litšekamelo tsena tse fosahetseng li susumetsoa ke moea oa lefatše. Ba bangata lefatšeng lena ha ba bone letho le phoso ka boitšoaro bo bobe, ’me khopolo ea ho amohela ntho e ’ngoe le e ’ngoe ke karolo ea tšekamelo ea kelello ea tsamaiso ena ea lintho ea Satane. Haeba re ipepesetsa monahano o joalo, ruri ho ka etsahala hore re tla qala ho nahana joaloka lefatše. Ka mor’a nako e khutšoaane, mehopolo e joalo e litšila e ka baka litakatso tse fosahetseng tse tla qetella ka sebe se tebileng. (Jakobo 1:14, 15) Re tla be re lelerela thōko le thaba ea borapeli bo hloekileng ba Jehova ho theohela lithoteng tse silafetseng tsa lefatše la Satane. Ha ho motho ea ikhethelang ho sala teng ea tla rua bophelo bo sa feleng.—Ba-Efese 5:3-5, 7.
10. Ponahatso e ’ngoe ea moea oa Satane ke efe, hona ke hobane’ng ha Bakreste ba lokela ho e qoba?
10 Moea oa lefatše oa bonahala ho re potoloha. Ka mohlala, ho na le boikutlo ba ho se nke lintho ka ho teba, ba ho soma boo batho ba bangata ba talimang bophelo ka bona. Ka lebaka la ho se tšepe bo-ralipolotiki ba silafetseng kapa ba sa tšoaneleheng le baeta-pele ba bolumeli ba nang le boitšoaro bo bobe, ba meharo, ba bua ba sa natse esita le ka lintho tse tebileng. Bakreste ba hanela tšekamelo ena. Le hoja re ka ba le boikutlo bo botle ba ho etsa metlae, re qoba ho tlisa ka har’a phutheho moea oa ho soma oa ho hloka tlhompho. Puo ea Mokreste e bonahatsa ho tšaba Jehova le ho hloeka pelong. (Jakobo 3:10, 11; bapisa le Liproverbia 6:14.) Ebang re bacha kapa re hōlile, lipolelo tsa rōna e lokela hore ‘e be tse molemo ka mehla, tse nokiloeng ka letsoai, re tle re tsebe kamoo re tšoanetseng ho araba e mong le e mong kateng.’—Ba-Kolosse 4:6.
11. (a) Tšobotsi ea bobeli ea moea oa lefatše ke efe? (b) Ke hobane’ng ha Bakreste ba fapane le ba bonahatsang tšobotsi ee?
11 Tšekamelo e ’ngoe e tloaelehileng e bonahatsang moea oa lefatše lena ke lehloeo. Lefatše le arotsoe ke lehloeo le lintoa tse thehiloeng ho liphapang tsa morabe, lihlopha tsa merabe, bochaba, esita le tsa botho. Lintho li ba molemo hakaakang moo moea oa Molimo o sebetsang teng! Moapostola Pauluse o ile a ngola: “Le se ke la busetsa bobe ka bobe, leha e ka ba ho mang le mang. Batlang tse leng ntle mahlong a batho bohle. Ha ho ka etsoa, ’me ha e le ka lōna, le lule ka khotso le batho bohle. Baratuoa, le se ke la iphetetsa e le lōna, le mpe le etsetse bohale sebaka; hobane ho ngoliloe, ho thoe: Phetetso ke ea ka; ke ’na ea tlang ho busetsa, ho rialo Morena. Ka baka leo, eo e leng sera ho uena, ekare ha a lapile, u mo fepe; ha a nyoriloe, u mo nose; hobane ha u ntse u etsa joalo, etlaba u ’mokellela mashala a mollo hloohong. O se ke ua hlōloa ke bobe, u mpe u hlōle bobe ka botle.”—Ba-Roma 12:17-21.
12. Ke hobane’ng ha Bakreste ba qoba lerato la lintho tse bonahalang?
12 Moea oa lefatše lena o boetse o buella lerato la lintho tse bonahalang. Ba khothaletsoa ke lefatše la khoebo, ba bangata ba amehile ka lintho tsa morao-rao, feshene ea morao-rao, koloi ea morao-rao. Ba kentsoe bokhobeng ke “takatso ea mahlo.” (1 Johanne 2:16) Ba bangata ba lekanya katleho ea bona bophelong ka boholo ba ntlo ea bona kapa chelete e bankeng. Bakreste, kaha ba hema moea o hloekileng ka kutloisiso ea moea thabeng e phahameng ea borapeli bo hloekileng ba Jehova, ba hanela tšekamelo ena. Baa tseba hore ho hahamalla ka tieo lintho tse bonahalang ho ka ba kotsi. (1 Timothea 6:9, 10) Jesu o ile a hopotsa barutuoa ba hae: “Bophelo ba motho bo ke ke ba tsoa bongateng ba lintho tseo a li ruileng, leha li mo atetse haholo.”—Luka 12:15.
13. Tse ling tsa liponahatso tsa moea oa lefatše lee ke life?
13 Ho na le liponahatso tse ling tsa “moea” o sa haheng oa lefatše lena. E ’ngoe ke moea oa bofetoheli. (2 Timothea 3:1-3) Na u hlokometse hore batho ba bangata ha ba sa sebelisana le ba boholong? Na u hlokometse mosebetsing oa hao oa boipheliso tloaelo e atileng ea ho se sebetse ntle leha ho e-na le motho ea hlileng a shebileng? U tseba batho ba bakae ba tlōtseng melao—mohlomong ba qhekella tabeng ea makhetho kapa ba utsoa lintho mosebetsing? Haeba u ntse u kena sekolo, na u kile ua nyahama mabapi le ho etsa hamolemo ka ho feletseng hobane bana bao u kenang sekolo le bona ba shebela tlaase bana ba sebetsang hantle lithutong tsa bona? Tsena tsohle ke liponahatso tsa moea oa lefatše oo Bakreste ba tlamehang ho o hanela.
Tsela ea ho Hanela Moea oa Lefatše Lena
14. Bakreste ba fapane le bao eseng Bakreste ka litsela life?
14 Leha ho le joalo, re ka hanela moea oa lefatše joang empa re hlile re lula lefatšeng? Re tlameha ho hopola hore ho sa tsotellehe hore na re hokae, moeeng ha re karolo ea lefatše. (Johanne 17:15, 16) Lipakane tsa rōna hase lipakane tsa lefatše lena. Pono ea rōna ea lintho e fapane. Re batho ba moea, re bua le ho nahana “e seng ka lipolelo tse rutoang ke bohlale ba batho, empa e le ka tse rutoang ke Moea o Halalelang; ’me re lokisetsa ba moea tsa Moea.”—1 Ba-Korinthe 2:13.
15. Re ka hanela moea oa lefatše joang?
15 Motho a ka etsa’ng haeba a iphumana a le sebakeng se silafalitsoeng ke khase e chefu? A ka roala ntho e sireletsang motho monkhong oa khase, kapa a ka tloha sebakeng seo. Tsela ea ho qoba moea oa Satane e kopanya mekhoa ena. Ka hohle kamoo ho ka etsahalang, re leka ho tloha ka ho toba ho ntho leha e le efe e tla nolofaletsa moea oa lefatše hore o ame monahano oa rōna. Ka hona, re qoba botsoalle bo bobe, ’me ha re ipepesetse boithabisong leha e le bofe bo buellang pefo, boitšoaro bo bobe, tšebelisano le meea, bofetoheli, kapa mosebetsi leha e le ofe o mong oa nama. (Ba-Galata 5:19-21) Leha ho le joalo, kaha re phela lefatšeng, re ke ke ra qoba ho pepesehela linthong tsena ka ho feletseng. Kahoo re etsa ka bohlale haeba re khohletsa phepelo ea moea o hloekileng ka kutloisiso ea moea. Ho tla ba joalokaha eka re tlatsa matšoafo a rōna a moea, ka ho ba teng ka mehla libokeng, ho ba le thuto ea botho, ho etsa mosebetsi le ho ba le botsoalle ba Bokreste, le thapelo. Ka tsela ena, haeba o mong oa moea oa Satane o lutlela matšoafong a rōna a moea, moea oa Molimo o re matlafaletsa ho o hanela.—Pesaleme ea 17:1-3; Liproverbia 9:9; 13:20; 19:20; 22:17.
16. Re fana ka bopaki ba hore re na le moea oa Molimo joang?
16 Moea oa Molimo o fetola Mokreste motho ea arohileng ka ho totobetseng ho bao e leng karolo ea lefatše lena. (Ba-Roma 12:1, 2) Pauluse o itse: “Tholoana ea Moea ke lerato, le thabo, le khotso, le sebete, le khauho, le molemo, le botšepehi, le bonolo, le boitšoaro. Ha ho molao o hanang tse joalo.” (Ba-Galata 5:22, 23) Moea oa Molimo o boetse o fa Mokreste kutloisiso e tebileng haholoanyane ea lintho. Pauluse o itse: “Litaba tsa Molimo ha ho motho ea li tsebang ha e se Moea oa Molimo.” (1 Ba-Korinthe 2:11) Ka kakaretso, “litaba tsa Molimo” li kopanyeletsa linnete tse kang sehlabelo sa thekollo, ’Muso oa Molimo tlas’a Jesu Kreste, tšepo ea bophelo bo sa feleng, le ho tlosoa ho seng ho le haufi ha lefatše lena le khopo. Ka thuso ea moea oa Molimo, Bakreste baa tseba ’me ba amohela hore lintho tsena ke ’nete, ’me sena se etsa hore pono ea bona ka bophelo e fapane le ea batho ba lefatše. Ba khotsofaletse ho fumana thabo ha ba sebeletsa Jehova hona joale, ka tebello ea ho mo sebeletsa ka ho sa feleng nakong e tlang.
17. Ke mang ea behileng mohlala oa boleng bo phahameng oa ho hanela moea oa lefatše, hona e le joang?
17 Jesu e bile mohlala oa boleng bo phahameng bakeng sa ba hanelang moea oa lefatše lena. Hang ka mor’a kolobetso ea Jesu, Satane o ile a leka ho mo suthisetsa hōle le tšebeletso ea Jehova ka ho mo hlahisetsa liteko tse tharo. (Mattheu 4:1-11) Ea ho qetela e ne e ama monyetla oa hore Jesu a ka fumana bobusi ba lefatše lohle ka theko ea ketso e le ’ngoe feela ea borapeli ho Satane. Jesu a ka be a ile a beha mabaka ka ho re: ‘Ke tla etsa ketso ea borapeli, ’me ka mor’a moo ke tla fumana bobusi ba lefatše, ke tla bontša pako ’me ke boele ke rapele Jehova. Joaloka ’musi oa lefatše, ke tla ba boemong bo molemo haholoanyane ba ho tsoela moloko oa batho molemo ho feta kamoo ke leng kateng hona joale joaloka ’metli oa Nazaretha.’ Jesu haa ka a beha mabaka ka tsela eo. O ne a ikemiselitse ho leta ho fihlela Jehova a mo neha bobusi. (Pesaleme ea 2:8) Ka lekhetlo leo, le ka makhetlo a mang ’ohle bophelong ba hae, o ile a hanela tšusumetso e chefu ea moea oa Satane. Ka hona, o ile a hlōla lefatše lena le silafetseng moeeng.—Johanne 16:33.
18. Ho hanela ha rōna moea oa lefatše ho rorisa Molimo joang?
18 Moapostola Petrose o boletse hore re lokela ho latela mehato ea Jesu haufi-ufi. (1 Petrose 2:21) Re ka ba le mohlala ofe o molemo ho feta eena? Mehleng ena ea qetello, batho ba susumelitsoe ke moea oa lefatše, ba tetebella tlaase-tlaase litšileng. Ke ntho e babatsehang hakaakang hore har’a lefatše le joalo, sebaka se phahameng sa borapeli ba Jehova se hlaheletse se hloekile ’me se se na litšila! (Mikea 4:1, 2) Ka sebele, matla a moea oa Molimo a bonahala ka hore ba limilione ba nyolohela sebakeng sa Molimo sa borapeli, ba hanela moea o silafetseng ka hohle-hohle oa lefatše lena ’me ba tlisa tlōtla le thoriso ho Jehova! (1 Petrose 2:11, 12) E se eka kaofela ha rōna re ka ikemisetsa ho lula sebakeng se phahameng ho fihlela Morena ea khethiloeng oa Jehova a tlosa lefatše lena le khopo ’me a koalla Satane Diabolose le bademona ba hae sekoting. (Tšenolo 19:19–20:3) Joale, moea oa lefatše lena o ke ke oa hlola o e-ba teng. E tla ba nako e thabisang hakaakang!
Na U ka Hlalosa?
◻ Moea oa lefatše ke eng?
◻ Moea ona oa lefatše o na le phello efe ho batho ka bomong?
◻ Tse ling tsa liponahatso tsa moea oa lefatše ke life, hona re ka li qoba joang?
◻ Re ka bontša joang hore re na le moea oa Molimo?
◻ Ke litlhohonolofatso life tse tlelang ba hanelang moea oa lefatše?
[Setšoantšo se leqepheng la 16, 17]
Moea oa lefatše o tsoa ho Satane
E le ho qoba moea oa lefatše, balehela sebakeng se phahameng sa Jehova sa borapeli