Lentsoe la Jehova Lea Phela
Lintlha-khōlō Tsa Buka ea Esthere
HO NE ho se pelaelo ea hore leano leo le lokela ho sebetsa. Leano leo e ne e le la hore ho bolaoe Bajuda ka ho feletseng. Ka letsatsi le itseng le khethiloeng esale pele, Bajuda bohle ba lulang ’musong oa Persia, o neng o tloha India ho ea fihla Ethiopia, ba ne ba tla felisoa ka ho feletseng. Ke kamoo mong’a leano leo a neng a nahana kateng. Leha ho le joalo, ho na le ntlha e le ’ngoe ea bohlokoa eo a neng a e hlokomolohile. Molimo oa maholimo a ka lopolla batho ba hae ba khethiloeng boemong leha e le bofe bo sithabetsang. Topollo eo e tlalehiloe bukeng ea Bibele ea Esthere.
Buka ea Esthere, e ngotsoeng ke monna ea hōlileng oa Mojuda ea bitsoang Mordekai, e akaretsa nako ea lilemo tse ka bang 18 tsa puso ea Assueruse kapa Xerxese I, Morena oa Persia. Tlaleho ena e susumetsang e bontša kamoo Jehova a ileng a pholosa batho ba hae mererong e mebe ea lira tsa bona, le hoja bahlanka ba hae ba ne ba qhalakane hohle ’musong oo o moholo. Kajeno, batho ba Jehova ba mo etsetsang tšebeletso e halalelang linaheng tse 235 ba matlafatsoa tumelong ke ho tseba seo. Ho feta moo, batho ba boletsoeng bukeng ea Esthere ba re fa mehlala eo re lokelang ho e etsisa le eo re sa lokelang ho e etsisa. Ruri “lentsoe la Molimo lea phela ’me le fana ka matla.”—Baheberu 4:12.
MOFUMAHALI O LOKELA HO KENA LIPAKENG
Ka selemo sa boraro sa puso ea hae (493 B.C.E.), Morena Assueruse o ile a etsa mokete oa semetletsa ntlong ea borena. Mofumahali Vashti, ea neng a tumme ka botle ba hae, o ile a utloisa morena bohloko eaba o tlosoa setulong sa bofumahali. Mosali oa Mojuda ea neng a bitsoa Hadasa o ile a khethoa har’a baroetsana bohle ba batle naheng hore a nke sebaka sa Vashti. Ka taelo ea motsoal’ae Mordekai, Hadasa o ile a pata hore ke Mojuda ’me a sebelisa lebitso la hae la Sepersia, e leng Esthere.
Hamorao, monna oa moikhohomosi ea bitsoang Hamane o ile a phahamisetsoa boemong ba ho ba tona-khōlō. Hamane o ile a halefela Mordekai haholo ka hore ebe o hanne ho ‘inama le ho itihela fatše ka sefahleho ka pel’a Hamane,’ kahoo a rera ho felisa Bajuda bohle ba neng ba le ’Musong oa Persia. (Esthere 3:2) Hamane o ile a susumetsa Assueruse hore a lumellane le eena ’me a atleha hore morena a ntše taelo ea hore polao eo e sehlōhō e phethahatsoe. Mordekai o ile a apara ‘lesela la mokotla ’me a itšela ka molora.’ (Esthere 4:1) Joale Esthere o ile a tlameha ho kenella. Eaba o memela morena le tona-khōlō ea hae moketjaneng oa bona ba le bang feela. Ha ba ntse ba thabetse ho ba moketeng oo, Esthere o ile a ba kōpa ka thata hore ba tle moketeng o mong letsatsing le latelang. Hamane o ne a nyakaletse. Leha ho le joalo, o ile a halefisoa ke hore Mordekai a hane ho mo tlotlisa. Eaba Hamane o loha leano la hore a bolaee Mordekai pele ho mokete oa letsatsi le latelang.
Lipotso Tsa Mangolo Lia Arajoa:
1:3-5—Na mokete oo o ile oa nka matsatsi a 180? Litemana tsena ha li bolele hore mokete ona o ile oa tsoela pele ka nako e telele hakaalo empa li bolela hore morena o ile a bontša ba boholong maruo le botle ba ’muso oa hae o hlomphehang ka matsatsi a 180. Mohlomong morena o ile a sebelisa nako ena e telele hore ka makoko a bontše khanya ea ’muso oa hae e le hore a khahle bahlomphehi ’me a ba kholise hore o na le bokhoni ba ho phethahatsa merero ea hae. Haeba ho joalo, ho ka etsahala hore ebe temana ea 3 le ea 5 li bua ka mokete o nkileng matsatsi a 7 o ileng oa ba teng bofelong ba pokano eo ea matsatsi a 180.
1:8—Ke ka tsela efe ‘ho neng ho se ea qobellang mabapi le nako ea ho noa ho ea ka molao’? Ketsahalong ena, Morena Assueruse o ile a etsa se fapaneng le se bonahalang eka e ne e le moetlo oa Persia oa hore batho ba susumetsane ho noa ho isa tekanyong e itseng ha ba le lipokanong tse joalo. Buka e ’ngoe e re: “Ba ne ba ka noa haholo kapa hanyenyane kamoo ba ratang kateng.”
1:10-12—Ke hobane’ng ha Mofumahali Vashti a ile a ’na a hana ho tla ho morena? Litsebi tse ling li bolela hore mofumahali o ile a hana ho mamela taelo eo hobane o ile a khetha hore a se ke a itlotlolla ka pel’a baeti ba morena ba tahiloeng. Kapa mohlomong mofumahali enoa ea neng a le sebōpeho se setle feela o ne a hlile a se na boikokobetso. Le hoja Bibele e sa bolele sepheo sa hae, banna ba bohlale ba mehleng eo ba ile ba nahana hore taba ea ho hana ho mamela monna oa hae e ne e hlile e le eona e lokelang ho shejoa ka hloko le hore mohlala o mobe oa Vashti o ne o tla susumetsa basali bohle ba liprofensing tsa Persia.
2:14-17—Na Esthere o ile a etsa boitšoaro bo bobe ba ho kopanela liphate le morena? Che, ha aa ka a etsa joalo. Tlaleho e bolela hore hoseng basali ba bang ba neng ba tlisitsoe ho morena ba ile ba khutlisetsoa ntlong ea bobeli ba le tlhokomelong ea leqhalaha la morena, e leng “mohlokomeli oa lirethe.” Kahoo basali ba ileng ba qeta bosiu ba e-na le morena ba ile ba fetoha lirethe tsa hae. Leha ho le joalo, Esthere ha aa ka a isoa ntlong ea lirethe ka mor’a hore a bone morena. Ha Esthere a tlisoa ka pel’a Assueruse, “morena [o ile] a rata Esthere ho feta basali ba bang bohle, hoo a ileng a fumana kamohelo e eketsehileng le mosa o lerato ka pel’a hae ho feta baroetsana ba bang bohle.” (Esthere 2:17) Ho ile ha tla joang hore a “fumane kamohelo le mosa o lerato” oa Assueruse? Ka tsela e tšoanang le eo ka eona a ileng a fumana kamohelo ea ba bang. “Mosali enoa e mocha o ne a khahlisa mahlong a [Hegai], hoo a ileng a fumana mosa o lerato ka pel’a hae.” (Esthere 2:8, 9) Hegai o ile a khahloa feela ke seo a neng a se bone ho eena—e leng ponahalo ea hae le litšoaneleho tsa hae tse ntle. Ha e le hantle, “Esthere o ne a fumana kamohelo ka ho tsoelang pele mahlong a e mong le e mong ea mo bonang.” (Esthere 2:15) Ka ho tšoanang, morena o ile a khahloa ke Esthere ha a mo bona, ka hona a mo rata.
3:2; 5:9—Ke hobane’ng ha Mordekai a ile a hana ho inamela Hamane? E ne e se phoso hore Baiseraele ba hlomphe boemo bo phahameng ba motho ea phahameng ka hore ba itihele fatše ka lifahleho. Leha ho le joalo, ketsahalong ena ea Hamane ho ne ho ameha taba e ’ngoe. Hamane e ne e le Moagage, mohlomong e le Moamaleke, ’me Jehova o ne a boletse hore Baamaleke ba lokela ho felisoa. (Deuteronoma 25:19) Ha Mordekai a ne a ka inamela Hamane, o ne a tla be a sa tšepahale ho Jehova. O ile a hana ka ho feletseng, a bolela hore eena ke Mojuda.—Esthere 3:3, 4.
Seo re Ithutang Sona:
2:10, 20; 4:12-16. Esthere o ile a amohela tataiso le keletso ea morapeli oa Jehova ea hōlileng tsebong. Re lokela ho ‘mamela ba etellang pele har’a rōna ’me re ipehe tlaase.’—Baheberu 13:17.
2:11; 4:5. Re lokela hore ‘re se ke ra hlokomela lithahasello tsa litaba tsa rōna feela, empa hape re hlokomele lithahasello tsa ba bang.’—Bafilipi 2:4.
2:15. Esthere o ile a bontša boikokobetso le boitšoaro ka hore a se ke a kōpa mabenyane a eketsehileng kapa liaparo tse ntle haholoanyane ho feta tseo Hegai a ileng a mo fa tsona. Ntho e ileng ea etsa hore morena a khahloe ke Esthere, e ne e le “motho ea ka sephiring oa pelo ka seaparo se ke keng sa bola sa moea o thōtseng le o bonolo.”—1 Petrose 3:4.
2:21-23. Esthere le Mordekai ba ile ba beha mohlala o motle oa ‘ho ipeha tlas’a balaoli ba phahameng.’—Baroma 13:1.
3:4. Maemong a mang, e ka ’na ea e-ba bohlale hore re se ke ra bolela hore na re bo-mang, feela joalokaha Esthere le eena a sa ka a ipolela. Leha ho le joalo, haeba re lokela ho hlalosa boemo ba rōna litabeng tsa bohlokoa, tse kang bobusi ba Jehova le botšepehi ba rōna, ha rea lokela ho tšaba ho itsebahatsa hore re Lipaki Tsa Jehova.
4:3. Ha re thulana le liteko, re lokela ho rapela Jehova hore a re fe matla le bohlale.
4:6-8. Mordekai o ile a batla tharollo ea molao tšokelong e neng e hlahisitsoe ke ’momori oa Hamane.—Bafilipi 1:7.
4:14. Mordekai o ile a beha mohlala oa ho tšepa Jehova.
4:16. Kaha Esthere o ne a tšepile Jehova ka ho feletseng, o ile a tobana ka botšepehi le ka sebete le boemo bo ka beng bo feletse ka hore a shoe. Ke habohlokoa hore re ithute ho tšepa Jehova, eseng ho itšepa borōna.
5:6-8. E le hore a khahle Assueruse, Esthere o ile a mo memela moketeng lekhetlo la bobeli. O ile a etsa lintho ka masene, joalokaha le rōna re lokela ho ba masene.—Liproverbia 14:15.
LITSIETSI LIA LATELLANA
Ha liketsahalo li ntse li hlaka butle-butle, molamu o ile oa khutlela sefateng. Hamane o ile a fanyehoa thupeng eo a neng a e etselitse Mordekai, ’me eo ho neng ho reriloe hore a etsuoe hampe e ile ea e-ba eena tona-khōlō! Ho thoe’ng ka morero oa ho bolaea Bajuda ka sehlōhō? Le oona o ile oa tlameha ho fetoha ka ho feletseng.
Esthere ea tšepahalang o ile a bua hape. A behile bophelo ba hae kotsing, o ile a hlaha ka pel’a morena a mo kōpa ka tieo e le hore a fumane tsela e itseng ea ho fetola morero o bolotsana oa Hamane. Assueruse o ne a tseba se lokelang ho etsoa. Kahoo ha letsatsi la hore Bajuda ba bolaoe le qetella le fihlile, ha hoa ka ha bolaoa Bajuda, empa ho ile ha bolaoa ba neng ba batla ho ba bolaea. Mordekai o ile a laela hore selemo le selemo ho tšoaroe Mokete oa Purime e le ho ikhopotsa topollo ena e khōlō. Kaha Mordekai e ne e le eena feela ea hlahlamang Morena Assueruse ka boholo, o ile a ‘sebetsa se molemo bakeng sa batho ba habo ’me a bolela khotso ho bana bohle ba bona.’—Esthere 10:3.
Lipotso Tsa Mangolo Lia Arajoa:
7:4—Ho felisoa ha Bajuda ho ne ho tla etsa hore ‘morena a senyeheloe’ joang? Ka hore ka masene a bolele hore Bajuda ba ka ’na ba rekisoa e le makhoba, Esthere o ile a totobatsa kamoo morena a neng a ka senyeheloa kateng haeba ba timetsoa. Likotoana tsa silevera tse 10 000 tseo Hamane a neng a li tšepisitse e ne e se tsa bohlokoa hakaalo polokelong ea matlotlo a morena ho feta leruo le neng le ka hlahisoa ke morero oa Hamane oa ho rekisa Bajuda e le makhoba. Ho phethahatsoa ha morero oo oa Hamane ho ne ho tla etsa hore morena a boele a lahleheloe ke mofumahali.
7:8—Ke hobane’ng ha basebeletsi ba lekhotla ba ile ba koahela sefahleho sa Hamane? E ka ’na eaba sena se ne se bolela mahlabisa-lihlong kapa kahlolo e atamelang. Ho latela buka e ’ngoe, “ka linako tse ling batho ba boholo-holo ba ne ba koahela sefahleho sa motho ea mothating oa ho bolaoa.”
8:17—Ke ka tsela efe ‘lichaba tse ngata naheng eo li neng li ipolela hore ke Bajuda’? Ka ho hlakileng, Bapersia ba bangata ba ile ba sokolohela Bojudeng, ba nahana hore taelo ena e neng e le khahlanong le ea pele e ne e le pontšo ea hore Molimo o hauhela Bajuda. Molao-motheo o tšoanang oa sebetsa phethahatsong ea boprofeta bo fumanoang bukeng ea Zakaria. O re: “Banna ba leshome ba tsoang lipuong tsohle tsa lichaba ba tla tšoara, e, ba tla tšoara moleka oa seaparo sa monna oa Mojuda, ba re: ‘Re tla tsamaea le lōna, etsoe re utloile hore Molimo o na le lōna.’”—Zakaria 8:23.
9:10, 15, 16—Le hoja taelo eo e ne e ba lumella hore ba tlatlape thepa, ke hobane’ng ha Bajuda ba sa ka ba etsa joalo? Hore ebe ba ile ba hana ho etsa joalo ho ile ha bontša ka ho hlaka hore morero oa bona e ne e le ho itšireletsa, eseng ho fumana maruo.
Seo re Ithutang Sona:
6:6-10. “Boikakaso bo etella ho oa pele, ’me moea o ikhohomosang o etella ho khoptjoa pele.”—Liproverbia 16:18.
7:3, 4. Na ka sebete rea itsebahatsa hore re Lipaki Tsa Jehova, esita le haeba ho etsa joalo ho ka re bakela mahloriso?
8:3-6. Re lokela ho ipiletsa ho ba boholong ’musong le makhotleng a boahloli hore re sireletsoe ho lira tsa rōna.
8:5. Ka masene, Esthere ha aa ka a bolela hore na morena a etse’ng mabapi le taelo e neng e reretsoe ho felisa sechaba sa habo. Ka ho tšoanang, re lokela ho ba masene ha re pakela ba boholong.
9:22. Ha rea lokela ho lebala mafutsana a teng har’a rōna.—Bagalata 2:10.
Jehova o Tla Tlisa “Phomolo le Topollo”
Mordekai o bua ka tsela e sa tobang ka morero oa Molimo oa hore Esthere a phahamele boemong bo hlomphehang ba bofumahali. Ha Bajuda ba sokeloa, ba itima lijo ebile ba rapella thuso. Mofumahali o hlaha ka pel’a morena a sa mengoa ’me lekhetlo ka leng leo a hlahang ka lona morena o mo amohela hantle. Morena o sitoa ho khaleha bosiung boo bo mahlonoko. Ruri buka ea Esthere e bua ka tsela eo Jehova a ileng a tsamaisa litaba ka eona molemong oa batho ba hae.
Tlaleho ena e susumetsang ea Esthere ke khothatso e khethehileng ho rōna ba phelang “nakong ea bofelo.” (Daniele 12:4) “Karolong e qetellang ea matsatsi,” kapa karolong e qetellang ea nako ea bofelo, Gogo oa Magogo—Satane Diabolose—o tla hlasela batho ba Jehova ka mekhoa eohle. Sepheo sa hae e tla be e le hore feela a felise barapeli ba ’nete ka ho feletseng. Empa joalokaha ho ile ha etsahala mehleng ea Esthere, Jehova o tla tlisetsa barapeli ba hae “phomolo le topollo.”—Ezekiele 38:16-23; Esthere 4:14.
[Setšoantšo se leqepheng la 10]
Esthere le Mordekai ka pel’a Assueruse