Mtego wa Talaka

ANDREW na Ann walikuwa wenzi waliooana wazuri ajabu. Kati yao wawili, Ann alikuwa mnyamavu na mwenye kufikiri zaidi, lakini utulivu wake wenye uchangamshi ulionekana kuwa ndio tofauti iliyofaa kwa utu wa Andrew aliyekuwa mwenye kufanya urafiki vyepesi zaidi na mwenye nishati na ucheshi usiozuilika. Macho ya Ann yaliangaza Andrew alipokuwa karibu. Kila mtu angeweza kuona kwamba Andrew alimpenda Ann sana.

Hata hivyo, baada ya miaka saba, ndoa yao ilianza kupata matatizo. Andrew alipata kazi mpya iliyochukua wakati wake mwingi. Ann alichukia shughuli hiyo mpya ya kazi na kuchelewa kwake mara nyingi sana usiku. Yeye alijaribu “kujazia nafasi yote iliyo wazi,” kama alivyosema, kwa kujishughulisha na kazi-maisha yake mwenyewe. Lakini muda usio mrefu, Andrew alikuwa akija nyumbani huku akinuka pombe, akieleza kwamba alikuwa na wafanyakazi wenzake. Tatizo lake la unywaji likawa baya zaidi, na hatimaye Anne akahamia kwingineko. Andrew alianza kupata mshuko wa moyo. Baada ya miezi michache, walitalikana.

Kwa wengi, hadithi hiyo huenda ikasikika kuwa ya kawaida sana. Kama vile tulivyoona, hesabu ya talaka imepanda ulimwenguni pote. Na kwa hakika, talaka fulani haziwezi kuzuilika au zinafaa. Biblia haikatazi talaka kwa vyovyote, kama vile wengi wanavyofikiri. Viwango vyayo vinafaa na ni vya akili nzuri, vikiruhusu talaka kwa msingi wa uzinzi (Mathayo 19:9); kanuni zayo pia huruhusu utengano wa wenzi chini ya hali fulani ngumu sana, kama vile kudhulumiwa kimwili.a (Ona Mathayo 5:32; 1 Wakorintho 7:10, 11.) Lakini kilichosababisha talaka ya Andrew na Ann hakikuwa mojawapo kanuni hizo.

Andrew na Ann walikuwa Wakristo na hapo mbeleni waliiona ndoa kuwa takatifu. Lakini kama vile na sisi sote, waliishi katika ulimwengu unaopendelea adili nyingine tofauti kabisa—kwamba ndoa inaweza kutupwa na kwamba talaka ndio njia ya kuitupilia mbali. Kila mwaka njia hii ya kufikiri huwafanya maelfu ya wenzi wa ndoa watalikane kwa sababu zisizo na msingi, zisizo za Kimaandiko. Na wengi huja kung’amua—ikiwa kuchelewa mno—kwamba mwelekeo wao wa “ki-siku-hizi” na “wenye uelewevu,” kuhusu talaka umewaongoza kwenye mtego.

Mtego? Huenda wengine wakasema kwamba ‘neno hilo ni lenye kuhofisha sana.’ Kama vile wengi wanavyohisi, huenda ukahisi kwamba, talaka ni njia tu ya kistaarabu ya kutoroka ndoa yenye matatizo. Lakini je! unajua jinsi upande ule mbaya wa talaka ulivyo? Na je! umeona jinsi ulimwengu wa leo uwezavyo kugeuza fikira zetu kwa werevu kuhusu talaka—bila sisi hata kung’amua?

Shawishi la Utimizo wa Kibinafsi

Kwa Andrew na Ann, sehemu fulani ya chambo kilichowashawishi watalikane ilikuwa ahadi yenye kuvutia ya utimizo wa kibinafsi kupitia kazi-maisha yenye mafanikio. Ndoa yao ilipatwa na msiba kutokana na mawazo ya ‘kazi-maisha kwanza.’ Ndoa hiyo haikuwa ya kwanza kupatwa na msiba. Jarida Family Relations lilisema hivi yapata mwaka 1983: “Utimizo wa kibinafsi wa mtu mmoja mmoja umekuwa ndio shime. Kama tokeo, masikilizano ya karibu baina ya washiriki wengi wa familia yanakatishwa upesi na hata kifungo cha ndoa kinakuwa chini ya msongo wenye kuongezeka.” Andrew alivutiwa sana na kazi yake mpya na uwezekano wa kupanda cheo. Alifuatilia miradi ya ziada na kujumuika na wenzake baada ya saa za kazi ili apate heshima zaidi na akubalike zaidi. Wakati huo huo, kazi-maisha ya Ann ilimtia kiwi kwa mawazo ya kufanikiwa kupitia elimu ya juu.

Kufuatia shawishi la kufanikiwa kulikuwa na matokeo mawili. Kwanza, kulimaanisha kwamba Andrew na Ann walikuwa na wakati mchache zaidi wakiwa pamoja. Kama vile Ann alivyosema: “Tulikuwa tunavutwa kuelekea pande tofauti. Kwa hiyo hatukuwa na mazungumzo yetu ya saa nne usiku kama vile tulivyokuwa tukifanya hapo mbeleni, tukikaa chini na kusuluhisha matatizo mbalimbali. Yeye alikuwa anajitayarisha kwa ajili ya siku ya kazi iliyofuata, na ndivyo na mimi. Uwasiliano ulikoma.”

Tokeo la pili lilikuwa la kiroho. Kwa kuweka kazi-maisha zao kwanza, walikuwa wakisukumia mbali uhusiano wao na Mungu wakati tu walimhitaji zaidi. Programu yenye bidii ya kutumia kanuni za Biblia ingemsaidia Andrew kushinda tatizo lake la unywaji na kumpa Ann nguvu ya kushikamana na mume wake katika tatizo hilo gumu.

Kwa hiyo badala ya kusuluhisha matatizo yao ya ndoa, walianza kuona talaka kuwa njia ifaayo, labda hata kuwa ndio njia ya kutoka katika msongo wote. Baada ya talaka, hisi yao ya hatia na aibu iliwafanya waache maisha yao ya kiroho. Hawakujitambulisha tena kuwa Wakristo.

“Wastadi” Husaidia Kutia Chambo Kwenye Mtego

Wakati wenzi wa ndoa wakabiliwapo na matatizo katika ndoa, wengi wao hugeukia washauri wa ndoa na matabibu au vitabu vilivyoandikwa na wenye mamlaka kama hao. Lakini kwa kusikitisha, baadhi ya “wastadi” wa ndoa wa ki-siku-hizi huwa stadi zaidi katika kuhimiza talaka kuliko kuhifadhi ndoa. Katika miongo ya hivi karibuni maoni ya “wastadi” dhidi ya ndoa yametoka kama kikundi cha nzige wenye njaa.

Kwa mfano, matabibu wa akili Susan Gettleman na Janet Markowitz wanasikitika katika kitabu The Courage to Divorce kwamba: “Itikadi isiyo ya akili hushikilia kuwa watu waliotalikana wamejiondoa kutoka kwa kitu chema kiitwacho ‘maisha ya kawaida ya familia.’” Wao wanashutumu “vizuizi vya kisheria na thamani za maadili” dhidi ya talaka ambazo “msingi wazo ni kanuni za kidini zilizoanzishwa karne za miaka iliyopita.” Wao wanasababu kwamba, talaka itaendelea hadi “umaana wa ndoa unaofifia” ufanye talaka “isiwe ya lazima.” Wao wanapendekeza vitabu vyao kwa mawakili, mahakimu—na wahubiri wa kanisa!

‘Talaka si mbaya. Talaka inaweka mtu huru. Mweneo wa talaka si ishara ya kuonyesha kwamba jamii ina kasoro fulani; ni ishara kwamba mpango wa ndoa una kasoro fulani.’ “Wastadi” wengi wamefundisha maoni hayo, hasa katika upeo wa siku za mabadiliko makubwa ya tabia za kingono ya miaka ya 1960 na 1970. Hivi karibuni zaidi, matabibu wa akili na wasomi wa asili ya mwanadamu wa ki-siku-hizi hata wamekisia kwamba mwanadamu “huongozwa”—na mageuzi, kati ya mambo yote—kubadilisha wenzi kila baada ya miaka michache. Yaani, ngono nje ya ndoa na talaka ni mambo ya asili tu.

Ni vigumu kuwazia ni ndoa ngapi zimeharibiwa na mawazo kama hayo. Lakini wastadi wengine wengi wanapendekeza talaka kwa njia nyinginezo za hila zaidi. Diane Medved alipofanya utafiti wa kitabu chake The Case Against Divorce, alipata vitabu 50 katika maktaba ya mahali anapoishi ambavyo ikiwa havikuhimiza talaka moja kwa moja, angalau ‘vilichochea wasomaji wavyo watalikane.’ Yeye aonya hivi: “Vitabu hivyo hukutia moyo uwe mseja na kusifu ‘uhuru wako mpya’ kana kwamba . . . hiyo ndiyo njia pekee ya kupata utimizo.”

Uvutano Mwingineo

Bila shaka, zaidi ya “wastadi” walioongozwa vibaya, kuna uvutano mwingine mwingi unaohimiza talaka. Vyombo vya habari—TV, sinema, magazeti, vitabu vya hadithi za kimahaba—mara nyingi huongezea propaganda yenye kuendelea dhidi ya ndoa. Mara nyingine vyombo vya habari hutoa ujumbe kwamba furaha isiyo na kikomo, msisimuko, na utimizo vinapatikana nje ya maisha ya ndoa ya upweke na kwamba mwishoni mwa upindemvua wenye kumetameta wa useja na uhuru mna mwenzi mwingine anayekungoja, aliye bora zaidi kuliko yule aliye nyumbani.

Huenda kushuku tu mawazo kama hayo yenye kupotoka kusiwe ulinzi dhidi yayo. Kama vile Medved asemavyo: “Unaona sinema, na hata kwa werevu wako unakuwa chini ya uvutano wayo. Huwezi kuuepuka—hadithi yenyewe imekusudiwa iwafanye watazamaji wamhurumie mchezaji mkuu (mume anayechezacheza na wasichana?) na wamchukie mwenye kuumiza (mke mwenye kuanzisha ugomvi?). . . . Huenda wewe binafsi usiwe unaunga mkono yale unayoona, lakini kujua tu kuwa wengine wanayaunga mkono, yakikaziwa ndani yao kwa njia nyingine nyingi katika utamaduni wetu, kunabomoa azimio lako na uhakika wako mwenyewe.”

Mwenendo wa wanadamu wenzetu hutuathiri. Ikiwa huo ndio ukweli kuhusu ujumbe wa vyombo vya habari, sembuse marafiki wetu tunaochagua! Biblia huonya hivi kwa hekima: “Msidanganyike; mazungumzo [mashirika, NW] mabaya huharibu tabia njema.” (1 Wakorintho 15:33) Ndoa nzuri ni mojawapo tabia njema zaidi. Tunaweza kuiharibu tukiwa rafiki za wale wasioheshimu mpango huo. Wenzi wengi wameelekezwa kwa talaka kwa sababu walizungumzia matatizo yao ya ndoa pamoja na “marafiki” kama hao—wakati mwingine hata na wale waliochagua talaka bila sababu ifaayo.

Wengine hutafuta ushauri wa kisheria mapema isivyofaa ndoa yao inapokuwa na matatizo. Wao husahau kwamba mfumo wa kisheria katika nchi nyingi ni mashine inayofanya kazi vizuri iliyobuniwa ili kuchochea talaka. Kwa vyovyote, mawakili hupata faida kutokana na kushughulikia talaka, si mapatano.

Bado, huenda ukajiuliza, ‘Ikiwa mawakili hao wote, pamoja na matabibu, watangazaji katika vyombo vya habari, na hata marafiki na watu unaowajua wamechukua na kuendeleza mtazamo usio wa uzito sana kuelekea talaka kwa mafanikio, je! yale wanayosema hayawezi kuwa ya kweli?’ Je! watu wengi jinsi hiyo wangeweza kukosea kuhusu jambo la maana kama hilo? Kuchunguza baadhi ya matokeo ya talaka kutatusaidia kuona jibu.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 19]

Baadhi ya “wastadi” wa ndoa huwa wastadi zaidi katika kuhimiza talaka kuliko kuhifadhi ndoa