Tok Bilong Jehova i Gat Laip
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Sindaun
KING SOLOMON bilong Israel long bipo “i bin raitim 3,000 gutpela sotpela tok i gat gutpela tingting.” (1 King 4:32) Olsem wanem? Yumi inap save long ol dispela gutpela tok bilong em? Yes, yumi inap. Buk Sindaun, em ol i raitim pinis long yia 717 B.C.E., i kamapim planti bilong ol dispela tok bilong Solomon. Tupela narapela man i raitim tupela laspela sapta bilong buk—Agur, pikinini man bilong Jake na King Lemuel. Tasol sampela i ting Lemuel em narapela nem bilong Solomon.
Ol tok i stap long Buk Sindaun i gat tupela wok bilong en—bilong “givim yumi gutpela tingting na long lainim yumi long gutpela pasin.” (Sindaun 1:2) Ol dispela sotpela tok i helpim yumi long kisim gutpela tingting na save—olsem pasin bilong klia gut na mekim wok long save yumi kisim bilong stretim ol hevi. Long rot bilong ol dispela gutpela tok, yumi kisim tok bilong stretim yumi, olsem skulim yumi long ol stretpela pasin. Taim yumi putim yau long ol dispela gutpela tok, pilim tru long bel na bihainim, dispela inap mekim yumi stap amamas na i stap gut.—Hibru 4:12.
‘KISIM GUTPELA TINGTING NA HOLIMPAS GUTPELA TOK’
Solomon i tok: ‘Gutpela na stretpela tingting i save sanap long ol rot na i singaut.’ (Sindaun 1:20) Bilong wanem yumi mas putim yau long tok bilong en? Sapta 2 i stori long planti gutpela samting yumi inap kisim long gutpela tingting na save. Sapta 3 i stori long olsem wanem yumi ken pas gut wantaim Jehova. Solomon i tok: “Nambawan samting yu mas kisim, em i gutpela tingting. Tru, yu ken kisim planti arapela samting, tasol gutpela tingting em i nambawan tru. Oltaim yu mas holimpas dispela gutpela tok bilong mi.”—Sindaun 4:7, 13.
Wanem samting bai helpim yumi long sakim ol pasin nogut bilong dispela graun? Buk Sindaun sapta 5 i bekim dispela askim: Yumi mas tingting gut, na luksave long ol samting bilong dispela graun inap pulim yumi. Yumi mas tingim tu pe nogut bilong pasin pamuk. Long sapta 6 em i mekim tok lukaut long ol pasin inap bagarapim pasin bilong yumi long pas gut wantaim Jehova. Sapta 7 i stori long pasin wanpela man i no gat stretpela pasin i save mekim. Long sapta 8 em i stori long gutpela tingting na save long pasin yumi kirap nogut long en. Sapta 9 i mekim gutpela tok piksa i kirapim yumi long kisim gutpela tingting na save.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
1:7; 9:10—Olsem wanem pasin bilong pret olsem aninit long Jehova inap helpim yumi long kisim gutpela save na gutpela tingting? Man i mas pret o aninit long Jehova pastaim na bai em inap kisim gutpela save, long wanem, Jehova em i Man Bilong Wokim olgeta samting na Man i kamapim olgeta tok bilong Baibel. (Rom 1:20; 2 Timoti 3:16, 17) Em i As bilong olgeta gutpela save. Olsem na bilong kisim save, pastaim man i mas pret long Jehova. Pasin bilong pret long God em i as bilong gutpela tingting na save, long wanem, man i no gat save em i no inap kisim gutpela tingting na save. Na tu, man i no pret long Jehova, em i no inap mekim wok long save em i gat bilong givim biknem long Man Bilong Wokim olgeta samting.
7:1, 2—Wanem ol samting i insait long “tok bilong mi”? Em ol tok bilong Baibel, na tu, ol lo bilong famili, olsem ol lo papamama i putim bilong helpim olgeta insait long famili. Ol pikinini i mas bihainim ol dispela lo na ol tok bilong Baibel em papamama i skulim ol long en.
8:30—Husat dispela “saveman i bosim wok”? Long dispela ves em i tok piksa long gutpela tingting na save i olsem saveman i bosim wok. Pasin bilong kolim savetingting olsem saveman i bosim wok, em wanpela pasin bilong raitim tok i save kirapim tingting bilong man na bai man i kliagut long savetingting i wanem samting. Dispela tok saveman i makim namba wan Pikinini Man Bilong God, Jisas Krais, long taim em i stap long heven. Taim mama i no karim em yet olsem man long graun, ‘Bikpela i wokim em pastaim.’ (Sindaun 8:22) Olsem “saveman i bosim wok,” em i bin wok wantaim Papa bilong em taim ol i wokim olgeta samting.—Kolosi 1:15-17.
9:17—Dispela ‘wara ol i stilim,’ i makim wanem samting? Bilong wanem dispela wara “i gutpela tru”? Baibel i tok piksa long pasin bilong ol marit long slip wantaim i olsem ol i dring wara i gutpela tru long hul wara bilong ol yet, tasol wara ol i stilim i makim olsem man i hait na mekim pasin pamuk. (Sindaun 5:15-17) Ol i hait na mekim na ol man i no painimaut, dispela i mekim na samting ol i mekim i olsem wara i gutpela tru.
Skul Yumi Kisim:
1:10-14. Yumi no ken larim tok gris bilong ol man nogut long kisim planti mani kago i pulim yumi.
3:3. Yumi mas tingim pasin bilong givim bel bilong yumi long ol arapela na bihainim tok i tru i bikpela samting, na yumi mas kamapim ol dispela pasin long ples klia wankain olsem yumi pasim gutpela bilas long nek bilong yumi. Na tu, yumi mas putim dispela pasin long bel bilong yumi, na mekim i kamap olsem pasin bilong yumi.
4:18. Save bilong tok i tru i wok long kamap klia moa. Olsem na bilong stap yet long lait, yumi mas wok yet long bihainim pasin daun.
5:8. Yumi mas stap longwe long olgeta samting i stori long pasin pamuk, olsem musik, ol amamas, Intenet, na ol buk na magasin.
5:21. Yu ting man husat i save laikim Jehova bai kisim amamas bilong sotpela taim tasol na bagarapim pasin bilong em long pas gut wantaim God? Nogat, em i no inap mekim olsem. Wanpela as na yumi wok strong long i stap stret em yumi save olsem Jehova i save lukim olgeta samting yumi mekim, na em bai skelim yumi long ol samting yumi mekim.
6:1-5. Ol dispela ves i kamapim gutpela tok long pasin bilong givim “dinau,” o i no tingting gut na mekim sampela wok bisnis bilong helpim ol narapela. Sapos yumi skelim gut na yumi luksave olsem dispela wok bisnis yumi insait long en i no gutpela, orait kwiktaim “go askim em long rausim promis” bilong yumi na mekim olgeta samting yumi inap mekim bilong stretim dispela samting.
6:16-19. Klostu olgeta narapela pasin nogut i insait long dispela 7-pela pasin. Yumi no ken laikim tru ol dispela pasin.
6:20-24. Sapos papamama i skulim ol pikinini kirap long taim ol i liklik yet, dispela bai lukautim pikinini na pasin pamuk i no pulim em. Ol papamama i no ken slek long skulim ol pikinini long dispela samting.
7:4. Yumi mas laikim gutpela tingting na save.
OL WAN WAN SOTPELA TOK BILONG STIAIM YUMI
Ol arapela gutpela tok bilong Solomon em ol wan wan sotpela tok. Long ol dispela tok, Solomon i skelim tupela samting i no wankain, wanpela samting i makim narapela samting, na olsem wanem tupela samting i wankain. Ol dispela tok i kamapim ol strongpela tok bilong stiaim wokabaut, toktok na pasin bilong man.
Sapta 10 i go 24 i kamapim klia olsem pasin bilong pret long Jehova i bikpela samting. Ol “kuskus bilong Hesekia, king bilong Juda” i bin raitim ol tok i stap long sapta 25 i go 29. (Sindaun 25:1) Ol dispela sotpela tok i skulim yumi long bilip long Jehova na ol i skulim yumi long ol narapela bikpela samting.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
10:6—Olsem wanem “tok bilong man nogut i save haitim tingting nogut bilong em long bagarapim ol arapela man”? Ating i olsem, long wanem, long rot bilong mekim ol gutpela tok, man nogut i save haitim tingting nogut bilong em long bagarapim ol arapela man. O ating mining bilong dispela i olsem: Ol man i save bel nogut long ol man nogut, na dispela i pasim maus bilong ol man nogut.
11:31—Wanem dispela pe ol man nogut na ol stretpela man i kisim? Dispela pe i makim strafe ol i kisim. Taim stretpela man i mekim rong, pe em i kisim em tok bilong stretim em. Man nogut i mekim rong long laik bilong em yet na em i no laik senisim pasin bilong em. Olsem na em i kisim pe nogut i stret long em.
12:23—Olsem wanem man i “no save autim kwik gutpela tingting bilong en”? Dispela tok olsem man i no save autim kwik gutpela tingting bilong en i no makim olsem em i no autim gutpela tingting liklik, nogat. Dispela i makim olsem em i mekim long pasin daun na em i no hambak long gutpela tingting bilong em long ai bilong ol man.
14:17—Olsem wanem ol manmeri “i no laikim tru man i tingting oltaim long inapim laik bilong em yet”? Long tok Hibru dispela tok “tingting oltaim” inap makim man i gat pasin bilong skelim gut ol samting o tingting long mekim pasin nogut. Ol man i no save laikim ol man i gat tingting nogut. Na tu, ol man bai i no laikim tru man i yusim gutpela tingting bilong em bilong skelim gut ol samting na em i no laik i stap “man bilong dispela graun.”—Jon 15:19.
18:19—Olsem wanem wanpela brata em yumi mekim em i bel nogut long yumi i wankain olsem wanpela taun em ol i pasim dua bilong banis bilong en? Olsem wanpela strongpela taun em ol birua i banisim, kain man olsem bai i no laik tru long lusim rong bilong narapela. Kros i stap namel long em na man i rongim em bai pasim ol long i stap wanbel wantaim kain olsem ‘dua i pasim rot bilong man na em i no inap go insait long haus.’
Skul Yumi Kisim:
10:11-14. Bilong ol tok bilong yumi i ken strongim narapela, stretpela save i mas pulap long tingting bilong yumi, pasin laikim i mas kirapim bel bilong yumi, na gutpela tingting na save i mas stiaim tok yumi mekim.
10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. Yumi mas tingting gut paslain long yumi toktok, na yumi no ken mekim planti toktok.
11:1; 16:11; 20:10, 23. Jehova i laik bai yumi bihainim pasin i stret long wok bisnis.
11:4. Em i no savepasin long tingting oltaim long painim ol samting bilong skin na yumi no mekim Baibel stadi bilong yumi yet, go long ol miting, beten na autim tok.
13:4. Sapos yumi “laikim tumas” long kisim namba insait long kongrigesen o kisim laip long nupela taim, dispela tasol i no inap. Yumi mas wok strong na mekim ol samting i stret bilong kisim ol dispela samting.
13:24; 29:15, 21. Wanpela papa o mama i laikim pikinini bilong em, em bai i no inap isi isi long pikinini o i no stretim em taim em i popaia, nogat. Papa o mama bai mekim ol samting bilong stretim dispela popaia pikinini i mekim paslain long dispela pasin i pas strong long bel bilong pikinini.
14:10. Sampela taim yumi no inap kamapim gut ol samting yumi pilim long bel na ol narapela i no inap kliagut long samting yumi pilim long bel. Olsem na ol samting ol narapela i mekim bilong mekim gut bel bilong yumi bai i no inap helpim yumi gut tru. Long kain taim olsem yumi mas karim sampela hevi na bilip strong olsem Jehova bai helpim yumi.
15:7. Yumi no ken kamapim olgeta samting yumi save long en long wanpela taim tasol, kain olsem wanpela man bilong wokim gaden i no save planim pikinini bilong kaikai long wanpela hap tasol, nogat. Ol man i gat gutpela tingting i no save givim olgeta save bilong ol long ol narapela, nogat, ol i save skelim na kamapim sampela save inap tasol long mak bilong man.
15:15; 18:14. Sapos yumi gat tingting olsem ol gutpela samting bai kamap, dispela bai helpim yumi long i stap amamas maski hevi i painim yumi.
17:24. Yumi no laik bihainim pasin bilong “man i no gat gutpela tingting,” em tingting bilong em i wokabaut nabaut long ol kain kain samting na em i no tingim ol bikpela samting. Yumi mas wok long kliagut long ol samting na bai yumi inap bihainim gutpela tingting na save.
23:6-8. Yumi mas sakim pasin bilong giaman long mekim gut long ol arapela.
27:21. Ol man i save givim biknem long yumi taim ol i ting olsem yumi gutpela man. Tasol dispela tok ol i mekim bai kamapim klia yumi wanem kain man wankain olsem paia i save traim gol na silva. Sapos dispela tok i kirapim yumi long tokaut olsem Jehova i as bilong samting yumi mekim na i kirapim yumi long mekim wok bilong em, dispela bai kamapim klia olsem yumi gat pasin daun. Tasol sapos dispela tok i kirapim yumi long hambak na pilim olsem yumi winim ol narapela, dispela i soim olsem yumi no gat pasin daun.
27:23-27. Ol dispela ves i tok piksa long pasin bilong lukautim sipsip, na dispela i kamapim klia pasin bilong stap amamas na i no tingting long kisim planti samting bilong skin. Dispela i mas kirapim yumi long bilip long God.a
28:5. Sapos yumi “bihainim Bikpela,” long rot bilong beten na stadi long Tok bilong em, yumi inap “save tru long stretpela pasin” bilong lotuim em.
OL STRONGPELA TOK
Tupela laspela sapta bilong Buk Sindaun i kamapim ol strongpela tok. Long rot bilong skelim wanpela samting wantaim narapela samting, Agur i mekim ol tok i kirapim tingting bilong yumi. Em i tok piksa long man bilong mangal i no inap daunim dispela pasin bilong em, na em i stori tu long ol kain tok gris man i save mekim bilong grisim yangpela meri.b Em i mekim tok lukaut tu long pasin bilong litimapim nem bilong yumi yet na pasin bilong tok kros.
Mama bilong Lemuel i givim strongpela tok long em long pasin bilong mekim wok long wain na ol strongpela dring, na tu, long pasin bilong mekim kot long stretpela pasin. Em i stori long gutpela meri na long pinis bilong tok, em i tok: “Yumi mas tingting long gutpela pasin bilong meri na long gutpela wok em i bin mekim, na givim biknem long em.”—Sindaun 31:31.
Kisim gutpela tingting na save, orait long tok bilong stretim yu, kisim pasin bilong pret long God, na bilip long Jehova. Man! Em ol gutpela tok bilong skulim yumi, a? Yumi mas bihainim tok bilong Buk Sindaun na bai yumi kisim amamas bilong “man i save pret long Bikpela.”—Song 112:1.
[Ol Futnot]
a Lukim The Watchtower, Ogas 1, 1991, pes 31.
[Ol Piksa long pes 16]
Jehova em i As bilong olgeta save
[Piksa long pes 18]
Yumi givim save long ol narapela wankain olsem man i save wokim gaden i planim ol pikinini kaikai long narapela narapela hap