Daniel

2 Sa ikaduhang tuig sa pagmando ni Nabucodonosor, naa siyay mga damgo, ug siya* nasamok pag-ayo+ maong dili siya makatulog. 2 Busa ang hari nagsugo nga tawgon ang mga salamangkerong saserdote, diwatahan, barangan, ug mga Caldeanhon* aron sultihan ang hari sa iyang mga damgo. Busa sila nangabot ug mitindog atubangan sa hari.+ 3 Unya ang hari miingon kanila: “Naa koy damgo, ug nasamok ko* kay gusto nakong mahibaloan kon unsa ang akong gidamgo.” 4 Ang mga Caldeanhon miingon sa hari sa pinulongang Aramaiko:*+ “Oh hari, mabuhi unta ka hangtod sa hangtod. Sultihi ang imong mga alagad sa imong damgo, ug sultihan ka namo sa kahulogan niini.”

5 Ang hari miingon sa mga Caldeanhon: “Kini ang akong desisyon: Kon dili ninyo masulti ang akong damgo ug ang kahulogan niini, putolputolon mo, ug ang inyong mga balay himoong publikong mga kalibangan.* 6 Apan kon inyong isulti ang damgo ug ang kahulogan niini, makadawat mog mga regalo ug ganti ug dakong pasidungog gikan kanako.+ Mao nga sultihi ko sa damgo ug sa kahulogan niini.”

7 Sila miingon sa ikaduhang higayon: “Oh hari, palihog isulti sa imong mga sulugoon ang imong damgo, ug sultihan ka namo sa kahulogan niini.”

8 Ang hari miingon: “Nahibalo ko nga nagpadugaydugay mo, kay nahibalo mo sa akong desisyon. 9 Kon dili ninyo isulti kanako ang damgo, usa ray silot ninyong tanan. Apan nagkasabot mo nga sultihan kog bakak ug sayop, ug naglaom mo nga mausab ang akong hunahuna. Mao nga sultihi ko sa damgo, ug akong mahibaloan nga makasulti mo sa kahulogan niini.”

10 Ang mga Caldeanhon miingon sa hari: “Walay tawo sa yuta ang makahimo sa gisugo sa hari, kay wala pay halangdong hari o gobernador ang nangayog sama niana sa bisan kinsang salamangkerong saserdote o diwatahan o Caldeanhon. 11 Lisod ang gipangayo sa hari, ug walay bisan kinsang buhi ang makasulti niana sa hari gawas sa mga diyos, nga wala magpuyo uban sa mga tawo.”*

12 Busa ang hari nasuko pag-ayo ug nagsugo nga patyon ang tanang maalamong tawo sa Babilonya.+ 13 Dihang napagawas na ang mando ug pamatyon na ang maalamong mga tawo, gipangita sab nila si Daniel ug ang iyang mga kauban aron patyon.

14 Niadtong higayona si Daniel maalamon ug maampingong nakigsulti kang Ariok nga pangulo sa mga bantay sa hari, nga miadto aron patyon ang maalamong mga tawo sa Babilonya. 15 Gipangutana niya si Ariok nga opisyal sa hari: “Nganong nagpagawas man ang hari ug pintas kaayo nga mando?” Gisultihan ni Ariok si Daniel sa nahitabo.+ 16 Busa si Daniel miadto sa hari ug mihangyo nga hatagan siyag panahon aron iyang masulti sa hari ang kahulogan sa damgo.

17 Unya si Daniel miuli sa iyang balay ug gisultihan ang iyang mga kauban nga si Hananias, Misael, ug Azarias bahin sa maong butang. 18 Iyang gihangyo sila nga mag-ampo alang sa kaluoy sa Diyos sa langit bahin niini nga tinago, aron dili mamatay si Daniel ug ang iyang mga kauban apil sa ubang maalamong tawo sa Babilonya.

19 Unya ang tinago gipadayag kang Daniel pinaagig panan-awon panahon sa gabii.+ Busa gidayeg ni Daniel ang Diyos sa langit. 20 Si Daniel miingon:

24 Unya si Daniel miadto kang Ariok, nga maoy gisugo sa hari sa pagpatay sa maalamong mga tawo sa Babilonya,+ ug miingon: “Ayawg patya ang bisan kinsang maalamong tawo sa Babilonya. Dad-a ko atubangan sa hari, ug akong isulti sa hari ang kahulogan sa damgo.”

25 Gidala dayon ni Ariok si Daniel atubangan sa hari ug miingon: “Naa koy nakit-ang binihag gikan sa Juda+ nga makasulti sa kahulogan sa damgo sa hari.” 26 Ang hari miingon kang Daniel, nga ginganlag Beltesazar:+ “Masulti ba gyod nimo ang akong damgo ug ang kahulogan niini?”+ 27 Si Daniel mitubag sa hari: “Walay tawong maalamon, diwatahan, salamangkerong saserdote, ug astrologo nga makahimo sa pagsulti sa hari bahin sa tinago nga iyang gipangutana.+ 28 Apan naay Diyos sa kalangitan nga Tigpadayag sa mga tinago,+ ug iyang gipahibalo kang Haring Nabucodonosor kon unsay mahitabo sa kaulahiang bahin sa mga adlaw. Mao ni ang imong damgo, ug kini ang mga panan-awon nga imong nakita samtang naghigda ka sa imong higdaanan:

29 “Kon bahin nimo, Oh hari, nagdamgo ka* diha sa imong higdaanan kon unsay mahitabo sa umaabot, ug ang Tigpadayag sa mga tinago nagpahibalo nimo kon unsay mahitabo. 30 Kon bahin kanako, kini nga tinago gipahibalo kanako dili tungod kay mas maalamon ko kay kang bisan kinsa, kondili aron isulti ngadto sa hari ang kahulogan sa damgo aron imong mahibaloan kon unsay naa sa imong hunahuna.+

31 “Oh hari, nagtan-aw ka ug nakakitag dako kaayong estatuwa.* Kini nga estatuwa, nga dako ug hayag kaayo, nagtindog sa imong atubangan, ug ang hitsura niini makahadlok kaayo. 32 Ang ulo sa estatuwa puro nga bulawan,+ ang dughan ug mga bukton niini plata,*+ ang tiyan ug ang mga paa niini tumbaga,*+ 33 ang mga bitiis niini puthaw,+ ug ang mga tiil niini may parte nga puthaw ug may parte nga kulonon.*+ 34 Nagpadayon kag tan-aw hangtod nga naay bato nga gitabas, apan dili pinaagi sa mga kamot sa tawo, ug kini miigo sa estatuwa diha sa mga tiil niini nga puthaw ug kulonon ug midugmok niini.+ 35 Niadtong tungora ang puthaw, kulonon, tumbaga, plata, ug bulawan nadugmok tanan, ug kini nahisamag tahop sa giokanan sa ting-init, ug gipadpad kini sa hangin maong wala gyoy nabilin nga timaan niini. Apan ang bato nga miigo sa estatuwa nahimong dakong bukid, ug gipuno niini ang tibuok yuta.

36 “Mao to ang damgo, ug karon among isulti sa hari ang kahulogan niini. 37 Ikaw, Oh hari​—⁠ang hari sa mga hari nga gihatagan sa Diyos sa langit ug gingharian,+ gahom, kusog, ug himaya, 38 ug gitugyanan niya sa mga tawo bisag asa sila namuyo, apil ang mga hayop sa kapatagan ug mga langgam sa langit, ug ang gihimo niyang magmamando nilang tanan+​—⁠ikaw mismo ang ulo nga bulawan.+

39 “Apan sunod nimo naay motungha nga laing gingharian+ nga mas ubos nimo; unya mosunod ang lain pang gingharian, ang ikatulo nga mao ang tumbaga, nga magmando sa tibuok yuta.+

40 “Kon bahin sa ikaupat nga gingharian, kini unya lig-on sama sa puthaw.+ Samag puthaw nga magdugmok ug magpulpog sa tanang butang, dugmokon ug laglagon niini kining tanang gingharian.+

41 “Ug sama sa imong nakita nga ang mga tiil ug mga tudlo niini may parte nga kulonon ug may parte nga puthaw, ang gingharian mabahin, pero ang gingharian may pagkagahi tungod sa puthaw, sama sa imong nakita nga ang puthaw naay sagol nga humok nga kulonon. 42 Ug kay ang mga tudlo sa tiil may parte nga puthaw ug may parte nga kulonon, ang gingharian lig-on sa usa ka bahin ug huyang sa laing bahin. 43 Sama sa imong nakita nga ang puthaw naay sagol nga humok nga kulonon, kini masagol sa katawhan;* apan dili kini magtapot, sama ra nga ang puthaw ug ang kulonon dili magtapot.

44 “Sa mga adlaw nianang mga haria ang Diyos sa langit magtukod ug gingharian+ nga dili gayod malaglag.+ Ug kini nga gingharian dili ipasa ngadto sa laing katawhan.+ Dugmokon ug taposon niini kining tanang gingharian,+ ug kini ray mobarog hangtod sa hangtod,+ 45 sama sa imong nakita nga dihay bato gikan sa bukid nga wala tabasa sa kamot sa tawo, ug gidugmok niini ang puthaw, tumbaga, kulonon, plata, ug bulawan.+ Ang Halangdong Diyos nagpahibalo sa hari kon unsay mahitabo sa umaabot.+ Ang damgo tinuod, ug ang kahulogan niini kasaligan.”

46 Dayon si Haring Nabucodonosor mihapa atubangan ni Daniel ug nagpasidungog kaniya. Ug nagsugo siya nga hatagag regalo ug insenso si Daniel. 47 Ang hari miingon kang Daniel: “Sa pagkatinuod ang inyong Diyos maoy Diyos sa mga diyos ug Ginoo sa mga hari ug Tigpadayag sa mga tinago, kay nakahimo ka sa pagpadayag niini nga tinago.”+ 48 Unya gihatagan sa hari ug taas nga posisyon si Daniel ug daghang nindot nga regalo, ug gihimo siyang magmamando sa tanang probinsiya* sa Babilonya+ ug gihimong pangulong prepekto* sa tanang maalamong tawo sa Babilonya. 49 Ug tungod sa hangyo ni Daniel, giasayn sa hari si Sadrak, Mesak, ug Abednego+ ingong mga tigdumala sa mga probinsiya* sa Babilonya, apan si Daniel nag-alagad sa palasyo sa hari.