Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Πρέπει να Τιμάμε τους Νεκρούς;

«ΕΝΑ ΒΑΘΙΑ ΡΙΖΩΜΕΝΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΥΠΟΚΙΝΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΝΑ ΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΝΕΚΡΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΜΕ ΚΑΠΟΙΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΔΕΝ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΚΡΟ ΖΩΟ».—ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ (ENCYCLOPÆDIA BRITANNICA).

ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ άνθρωποι τιμούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν πεθάνει. Τιμούν τους νεκρούς δημοσιεύοντας νεκρολογίες στις εφημερίδες ή εγκωμιάζοντάς τους. Σε μερικές χώρες, συνηθίζονται οι μεγαλόπρεπες κηδείες με θρησκευτικές ή παραδοσιακές τελετουργίες. Οι τελετές για τους νεκρούς μπορεί να διαρκέσουν μέρες, εβδομάδες ή μήνες. Σχολεία, αεροδρόμια, δρόμοι και πόλεις παίρνουν το όνομα διάσημων ανθρώπων που έχουν πεθάνει. Ανεγείρονται μνημεία και θεσπίζονται γιορτές σε ανάμνηση ηρώων.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Λόγο του Θεού, οι νεκροί δεν καταλαβαίνουν καθόλου τις τιμές που τους αποδίδονται. (Ιώβ 14:10, 21· Ψαλμός 49:17) Οι νεκροί ζουν μόνο στη μνήμη εκείνων που τους θυμούνται. Η Αγία Γραφή λέει: «Οι ζωντανοί γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν· αλλά οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα απολύτως». (Εκκλησιαστής 9:5) Οι Γραφές πράγματι προσφέρουν την ελπίδα μελλοντικής ανάστασης. (Ιωάννης 5:28, 29· 11:25) Αλλά μέχρι να έρθει εκείνος ο καιρός, οι νεκροί δεν υπάρχουν. Στην κυριολεξία γίνονται χώμα.—Γένεση 3:19· Ιώβ 34:15.

Με βάση τη σαφή θέση της Αγίας Γραφής όσον αφορά την κατάσταση των νεκρών, εξυπηρετεί άραγε κάποιο σκοπό η απόδοση τιμής σε αυτούς; Θα πρέπει οι Χριστιανοί να τηρούν παραδοσιακά έθιμα που σχετίζονται με την κηδεία και την ταφή των αγαπημένων τους προσώπων;

Τελετουργίες που Βασίζονται σε μια Εσφαλμένη Αντίληψη

Πολλές, ίσως οι περισσότερες, παραδοσιακές τελετουργίες που σχετίζονται με τους νεκρούς είναι βαθιά ριζωμένες σε μη Βιβλικές θρησκευτικές διδασκαλίες. Μερικές τελετές αποσκοπούν στο να «προστατέψουν τον νεκρό από την επίθεση δαιμόνων· μερικές φορές ο σκοπός των τελετουργιών αυτών είναι η προστασία των ζωντανών από το μίασμα του θανάτου ή από την κακόβουλη πρόθεση του νεκρού», λέει η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. Οποιοδήποτε τέτοιο έθιμο το οποίο βασίζεται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι οι νεκροί συνεχίζουν να ζουν σε ένα αόρατο βασίλειο έρχεται σε άμεση αντίθεση με τις Γραφικές αλήθειες.—Εκκλησιαστής 9:10.

Πολλοί άνθρωποι αποδίδουν λατρευτικό σεβασμό στους νεκρούς τους. Αυτό το είδος λατρείας περιλαμβάνει την προσφορά θυσιών καθώς και προσευχές προς τους νεκρούς προγόνους. Ορισμένα άτομα που συμμετέχουν σε τέτοιες τελετουργίες δεν θεωρούν ότι οι πράξεις τους αποτελούν απόδοση λατρείας αλλά, μάλλον, έκφραση ευλάβειας ή βαθύ σεβασμού για τους νεκρούς. Εντούτοις, αυτό το είδος αφοσίωσης στους νεκρούς προγόνους έχει θρησκευτική βάση και έρχεται σε αντίθεση με τις Γραφικές διδασκαλίες. Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Τον Ιεχωβά τον Θεό σου πρέπει να λατρεύεις και σε αυτόν μόνο πρέπει να αποδίδεις ιερή υπηρεσία».—Λουκάς 4:8.

Μια Ισορροπημένη Άποψη

Η απόδοση τιμής και σεβασμού στους νεκρούς δεν συνδέεται πάντοτε με ψεύτικες θρησκευτικές διδασκαλίες. Για παράδειγμα, η Βιβλική αφήγηση εξιστορεί πώς ο πιστός Βασιλιάς Εζεκίας τιμήθηκε μετά το θάνατό του. Ο λαός του Θεού “τον έθαψε στον ανήφορο που οδηγούσε στους τάφους των γιων του Δαβίδ· και όλος ο Ιούδας και οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ τού απέδωσαν τιμές όταν πέθανε”. (2 Χρονικών 32:33) Ένα άλλο παράδειγμα είναι εκείνο του Ιησού. Η Αγία Γραφή λέει ότι οι μαθητές του «πήραν το σώμα του Ιησού και το τύλιξαν με επιδέσμους μαζί με τα μυρωδικά, όπως έχουν έθιμο οι Ιουδαίοι να κάνουν τις προετοιμασίες για την ταφή».—Ιωάννης 19:40.

Οι Γραφές αναφέρουν πολλές άλλες περιπτώσεις στις οποίες ακολουθήθηκαν ειδικές διαδικασίες σχετικά με το σώμα και την ταφή των νεκρών. Αυτές οι πράξεις δεν αποτελούσαν προγονολατρία ούτε βασίζονταν στην εσφαλμένη πεποίθηση ότι οι νεκροί εξακολουθούν να επηρεάζουν τις υποθέσεις των ζωντανών. Αντίθετα, εκείνοι που πενθούσαν εκδήλωναν βαθύ σεβασμό για τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η Αγία Γραφή δεν αποδοκιμάζει τέτοιου είδους σεβασμό, εφόσον αυτός βασίζεται σε φυσιολογικά ανθρώπινα συναισθήματα, μολονότι η Αγία Γραφή δεν υποστηρίζει τις υπερβολικές δαπάνες ή τις εκδηλώσεις υστερίας στις κηδείες. Από την άλλη μεριά, δεν προτρέπει τους Χριστιανούς να παραμένουν απαθείς και ασυγκίνητοι όταν έρχονται αντιμέτωποι με το θάνατο κάποιου αγαπημένου τους προσώπου.

Συνεπώς, όταν παρακολουθούν την κηδεία ή την ταφή αγαπημένων τους προσώπων, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αποδίδουν κατάλληλο σεβασμό και τιμή στους νεκρούς. (Εκκλησιαστής 7:2) Όσον αφορά τα λουλούδια, την τελετή κηδείας και άλλα τοπικά έθιμα, οι Χριστιανοί κάνουν προσεκτικά τις προσωπικές τους επιλογές ώστε να αποφεύγουν συνήθειες που συγκρούονται με τις Γραφικές διδασκαλίες. Για να γίνει αυτό, απαιτείται καλή κρίση και ισορροπία. Η Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και της Ηθικής (Encyclopædia of Religion and Ethics) εξηγεί ότι «το νόημα και η αξία κάποιας τελετουργίας αλλάζουν από καιρό σε καιρό, με αποτέλεσμα, σε μετέπειτα καιρούς, η σημασία της να είναι ίσως εντελώς διαφορετική από την αρχική, ενώ η επικρατούσα εξήγηση για την ύπαρξη της τελετής μπορεί να μη ρίχνει φως στην προέλευσή της».a

Είναι Εσφαλμένο να Εγκωμιάζουμε τον Νεκρό;

Η αρχή της ισορροπίας εφαρμόζεται επίσης στο ζήτημα των εγκωμίων για τον νεκρό. Στις τελετές κηδείας, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά προσπαθούν να παρηγορήσουν εκείνους που πενθούν. (2 Κορινθίους 1:3-5) Το επίσημο πρόγραμμα ίσως περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους ομιλητές. Αλλά θα ήταν ακατάλληλο να μετατραπεί η περίσταση σε ένα πρόγραμμα αλλεπάλληλων επικήδειων που εγκωμιάζουν τον εκλιπόντα. Αντίθετα, η κηδεία παρέχει μια ευκαιρία για να εξυμνήσουμε τις υπέροχες ιδιότητες του Θεού, περιλαμβανομένης της καλοσύνης που εκδηλώνει δίνοντάς μας την ελπίδα της ανάστασης.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα ήταν εσφαλμένο να υπενθυμίσουμε τις καλές ιδιότητες του εκλιπόντος στην ομιλία κηδείας. (Παράβαλε 2 Σαμουήλ 1:17-27.) Στην περίπτωση που το νεκρό άτομο ήταν πιστό στον Θεό μέχρι το θάνατό του, γίνεται έξοχο παράδειγμα προς μίμηση. (Εβραίους 6:12) Είναι καλό να συλλογιζόμαστε την πορεία τήρησης ακεραιότητας των υπηρετών του Θεού. Το να μοιραστούμε αυτές τις θετικές σκέψεις με άλλους στη διάρκεια της τελετής της κηδείας παρέχει παρηγοριά στους ζωντανούς και τιμάει τη μνήμη του νεκρού.

Οι αληθινοί Χριστιανοί δεν λατρεύουν τους νεκρούς. Δεν συμμετέχουν σε δημοφιλείς τελετουργίες οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις Γραφικές αλήθειες. Από την άλλη μεριά, οι υπηρέτες του Θεού απορρίπτουν την ακραία άποψη που λέει ότι, επειδή οι νεκροί είναι απλώς και μόνο χώμα, όλα τα επικήδεια έθιμα είναι άσκοπα και περιττά. Θρηνούν και θυμούνται τους νεκρούς τους. Αλλά ο πόνος και η λύπη που νιώθουν μετριάζεται από τις Γραφικές αλήθειες σύμφωνα με τις οποίες οι νεκροί δεν υποφέρουν και υπάρχει ελπίδα ανάστασης.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Η νεκρική πομπή προς τιμήν του Γουσταύου Β΄, βασιλιά της Σουηδίας, μετά το θάνατό του το 1632

[Ευχαριστίες]

Από το βιβλίο Bildersaal deutscher Geschichte