Ohó Jehovah Tọn Tin to Ogbẹ̀
Nuagokun lẹ sọn Owe Isaia Tọn Mẹ—II
ISAIA hẹn azọ́ndenamẹ etọn taidi yẹwhegán de di po nugbonọ-yinyin po. Owẹ̀n he e lá sọta whẹndo ao ahọluduta Islaeli tọn ko mọ hẹndi. E gbẹsọ tindo nususu nado dọ do nuhe na wá jọ do Jelusalẹm go.
Tòdaho Jelusalẹm tọn na yin vivasudo bọ tòmẹnu etọn lẹ na yin hinhẹn sọyi kanlinmọgbenu. Ṣigba, e ma na jẹvọ́ kakadoi gba. To ojlẹ de godo, sinsẹ̀n-bibasi nugbo na yin hinhẹngọwa. Ehe wẹ yin nudọnamẹ titengbe Isaia 36:1–66:24 tọn.a Mí sọgan mọaleyi gbọn dogbigbapọnna nuhe yin didọ to weta ehelẹ mẹ dali na susu dọdai he tin to finẹ lẹ tọn to hẹndi godo tọn mọyi to azán mítọn gbè kavi na mọ hẹndi to madẹnmẹ. Adà owe Isaia tọn ehe sọ bẹ dọdai ojlofọndotenamẹ tọn lẹ hẹn gando Mẹssia lọ go.
‘DOAYI E GO, AZÁN LỌ JA’
To owhe 14tọ gandudu Ahọlu Hẹzekia tọn mẹ (732 J.W.M.), Assilianu lẹ tọ́nawhàn Juda. Jehovah dopagbe nado yiavunlọna Jelusalẹm. Budonamẹ Assilianu lẹ tọn doalọte to whenuena angẹli Jehovah tọn dopo gee hù awhànfuntọ Assilia tọn 185 000.
Hẹzekia bẹ awutu. Jehovah sè odẹ̀ etọn bo hẹn ẹn jẹ gángán, bosọ yí owhe 15 dogọ gbẹzan etọn. To whenuena ahọlu Babilọni tọn do wẹnsagun lẹ hlan nado dọnudo e, Hẹzekia gbọn nululu dali do adọkunnu etọn lẹpo hia yé. Isaia lá owẹ̀n Jehovah tọn na Hẹzekia dọmọ: “Doayi e go, azán lọ [ja], dọ nuhe tin to owhé towe gbè lẹpo, podọ nuhe otọ́ towe lẹ ko bẹpli kakajẹ egbé, wẹ yè na hẹn yì Babilọni.” (Isaia 39:5, 6) Dọdai lọ mọ hẹndi ojlẹ vude to owhe 100 godo.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
38:8—Etẹ ji wẹ oyẹ̀ lọ nọ gbọ̀n nado gọ̀ do godo? To whenuena e yindọ owhè-gàn nọ yin yiyizan to Egipti po Babilọni po to owhe kanweko ṣinatọ̀ntọ J.W.M., owhè-gàn ehe na ko dlẹnalọdo dehe Ahazi, otọ́ Hẹzekia tọn sọgan ko tindo. Kavi, to whenuena e yindọ hogbe Heblu tọn he yin lilẹdo “owhè-gàn” to paa mẹ zẹẹmẹdo “pèkán,” e sọgan dlẹnalọdo pèkán he ji yè nọ gbọ̀n yì aga de to họ̀nmẹ etọn. Dòtin de tin sẹpọ pèkán lọ podọ oyẹ̀ etọn sọgan ko nọ sẹ̀ gbọ̀n pèkán lọ ji vudevude, ehe yè sọgan yí do yọ́n ogàn he hò.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
36:2, 3, 22. Dile etlẹ yindọ azọngban nugopọntọ tọn yin yíyí sọn Ṣẹbna si, ewọ yin dotẹnmẹna nado to devizọnwa zọnmii na ahọlu taidi wekantọ de na mẹhe jẹ otẹn etọn mẹ. (Isaia 22:15, 19) Eyin mí yin didesẹ sọn otẹn azọngban tọn de mẹ to titobasinanu Jehovah tọn mẹ na whẹwhinwhẹ́n delẹ wutu, be e ma jẹ dọ mí ni zindonukọn to Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n mẹ to otẹn depope he e na dotẹnmẹ etọn mẹ ya?
37:1, 14, 15; 38:1, 2. To ojlẹ ayimajai tọn lẹ mẹ, nuyọnẹnnu wẹ e yin nado lẹhlan Jehovah dè to odẹ̀ mẹ bo dejido ewọ go mlẹnmlẹn.
37:15-20; 38:2, 3. To whenuena Jelusalẹm tin to mẹgbeyinyan Assilianu lẹ tọn glọ, ahunmẹdunamẹnu tintan Hẹzekia tọn wẹ yindọ aijijẹ tòdaho lọ tọn na kọnmasin do yinkọ Jehovah tọn go. To whenuena Hẹzekia sè dọ azọ̀n etọn na hù i, e ma ze ayidonugo etọn do ninọmẹ etọn kẹdẹ ji gba. Nuhe to ahunmẹduna ẹn hugan wẹ lehe hukan gandudu Davidi tọn na yin gingandego do eyin ewọ ma wleawuna whédutọ de whẹpo do kú. E sọ to nulẹnpọndo mẹhe na yin nukọntọ to awhànfunfun sọta Assilianu lẹ mẹ ji. Taidi Hẹzekia, klandowiwe yinkọ Jehovah tọn po hẹndi lẹndai etọn tọn po nọ duahunmẹna mí hugan whlẹngán mítọn titi.
38:9-20. Ohàn Hẹzekia tọn ehe plọn mí dọ nuhe yin nujọnu hugan to gbẹ̀mẹ wẹ nado nọ pagigona Jehovah.
“YÈ NA ZE WE DOTE”
To dọdai didọ gando vasudo Jelusalẹm tọn po kanlinmọgbenuninọ to Babilọni po go tlolo godo, Isaia dọ dọdai hẹngọwa tọn. (Isaia 40:1, 2) “Yè na ze [Jelusalẹm] dote,” wẹ Isaia 44:28 dọ. Boṣiọ yẹwhe Babilọninu lẹ tọn na yin bibẹ sọyi taidi “agbàn.” (Isaia 46:1) Babilọni na yin vivasudo. Ehe lẹpo mọ hẹndi to owhe kanweko awe godo.
Jehovah na yí devizọnwatọ etọn do basi “hinhọ́n Kosi lẹ tọn.” (Isaia 49:6) “Olọn” kavi aṣẹpatọ Babilọninu lẹ na “fú yì di azọ̀,” podọ mẹjidugando etọn lẹ “na kú mọkẹdẹ”; ṣigba ‘gàntọ viyọnnu Ziọni tọn na tún gẹdẹ okọ̀ etọn tọn sẹ̀.’ (Isaia 51:6; 52:2) Jehovah dọna mẹhe wá e dè bo dotoai lẹ dọmọ: “Yẹn na basi alẹnu madopodo de hẹ mì, yèdọ lẹblanu Davidi tọn.” (Isaia 55:3) Gbẹninọ sọgbe hẹ nubiọtomẹsi dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ gọalọna mí nado mọ ‘homẹhunhun to Jehovah mẹ.’ (Isaia 58:14) To alọ devo mẹ, ylando gbẹtọ lọ lẹ tọn ‘klan yé sọn Jiwheyẹwhe yetọn go.’—Isaia 59:2.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
40:27, 28—Naegbọn akọta Islaeli tọn do dọmọ: “Aliho ṣie whla sọn OKLUNỌ dè, whẹdida ṣie sọ jù sọn Jiwheyẹwhe ṣie dè”? Ju he tin to Babilọni delẹ sọgan ko lẹndọ whẹdida mawadodo he yé to oyà etọn ji lẹ whla do Jehovah kavi ma yin mimọ gbọn ewọ dali. Yé yin nuflin dọ alọ Didatọ aigba tọn, he ma yọ́n nudikọ, ma whete do Babilọni go gba.
43:18-21—Naegbọn mẹhe lẹkọ sọn kanlinmọgbenu lẹ yin didọna ‘ma nado flin onú hoho lẹ’? Ehe ma zẹẹmẹdo dọ yé dona wọn nuyiwa whlẹngán tọn he Jehovah ko basi wayi lẹ gba. Kakatimọ, Jehovah jlo dọ yé ni pagigona ẹn to dodonu “onú yọyọ” he yé na mọ na yedelẹ de tọn ji, taidi gbejizọnlin he yé na zìn awuyẹyẹ afọyẹyẹ sọyi Jelusalẹm, vlavo gbọ̀n ali zungbo mẹ tọn de ji. “Gbẹtọ susugege” he lùn “nukunbibia daho” lọ tọ́n lẹ lọsu na tindo whẹwhinwhẹ́n mẹdetiti tọn devo lẹ nado pagigona Jehovah.—Osọhia 7:9, 14.
49:6—Dile etlẹ yindọ lizọnyizọn aigba ji tọn Mẹssia lọ tọn nọte do Islaelivi lẹ ji, nawẹ ewọ yin “hinhọ́n Kosi lẹ tọn” gbọn? Nuhe jọ to okú Jesu tọn godo wẹ do ehe hia. Biblu yí Isaia 49:6 zan na devi etọn lẹ. (Owalọ lẹ 13:46, 47) To egbehe, Klistiani yiamisisadode lẹ, he gbẹtọ susugege lọ nọ gọalọna, to nuyiwa taidi “hinhọ́n Kosi lẹ tọn,” bo to nuplọn gbẹtọ lẹ “jẹ opodo aihọn tọn.”—Matiu 24:14; 28:19, 20.
53:10—To linlẹn tẹ mẹ wẹ Jehovah jlo kavi hùnhomẹ nado gbleawuna Ovi etọn te? E na ko vẹ́ na Jehovah, Jiwheyẹwhe awuvẹmẹtọ lọ, nado mọ Ovi yiwanna etọn to yaji. Etomọṣo, E hùnhomẹ to tonusise sọn ojlo mẹ wá Jesu tọn podọ nuhe yajiji po okú etọn po na wadotana lẹ mẹ.—Howhinwhẹn lẹ 27:11; Isaia 63:9.
53:11—Oyọnẹn tẹwẹ Mẹssia lọ “na [yí do] suwhẹna omẹ susu”? Ehe wẹ oyọnẹn he Jesu tindo to whenuena e wá aigba ji taidi gbẹtọvi de, bo jiya mawadodo tọn kakajẹ okú. (Heblu lẹ 4:15) Gbọnmọ dali, e wleawuna avọ́sinsan ofligọ tọn he na gọalọna Klistiani yiamisisadode po gbẹtọ susugege lọ po nado tindo teninọ dodo tọn to Jiwheyẹwhe nukọn.—Lomunu lẹ 5:19; Jakobu 2:23, 25.
56:6—Mẹnu lẹ wẹ “ovi jonọ tọn,” podọ aliho tẹ mẹ wẹ yé hẹn “alẹnu [Jehovah tọn] go” te? “Ovi jonọ tọn” lọ lẹ wẹ “lẹngbọ devo” Jesu tọn lẹ. (Johanu 10:16) Yé hẹn alẹnu yọyọ lọ go to linlẹn lọ mẹ dọ yé nọ setonuna osẹ́n he gando alẹnu lọ go lẹ, nọ kọngbedopọ mlẹnmlẹn hẹ tito he yin bibasi gbọn alẹnu lọ dali lẹ, nọ dù núdùdù gbigbọmẹ tọn dopolọ hẹ Klistiani yiamisisadode lẹ, bo nọ nọgodona yé to azọ́n wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá po gbẹtọ lẹ hinhẹnzun devi tọn po mẹ.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
40:10-14, 26, 28. Jehovah dohuhlọn bosọ nọ wà dẹẹdẹ, nuyọnẹn etọn sù taun podọ zinzin etọn zẹ̀ nuhe gbẹtọ sọgan mọnukunnujẹemẹ go.
40:17, 23; 41:29; 44:9; 59:4. Gbekọndopọ tonudidọ tọn po boṣiọ lẹ po yin “nutata.” Jidide do yé go yin nuvọ́.
42:18, 19; 43:8. Nukun mítọn lẹ mimiọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn podọ otó mítọn lẹ súsú do nuplọnmẹ etọn he mí nọ mọyi gbọn “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ dali na hẹn mí zun nukuntọ́nnọ po tókunọ po to gbigbọ-liho.—Matiu 24:45.
43:25. Jehovah nọ gbidi ylando lẹ sẹ̀ na yinkọ etọn wutu. Klandowiwe yinkọ Jehovah tọn yin nujọnu hugan mẹdekannujẹ mítọn sọn ylando po okú po si gọna ogbẹ̀ madopodo mimọyi.
44:8. Mí tindo godonọnamẹ Jehovah tọn, mẹhe lodo bo dohuhlọn taidi osé. Mí ma dona dibu nado dekunnu dọ ewọ wẹ Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ!—2 Samuẹli 22:31, 32.
44:18-20. Boṣiọ-sinsẹ̀n yin ohia de dọ ahun mẹde tọn ko gblezọn. Nudepope ma dona yí otẹn Jehovah tọn to ahun mítọn mẹ.
46:10, 11. Nugopipe Jehovah tọn nado hẹn ‘linlẹn etọn nọte,’ yèdọ nado hẹn lẹndai etọn di, dekunnu mlẹnmlẹn dọ ewọ wẹ Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ.
48:17, 18; 57:19-21. Eyin mí ganjẹ Jehovah go na whlẹngán, bo dọnsẹpọ ẹ, bosọ payi gbedide etọn lẹ go, jijọho mítọn na sù taidi osin tọ̀sisa tọn podọ nuyiwa dodo tọn mítọn na sù taidi agbówhẹn ohù tọn. Mẹhe ma setonuna Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ taidi “ohù wuwlu.” Yé ma tindo jijọho.
52:5, 6. Babilọninu lẹ gbọn nuṣiwa dali wá tadona kọ̀n dọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ ma tindo huhlọn gba. Yé ma yọnẹn dọ homẹgble Jehovah tọn do omẹ etọn lẹ go wẹ hẹn akọta Islaeli tọn tin to kanlinmọgbenu. Nuyọnẹnnu wẹ e na yin ma nado nọ yawu wá tadona kọ̀n do whẹwhinwhẹ́n he wutu adán do gbò mẹdevo lẹ ji.
52:7-9; 55:12, 13. E whè gbau, mí tindo whẹwhinwhẹ́n atọ̀n nado yí ayajẹ do dọyẹwheho Ahọluduta lọ tọn bo hẹn mẹdevo lẹ zun devi. Afọ mítọn nọ yọnwhanpẹ to nukun whiwhẹnọ he huvẹ gbigbọmẹ tọn to hùhù lẹ tọn mẹ. Mí nọ “yí nukun do mọ” Jehovah, kavi tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ ẹ. Mí sọ nọ duvivi dona gbigbọmẹ tọn.
52:11, 12. Whẹpo mí na pegan nado hẹn “núzinzan OKLUNỌ tọn lẹ”—yèdọ awuwledainanu etọn lẹ na sinsẹ̀nzọn wiwe—mí dona wé to gbigbọ po walọ po mẹ.
58:1-14. Dohia mẹdezejo po dodowiwa yẹnuwiwa tọn po yin nuvọ́. Sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ dona sudeji to nuyiwa mẹdezejo jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn po owanyi mẹmẹsunnu tọn po mẹ.—Johanu 13:35; 2 Pita 3:11.
59:15b-19. Jehovah nọ doayi nuwiwa gbẹtọ lẹ tọn go bo nọ dademẹ to ojlẹ sisọ etọn mẹ.
E “NA YIN JẸGBAKUN GIGO TỌN DE”
Nado dlẹnalọdo hẹngọwa sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn to hohowhenu podọ to azán mítọn gbè, Isaia 60:1 dọmọ: “Fọ́n, [yọnnu]; na hinhọ́n towe wá, gigo OKLUNỌ tọn to ogo we.” Ziọni “na yin jẹgbakun gigo tọn de to alọ OKLUNỌ tọn mẹ.”—Isaia 62:3.
Isaia hodẹ̀ hlan Jehovah do ota tòmẹnu etọn lẹ tọn he na lẹnvọjọ to kanlinmọgbenuninọ yetọn to Babilọni whenu mẹ. (Isaia 63:15–64:12) To vogbingbọn he tin to devizọnwatọ nugbo po lalo lẹ po ṣẹnṣẹn didohia godo, yẹwhegán lọ dọ lehe Jehovah na dona mẹhe to sinsẹ̀n Ẹn lẹ do.—Isaia 65:1–66:24.
Gblọndo Na Kanbiọ Owe-Wiwe Tọn Lẹ:
61:8, 9—Etẹwẹ “alẹnu madopodo” lọ yin, podọ mẹnu lẹ wẹ ‘kúnkan’ lọ? E yin alẹnu yọyọ he Jehovah basi hẹ Klistiani yiamisisadode lẹ. ‘Kúnkan’ lọ wẹ “lẹngbọ devo” lẹ—yèdọ gbẹtọ livi susu he kẹalọyi owẹ̀n yetọn.—Johanu 10:16.
63:5—Nawẹ homẹfiọ Jiwheyẹwhe tọn ze e dote kavi gọalọna ẹn gbọn? Homẹfiọ Jiwheyẹwhe tọn yin numọtolanmẹ he nọ yin didava de—yèdọ homẹgble dodo tọn etọn. Homẹgble etọn nọ gọalọna ẹn bo nọ whàn ẹn nado hẹn whẹdida dodo etọn ṣẹ.
Nuhe Mí Plọn sọn E Mẹ:
64:6. Gbẹtọvi mapenọ lẹ ma sọgan whlẹn yede gba. Na nuhe dù ovẹsè bibasi na ylando, azọ́n dodo tọn yetọn lẹ ma hugan nukija tata de.—Lomunu lẹ 3:23, 24.
65:13, 14. Jehovah nọ dona devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ, bo nọ hẹn pekọ wá na nuhudo gbigbọmẹ tọn yetọn lẹ.
66:3-5. Jehovah gbẹwanna yẹnuwiwa.
“Homẹ Mìtọn Ni Hùn”
Lehe dọdai hẹngọwa tọn lẹ na ko miọnhomẹna Ju he tin to kanlinmọgbenu Babilọni tọn mẹ lẹ do sọ! Jehovah dọmọ: “Homẹ mìtọn ni hùn, na mì nisọ to ayajẹ kakadoi to enẹ he yẹn dá mẹ: na doayi e go, yẹn dá Jelusalẹm homẹvivi de, podọ gbẹtọ etọn lẹ ayajijẹ de.”—Isaia 65:18.
Mílọsu to gbẹnọ to ojlẹ de mẹ he zinvlu ṣinyọ́n aigba ji bọ zinvlu gọ́ngọ́n ṣinyọ́n gbẹtọ lẹ. (Isaia 60:2) Mí tin to “ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ” mẹ. (2 Timoti 3:1) Enẹwutu, owẹ̀n whlẹngán tọn he Jehovah wleawuna to owe Isaia tọn mẹ yin asisa tulinamẹ daho tọn na mí.—Heblu lẹ 4:12.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Nado mọ zẹẹmẹ gigọ́ do Isaia 1:1–35:10 ji, pọ́n “Ohó Jehovah Tọn Tin to Ogbẹ̀—Nuagokun lẹ sọn Owe Isaia Tọn mẹ—I” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn 1er décembre 2006 mẹ.
[Yẹdide to weda 8]
Be hiẹ yọ́n whẹwhinwhẹ́n tangan he wutu Hẹzekia hodẹ̀ nado yin whinwhlẹn sọn Assilianu lẹ si ya?
[Yẹdide to weda 11]
“Na afọ ewọ he hẹn wẹndagbe wá tọn yin whanpẹnọ to osó ji do le”!