Dagiti Kangrunaan a Paset ti Biblia Eclesiastes 1:1–12:14

“Agbutengka iti Pudno a Dios ket Salimetmetam dagiti Bilbilinna”

Iti daytoy nga aldaw ken panawen, ti panagbuteng ken panagtulnog iti Dios, iti kalalainganna, ket maibilbilang a di praktikal. Ngem ti libro ti Eclesiastes (Hebreo, Qo·heʹleth, manangummong), a naisurat agarup 3,000 a tawtawen ti napalabasen babaen ken ni Ari Salomon (1:1), isalaysayna ti kinaubbaw dagiti natauan nga ar-aramid a mangilaklaksid iti panggep ti Dios.

Ti mamagbalin a makakayaw unay daytoy a libro isu dagiti naglawaan unay a tema a salaysayen ti mannurat​—ti natauan a kinasirib ken panagturay, ti namaterialan a kinabaknang ken ragragsak, ti pormalistiko a relihion, ken dadduma pay. Amin dagitoy a bambanag barengbarengda, ta saanda a manayon. Iti kasumbangirna, ti panangmennamenna kadakuada ti mangiturong iti managpanunot nga isip iti maymaysa a konklusion: “Agbutengka iti pudno a Dios ket salimetmetam dagiti bilbilinna. Ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.”​—Eclesiastes 12:13.

“Amin dagiti Bambanag Barengbarengda!”

Pangngaasiyo ta basaenyo ti kapitulo 1 ken 2. No iyar-arig iti awan panagpatpatinggana a panagrikrikos ti sangaparsuaan, amin a natauan a panagregget ket apagbiit ken temporarioda (1:4-7). Uray pay ti naindaklan a gapuanan ti manangummong ti maiyallatiw iti maysa a nalabit di unay maikari (2:18, 19). Ti “kinaubbaw,” iti Hebreo, kaipapananna “alingasaw” wenno “anges.”

◆ 1:9​—Iti ania a pamay-an nga “awan ti baro a banag iti baba ti init”?

Iti gagangay a panagrikrikos ti inaldaw-aldaw a panagbiag nga isut’ pagsilsilnagan ti init, awan aniaman nga interamente a baro. Uray dagiti “baro” nga imbento kaaduanna ket aplikasion laeng dagiti prinsipio a paiyal-alagaden ni Jehova iti kada parsuana. Ngem “iti baba ti init” nangiyegen ni Jehova kadagiti baro a naespirituan a paspasamak a mangapektar iti sangatauan.​—Kitaenyo Ti Pagwanawanan, Marso 1, 1987, panid 27-9.

◆ 2:2​—Dakes aya ti maaddaan iti panagragsak?

Saan, saan a dakes dayta. Ti panagkatawa, wenno ti panagragsak, ti mabalin a makatulong a mangipanaw iti apagbiit iti isip ti maysa kadagiti parparikutna, ngem dagiti parparikut ket saanda a pumanaw. Gapuna ti panangsapul ti pudno a kinaragsak babaen ti panagragragsak ket “kinamauyong”; awan kapapaayanna dayta. Umas-asping iti dayta, ti “panagragragsak” saanna met a solbaren dagiti parparikut iti biag. Ti panagkatkatawa ken ragragsak ngarud naisupadida iti kinaragsak a bunga iti kaadda ti pammendision ni Jehova kadagiti ar-aramid ti maysa.​—2:24.

Leksion para Kadatayo: Rebbengna nga ipangagtayo ti balakad ni Salomon ket ditay koma pagbalinen ti panangsurot kadagiti material a pagimbagan ken dagiti makaparagsak a baro a kapkapadasan kas ti kangrunaan a kalat iti panagbiag. Imbes ketdi, agbalintayo koma a ‘makaay-ayo iti imatang ni Jehova’ babaen ti panagtulnog kenkuana. Iti kasta tagiragsakentayonto ti bendision ti “sirib ken pannakaammo ken rag-o.”​—2:26.

Panawen a Maipaay iti Tunggal Banag

Basaenyo ti kapitulo 3 ken 4. Saan nga itantandudo ni Salomon ti gasanggasat a panangmatmat iti biag (3:1-9). Imbes ketdi, itudtudona a ti tao ket saanna a basta mabaliwan ti addan nga inkeddeng ti Dios nga agan-andar (3:14). Iti daytoy a banag, dagiti tattao ket saanda a nasaysayaat ngem kadagiti an-animal (3:19-21). Gapuna ti mannakitunos a kababalin (4:9-12) ti ad-adda a makagunggona ngem ti makilinnaslas nga espiritu. (4:4).

◆ 3:11​—Kasanot’ panangaramid ti Dios iti tunggal banag a “naimnas iti panawenna”?

Ti sao a “naimnas” ti addaan met ti kaipapanan a “naimbag, maiyanatup, maiparbeng.” Iti mismo a tiempona, ti maiyanatup a lugar a pakaibagayan ti tunggal aramid ti Dios iti panggepna ti maipanayagto. Pinagbalin ti Dios ti isuamin a banag a “naimnas” nga agpaay iti sangatauan. Kas pangarigan, inikkanna ti tattao iti perpekto a pamunganayan idiay Eden. Impadtona ti iyaay ti maysa a mannubbot a Bin-i idi natnag ti tao iti basol. Iti maiyanatup a tiempona, imbaon ti Dios ti Bin-i. Ket, ti ‘kaiimnasan’ iti isuamin, pinagbalin ni Jehova ti Bin-i kas Ari iti Pagarianna.

◆ 4:6​—Irekrekomendar aya ni Salomon ti nalaka laeng a panagbiag?

Saan. Ngem napaliiw ni Salomon a ti nadagsen a panagtrabaho ken kinalaing a maigapu laeng iti panagganansia ti masansan a mangiturong iti pannakilinnaslas ken apal (4:4). Kalpasanna, daytoy met ti mabalin nga agtungpal kadagiti parikut ken uray pay ti nasapa nga ipapatay. (1 Timoteo 6:9, 10) Gapuna, ania ti natimbeng a panangmatmat? Mapnektay koman iti bassit a magunggona a napakuyogan iti kinatalna, imbes a madoble ti ganar a kadkaduana met ti bannog ken ringgor.

Leksion para Kadatayo: Itan ti tiempo a panagbiruk nga umuna ti Pagarian ti Dios imbes a kadagiti ambisiuso a personal nga intereses (3:1). Rebbeng nga agtrabahotayo a makitunos kadagiti padatayo a Kristiano imbes nga iti panagimbubukodan (4:9-12). Iti dayta a pamay-an, awatentayto ti kasapulan a tulong ken pammaregta agpapan pay iti rigat ken ibubusor.

Ti Pudno a Panagdayaw Makapnek

Basaenyo ti kapitulo 5 ken 6. Yantangay mannakabalin-amin ni Jehova, masapul nga alaentayo a sisiserioso ti pannakirelasiontayo kenkuana, a di agtigtignay a simamaag ken manginanama iti panangawatna iti “datontayo” (5:1, 2). Ti maysa nga agbuteng ken ni Jehova umawatto ti pannakapnek manipud panangus-usarna ti material a kinabaknangna, ngem daydiay maysa a mangilemmeng iti dayta awanto ti ragsakna.​—Idiligyo ti 5:18-20 iti 6:2, 3.

◆ 5:2​—Kasano ti pannakaiyaplikar daytoy a pammagbaga?

Rebbengna nga ibuyattay ti puspusotayo iti Dios, ngem agannadtay a maibusor iti dinadarasudos, di pinampanunot a sasao gapu iti kinadakkel ken kinarangana. (Salmo 62:8) Imbes a dagdagullitentayo nga ipalpalikaw ti sasaotayo, rebbengna nga agusartayo kadagiti simple laeng, naimpusuan a sasao. (Mateo 6:7) Iti lima nga ababa laeng a sasao ti Hebreo, ni Moises ti nagpakpakaasi a maipaay ken ni Miriam ket immawat iti nagsayaat a sungbat.​—Numeros 12:13.

◆ 6:9​—Ania ti “panagkallautang ti kararua”?

Ti “kararua” ditoy ti addaan kaipapanan a “ti tarigagay ti kararua.” Gapuna daytoy a balikas tuktukoyenna ti awan panagpatpatinggana a panagsapsapul ti panangpennek kadagiti tarigagay a dinto met laeng matungpal. Maisupadi daytoy iti “pannakakita kadagiti mata,” kayatna a sawen, ti panangsango iti kinapudno. Gapuna, ti pannakaammo a ti laeng Pagarian ti Dios ti makaiyeg iti pudpudno a panagbalbaliw, rebbengna a mapnektay koma ket ditay palubosan dagiti saan a realistiko wenno di maragpat a tartarigagay a mangilibak ti talna kadatayo.

Leksion para Kadatayo: Iti lugar a pagdaydayawantayo, masapul nga agtignaytayo a buyogen ti maiyanatup a dignidad wenno kinadayaw ket rebbengna nga atentibotayo (5:1). Alistotay met koma a mangitungpal kadagiti obligasiontayo iti sanguanan ni Jehova. No naasawaantayo, ramanen daytoy ti panangtungpaltayo iti kari iti panagasawa.​—5:4.

Sasao ti Kinasirib

Basaenyo ti kapitulo 7 ken 8. Ti manangummong usigenna ti mamagpanunot nga epekto ni patay (7:1-4) ken ti pateg ti kinasirib (7:11, 12, 16-19); mamakdaar met a maibusor iti dakes a babai (7:26). Naited met ti pammagbaga maipapan kadagiti bambanag a kas ti panagtignay a nainsiriban kadagiti agtuturay (8:2-4) ket saan koma a pumudot gapu kadagiti kinaulpit.​—8:11-14.

◆ 7:28​—Dagitoy kadi a saosao ti mangipabpababa kadagiti babbai?

Agparang a ti agdama a pagannurotan ket nakababbaba. Gapuna, agsasao ni Salomon maipapan iti kinatakkon ti nalinteg a lallaki wenno babbai iti dayta a tiempo. Iti sangaribo a tattao, narigat a masarakan ti maysa a nalinteg a lalaki, ket narigrigat pay ti pannakasarak ti maysa a nalinteg a babai. Ti Biblia, nupay kasta, saritaenna ti maipapan iti “maikari a babai” ken ti “natalunggadingan nga asawa a babai.” (Ruth 3:11; Proverbio 31:10) Daytoy a bersikulo ti mabalin met a naimpadtuan, ta nikaanoman awan pay babai a nangted ken ni Jehova ti naan-anay a panagtulnog, idinto nga adda ti kasta a lalaki​—ni Jesu-Kristo.

◆ 8:8​—Ania ti sasawen ti manangummong ditoy?

Isut’ agsasao maipapan iti ipapatay. Awan makalapped iti puersa ti biag iti ipapanawna manipud kadagiti selulana tapno maitantan ti aldaw ti ipapatay. Iti pannakigubat iti gagangay a kabusortayo a ni patay, awan asinoman a makaala iti pannakawayawaya wenno mangibaon iti kasunona. (Salmo 49:7-9) Uray pay dagiti managdakdakes agraman dagiti nakillo a gakgakatna didanto makalisi ken patay.

Leksion para Kadatayo: Nupay dagiti material a kinabaknang ti nagbalin a kalat dagiti adu, ti laeng nadiosan a kinasirib ti makaiturong iti biag nga agnanayon. (7:12; Lucas 12:15) Ti panangil-iliw kadagiti ‘immuna nga aldaw a naim-imbag’ dinanto pagbalinen dagiti bambanag a nasaysayaat para kadatayo (7:10). Imbes ketdi, dagiti bambanag ti “naimbagto” kadatayo laeng no agtultuloytayo nga agbuteng iti Dios.​—8:5, 12.

Dagiti Pagtungpalan ti Biag

Basaenyo ti kapitulo 9 ken 10. Ti biag ket nagpateg, ket kayat ti Dios a tagiragsakentayo dayta (9:4, 7). Yantangay awan ti panangkontroltayo kadagiti pagbanagan ti biag (9:11, 12), nasaysayaat ti panangipangag ti nadiosan a kinasirib, nupay saan nga apresiaren dayta ti kaaduan a tattao (9:17). Gapu iti panagpangpangadua iti biag, rebbeng a saluadantay ti pusotayo (10:2), agannad kadagiti isuamin a banag nga aramidentayo, ken agtignay a buyogen ti praktikal a kinasirib.​—10:8-10.

◆ 9:1​—Kasano a dagiti ar-aramid ti nalinteg adda iti ima ti Dios?

Nupay ti kalamidad ti nanglawlaw iti masirib ken iti nalinteg, mapaspasamak laeng daytoy babaen ti pammalubos ti Dios, ket nikaanoman dinanto baybay-an ida. Babaen ti “ima” ti Dios, wenno ti naiyaplikar a pannakabalin, dagiti nalinteg mabalin a maispalda iti pakasuotan wenno mapabilegda a mangibtur iti dayta. (1 Corinto 10:13) Ti pananglaglagip iti daytoy a kinapudno ket agbalin a liwliwa ti maysa nga adipen ni Jehova no dumteng dagiti pakarigatan.

◆ 10:2​—Kasano a ti puso adda iti makannawan nga ima?

Ti “makannawan nga ima” masansan nga ipamatmatna iti saad ti pabor. (Mateo 25:33) Gapuna ti kinapudno a ti puso ti tao a masirib ket “adda iti makannawanna” ipamatmatna a daytat’ manggutugot kenkuana a mangsurot iti nalinteg, paborable a kurso. Ngem ti tao a maag agkurang ti naimbag a motibo ket agtignay a simamaag ken saan nga umiso. Ti pusona nga adda iti “makannigid” ipamatmatna nga isut’ magutugot a mangsurot iti dakes a dana.

Leksion para Kadatayo: Yantangay ti bigla nga ipapatay ti mabalin a dumteng iti asinoman kadatayo (9:12), rebbengna nga usarentayo ti biagtayo iti serbisio ni Jehova en kaso ti ipapataytayo pagpatinggaenna dagiti isuamin (9:10). Kasapulan ti intayo met panagbalin a nasigo iti serbisiotayo agsipud ta ti kinakapuy uray pay kadagiti simple a bambanag kas ti panagkali ti abut wenno ti panagbalsig ti kayo ti makadadael kadatayo ken kadagiti dadduma.​—10:8, 9.

Ti Kinaagtutubo ken Panggep ti Biag

Basaenyo ti kapitulo 11 ken 12. Amintayo rebbeng nga alagadentayo ti kinamanagparabur ken ti panangala iti makaikeddeng a panagtignay (11:1-6). Dagiti agtutubo a mangus-usar a nasayaat iti tiempo ken pigsada iti panagserbi iti Namarsua awantot’ panagbabawida iti kamaudianan ti panagbiag (11:9, 10). Imbes ketdi, maaddaandanto ti pannakapnek iti panangparagsak iti Dios sakbay a mapukawdanto ti salun-at ken pigsada.​—12:1-7; kitaenyo Ti Pagwanawanan, Hunio 15, 1978, panid 4.

◆ 11:1​—Ania ti kaipapanan ngarud ti ‘panangipalladaw ta tinapaymo’?

Ti tinapay isu ti kangrunaan a pagbiag. Ti panangipalladaw iti dayta iti rabaw dagiti “dandanum” kaipapananna iti isisina iti maysa a banag a napateg. Kaskasdi, “isu masarakamto manen,” iti di namnamaen a pamay-an ti managparabur magunggonaanto.​—Lucas 6:38.

◆ 12:12​—Apay adda ti kasta a negatibo a panangmatmat kadagiti liblibro?

No idilig iti Sao ni Jehova, dagiti ‘awan gibusna’ a tomo iti lubong naglaonda laeng kadagiti natauan a panagrasrason. Kaaduan iti daytoy a panagpampanunot isarmingna ti kapanunotan ni Satanas. (2 Corinto 4:4) Gapuna, ti “dakkel a debosion” kadagita a nainlubongan a material mangpataud iti bassit nga adda pautna a gunggona.

Leksion para Kadatayo: Kas ken ni Salomon, rebbengna nga agmennamennatayo iti ibagbaga ti Sao ti Dios maipapan iti biag. Kalpasanna ti pangngeddengtayo nga agbuteng ken agtulnog iti Dios mapabilegto. Ti panangammo a ni Jehova ti maseknan iti kasta unay kadatayo (12:13, 14) ti ad-adda a mangiyasideg kadatayo kenkuana.

Sapay koma, ngarud, ta “agbutengtayo iti pudno a Dios ket salimetmetantay dagiti bilbilinna.” Isu daytoy ti dagup ti rebbengentayo ken mangiyeg iti awan inggana a ragsak kadatayo.