“Bika nde Makwela Kuvanda ya Lukumu”

1, 2. Inki ngyufula beto tatadila, mpi sambu na inki?

KETI nge mekwelaka? Kana yo kele mpidina, keti makwela na nge kele nto ya kyese to keti nge kekutana ti bampasi ya ngolo? Keti nge ti nkwelani na nge kele dyaka ve banduku ya ngolo? Keti nge kele na makwela yina kenatilaka nge dyaka ve kyese? Kana yo kele mpidina, yo kele kyeleka nde yo kepesa nge mawa na kumona nde mawi ya zola yina vandaka kupesa nge kyese na makwela kele dyaka ve. Sambu nge kele Mukristu, nge kezola mpenza nde makwela na nge kupesa lukumu na Yehowa, Nzambi yina nge kezolaka. Ntembe kele ve nde dyambu yai keyangisa nge mpi kepesa nge mpasi mingi. Ata mpidina, kusukisa ve nde mpila ya kuyidika dikambu na nge kele ve.

² Bankwelani yankaka ya Bakristu yina kele na kyese bubu yai kuvandaka ve ti bangwisana ya mbote na kati na bo na ntangu mosi buna. Kansi, bo nungaka na kukumisa bangwisana na bo ngolo. Nge mpi lenda vanda na kyese mingi na makwela na nge. Inki mutindu?

3, 4. Sambu na nki bankwelani tapusana penepene kana bo kesala ngolo na kupusana penepene ya Nzambi? Pesa mbandu.

³ Nge ti nkwelani na nge tapusana penepene kana beno kesala ngolo na kupusana penepene ya Nzambi. Sambu na nki? Tadila mbandu yai: Yindula ngumba mosi ya nda yina kele nene na nsi kansi fyoti na nsongi. Bakala mosi metelama na nsi ya ngumba na ndambu ya nordi mpi nkento mosi metelama na simu yankaka, na nsi ya ngumba na ndambu ya sudi. Bo zole meyantika na kumata. Ntangu bo kele na nsi ya ngumba, kitamina ya nda kekabula bo. Kansi, ntangu konso muntu ketombuka na nsongi ya ngumba, kitamina yina kekabula bo kekuma fyoti. Keti nge kemona dilongi ya mfunu ya beto lenda baka na mbandu yai?

⁴ Beto lenda fwanisa bikesa yina nge kesalaka sambu na kusadila Yehowa na ntima ya mvimba ti kikesa yina yo kelombaka kusala sambu na kumata ngumba. Sambu nge kezolaka Yehowa, beto lenda tuba nde nge kesalaka ngolo sambu na kumata ngumba. Kansi, kana nge ti nkwelani na nge kele dyaka ve ti bangwisana ya ngolo, yo lenda vanda bonso nde beno kemata ngumba mosi kansi konso muntu kele na kumata na simu yankaka. Ebuna, inki tasalama kana beno landa na kumata? Ya kyeleka, na luyantiku kitamina ya nene lenda kabula beno. Kansi, kana nge kesala kikesa mingi sambu na kupusana penepene ya Nzambi, na kumataka mingi, nge ti nkwelani na nge tapusana penepene mpenza. Ya kyeleka, kupusana penepene ya Nzambi kele kima ya mfunu ya kesadisaka na kupusana penepene ya nkwelani na nge. Kansi, inki mutindu nge lenda sala yo?

 5. (a) Inki kele mutindu mosi ya kupusana penepene ya Yehowa mpi ya nkwelani na beto? (b) Inki mutindu Yehowa kemonaka makwela?

⁵ Na kutuba ya kifwani, mutindu mosi ya mfunu yina nge ti nkwelani na nge lenda mata ngumba kele ya kuzitisa bandongisila ya kele na Ndinga ya Nzambi na yina metala makwela. (Nkunga 25:4; Yezaya 48:17, 18) Yo yina, beto tadila ndongisila yai ya sikisiki ya ntumwa Polo kupesaka: “Bika nde makwela kuvanda ya lukumu na kati ya bantu yonso.” (Baebreo 13:4, NW) Yo ketendula inki? Ngogo “lukumu” ketendula nde kima mosi kele mfunu mingi. Yai kele mpenza mutindu Yehowa kemonaka makwela: yandi kemonaka nde yo kele mfunu mingi.

 6. Baverse yina kele na ntwala ya ndongisila ya Polo na yina metala makwela kemonisa inki, mpi sambu na nki yo kele mfunu na kubakisa yo mbote?

⁶ Ya kyeleka, sambu beno kele bansadi ya Nzambi, nge ti nkwelani na nge, beno mezaba dezia nde makwela kele kima mosi ya mfunu mingi, mpi nkutu ya santu. Yehowa yandi mosi muntu kuyantikisaka ngidika ya makwela. (Tanga Matayo 19:4-6) Kansi, kana beno kekutana ti bampasi na makwela na beno ntangu yai, kuzaba kaka nde makwela fwete vanda ya lukumu mefwana ve na kupusa nge ti nkwelani na nge na kusadilana mambu na zola mpi na luzitu. Ebuna, inki tapusa beno na kusala mutindu yina? Tula dikebi na mutindu yina Polo kutubilaka dyambu ya ketadila kumonisa lukumu. Yandi tubaka ve nde, “makwela kele ya lukumu”; kansi yandi tubaka nde, “bika nde makwela kuvanda ya lukumu.” Polo vandaka kutubila ve kaka mambu yina kesalamaka; yandi vandaka kupesa nsyamisa.a Kana nge bakisa dyambu yai mbote, yo lenda pusa nge na kubaka lukanu ya kuyantika kuzitisa dyaka nkwelani na nge. Sambu na nki yo kele mutindu yina?

 7. (a) Inki bansiku ya Biblia beto kezitisaka, mpi sambu na inki? (b) Inki bambuma ya mbote bulemfu kenatilaka beto?

⁷ Tadila fyoti mutindu nge kebakaka bansiku yankaka ya Biblia, mu mbandu ntuma ya kukumisa bantu balongoki to ndongisila ya kuvukana kumosi sambu na lusambu. (Matayo 28:19; Baebreo 10:24, 25) Ya kyeleka, bantangu yankaka yo lenda vanda mpasi na kuzitisa bansiku yai. Bantu ya nge kekutanaka na bo na kisalu ya kusamuna lenda buya nsangu, to kisalu na nge ya kinsuni kelembisaka nge mingi na mpila nde yo kevandaka mpasi sambu nge vukana na balukutakanu ya Bukristu. Ata mpidina, nge kelandaka na kusamuna nsangu ya Kimfumu mpi nge kelandaka na kukwenda na balukutakanu ya Bukristu. Ata muntu mosi ve lenda kanga nge nzila, ata nkutu Satana! Sambu na inki? Sambu zola na nge ya mudindu sambu na Yehowa kepusaka nge na kuzitisa bansiku na yandi. (1 Yoane 5:3) Inki bambuma ya mbote yo kenatilaka beto? Kubasika na kisalu ya kusamuna mpi kukwenda na balukutakanu kepesaka nge ngemba ya mabanza mpi kyese ya masonga sambu nge kezabaka nde nge kesalaka luzolo ya Nzambi. Mpi mawi yina kepesaka nge dyaka ngolo. (Nehemia 8:10) Inki dilongi beto kebaka awa?

8, 9. (a) Inki lenda pusa beto na kulemfukila nsyamisa ya kukumisa makwela, mpi sambu na inki? (b) Inki mambu zole beto tatadila ntangu yai?

⁸ Kaka mutindu zola na nge ya mudindu sambu na Nzambi kepusaka nge na kulemfuka na nsiku ya kusamuna mpi ya kukwenda na balukutakanu ata nge kekutana ti bampasi, mutindu mosi zola na nge sambu na Yehowa lenda pusa nge na kuzitisa nsyamisa ya Biblia ya ketuba nde, “bika nde makwela [na nge] kuvanda ya lukumu,” ata yo kele mpasi na kusala mutindu yina. (Baebreo 13:4, NW; Nkunga 18:30; Longi 5:4) Dyaka, kaka mutindu Nzambi kesakumunaka bikesa ya nge kesalaka sambu na kusamuna mpi kukwenda na balukutakanu, mutindu mosi mpi Yehowa tamona bikesa ya nge kesala sambu na kupesa makwela na nge lukumu mpi yandi tasakumuna nge.—1 Tesalonika 1:3; Baebreo 6:10.

⁹ Ebuna, inki mutindu nge lenda kumisa makwela na nge? Nge fwete buya bikalulu yina tabebisa makwela na nge. Dyaka, nge fwete sala mambu yina takumisa ngolo bangwisana ya makwela na nge.

10, 11. (a) Inki kikalulu kepesaka ve lukumu na makwela? (b) Inki ngyufula nge fwete tadila ti nkwelani na nge?

¹⁰ Bamvula mingi meluta, mpangi-nkento mosi yina mekwelaka kutubaka nde: “Mu kesamba Yehowa sambu yandi pesa mono ngolo ya kukanga ntima.” Kukanga ntima na nki dyambu? Yandi tendulaka nde: “Bakala na mono vandaka kulwadisa mono na bangogo. Mu kele ve ti bamputa yina kemonana, kansi bangogo na yandi ya mbi, bonso ‘Nge ke zoba’ mpi ‘Nge ke na mfunu ve!’ melwadisaka ntima na mono.” Nkento yai ketubila dyambu mosi ya nene: mafingu na kati ya makwela.

¹¹ Yo kele mawa na kumona bankwelani ya Bakristu kelosana bangogo ya nku, yina kelwadisaka mawi bamputa yina kele mpasi na kubelula! Yo ke pwelele nde makwela yina bankwelani kesadilaka bangogo ya nku kele ve ya lukumu. Mambu kele nki mutindu na makwela na nge? Mutindu mosi ya kuzaba yo kele ya kuyula nkwelani na nge na kudikulumusa yonso nde: “Inki mutindu nge kemonaka mutindu mu ketubilaka nge?” Kana nkwelani na nge kuzabisa nge nde mbala na mbala bangogo na nge kelwadisaka yandi, nge fwete vanda ya kuyilama na kuyidika dyambu yina.—Galatia 5:15; tanga Efezo 4:31.

12. Inki mutindu lusambu ya muntu lenda kuma mpamba na meso ya Nzambi?

¹² Kuvila ve nde mutindu nge kesadilaka ludimi na nge na makwela kevandaka na bupusi na bangwisana na nge ti Yehowa. Biblia ketuba nde: “Konso muntu yina ke banzaka nde yandi kele na kinzambi kansi yandi kele munoko mingi, yandi ke kudikusa: kinzambi na yandi kele ya mpamba.” (Yakobo 1:26) Nge lenda kabula ve kutuba na nge ti lusambu na nge. Biblia ketubaka ve nde mambu yina kesalamaka na nzo kele mfunu mingi ve kana muntu kelanda na kutuba nde yandi kesadilaka Nzambi. Kudikusa ve. Yo kele dyambu mosi ya mfunu mingi. (Tanga 1 Piere 3:7) Nge lenda vanda ti mayele mpi kikesa, kansi kana nge kelwadisa nkwelani na nge na luzolo yonso ti bangogo ya nku, nge kepesa ve lukumu na ngidika ya makwela mpi Nzambi lenda mona lusambu na nge mpamba.

13. Inki mambu lenda pesa nkwelani mosi mpasi ya mawi?

¹³ Bankwelani fwete keba mpi na kupesana ve mpasi ya mawi na mitindu yina kele ve ya pwelele. Tadila bambandu zole yai: Mama mosi ya kesansaka bana yandi mosi ketelefone mbala mingi mpangi-bakala mosi ya mekwelaka sambu na kulomba bandongisila, mpi bo kesolula bantangu mingi; mpangi-bakala mosi ya Mukristu yina kele mpumpa kelutisa ntangu mingi konso mposo na kisalu ya bilanga ti mpangi-nkento mosi ya mekwelaka. Bakristu ya mekwelaka yina beto metubila na bambandu yai lenda vanda ti bangindu ya mbote; kansi, bikalulu na bo tavanda ti nki bupusi na bankwelani na bo? Nkento mosi yina kukutanaka ti dyambu ya mutindu yai kutubaka nde: “Yo vandaka kupesa mono mpasi mingi na kumona nde bakala na mono kelutisa ntangu mingi ti mpangi-nkento yankaka na dibundu mpi ketudila yandi dikebi mingi. Yo vandaka kukulumusa mono.”

14. (a) Inki mukumba ya makwela Kuyantika 2:24 ketubila? (b) Inki beto fwete kudiyula?

¹⁴ Beto kebakisa sambu na nki mpangi-nkento yai mpi bampangi yankaka yina kekutanaka ti dyambu ya mutindu mosi na makwela kemonaka mpasi. Bankwelani na bo kezitisaka ve ntuma yai ya mfunu ya Nzambi metulaka ya ketadila makwela: “Bakala ta bikisa tata na yandi ti mama na yandi, yandi ta kwenda kuvukana na nkento na yandi.” (Kuyantika 2:24; beto bantu metengimisa bisono.) Ya kyeleka, bantu yina kekwelaka kelandaka na kuzitisa bibuti na bo; kansi, ngidika ya Nzambi kelomba nde bo zitisa ntete-ntete bankwelani na bo. Mutindu mosi, Bakristu kezolaka bampangi na bo Bakristu; kansi mukumba na bo ya ntete kele ya kusungimina nkwelani na bo. Yo yina, kana Bakristu ya mekwelaka kelutisa ntangu mingi mpenza to kuyikana mingi mpenza ti Bakristu yankaka, mingimingi Bakristu ya kinama ya nitu yankaka, bo ketula makwela na bo na kigonsa. Keti dyambu yai lenda vanda na kisina ya mavwanga na makwela na beno? Kudiyula nde, ‘Keti mu kepesaka nkwelani na mono ntangu, dikebi, mpi zola yina yandi mefwana na kubaka?’

15. Na kutadila Matayo 5:28, sambu na nki Bakristu yina mekwelaka fwete tula ve dikebi ya mefwana ve na muntu ya kinama ya nitu yankaka?

¹⁵ Dyaka, Bakristu ya mekwelaka yina ketula dikebi ya mefwana ve na muntu mosi ya kinama ya nitu yankaka yina kele ve nkwelani na bo ketambula na buzoba yonso na ntoto ya butesi. Yo kele mawa na kutuba yo, kansi Bakristu yankaka ya mekwelaka meyedisaka mawi ya zola sambu na bantu yina bo meyikanaka ti bo mingi mpenza. (Matayo 5:28) Mawi ya mutindu yai menataka bo na kusala mambu yina kepesaka ve lukumu na makwela. Tala mambu yina ntumwa Polo kutubaka sambu na dyambu yai.

16. Inki nsiku Polo kupesaka na yina metala makwela?

¹⁶ Mbala mosi na nima ya kupesa nsyamisa ya kubika “nde makwela kuvanda ya lukumu,” Polo yikaka lukebisu yai: “[ Bika] nde mbeto ya makwela kuvanda ya kukonda mvindu, sambu Nzambi tasambisa bantu ya kesalaka pite ti bizumba.” (Baebreo 13:4, NW) Polo kusadilaka bangogo “mbeto ya makwela” sambu na kutubila kuvukisa nitu. Bangwisana ya mutindu yai kele ya “kukonda mvindu,” to ya bunkete, kana yo kesalama kaka na kati ya ngidika ya makwela. Yo yina, Bakristu kezitisaka bangogo yai ya kupemama: “Mona kiese na kuzinga na nkento ya nge kwelaka na kileki.”—Bingana 5:18.

17. (a) Sambu na nki Bakristu fwete landa ve mutindu nsi-ntoto ketadilaka bizumba? (b) Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yobi?

¹⁷ Bantu yina kevukisaka nitu ti bantu yina kele ve bankwelani na bo kemonisaka kukonda luzitu ya nene sambu na bansiku ya Nzambi ya bikalulu ya mbote. Ya kyeleka, bantu mingi bubu yai kemonaka nde bizumba kele kwa yo mbi ve. Kansi, mutindu bantu yankaka kemonaka bizumba fwete vanda ve na bupusi na mutindu yina Bakristu ketadilaka yo. Bo kebakisaka nde nsuka-nsuka, bantu ve, kansi “Nzambi [muntu] tasambisa bantu ya kesalaka pite ti bizumba.” (Baebreo 10:31; 12:29) Yo yina, Bakristu ya kyeleka kezitisaka dibanza ya Yehowa na dyambu yai. (Tanga Roma 12:9) Yibuka nde mfumu ya dikanda Yobi kutubaka nde: “Mono zengaka nde mono ta talaka ve mwana-nkento na ngindu ya kuladisa yandi.” (Yobi 31:1) Ee, sambu na kusala ve ata kitambi mosi na nzila yina lenda nata na bizumba, Bakristu ya kyeleka keyalaka meso na bo mpi kelulaka ve ti meso na bo bakala to nkento yina kele ve nkwelani na bo.—Tala Appendice, “Dibanza ya Biblia na Yina Metala Kufwa Makwela mpi Kukabwana.”

18. (a) Inki mutindu Yehowa ketadilaka bizumba? (b) Inki kele kuwakana na kati ya bizumba mpi lusambu ya biteki?

¹⁸ Inki mutindu Yehowa ketadilaka bizumba? Nsiku ya Moize kesadisa beto na kubakisa mutindu Yehowa ketadilaka dyambu yai. Na Izraele, bizumba mpi lusambu ya biteki vandaka na kati ya masumu yina vandaka kunata ndola ya lufwa. (Levi 20:2, 10) Keti nge kemona kuwakana na kati ya bizumba mpi lusambu ya biteki? Muntu ya Izraele yina vandaka kusambila biteki vandaka kufwa kuwakana yina yandi salaka ti Yehowa. Mutindu mosi, muntu ya Izraele yina vandaka kusala bizumba vandaka kufwa kuwakana yina yandi salaka ti nkwelani na yandi. Bo zole vandaka kusala mambu kukonda kwikama. (Kubasika 19:5, 6; Kulonga 5:9; tanga Malashi 2:14) Yo yina, na meso ya Yehowa, Nzambi ya kwikama mpi ya beto fwete tudila ntima, bo salaka masumu.—Nkunga 33:4.

19. Inki lenda kumisa ngolo lukanu ya muntu ya kubuya bizumba, mpi sambu na inki?

¹⁹ Ya kyeleka, Bakristu kele ve na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi, kuyibuka nde na Izraele ya ntama bizumba kuvandaka disumu ya nene lenda kumisa ngolo lukanu ya Bakristu ya kusala ve dyambu ya mutindu yai. Sambu na nki? Tadila mbandu yai: Keti nge lenda kota na kati ya nzo-Nzambi mosi sambu na kufukama mpi kusamba na ntwala ya kiteki? Nge tatuba nde: ‘Ata fyoti ve!’ Keti nge lenda sala yo kana bo sila nge mbongo mingi? Nge tavutula nde: ‘Yo lenda salama ve!’ Ya kyeleka, dibanza ya kuyekula Yehowa na kusambilaka kiteki kele kima ya nzanzi sambu na Mukristu ya kyeleka. Na mutindu mosi, Bakristu fwete mona nzanzi ngindu ya kuyekula Nzambi na bo, Yehowa, mpi bankwelani na bo na kusalaka bizumba, ata kima ya kepusa bo na kusala yo kele inki. (Nkunga 51:3, 6; Kolosai 3:5) Beto kezola mpi ve kusala dyambu yina lenda nata Satana na kusepela, kansi yina tapesa nsoni na Yehowa mpi na ngidika ya santu ya makwela.

20. Inki mekuminaka makwela yankaka? Pesa mbandu.

²⁰ Katula kubuya kikalulu yina kepesaka ve makwela lukumu, inki bitambi nge lenda sala sambu na kuyantika dyaka kuzitisa nkwelani na nge? Sambu na kupesa mvutu, fwanisa makwela ti nzo. Na nima, baka bangogo ya kitoko, bisalu ya kufuluka na dikebi, mpi mambu yankaka ya lukumu yina bankwelani kesadilanaka bonso bima yina ketomisaka nzo mpi keyikaka kitoko na kati na yo. Kana nge kemona nde nge ti nkwelani na nge kele na bangwisana ya ngolo, makwela na beno kele bonso nzo yina bo metula bima ya ketomisaka mpi ya kekumisaka yo kitoko. Kana zola na beno mekulumuka, yo kele bonso nde bima ya ketomisaka nzo meyantika kuvila malembe-malembe, mpi yo kebika makwela na beno ya kukauka bonso nzo ya kukonda kima ya ketomisaka yo. Sambu mpusa na nge kele ya kuzitisa nsiku ya Nzambi ya kubika “nde makwela kuvanda ya lukumu,” yo tapusa nge na kutomisa mambu. Ya kyeleka, yo mefwana nde beto yidika to kutomisa kima mosi ya mfunu mingi mpi ya lukumu. Inki mutindu nge lenda sala mutindu yina? Ndinga ya Nzambi ketuba nde: “Nzo ti bafondasio na yo bo ke tungaka yo na mayele; yo ta fuluka mpi na bima ya ntalu ti ya kitoko kana mayele kele.” (Bingana 24:3, 4) Tala mutindu beto lenda sadila bangogo yai na makwela.

21. Inki mutindu beto lenda kumisa makwela na beto ngolo malembe-malembe? (Tala mpi lupangu “Inki Mutindu Mu Lenda Tomisa Makwela na Mu?”)

²¹ Na kati ya “bima ya ntalu” ya kevandaka na nzo mosi ya kyese, beto lenda tanga bikalulu bonso zola ya kyeleka, boma ya Nzambi, mpi lukwikilu ya ngolo. (Bingana 15:16, 17; 1 Piere 1:7) Bikalulu yai kesalaka bangwisana ya ngolo na makwela. Kansi, keti nge mesimba mutindu nzo ya bo metubila na kingana ya kele na zulu kufulukaka ti bima ya ntalu? Na nsadisa ya “mayele.” Ya kyeleka, kana beto sadila yo, mayele ya Biblia kele ti ngolo ya kubalula mabanza ya bantu mpi kupusa bo na kuyantika kuzolana dyaka. (Roma 12:2; Filipi 1:9) Yo yina, konso ntangu ya nge ti nkwelani na nge kebaka ntangu ya kutadila na ntima ya pima verse mosi ya Biblia, mu mbandu kapu ya lumbu, to disolo mosi ya Biblia ya kele na Nzozulu ya Nkengi to Réveillez-vous ! ya ketubila makwela, yo kele bonso nde beno ketala kima mosi ya ketomisaka nzo yina lenda yika kitoko na nzo na beno. Kana zola sambu na Yehowa kepusa nge na kusadila na makwela na nge bandongisila yina nge mekatuka kutadila, yo kele bonso nde nge kekotisa kima yina ya ketomisaka nzo na basuku ya kati. Kana nge kesala mutindu yina, nge lenda zwa dyaka luzingu ya dibuta ya kitoko yina nge vandaka na yo ntete na makwela na nge.

22. Inki kyese beto lenda baka kana beto kesala ngolo na kusala dikabu na beto sambu na kukumisa makwela na beto ngolo?

²² Ya kyeleka, yo lenda baka ntangu mpi bikesa mingi sambu na kuvutula konso kima ya ketomisaka nzo na kisika na yo. Kansi, kana nge sala ngolo sambu na kusala dikabu na nge, nge tavanda na kyese mingi ya kuzaba nde nge kelemfuka na nsiku yai ya Biblia: “Beno tula ngolo na kusonga luzitu na beno.” (Roma 12:10; Nkunga 147:11) Kuluta yonso, bikesa na nge ya masonga sambu na kupesa lukumu na makwela na nge tatanina nge na zola ya Nzambi.