3D “Fasana”—Toeran’ny Maty Rehetra
Heb.: שאול (sheôl); gr.: ᾅδης (haides); lat.: in·ferʹnus; syr.: shiul
Miseho inenina amby enimpolo ny hoe sheôl
Miseho in-66 ny “sheôl” ao amin’ny Soratra Hebreo—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: Ge 37:35; Ge 42:38; Ge 44:29, 31; No 16:30, 33; De 32:22; 1Sa 2:6; 2Sa 22:6; 1Mp 2:6, 9; Jb 7:9; Jb 11:8; Jb 14:13; Jb 17:13, 16; Jb 21:13; Jb 24:19; Jb 26:6; Sl 6:5; Sl 9:17; Sl 16:10; Sl 18:5; Sl 30:3; Sl 31:17; Sl 49:14, 14, 15; Sl 55:15; Sl 86:13; Sl 88:3; Sl 89:48; Sl 116:3; Sl 139:8; Sl 141:7; Oh 1:12; Oh 5:5; Oh 7:27; Oh 9:18; Oh 15:11, 24; Oh 23:14; Oh 27:20; Oh 30:16; Mpto 9:10; To 8:6; Is 5:14; Is [7:11]; Is 14:9, 11, 15; Is 28:15, 18; Is 38:10, 18; Is 57:9; Ezk 31:15, 16, 17; Ezk 32:21, 27; Ho 13:14, 14; Am 9:2; Jo 2:2; Ha 2:5.
Miseho in-65 ny “sheôl” ao amin’ny M, ary indray mandeha ao amin’ny Is 7:11 (jereo f.a.p.). Ato amin’ny Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao dia nadika hoe “Fasana” na “toeran’ny maty” ny teny hebreo hoe sheôl, ao amin’ireo andininy 66 ireo. Mazàna no adika hoe haides ny sheôl ao amin’ny Fandikan-teny Grikan’ny Fitopolo.
Maromaro ny teny noheverina ho niavian’ilay teny hebreo hoe sheôl, kanefa toa avy amin’ilay matoanteny hebreo hoe שׁאל (sha·ʼalʹ), izay midika hoe “mangataka” na “mitaky”, izy io. Toerana àry ny sheôl (fa tsy zava-manjo). Mangataka na mitaky ny rehetra tsy misy an-kanavaka ho ao aminy izy io, satria izy io no mandray ny olona maty. (Jereo Ge 37:35 sy Is 7:11 f.a.p.) Ao anaty tany izy io, ary ampifandraisina amin’ny maty foana. Izy io àry dia ny fasana misy ny maty rehetra, na ny faritra eto an-tany (fa tsy any an-dranomasina) misy ny maty. Ilay teny hebreo hoe kever kosa dia manondro ny fasana tsirairay na ny toeram-pandevenana.—Ge 23:4, 6, 9, 20.
Miseho impolo ny hoe haides
Midika hoe “ny toerana tsy hita maso” angamba ny hoe “haides”, ary miseho impolo ao amin’ny Soratra Grika Kristianina—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: Mt 11:23; 16:18; Lk 10:15; 16:23; As 2:27, 31; Ap 1:18; 6:8; 20:13, 14.
Mamerina ny Sl 16:10 i Petera ao amin’ny As 2:27, ka hita fa mitovy ny dikan’ny sheôl sy ny haides. Manondro ny fasana misy ny maty rehetra izy ireo (fa tsy mitovy amin’ilay teny grika hoe tafôs, izay ilazana ny fasana tsirairay). Ny teny latinina mifanitsy amin’ny hoe haides dia in·ferʹnus (indraindray inʹfe·rus). Midika hoe “izay any ambany” na “ny faritra ambany kokoa” io teny io, ary mety tsara hilazana ny fasana misy ny maty rehetra. Mifanakaiky amin’ny dikan’ilay teny grika sy ilay teny hebreo izany.
Ao amin’ny Soratra Masina, dia ampifandraisina amin’ny fahafatesana sy ny maty ny teny hoe “haides” sy “sheôl”, fa tsy amin’ny fiainana sy ny velona. (Ap 20:13) Tsy misy resaka fahafinaretana na fanaintainana ny hevitr’ireo teny ireo, sady tsy milaza an-kolaka an’izany.