Mareferensiya Ya Xibukwana Xa Mintlhanganu Ya Mahanyelo Ni Ntirho
3 KU YA KA 9 KA JULHO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | EZRA 4-6
“Mi Nga Siveli Ntirho”
Murindzi 03/22 paj. 18 par. 13
Wa Swi Vona Leswi Zakariya A Nga Swi Vona?
13 Ntirho wa ku yaka tempele a wu nyimisiwile, kambe lava a va vekiwile swaku va rhangela ntirho wolowo, a ku li Muprista wa Mukulu Yexuwa na Govhernadori Zerubabele. (Ezra 5:1, 2) Phela swi nga yentxeka Vayuda van’wana va nga nyimanga na xona xiboho xa leswaku tempele yi tlhela yi pfuxetiwa hikusa a ku ni vanhu va vanyingi lava a va nga va rhandzi naswona a va ta yentxa hinkwaswu leswi va nga swi kotaka swaku va nyimisa ntirho lowu. Phela Yexuwa na Zerubabele a va lava ku tiyisiwa. Se Yehovha a va tiyisise ku yini?
Murindzi 01/08/87 paj. 29 mapar. 2-3
Yehovha A Seketele Madoda
Nkama Vayisrayele va nga vuya hi wukaraweni la le Babilona, va hete kolomuyani ka 16 wa malembe na va nge se wu sungula ntirho wa ku yaka tempele. Kambe muprofeta Hagayi na muprofeta Zakariya va swi kotile ku hlula swikarhatu leswi a va kumana na swona va tlhela va sungulisa ku yaka tempele. Kambe na swi nge se fika kwini, a tihosi ta Persiya ti lave ku wu nyimisa ntirho lowu. Va va vutisile va ku: “I mani lweyi a nga mi byela ku yaka yindlo leyi?” — Ezra 5:1-3.
Leswi a va ta hlamulisa xiswona a swi ta yendla swaku ntirho wa ku yaka wu nyima kumbe wu ya mahlweni. Loko a vo kala va nga hlamulanga hi wutlharhi a ntirho wa ku yaka a wu ta tsimbisiwa. Madoda lawa a ma rhangeliwa hi Govhernadori Zerubabele ni Muprista Wamukulu Yexuwa ma hlamule hi wutlharhi. Ma khumbukise tihosi letiyani nawu lowu a wu tsaliwe khale hi Korexe lowu a wu pfumelela Vayuda swaku va ya mahlweni va yaka. Se leswi tihosi letiyani a ti swi tiva swaku nawu wa Persiya a wu txintxiwi, ti swi pfumelelile swaku ntirho wa ku yaka wu ya mahlweni. Naswona hi ku famba ka nkama, hosi Dariyosi yi humese nawu wa leswaku ntirho wa ku yaka wu ya phambheni. — Ezra 5:11-17; 6:6-12.
Wa Swi Vona Leswi Zakariya A Nga Swi Vona?
7 Hi ku famba ka nkama ku yentxeke nchumu lowu nga pfuna Vayuda swaku va tlhela va yaka tempele. Hi wini nchumu wa kona? Hi lembe la 520 A.E.C. ku vekiwe hosi ya nyuwani swaku yi fuma Persiya, ku nga hosi Dariyosi. Naswona ka lembe la wumbirhi la ku fuma ka yena, Dariyosi a tsumbule swaku ntirho wa ku yaka a wu nga fanelanga wu nyimisiwa. Hi mhaka leyo, a nyikele nawu wa leswaku ntirho wa ku yaka wu tlhela wu yentxiwa. (Ezra 6:1-3) Phela leswo swi hlamalise vanhu va vanyingi, kambe ku yentxeke nchumu wun’wana wa ku tsakisa! Hosi Dariyosi a byele vanhu lava a va kaneta Vayuda swaku a va nga fanelanga va va tsimbisa ku yaka naswona a va fanele va va nyika male ni swilo swin’wana leswi a va ta swi lava swaku va kota ku heta ntirho wa ku yaka. (Ezra 6:7-12) Hi mhaka leyo, loko se ku hundze 4 wa malembe na leswo swi yentxekile, hi lembe la 515 A.E.C. Vayuda va kote ku heta ntirho wa ku yaka tempele. — Ezra 6:15.
Murindzi 03/22 paj. 19 par. 16
Wa Swi Vona Leswi Zakariya A Nga Swi Vona?
16 Ndlela yin’wana leyi Yehovha a yi tirhisaka swaku a hi kongomisa i “mutirhi wa ku tshembeka ni wa ku tlhariha.” (Mat. 24:45) Mutirhi wa ku tshembeka ni wa ku tlhariha a nga ha hi nyika minkongomiso leyi minkama yin’wana hi kalaka hi nga yi twisisi hi ku helela. Hi xikombiso, hi nga ha yamukela nkongomiso lowu hi byelaka swaku lani hi tshamaka kona ku ta va ni xidzedze ni tindhambhi, hi gama hi pimisa swaku leswo a swi nge yentxeki. Funtshi hi nga ha pimisa swaku leswi vamakwerhu va hi byelaka swona ka nkama lowu wa ntungu wa coronavirus vo swi karhatisa. Se hi nga yentxa yini loko hi pimisa swaku a nkongomiso lowu hi nyikiwaka wona a wu twisiseki kahle? Hi nga pimisa hi leswi Vayisrayele va nga pfunekisa xiswona nkama va nga yingisa Yexuwa na Zerubabele. Hi nga ha tlhela hi pimisa hi vanhu lava ku vulavuliwaka hi vona ka Bibele lava na vona a va pimisa swaku nkongomiso lowu a va nyikiwa wona a wu nga twali kambe wu nga gama wu va ponisa hileswi va nga wu yingisa. — Vaava. 7:7; 8:10.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 15/06/93 paj. 32 mapar. 3-5
U Nga Li Tshemba Bibele
A moweda lowu wu hambiwe aTarso, ku nga ndhawu leyi namuntlha yi kumekaka aTurquia. A nkama wu nga hambiwa hi 301-400 A.E.C., Mazaeus hi yena a a li govhernadori wa mfumu wa Persiya, naswona moweda lowu wu vula leswaku yena a a fuma “ka tlhelo la le oeste la Nambu,” ku nga Nambu Wa Ewufrata.
Hi mhaka muni marito lawa ma nge a a fuma “ka tlhelo la le oeste la Nambu” ma hi hlamalisa? Hi mhaka marito lawa ma fanaka ha ma kuma ka Bibele. Hi xikombiso, ka Ezra 5:6–6:13 ku vulavuliwa hi ku bulisana loku ku nga va kona ka Dariyosi hosi ya Persiya na govhernadori lweyi a vitaniwaka Tatenayi. Vona a va vulavulisana hi ku yakiwa ka tempele ya Yerusalema. Lexi hlamalisaka hi leswaku ka Ezra 5:6 ni 6:13 ku tsaliwe marito lawa ma fanaka ni lawa ma kumekaka ka moweda lowuyani lawa ma vulaka swaku Tatenayi a a li govhernadori “ka tlhelo la le oeste la Nambu.”
Se leswi Ezra a a li mutsali wa Rito la Xikwembu, swi kombisa swaku leswi a nga swi tsala i ntiyiso. Ezra a tsale marito lawa kolomuyani ka 460 A.E.C., na ka ha chota kolomu ka 100 wa malembe leswaku moweda lowuyani wu yendliwa. Kambe van’wani va nga ha kanakana, va vula swaku a ku va ka moweda lowuyani ku tsaliwe minchumu leyi kotlanaka ni leyi taka ka buku la Ezra, a swi vuli swona swaku hi nga li tshemba Bibele hinkwalu. Kambe leswo a swi twali hikusa loko ku li swaku vatsali va Bibele va vulavule ntiyiso ka minchumu yayitsongo ya ku fana ni leyi, swi hlaya swaku ni ka minchumu hinkwayu leyi nga kona ka Bibele va vulavule ntiyiso
10 KU YA KA 16 KA JULHO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | EZRA 7-8
“Mahanyelo Ya Ezra A Ma Dzunisa Yehovha”
Murindzi 01/10/00 paj. 14 par. 8
Ku Djondza Swa Tsakisa Swi Tlhela Swi Pfuna
8 I swa lisima kuva hi rhandza Rito la Xikwembu hi mbilu ya hina hinkwayu. Hi fanele hi lerha Bibele hi tlhela hi pimisa hi leswi hi swi lerhaka. Swi lava nkama lowu hi lerhaka, hi nyima hi gayela hi mhaka leyi ha ha ku yi lerhaka. Leswaku hi kota ku yendla leswo, swi lava hi lerha na hi nga tsutsumi hi tlhela hi khongela. Ku fana na Ezra swi lava hi lunghiselela mbilu ya hina leswaku hi lerha Rito la Xikwembu. Ezra a tsale leswi: “Ezra a a lunghiselele mbilu ya yena leswaku a kambisisa Nawu wa Yehovha a tlhela a wu yentxa ni ku djondzisa minawu ni swiboho swa Yehovha ka Vayisrayele.” (Ezra 7:10) Ka ndzimana leyi hi vona swaku Ezra a lulamisele mbilu swaku a djondza Rito la Xikwembu, a vona ndlela leyi a nga swi tirhisaka hi yona ka wutomi la yena ni ku tlhela a djondzisa van’wani. Se, na hina loko hi djondza Bibele, hi nga yendla leswi fanaka.
Matsalwa paj. 75 par. 5
Buku La Wu 13 La Bibele — 1 Tikronika
5 A ku na mun’wani lweyi a a ta tsala mhaka leyi hi ndlela leyi twalaka ni leyi tshembekaka loko ku nga li Ezra. Hi mhaka muni hi hlaya leswo? Hikusa Bibele li li: “Ezra a a lunghiselele mbilu ya yena leswaku a kambisisa Nawu wa Yehovha a tlhela a wu yentxa ni ku djondzisa minawu ni swiboho swa Yehovha ka Vayisrayele.” (Ezra 7:10) Ezra a a ni moya wa ku kwetsima wa Xikwembu. Nkama hosi ya Persiya yi nga vona swaku a wutlharhi leli Ezra a a li na lona a li ta hi ka Xikwembu, swi yendle swaku na yena a mu nyika matimba ya ku va a yendla xin’wani ni xin’wani lexi a a xi lava ka dixtritu la Yuda. (Ezra 7:12-26) Se leswi Ezra a a pfuniwa hi Yehovha Xikwembu a tlhela a va ni matimba ya ku yendla xin’wani ni xin’wani lexi a a xi lava, a swi mu vevukela kuva a kuma mabuku hinkwawu lawa a a ma lava leswaku a tsala minchumu leyi yi nga ntiyiso hikakunene.
Perspicaz vol. 1 mapaj. 1179-1180
Ku Tiveka Hansi
A Nyikela Nkongomiso Wawunene. Hinkwavu lava tivekaka hansi, Yehovha wa va kongomisa. Ezra a a ni ntirho wa lisima wa ku kongomisa tiko la Israyele ku sukela aBabilona ku ya Yerusalema. A a kongomisa vavanuna va ku tlula 1.500, naswona handle ka vavanuna volavo a ku ni vaprista, vavasati, vana ni vavanuna van’wani lava a va tirhela tempeleni kambe na va nga li Vayisrayele. Handle ka leswo a va ni woru ni prata la linyingi leswaku va sasekisa tempele aYerusalema. Kambe a swi ta lava swaku va vhikeliwa ka liyendzo la vona, hambileswo Ezra a a nga swi lavi ku kombela hosi ya le Persiya swaku yi va nyika masonchwa lawa a ma ta va vhikela, hikusa a a nga lavi swaku vanhu va pimisa swaku va tshemba vanhu. Hi mhaka leyo a byele hosi a ku: “Voko la Xikwembu li ni hinkwavu lava xi lavaka.” A game a vula leswaku va titsona swakudla va tlhela va kombisa swaku va tiveka hansi ka Yehovha. Loko va yendle leswo, Yehovha a yingisile xikombelo xa vona, a gama a va vhikela ka valala va vona ni ka swin’wani leswi a swi ta va veka nghozini. (Ezr 8:1-14, 21-32) Yehovha a tlhele a kombisa swaku a a mu yamukela muprofeta Daniyele lweyi na yena a a li wukaraweni aBabilona, hi ku mu rhumela ntsumi ya yena a tlhela a mu komba xivono. Kambe a yendle leswo hikusa Daniyele a tiveke hansi a tlhela a kombela nkongomiso ni ku twisisa ka Yehovha. — Dn 10:12.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 15/01/06 paj. 19 par. 10
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Ezra
7:28–8:20 — I ntxini lexi nga yendla Vayuda van’wani va chava ku tlhelela aYerusalema na Ezra? Nkama Vayisrayele va nga chunsiwa swaku va tlhelela ka tiko la vona, i vatsongo lava va nga tlhela aYerusalema, leswi nga yendla swaku loko se ku hundze 60 wa malembe a ku nga na vanhu vanyingi aYerusalema. Kasi i ntxini xi nga yendla swaku vanyingi va chava ku tlhela Yerusalema na Ezra? Swi nga yendleka van’wani a va swi tiva leswaku a wutomi a li ta bindza seniya Yerusalema. Van’wani swi nga yendleka se a va ganyile Babilona, se loko va pimisa hi ku tlhela va ya Yerusalema, va nga ha va va tivutise swaku: ‘Indjhe a wutomi leli hi nga na lona la ku hanya kahle seni, indjhe hi ta tlhela hi va na lona seniyani ke?’ Xin’wanyani xi nga ha vaka xi va yendle va chava ku tlhela i lipfhumba leli a va ta li teka, lomu tindleleni a va ta hundza hi kona swi nga yendleka a ku ni nghozi yayikulu hintamu swinene ya ku kumana ni swigevenga, swiharhi swa nhova kumbe minchumu yin’wanyani. Kambe lava nga tlhela va yendle leswo hikusa a va mu tshemba Yehovha naswona a va lava ku mu gandzela, hi mhaka leyo a va chavanga ku tlhela Yerusalema. Hambi hi Ezra a nga chavanga ku tlhela aYerusalema hikusa a a swi tiva swaku Yehovha a a ta va na yena. Se vanyingi vhela, hi ku tiyisiwa hi Ezra va tlhelile na Ezra aYerusalema. Hi xikombiso, ku kombisiwa swaku 1.500 wa mindjangu leyi kumbexana a yi fika kolomu ka 6.000 wa vanhu va pfumelile ku tlhela na Ezra aYerusalema. Loko Ezra se a yendle malulamiselo man’wani, ku kumeke 38 wa Valevhi ni 220 wa vavanuna lava a va nga li Vayisrayele, lava na vona va nga langa ku tlhela na yena.
17 KU YA KA 23 KA JULHO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | EZRA 9-10
“Leswi Swi Yendlekaka Loko Hi Nga Yingisi”
Murindzi 15/01/06 paj. 20 par. 1
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Ezra
9:1, 2 — Hi mhaka muni a swi ta va ni nghozi kuva Vayisrayele va ya chada ni vanhu va matiko man’wani? Phela Vayisrayele a va fanele va yendla hinkwaswu leswi va nga swi kotaka swaku va tama va li ka wugandzeli la ntiyiso anze Mesiya a fika. Se ku chada ni vanhu va matiko man’wani a swi ta li veka nghozini a wugandzeli la ntiyiso. Kambe hi nkama wolowo a ku ni Vayisrayele lava a va chadile ni vanhu lava a va gandzela swikwembu swa mavunhwa. Se leswo a swi ta yendla swaku hinkwavu va ya va ya pela hi nhloko ka wugandzeli la mavunhwa. A wugandzeli la ntiyiso hi nkama wolowo a li ta nyamalala. Hi mhaka leyo, Ezra a a karhateka hi swaku loko swoleswo swo tshuka swi yendleka, Mesiya a a ta ta hi kwini?
Murindzi 01/10/09 paj. 10 par. 6
Yehovha A Hi Kombela Swaku Hi Yendla Yini?
Loko hi yingisa Yehovha hi ta kuma minkateko ya yinyingi. Moxe a tsale leswi: “Yingisa minawu ni hinkwaswu . . . leswi ni ku nyikaka swona namuntlha, leswaku swi ku fambela kahle.” (Ndzimana 13) Loko Yehovha a hi kombela swaku hi yendla nchumu, a lava swaku ku pfuneka hina. Leswo swa twala hikusa Bibele li li: “Xikwembu i lirhandzu.” (1 Yohani 4:8; Esaya 48:17) Se, a ku yingisa leswi Yehovha a hi byelaka swona swi ta hi vhikela ka swikarhatu swa swinyingi swoswi, swi tlhela swi yendla swaku hi kuma minkateko ka nkama lowu taka ka Mfumu wa Xikwembu.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 15/01/06 paj. 20 par. 2
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Ezra
10:3, 44 — Hi mhaka muni vavasati va hlongoliwile ni vana va vona? Phela loko vavasati volavo a va yo siya vana va vona, swi nga yendleka a va ta lava ku vuya leswaku va ta hlayisa vana. Handle ka leswo, loko vana va ha li vatsongo va swi lava hintamu ku tshama ni vamamani va vona.
24 KU YA KA 30 KA JULHO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 1-2
“Ni Yo Vhela Ni Khongela”
Murindzi 15/02/08 paj. 3 par. 5
Tshemba Yehovha Minkama Hinkwayu
5 Minkama yin’wani, swi nga ha lava hi khongela ka Yehovha swa kola na kola. Siku lin’wani Artaxexe hosi ya Persiya, yi tsumbule swaku Nehemiya a a karhatekile. Se yi mu vutise yi ku: “I yini lexi u lavaka ku yendleliwa xona?” Hi nkama wolowo Nehemiya a yo vhela a khongela ka Xikwembu xa le tilweni. Se swa tikomba swaku xikhongelo lexi Nehemiya a nga xi yendla hi ndzeni ka mbilu a xi nga lehanga, kambe Yehovha a xi hlamulile. Leswo swi tikombile hikusa hosi yi game yi mu pfuna swaku a tlhelela Yerusalema a ya pfuxeta mimuru ya doropa. (Lerha Nehemiya 2:1-8.) Leswo swi kombisa swaku hambi hi xikhongelo xa ku xi yendla kola na kola hi ndzeni ka mbilu, xa pfuna.
Xikolo Xa Vutirheli paj. 177 par. 4
Ku Vulavula Hi Ku Chunseka
Se u ta yendla yini loko vo tshuka va ku khoma kola na kola, va ku kombela swaku u hlamula mhaka leyi yelanaka ni leswi u kholwaka ka swona ka Bibele? Tekelela xikombiso xa Nehemiya. A nkama Hosi Artaxexe yi nga mu hamba xivutiso a sungule ku yendla xikhongelo hi ndzeni ka mbilu. (Neh. 2:4) Loko se u yendle xikhongelo, gama u pimisa hi minchumu leyi ya yinharhu: 1) Langa pontu yin’we kumbe timbirhi leti u nga ta vulavula hi tona (loko u swi lava u nga ha tirhisa tipontu leti kumekaka ka buku leli nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa). 2) Pimisa hi tindzimana ta Bibele leti u nga ta ti tirhisa loko u ta nyikela nhlamulu ya wena. 3) Pimisa hi swaku u ta sungulisa ku yini ku vulavula naswona u ta vulavulisa ku yini leswaku u kota ku va yendla va ku twisisa va tlhela va lava ku ku yingisa. Loko se u pimise hi tipontu leti ta tinharhu, sungula ku vulavula.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 15/02/86 paj. 25
Wugandzeli La Ntiyiso La Hlula
Ihim, hikusa se a ku li khale na xiyimu xa Yerusalema xi mu tsona wurhongo Nehemiya, naswona a a khongela wusiku ni nhlikanhi. (1:4, 6) Se nkama swi nga koteka swaku a byela Hosi Artaxexe ku navela ka yena ka ku ya pfuxeta mimuru ya
Yerusalema, Nehemiya a tlhele a khongela, a vula leswi se a a ta na a swi vula ka swikhongelo leswin’wani. Yehovha a xi hlamulile xikhongelo xa yena, hikusa a mu nyike ntirho wa ku ya pfuxeta mimuru ya doropa.
Leswi hi swi djondzaka: Nehemiya a kombele nkongomiso ka Yehovha. Na hina loko hi li ka swiyimu swa ku karhata kumbe swi lava leswaku hi teka swiboho swa lisima, a hi fanelanga hi tshika ku khongela hi tlhela hi yendla swilo hi ku ya hi nkongomiso wa Yehovha. — Varoma 12:12.
31 KA JULHO KU YA KA 6 KA AGOSTO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 3-4
“U Vona Swaku Ntirho Wa Mavoko A Wu Nge Wu Yendli?”
Murindzi 01/02/06 paj. 10 par. 1
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Nehemiya
3:5, 27. A hi fanelanga hi yi vona na yi nga li ya nchumu mintirho leyi hi yi yendlaka hi ku tirhisa mavoko kumbe ntamu wa hina leswaku hi yisa mahlweni wugandzeli la ntiyiso, ku fana ni vanhu va le Tekowa ‘lava a va ganyile,’ lava a va nga yi voni yi li ya nchumu mintirho yoleyo. Kambe hi fanele hi tekelela xikombiso xa Vatekowa va ku toloveleka lava a va yi nyika lisima mintirho yoleyo.
Murindzi 10/19 paj. 23 par. 11
Leswi Yehovha Angaku Yendlaka U Va Swona!
11 Loko se kuhundze malembe yotala, vana vaxisati va Xalumu va ve van’wana ka lava Yehovha angava tirhisa leswaku va pfunisa ka kupfuxeta muru wa Yerusalema. (Neh. 2:20; 3:12) Hambi leswi papayi wa vona aali hosana, ava tiyimisele kuyendla ntirho lowo wotika lowu awutava veka ngozini. (Neh. 4:15-18) Avanga fani ni vavanuna lava ava tekiwa vali va lisima va le Tekowa, lava kalaka vanga “ti tisanga tinhamu ta vona” antirhweni. (Neh. 3:5) Pimisa hi ntsako lowu vana va vaxisati va Xalumu vanga va na wona a nkama ntirho wa kuyaka wunga hela hi 52 wa masiku ntsena. (Neh. 6:15) Ni namuntlha, vamakwerhu vaxisati va tinyikela hi kuswi rhandza akuva va yendlela Xikwembu ntirho wohlawuleka, wa kufana ni kuyaka ni kulunghisa tindhawu leti tirhiseliwaka wugandzeli la Yehovha. Leswaku ntirho wu famba kahle, kulaveka vamakwerhu vaxisati lavanga ni wuswikoti, kuhiseka ni kutshembeka.
Murindzi 01/08/04 paj. 18 par. 16
Tekelela Yesu Kreste Hi Ku Kala U Nga Tivoni Na U Li Wa Lisima
16 Vakreste hinkwavu, ku nga va majovhem kumbe lava nga guga, va fanele va tekelela Yesu hi ku kala va nga tivoni na va li va lisima ku tlula van’wani. Abandleni ku ni mintirho ya yinyingi leyi faneleke yi yendliwa. A hi kwati loko hi kombeliwa swaku hi yendla mintirho leyi yi nga ha vonekaka yi li ya le hansi. (1 Samuwele 25:41; 2 Tihosi 3:11) N’wina vapsali, ma va pfuna vana va n’wina vavatsongo kumbe lava se va nga kulanyana, swaku va tsaka hi ku yendla mintirho yin’wani ni yin’wani ka Yindlo ya Wugandzeli, kumbe ka ndhawu leyi ku yendliwaka kona masembleya ni makongresu? Va mi vona na mi yendla mintirho ya le hansi? Makwerhu mun’wani lweyi swoswi a tirhaka a sede mundial ya Timboni ta Yehovha, loko a khumbuka hi xikombiso xa vapsali va yena, a li: “Leswi a va swi rhandza ku hamba limpeza ka Yindlo ya Wugandzeli kumbe ka ndhawu leyi a ku yendleliwa kona masembleya ni makongresu, swi ni yendle ni swi twisisa swaku a ntirho lowuyani a wu li wa lisima. Minkama yin’wani a va tlhela va tinyikela swaku va yendla mintirho leyi a yi ta pfuna bandla kumbe vamakwerhu van’wani, hambileswi mintirho yoleyo a yi tikomba ingi i ya le hansi. Leswi vona a va yendla leswo, swa ni pfuna ku yamukela ntirho wun’wani ni wun’wani lowu ni nyikiwaka wona aBetele na ni tsakile.”
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 01/02/06 paj. 9 par. 1
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Nehemiya
4:17, 18 — A nkama a ku pfuxetiwa doropa la Yerusalema, munhu a a swi kotisa ku yini ku tirha hi voko lin’we? Lava a va rhwala mindzhwalu a swi nga va karhateli ku tirha hi voko lin’we, hikusa voko lin’we a va li tirhisela ku khoma ndzhwalu lowu a wu li ka nhloko kumbe ka makatla, se ‘lelin’wani a va li tirhisela ku khoma tlharhi.’ Se lava a swi lava va tirhisa mavoko ya vona hamambirhi nkama va yakaka a va tirha na va ‘tlhome xipada’ ka nyonga, leswaku loko xo tshuka xi ku ngindi, va ta kota ku lwa.
7 KU YA KA 13 KA AGOSTO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 5-7
“Nehemiya A A Nga Lavi Ku Tirheliwa Kambe A A Lava Ku Tirhela”
Murindzi 01/11/02 paj. 27 par. 3
Lava Va Nga Seketela Ntirho Wa Yehovha Khale Ni Lava Va Ha Wu Seketelaka Namuntlha
Nehemiya a ngo yo nyikela hi nkama wa yena a tlhela a rhangela ntirho ntsena, kambe a tirhise swilo hinkwaswu leswi a a li na swona swaku a seketela wugandzeli la ntiyiso. A tirhise hambi hi male ya yena swaku a ponisa Vayuda lava a va xavisiwile swaku va va swikarawa. A a lombisa male na a nga londzi majuru; a nga zanga a va tikisela Vayuda hi ku va kombela swaku va mu hakela hileswi a a li govhernadori, hambileswi a a ni mfanelo ya ku hakeliwa. Kambe a a tshama a pfule swipfalu kaya ka yena swaku a 150 wa Vayuda ku patsa ni lava taka hi ka matiko man’wani va dla kaya ka yena. Siku ni siku ‘a a va swekela homu, 6 wa tinyempfu ta ku nona ni swinyenyani.’ Se loko ku hundze 10 wa masiku ‘a a va nyika vhinyu la linyingi hi ku hambanahambana ka lona.’ — Nehemiya 5:8, 10, 14-18.
Murindzi 09/16 paj. 6 par. 16
“U Nga Heli Ntamu”
16 Hi ku pfuniwa hi Yehovha, Nehemiya ni Vayuda van’wani ‘va tiyisananile’ leswaku va tama va yaka mimuru ya Yerusalema. Va hete ku yaka hi 52 wa masiku ntsena. (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemiya a ngo yo tshama a khondla mavoko a vonelela ntirho, kambe na yena a a li kona ka ku yaka. (Neh. 5:16) Ni namuntlha, madoda ya manyingi ma mu tekelela Nehemiya. Ma pfunisa ka mintirho ya ku yaka kumbe ya ku basisa Tiyindlo ta Wugandzeli. Handle ka leswo ma tlhela ma tirha ni vachumayeli van’wani ni ku tlhela ma yendla mayendzo ya wurisi. Ma tiyisa “lava va nga hela matimba” ni lava karhatekaka. — Lerha Esaya 35:3, 4.
Murindzi 01/02/00 paj. 32 par. 3
Yehovha A Ku Khumbukisa Ku Yini?
Makhambi ya manyingi loko Bibele li vula swaku Xikwembu xi khumbukile, li vula swaku xi yendle swa ku karhi. Hi xikombiso, loko se ku ndlhule 150 wa masiku na ndhambi se yi bile, ‘Xikwembu xi khumbuke Nowa . . . , kutani xi gama xi yendla leswaku ku ba moya misaveni lowu wu nga yendla swaku mati ma sungula ku pumbeka.’ (Genesa 8:1) Loko se ku hundze malembe ya manyingi, Samsoni lweyi a a boxiwe matihlo a tlhela a boheleliwa hi Vafilista, a khongele ka Yehovha a ku: “Yehovha Hosi Yayikulu, ni kombela u ni khumbuka, u ni tiyisa kan’we ntsena.” Yehovha a khumbuke Samsoni hi ku mu nyika matimba lawa ma kalaka ma nga tolovelekanga leswaku a kota ku lwa ni valala va Xikwembu. (Vaavanyisi 16:28-30) Ni ka Nehemiya, Yehovha a katekise minzamu ya yena hi ku va a pfuna tiko la Yuda leswaku li tlhela li gandzela Xikwembu.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 01/07/07 paj. 30 par. 15
“Hlula Swa Ku Biha Hi Swa Swinene”
15 Xa wunharhu, valala va tirhise Muyisrayele lweyi a a vitaniwa Xemaya lweyi se a a djikelile tiko swaku a zama ku yendla leswaku Nehemiya a nga yingisi Nawu wa Xikwembu. Xemaya a byele Nehemiya a ku: “A hi tlhangani andlwini ya Xikwembu xa ntiyiso hi nkama lowu hi nga ta twanana wona, a ndzeni ka tempele, a hi pfali swipfalu swa tempele; hikusa va ta ta niwusiku va ta ku dlaya.” Xemaya a byele Nehemiya leswaku a a lava ku dlayiwa. Kambe Nehemiya a a nga li muprista, se loko a wo tshuka a tumbela ka yindlo ya Xikwembu a a ta va na o djoha. Ku nga va swaku Nehemiya a a ta tshika ku yingisa Nawu wa Yehovha leswaku a zama ku ponisa wutomi la yena? Nehemiya a te: “I mani munhu wa ku fana na mina lweyi a nga nghenaka atempeleni kambe a tama a hanya? A ni nge ngheni!” Hi mhaka muni Nehemiya a nga yingisanga leswi Xemaya a nga mu byela swona? Hikusa a a swi tiva swaku hambileswi Xemaya a a li Muyisrayele, “a ku nga li Xikwembu xi nga mu rhuma.” Phela muprofeta wa ntiyiso, a a nge te tshuka a byela munhu mun’wani swaku a nga yingisi Nawu wa Xikwembu. Se ni ka khambi leli, Nehemiya a nga pfumelanga ku hluliwa hi valala va Xikwembu. Ndzhaku ka nkama, a vule leswi: ‘A muru wu hela hi diya 25 ka wheti ya Elulu, wu hetiwe hi 52 wa masiku.’ — Nehemiya 6:10-15; Tinhlayo 1:51; 18:7.
14 KU YA KA 20 KA AGOSTO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 8-9
“Ku Tsaka Loku Taka Hi Ka Yehovha I Xivhikelo Xa N’wina”
Murindzi 15/10/13 paj. 21 par. 2
Hi Nga Djondza Yini Ka Xikhongelo Lexi Nga Lunghiseleliwa Kahle?
2 Na ka ha chota wheti leswaku ku yendliwa ntlhanganu lowu se hi nga bula hi wona, Vayuda se a va hetile ku yaka mimuru ya Yerusalema. (Neh. 6:15) Ntirho lowu wu teke 52 wa masiku. Loko se wu helile, Vayisrayele se a va ta va ni nkama wa ku yenela swaku va kulisa wunghanu la vona na Yehovha. Se, hi diya 1 ka wheti leyi nga landzela, va tlhanganile na va li vanyingi swaku va yingisela Ezra ni Valevhi van’wani nkama va lerhaka va tlhela va tlhamusela Nawu wa Xikwembu. (Vona mufoto 1) Mindjangu hinkwayu, ku patsa ni hinkwavu lava nga ta yingisela va tlhela va ‘twisisa,’ va ve ka ntlhanganu lowu “ku sukela nimixo anze ninhlikanhi”, funtshi a va yo nyima va ku dzi va yingisela. Lexo i xikombiso xaxinene ka hina, lava hi tlhanganaka ka Tiyindlo ta Wugandzeli leswaku hi gandzela Yehovha. Ku nga va swaku wena loko u li mintlhanganwini, u pfana u pimisa hi minchumu yin’wani ya ku kala yi nga li ya lisima u tshika ku yingisela mintlhanganu? Loko leswo swi ku yendlekela, xikombiso xa Vayisrayele lava, xi nga ku pfuna hikusa vona a va yo yingisela ntlhanganu ntsena, kambe va pfumelele swaku leswi a swi lerhiwa swi tlhela swi tlhamuseliwa swi khumba timbilu ta vona lakakuva va sungule ku rila nkama va nga tsumbula swaku a va nga wu yingisi Nawu wa Yehovha. — Neh. 8:1-9.
Murindzi 15/07/07 paj. 22 mapar. 9-10
Mi Ta ‘Tama Mi Kongomisiwa Hi Moya Wa Ku Kwetsima’?
9 A ku tsaka swi yelana ni ku va ka mbilu ya ka wena u titwa na u rhulile u te pee. Yehovha i “Xikwembu xa ku tsaka.” (1 Timotiyu 1:11; Tipisalema 104:31) Hambi N’wana wa yena Yesu Kreste a a swi tsakela ku yendla ku rhandza ka Papayi wa yena Yehovha. (Tipisalema 40:8; Vaheberu 10:7-9) Naswona ‘ku tsaka loku taka hi ka Yehovha i xivhikelo xa hina.’ — Nehemiya 8:10.
10 Ku tiva swaku hi yendla ku rhandza ka Yehovha swa hi tsakisa hambiloko minkama yin’wani hi tshuka hi kumana ni swikarhatu, hi karhateka kumbe hi hluphiwa. Ku va ni “Wutivi la Xikwembu” swi hi yendla hi tsaka! (Swivuriso 2:1-5) Wutivi la Xikwembu ni lipfumelo leli hi nga na lona ka xona ni ka gandzelo la nkutsulu wa Yesu Kreste, hi swona swi yendlaka swaku wunghanu la hina na Yehovha li ya li tiya. (1 Yohani 2:1, 2) Xin’wani lexi hi yendlaka hi tsaka i ku va ni ndjangu wa ntiyiso, ku nga vamakwerhu amisaveni hinkwayu. (Sofaniya 3:9; Hagayi 2:7) Ku tiva swaku a Mfumu wa Xikwembu wu ta helisa swikarhatu hinkwaswu swa vanhu swi hi yendla hi tsaka hintamu swinene funtshi ku djondzisa leswo vanhu van’wani na swona swa hi tsakisa. (Matewu 6:9, 10; 24:14) Ntshembo lowu hi nga na wona wa leswaku hi ta hanya wutomi la ku kala li nga heli ka nkama lowu taka na wona wu hi yendla hi tsaka hintamu swinene. — Yohani 17:3; Deteronoma 16:15.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Perspicaz vol. 1 paj. 171 par. 3
Xiaramu
Loko se ku hundze malembenyana na Vayuda va vuyile hi Babilona va ya Yerusalema, Ezra lweyi a a li muprista a lerhele Nawu Vayuda hinkwavu lava a va tlhanganile aYerusalema. Naswona Valevhi va vanyingi va va tlhamusele leswi Nawu wolowo a wu vula swona. Nehemiya 8:8 yi vula leswi: “A va lerha buku hi rito la ku twala kahle, ku nga nawu wa Xikwembu xa ntiyiso. A va wu tlhamusela kahle wu twisiseka.” A Nawu lowu va nga lerheliwa wona swi nga yendleka a wu tsaliwe hi Xiheberu kambe wu tlhamuseliwe hi Xiaramu ku nga lirimi leli swi nga yendlekaka a va vulavula lona nkama lowu a va li Babilona. Kambe a va ngo wu lerha ntsena, va tlhele va wu tlhamusela leswaku Vayuda, hambileswi a va xi tiva kahle Xiheberu va ta kota ku twisisa ntsutsu wa leswi a swi lerhiwa.
21 KU YA KA 27 KA AGOSTO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 10-11
“Va Titsone Swilo Swaku Va Rhangisa Ntirho Wa Yehovha”
Murindzi 15/10/98 paj. 22 par. 13
Yerusalema, Tiko Leli A Li Tshembeka Ka Vito La Lona
13 Malulamiselo lawa ma nga yendliwa ka minkama ya Nehemiya ma lunghiselele vanhu va Xikwembu ka leswi a swi ta yendleka ka siku la ku khanguliwa ka mimuru ya Yerusalema. Kambe a ku ni xikarhatu xin’wani lexi a xi fanele xi lulamisiwa. Swoswi doropa la Yerusalema a li ni muru wawukulu, lowu a wu ni 12 wa tinyanghwa naswona a ku laveka vanhu va vanyingi leswaku va ya tshama kona. Hambileswi a ku ni Vayisrayele van’wani kolahaya, “doropa a li pfulekile li tlhela li va likulu, a ku li ni vanhu vavatsongo andzeni ka lona.” (Nehemiya 7:4) Leswaku ku lulamisiwa mhaka leyi, ‘va hoxe wuhlolotwana leswaku va langa mun’we ka 10 wa vona a ta tshama aYerusalema.’ Vanhu va swi seketelile leswi nga yendliwa, va tlhela va khensa “lava nga tinyiketela hi ku swi rhandza swaku va ya tshama aYerusalema.” (Nehemiya 11:1, 2) Lexo i xikombiso xaxinene ka vagandzeli va Xikwembu namuntlha, lava va sukaka makaya ka vona leswaku va ya pfunisa lani ku nga ni xilaveko.
Murindzi 15/02/86 paj. 26
Wugandzeli La Ntiyiso La Hlula
Ku va Vayisrayele va suka va siya makaya ya vona ni tshomba la vona va ya hanya aYerusalema, swi nga yendleka a swi ta va gaxtarisa swi tlhela swi va yendla va luzekeliwa. Naswona ku hanya aYerusalema a swi ni nghozi, hi mhaka leyo lavan’wani va kalaka va nga langiwanga, va va tlangelile lava va nga tinyiketela. Naswona ha tiyiseka swaku va va khongelelile va kombela swaku Yehovha a katekisa minzamu ya vona.
Murindzi 04/16 paj. 7 par. 15
Loko Hi Tshembeka Hi Ta Tsakeliwa Hi Yehovha
15 Vanyingi va hina se hi nyiketele wutomi la hina ka Yehovha, naswona hi tshembise swaku hi ta yendla ku rhandza ka yena ku nga na mhaka swaku a hi kombela yini. A hi swi tiva swaku minkama yin’wani a swi ta lava hi titsona swa ku karhi. Kambe ku swi tiva ni ku swi yendla swa hambana ngopfungopfu loko ku sunguleni swi lava hi yendla nchumu xa ku karhi lexi hi kalaka hi nga xi lavi. Loko hi yendla minzamu yoleyo naswona hi yendla swilo swa nyuwani nkama hi tirhelaka Yehovha Xikwembu, hi kombisa swaku ha tshembeka. Naswona a ku sunguleni swi nga ha karhata kambe hi ku famba ka nkama swi nga hi tsakisa naswona hi nga kuma minkateko ya yinyingi. (Mal. 3:10) I mpsini leswi hi nga swi djondzaka ka n’wana wa Yefta?
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Murindzi 01/02/06 paj. 11 par. 1
Tipontu Ta Lisima Ta Buku La Nehemiya
10:34 — Hi mhaka muni tiko a li ya nyikela tihunyi? Hi ku ya hi Nawu, a swi nga bohi swaku Vayisrayele va nyikela hi tihunyi, kambe a xiyimu a xi sindzisa swaku va nyikela hikusa a ku laveka tihunyi ta tinyingi leswaku ku nyikeliwa magandzelo ka altari. Naswona a swi tikomba vanhu lava a va tirhela tempeleni va ku kala va nga li Vayisrayele a va li vatsongo. Hi mhaka leyo ku hoxiwe wuhlolotwana leswaku ku langiwa vanhu lava a va ta pfunisa ku heleketa tihunyi.
28 KA AGOSTO KU YA KA 3 KA SETEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | NEHEMIYA 12-13
“Tshembeka Ka Yehovha Hi Ku Langa Kahle Vanghanu”
Perspicaz vol. 1 paj. 114 par. 2
Vaamoni
Nkama Tobiya a nga hlongoliwa atempeleni, a Nawu lowu wu nga ka Deteronoma 23:3-6 lowu wu tsimbisaka Vaamoni ni Vamowabu swaku va tipeta ka mintlhanganu ya Vayisrayele, wu lerhiwile wu tlhela wu tirhisiwa. (Neh 13:1-3) A Nawu lowu, se a wu vekiwile ka 1.000 wa malembe lawa ma nga hundza, na Tobiya a nge se hlongoliwa atempeleni. Wona wu vekiwe hileswi Vaamoni ni Vamowabu va nga yala ku pfuna Vayisrayele nkama va nga huma aGibita na va ya ka Tiko la Xitshembiso. Naswona a wu tlhela wu vula swaku vona a va nge te ti kuma timfanelo leti tiko la Israyele a li li na tona, kambe a wu nga lavi ku vula swaku munhu lweyi a a li wa tiko la Mowabu kumbe Muamoni a a nga fanelanga a titlhanganisa ni Vayisrayele kumbe a hanya lomu vona a va hanya kona, hi ndlela yoleyo a tikhorisa hi minkateko leyi tiko la Xikwembu a li yi kuma. Leswo swa tikomba hikusa hambi hi Zeleki a a tama a hanya xikarhi ka vona tanihi musonchwa wa Davhida ni ka xikombiso xa Ruti lweyi wa Mumowabu. — Rt 1:4, 16-18.
Murindzi 15/08/13 paj. 4 mapar. 5-6
N’wina Mi Kwetsimisiwile
5 Lerha Nehemiya 13:4-9. Leswi hi hanyaka ni vanhu lava yendlaka swilo leswi kalaka swi nga basanga, swi nga hi karhatela ku tshama na hi basile. Vona xikombiso xa Eliyaxibi na Tobiya. Eliyaxibi a a li muprista wamukulu, kasi Tobiya a a li Muamoni lweyi kumbexana a a ni ntirhonyana wa wurhangeli ka mfumu wa Persiya. Tobiya ni vanghanu va yena a va lwisana na Nehemiya leswaku a nga pfuxeti mimuru ya Yerusalema. (Neh. 2:10) Vaamoni a va nga na mpfumelelo wa ku nghena atempeleni. (Det. 23:3) Se hi mhaka muni muprista wamukulu a pfumelele swaku Tobiya a veka swilo swa yena ka ndhawu leyi a ku dleliwa ka yona atempeleni?
6 Tobiya na Eliyaxibi a va li vanghanu vavakulu. Tobiya ni n’wana wa yena Yehohanani a va chade ni vavasati va le Yuda, naswona Vayuda va vanyingi a va vulavula swilo swaswinene hi Tobiya. (Neh. 6:17-19) Mun’we wa vatukulu va Eliyaxibi a a chade ni n’wana wa Sanibalati, lweyi a a fuma Samariya naswona Sanibalati a a li mun’we wa vanghanu va Tobiya. (Neh. 13:28) Se leswo swi nga yendleka ku li swona leswi nga yendla swaku Muprista Wamukulu Eliyaxibi a pfumela ku xengeteliwa hi Tobiya, lweyi a a nga li mugandzeli wa Yehovha naswona a a lwisana na vona. Kambe Nehemiya a kombise swaku a a tshembekile ka Yehovha hi ku txukumeta swilo swa Tobiya leswi a swi vekiwe ka ndhawu leyi a ku dleliwa ka yona atempeleni.
Murindzi 15/03/96 paj. 16 par. 6
Hi Nga Yendla Yini Loko Ku Tshembeka Ka Hina Ku Ringiwa?
6 Loko hi tshembeka ka Yehovha, a hi nge te va ni vanghanu lava va nga valala va yena. Hi mhaka leyo, Yakobo a tsale leswi: “N’wina va ku kala mi nga tshembeki, a mi swi tivi swaku loko mi va vanghanu va misava, mi ta va valala va Xikwembu ke? Hi mhaka leyo, lweyi a lavaka ku va munghanu wa misava a tiyentxa nala wa Xikwembu.” (Yakobo 4:4) Hi lava ku tekelela ku tshembeka ka Hosi Davhida, lweyi a nga vula leswi: “A ni va nyenyi lava ku nyenyaka, wena Yehovha, naswona a ni va nyenyi lava ku pfukelaka? Ni va nyenya swinene. Va ve valala va mina vavakulu.” (Tipisalema 139:21, 22) A hi swi lavi ku va vanghanu va lava yendlaka swidjoho hi maxivomu, hikusa hi hambane kule na vona. Wunghanu leli hi nga na lona na Yehovha li fanele li hi yendla hi nga tipatsi ni valala va yena kumbe ku sixtira minchumu leyi yi mu nyenyentsaka.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
Perspicaz vol. 2 paj. 431 par. 11
Muzika
Ku yimbelela atempeleni a swi li swa lisima. Leswo swa tikomba hikusa ka tindzimana ta tinyingi aBibeleni lava a va yimbelela atempeleni a va chunsiwa ka mintirho yin’wanyani leyi Valevhi van’wani a va yi yendla leswaku va tirhisa nkama wa vona hinkwawu leswaku va tendera xiyavelo xa vona xa ku yimbelela. (1Tk 9:33) Ka lava va nga huma wukaraweni aBabilona ku kombisa swaku ntirho lowu a va wu yendla a wu li wa lisima, ntlawa lowu wa vayimbeleli wu kontiwa woxe na wu nga patsiwi ni wa Valevhi lavan’wani. (Ezr 2:40, 41) Hambi hi hosi ya Persiya Artaxexe, yi humese nawu lowu a wu vula leswaku ntlawa lowu xikan’we ni mintlawa yin’wani ya ku hlawuleka, a yi nga fanelanga yi humesa xibalu kumbe rhesa. (Ezr 7:24) Ndzhakunyana, hosi yi humese nawu lowu a wu vula swaku “vayimbeleli va nyikiwa leswi va swi lavaka siku ni siku.” Hambileswi ku kombisiwaka swaku nawu lowu wu humesiwe hi Artaxexe, swi nga yendleka ku li Ezra lweyi a nga wu tsala hi ku pfumeleliwa hi hosi Artaxexe. (Neh 11:23; Ezr 7:18-26) Se swa twala leswi Bibele li vulavulaka hi vayimbeleli ni Valevhi, hikusa hambileswi vayimbeleli hinkwavu va nga Valevhi va lumba ntlawa wa ku hlawuleka, se va kontiwa vona voxe. — Neh 7:1; 13:10.