Maloŵe Gakumbesi

Malamusi ga Mlungu gakusatyocela pa yiwundo ya m’Baibulo. Yiwundoyi yili usyesyene wakusosekwa mnope watukusawusimana m’Baibulo. Yiwundo yikusatukamucisya kumanyilila mwakusaganicisya soni mwakusayiwonela yindu Mlungu. Yikusatukamucisyasoni kusagula yindu cenene paumi wetu soni kutenda yindu yambone. Soni yikusatukamucisya kulola yampaka tutende naga tusimene ni yakutendekwa yele m’malamusi ga Mlungu mwangali.

▸ Mtwe 1, ndime 8

Kumpikanila Yehofa kukusagopolela kusacilila kutenda yakusatusalila. Yehofa akusasaka kuti tumpikanileje ligongo lyakuti tukusamnonyela. (1 Yonane 5:3) Naga tukusamnonyela soni kumkulupilila Mlungu, nikuti tucikuya yakusatusalila pa yakutendekwa yiliyose yatukusasimana nayo. Tucimpikanila jwalakwe atamose yindu panganiyiŵa cenene kwa m’weji. Yikusaŵa cenene kumpikanila Yehofa ligongo jwalakwe akusatujiganya yampaka tutende kuti tuŵe ni umi wambone sambano jino. Jwalakwe atusimicisyesoni kuti tucisangalala ni majali gamajinji msogolo.—Yesaya 48:17.

▸ Mtwe 1, ndime 10

Yehofa ampele jwalijose jwetuwe ufulu wakusagula, kapena kuti lunda lwakombola kusagula yindu. Jwalakwe nganatupanganya mpela yiloboti. (Detulonomo 30:19; Yoswa 24:15) Mpaka tukamulicisye masengo ufulu wetu pa kusagula yindu yambone. Nambo naga ngatukusamala mpaka tusagule mwangaŵajilwa. Kola ufulu wakusagula kukusagopolela kusagula jika kuti tukusaka kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa, soni kulosya kuti tukusamnonyela jwalakwe yisyesyene.

▸ Mtwe 1, ndime 12

Yehofa ŵatamilikasisye ndamo syambone syakuti m’weji tusikuyeje. M’Baibulo, mpaka tulijiganye ya ndamosi soni mwampaka situkamucisye kuti tukole umi wambone. (Misyungu 6:16-19; 1 Akolinto 6:9-11) Ndamosi sikusatukamucisya kumanyilila yindu yakusayiwona Mlungu kuŵa yambone soni yakusakala. Sikusatukamucisyasoni kumanyilila yampaka tutende kuti twanonyeleje ŵane, mwampaka tutendele yakusagula, soni kwatendela canasa ŵandu ŵane. Atamose kuti ndamo sya kucilamboku sikwendelecelape kusakala, nambo ndamo syambone sya Yehofa syangacenga. (Detulonomo 32:4-6; Malaki 3:6) Kukuya ndamosi kukusatukamucisya kuti tukajonasika mwakucilu soni munganisyo.

▸ Mtwe 1, ndime 17

Cikumbumtima cili umundu wetu wamkati wawukusatukamucisya kumanyilila cambone ni cakusakala. Yehofa ampele jwalijose jwetuwe cikumbumtima. (Aloma 2:14, 15) Kuti cikumbumtima cetu cikamuleje cenene masengo, tukusosekwa kucijiganya mwakamulana ni ndamo syambone sya Yehofa. Kaneko cikumbumtima cetu mpaka citukamucisyeje kusagula yindu yakumsangalasya Mlungu. (1 Petulo 3:16) Cikumbumtima cetu mpaka citukalamusye patusigele panandi kusagula yakulemweceka, kapena mpaka citutendekasye kulaga ni nganisyo patutesile cakulemweceka cinecakwe. Ndaŵi sine cikumbumtima cetu mpaka cinandipe macili, nambo nicikamucisyo ca Yehofa mpaka tucitendekasyesoni kuŵa camacili. Cikumbumtima cambone, cikusatukamucisya kuti tukole mtendele wa munganisyo soni kulicimbicisya.

▸ Mtwe 2, ndime 3

Kumjogopa Mlungu, kukusagopolela kuti tukusamnonyela soni kumcimbicisya mnope, mwamti ngasitusaka kutenda cilicose cakumtumbilikasya jwalakwe. Kogopa Mlungu kukusatukamucisya kuti tutendeje yambone soni kuŵambala kutenda yakusakala. (Salimo 111:10) Kukusatutendekasya kusacilila kupikanila yiliyose yakutusalila Yehofa. Kukusatukamucisyasoni kukwanilisya yatwasimicisye kumtendela, ligongo tukusamcimbicisya mnope. Kogopa Mlungu kukusakwaya kaganisye ketu, mwatukutendela yindu ni ŵane, soni yakusagula yetu ya lisiku lililyose.

▸ Mtwe 2, ndime 9

Kupitikuka mtima kukusapwatika kulitendela mnope canasa ligongo lya cakulemwa catesile mundu. Ŵandu ŵakusamnonyela Mlungu yikusiyapweteka pamanyilile kuti atesile yineyakwe yakutindana ni ndamo sya Mlungu. Patutesile yakulemwa, tukusosekwa kumŵenda Yehofa kuti atukululucile kupitila mu mbopesi ja ciwombolo ja Yesu. (Mateyu 26:28; 1 Yohane 2:1, 2) Naga tukupitikuka mtima yisyesyene soni ni kuleka yakusakala, mpaka tukole cikulupi cakuti Yehofa cacitukululucila yatulemwisye. Ngatukusosekwa kulijimba magambo ni yindu yatwalemwisyeyo munyuma. (Salimo 103:10-14; 1 Yohane 1:9; 3:19-22) Tukusosekwa kulimbicila kulijiganya kutyocela pa yindu yatwalemwisye, kuleka nganisyo syakulemweceka, soni kutama mwakamulana ni ndamo syambone sya Yehofa.

▸ Mtwe 2, ndime 18

Naga mundu jwine atesile cakulemwa cekulungwa soni ngakupitikuka mtima, nambosoni akukana kuya ndamo syambone sya Yehofa, ngakusosekwa kutendelaga yindu yalumo ni mpingo. Jwalakwejo akusosekwa kutyosyedwa mumpingo. Naga mundu jwine atyosyedwe mumpingo, tukusaleka kutenda najo yindu soni kuŵecetana najo. (1 Akolinto 5:11; 2 Yohane 9-11) Kutyosedwa mumpingo kukusakamucisya lina lya Yehofa soni mpingo wakwe kuŵa yeswela. (1 Akolinto 5:6) Kutyosyedwa cilisoni camuko cacikusamkamucisya mundu kuti apitikuce ni kuwujila kwa Yehofa.—Luka 15:17.

▸ Mtwe 3, ndime 19

Yehofa akusatunonyela soni akusasaka kutukamucisya. Ni ligongo lyakwe akusatupa malamusi gakutulongola soni camuko pakukamulicisya masengo Baibulo soni ŵandu ŵakusamnonyela Mlungu. Mpela ŵandu ŵangali umlama, tukusosecela mnope cikamucisyo celeci. (Yelemiya 17:9) Naga tukusapikanilaga mwaucimbicimbi ŵandu ŵele Yehofa akwakamulicisya masengo kutulongolela, nikuti tukusalosya kuti tukumcimbicisya soni kumpikanila jwalakwe.—Ahebeli 13:7.

▸ Mtwe 4, ndime 2

Ligongo lyakuti tuli ŵangali umlama, yikusaŵa yangasawusya kutanda kupoka. Nambo Yehofa akusasaka kuti tuŵeje ŵakulinandiya. Mpaka tutande kulijiganya kuŵa ŵakulinandiya naga tukulilandanya ni Yehofa, ni kumanyilila kuti tuli ŵanace mnope pameso pakwe. (Yobu 38:1-4) Litala line lyampaka tuŵele ŵakulinandiya lili kulijiganya kuganicisya yambone ya ŵane m’malo mwa yetu. Kupoka kukusamtendekasya mundu kuliwona kuŵa jwakwapunda ŵane. Mundu jwakulinandiya akusaliwungunya mwacilungamo soni akusalola yakusakombola soni yakusalepela kutenda. Akusaŵa jwakusacilila kwiticisya yakulemwa yakwe, kupepesya, kupocela camuko, soni yamsalile ŵane. Nambosoni mundu jwakulinandiya akusamjegamila Yehofa soni kuya matala gakwe.—1 Petulo 5:5.

▸ Mtwe 4, ndime 4

Ulamusi uli ukumu wakupeleka malamusi soni kutenda yisagula. Yehofa ni jwakwete ulamusi wekulungwa kwinani ni pacilambo capasi. Ligongo lyakuti ni juŵapanganyisye yosope, jwalakwe ni jwali Mundu jika jwamacili mnope kwinani ni pacilambo cosope. Jwalakwe ndaŵi syosope akusakamulicisya masengo ulamusi wakwe pakusaka kwakamucisya ŵane. Yehofa apelece ukumu wakutulolela kwa ŵandu ŵane. Mwacisyasyo, jwalakwe apelece ukumu kwa acinangolo, acakulungwa ŵa mumpingo soni maboma. M’yoyo Yehofa akusasaka kuti m’weji tukamulaneje nawo. (Aloma 13:1-5; 1 Timoteo 5:17) Nambo naga malamusi ga ŵandu gakutindana ni malamusi ga Mlungu, tukusosekwa kumpikanila Mlungu ngaŵa ŵandu. (Masengo 5:29) Naga tukwiticisya ulamusi wa ŵandu ŵele Yehofa akwakamulicisya masengo, nikuti tukusalosya kuti tukucimbicisya yaŵasagwile jwalakwe.

▸ Mtwe 4, ndime 7

Yehofa akwakamulicisya masengo acakulungwa ŵa mumpingo, ŵali ŵakomangale mwausimu, kuti asamalileje mpingo. (Detulonomo 1:13; Masengo 20:28) Acalumeŵa akusatukamucisya kulimbisya unasi wetu ni Yehofa soni kutukamucisya kuti tumlambileje mwamtendele soni mwakamulana. (1 Akolinto 14:33, 40) Acakulungwa ŵa mumpingo kuti asagulidwe ni msimu weswela akusasosekwa kwanilisya yajikusasala Baibulo kuti atendeje. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Petulo 5:2, 3) Tukusalikulupilila soni kulikamucisya likuga lya Mlungu naga tukusakamulana mwakusangalala ni acakulungwa ŵa mumpingo.—Salimo 138:6; Ahebeli 13:17.

▸ Mtwe 4, ndime 8

Yehofa apelece ukumu kwa acinangolo wakulolela ŵanace ŵawo soni yakutendekwa ya peŵasapo. Nambope Baibulo jikusasala kuti ŵalume ni ŵakusosekwa kuŵa mtwe wa liŵasa. Nambo naga mwiŵasamo mwangali ŵalume, ŵakongwe mpaka aŵe mtwe wa liŵasa. Ukumu wa mtwe wa liŵasa ukusapwatikapo kulipatila liŵasa yakulya, yakuwala, soni malo gakugona. Yili yakusosekwa mnope kwa mtwe wa liŵasa kulilongolelaga liŵasa pangani jakulambila Yehofa. Akusosekwasoni kulolecesya kuti liŵasalyo likusimanikwa pamisongano, kwinjila mu undumetume, soni kuŵalanjila yimpepe Baibulo mwakutamilicika. Mtwe wa liŵasa ni wawukusalongolelasoni kutenda yakusagula. Akusalingalinga kumsyasya Yesu mwakuŵa ŵacinonyelo soni ŵakuganisya cenene, nambosoni mwakuŵambala kuŵa ŵangalwe soni ŵangaganicisya ŵane. Yeleyi yikusakamucisya kuti peŵasapo paŵeje cinonyelo yampaka yimtendekasye jwalijose kulipikana kuŵa pamtendele soni kuŵa paunasi wakulimba ni Yehofa.

▸ Mtwe 4, ndime 12

Likuga Lyakulongolela lipanganyidwe ni acalume ŵakwete cembeceyo cakuja kutama kwinani ŵele Mlungu akwakamulicisya masengo pakulongolela masengo ga ŵandu ŵakwe. M’yaka 100 yandanda, Yehofa ŵalikamulicisyaga likuga lyakulongolela pakuwulongolela mpingo wa Aklistu ŵandanda pakulambila soni pa masengo gakulalicila. (Masengo 15:2) Masiku agano, abale ŵakutumicila m’Likuga Lyakulongolela, akusakamula masengo gakulongolela, kukamucisya, soni kucenjela ŵandu ŵa Mlungu. Abaleŵa pakutenda yakusagula, akusajegamila Maloŵe ga Mlungu soni msimu wakwe weswela. Yesu jwalikolasile likuga lya acalume ŵasagulweli kuti “kapolo jwakulupicika ni jwalunda.”—Mateyu 24:45-47.

▸ Mtwe 4, ndime 15

Ndaŵi sine acakongwe akusaŵendedwa kutenda masengo ganegakwe mumpingo gagakusasosekwa kukamulidwa ni abale. Naga akukamula masengoga, akusosekwa kulosya kuti akusacimbicisya yaŵatamilikasisye Yehofa mwakuwala cakulisiŵila mumtwe. Nambo akusosekwa kutenda yeleyi payakutendekwa yapajika. Mwacisyasyo, mlongo akusosekwa kuwala cine cakwe cakulisiŵila mumtwe pakutendesya lijiganyo lya Baibulo yalumo ni ŵamkwakwe kapena m’bale jwam’batiswe.—1 Akolinto 11:11-15.

▸ Mtwe 4, ndime 17

Aklistu ŵangajigala nawo mbali mu yandale. (Yohane 17:16) Ŵandu ŵa Yehofa akusakamucisya Ucimwene wakwe. Mpela Yesu, m’wejisoni ngatukusajinjilila yakucilambo.

Yehofa akusatulamula kuti “tupikanileje maboma soni ŵakulamulila.” (Tito 3:1, 2; Aloma 13:1-7) Nambope cikumbumtima ca Mklistu nganiciŵa cimkundile kuti ajawule ku ngondo ligongo lyakuti jwalakwe akusosekwa kupikanila lilamusi lya Mlungu lyakuti akawulaga. Naga Mklistu pali m’miyala mwa asilikali akwete upile wakusagula kamula masengo gane mmalo mwakwinjila usilikali, akusosekwa kulola naga cikumbumtima cakwe cikumkunda kutenda yeleyi kapena iyayi.

Tukusamlambila Yehofape ligongo lyakuti ali mkupanganya jwetu. Atamose kuti nganituŵa tunyosisye yimanyilo ya cilambo, nambo ngatukusosekwa kutindiŵalila mbendela kapena kwimba nyimbo jakulumba cilambo. (Yesaya 43:11; Daniele 3:1-30; 1 Akolinto 10:14) Nambosoni mundu jwa Yehofa jwalijose pajika akusatenda cakusagula cakuti akasajinjilila nawo yandale mwakutenda nawo cisagula. Yeleyi yili m’yoyo ligongo lyakuti tuli kala mu boma ja Mlungu.—Mateyu 22:21; Yohane 15:19; 18:36.

▸ Mtwe 5, ndime 2

Cilamboci cikusalimbikasya ŵandu kuti aganisyeje mwakulandana ni Satana. Kaganisye keleka kali kakuwanda kwa ŵandu ŵangamnonyela Yehofa soni ŵakusakana kuya malamusi gakwe. (1 Yohane 5:19) Kaganisye ka Satanaka soni yitendo yakusatenda ŵandu ŵakaganisyeka ni yayikusakolanjidwa kuti msimu wa cilambo. (Aefeso 2:2) Ŵandu ŵa Yehofa akusaŵa ŵakusimicisya kuti akajigalila msimu wa cilambowu. (Aefeso 6:10-18) M’malo mwakwe, tukusanonyela mwakusatendela yindu Yehofa soni tukusalingalinga kujigalila kaganisye kakwe.

▸ Mtwe 5, ndime 7

Ŵandu ŵakusapuka ali ŵandu ŵakusasisya usyesyene wa m’Baibulo. Jemanjaji akusamjimucila Yehofa soni Yesu, jwali Mwenye jwakusagulwa jwa Ucimwene wa Mlungu. Jemanjaji kusalingalinga kwakopa ŵane kuti aŵe nawo yimpepe. (Aloma 1:25) Ŵanduŵa akusasaka kuti ŵandu ŵakulambila Yehofa akoleje nganisyo syakayicila. Ŵandu ŵane mumpingo Waciklistu wandanda ŵaŵele ŵakusapuka, soni masiku agano tukwete ŵandu mpela ŵeleŵa. (2 Atesalonika 2:3) Ŵandu ŵali ŵakulupicika kwa Yehofa nganaŵa akamulene ni ŵandu ŵakusapuka. Tukakunda kuti yakusatenda nayo ŵane lung’wanu yitusokonasye kapena kuti jemanjaji atukanganicisye kuŵalanga, kapena kupikanila nganisyo sya ŵandu ŵakusapuka. Tuli ŵakulupicika kwa Yehofa soni tukusamlambila jwalakwe jika.

▸ Mtwe 5, ndime 9

Cilamusi ca Mose calongolelaga mtundu wa Ayisalayeli kumŵenda Yehofa kuti ŵakululucileje yakulemwa yawo. Jemanjaji ŵapelekaga mbopesi ja kusimasya ulemwa mpela mbeju, mawuta soni nyama ku nyumba jakulambilila. Mwakutenda yeleyi, Ayisalayeli yakumbusyaga kuti Yehofa ali jwakusacilila kuwukululucila mtundu wosopewo, soni jwalijose pajika. Nambo panyuma pakuti Yesu apelece umi wakwe pakusiŵa yakulemwa yetu, mbopesi syelesi syalesile kamula masengo. Yesu jwapelece mbopesi jamlama “kamope basi.”—Ahebeli 10:1, 4, 10.

▸ Mtwe 7, ndime 6

Cilamusi ca Mose cakundaga ŵandu kulya nyama. Nambosoni ŵalamulaga kuti apeleceje nyama mpela mbopesi. (Lefitiko 1:5, 6) Nambo Yehofa nganiŵakundaga ŵandu ŵakwe kuyitendela ngalwe yinyama. (Misyungu 12:10) M’malo mwakwe cilamusi cakwete malamusi gakuyicenjela yinyama ku ngalwe. Ayisalayeli ŵalamulaga kuti ayisamalileje cenene yinyama yawo.—Detulonomo 22:6, 7.

▸ Mtwe 7, ndime 6

Tumbali twamwanamwana twa miyasi. Miyasi jipanganyidwe ni mbali syakwana mcece syakolanjidwa kuti maselo gecejewu, maselo geswela, maselo gakamucisya kuti miyasi jilece kopoka soni mesi ga m’miyasi. Tumbali twamwanamwana twa miyasi tukusajigalidwa kutyocela ku mbali mcece syekulungwakulungwa syelesi.a

Aklistu akusakana kutajidwa miyasi kapena mbali jilijose mwambali mcece syekulungwakulungwasi. Nambo ana mpaka tukunde tumbali twamwanamwana twa miyasi? Baibulo jangasala cilicose pa mbaliji. M’yoyo Mklistu jwalijose akusosekwa kusagula jika mwakamulana ni cikumbumtima cakwe cejiganyidwe cenene Baibulo.

Aklistu ŵane asagwile kana tumbali twamwanamwana tosope twa miyasi. Jemanjaji akusajigalila lilamusi lya Mlungu lyaŵapelece kwa Ayisalayeli kuti miyasi jilijose ja cinyama jikusosekwa “kujijitila pasi.”—Detulonomo 12:22-24.

Ŵane akusasagula mwakulekangana ni yeleyi. Cikumbumtima cawo cikusakunda kupocela tumbali twine twamwanamwana twa miyasi. Jemanjaji akusapeleka magongo gakuti tumbali twamwanamwana tweletu twangajimila umi.

Pakutenda yakusagula yakwayana tumbali twamwanamwana twa miyasi, akusosekwa kuganicisya yiwusyo ayi

• Ana ngumanyilila kuti kana tumbali tosope twamwanamwana twa miyasi kukugopolela kuti nganimba mbocele mtela wakamucisya kulimbana ni yilwele kapena wakulekasya miyasi kopoka?

• Ana mpaka namsalile wuli dokotala ligongo lyakwe ngukana kapena kwiticisya kamulicisya masengo kambali kapena tumbali twamwanamwana twa miyasi? Aklistu akusosekwa kusagulila cilepe cikamucisyo ca mtela wacacipocela.

Matala gakusakamulicisya masengo ŵacipatala. Aklistuwe ngatukusapeleka miyasi, soni ngatukusakunda kuti miyasi jetu jisunjidwe kwa yijuma kuti cajikamulicisye masengo pakutenda opaleshoni. Nambope pana matala gane gakusakamulicisya masengo ŵacipatala pakamulicisya masengo miyasi ja mundu jwakulwalajo. Mklistu jwalijose akusosekwa kusagula msyene mwampaka miyasi jakwe jikamulile masengo pa opaleshoni, pakulinjidwa ulwele, kapena pakupocela cikamucisyo ca mtela. Pandaŵi jakukamulicisya masengo matalaga, miyasi ja jwakulwalajo akusajityosya m’cilu mwakwe kwakandaŵi.—Kuti amanyilile yejinji, alole Sanja ja Mlonda ja October 15, 2000, mapeji 30-31.

Mwacisyasyo, pana litala lyakutendela opaleshoni lyalikusatendekwa mwakusepusya kaje miyasi ja mundu ni kumpa yindu yakonjecesya miyasi yayikusakamula masengo mmalo mwa miyasi pandaŵi jakumtenda opaleshoni. Kaneko akusawucisya miyasi jila panyuma pakumtenda opaleshonijo.

Litala line lili kuwucisya miyasi jajikwasika pandaŵi ja opaleshoni. M’litalali akusajijigala miyasi jajijasicejo ni kutyosamo yindu yangasosekwa ni kujiwucisya m’cilu ca mundu pa ndaŵi jakumtenda opaleshonijo kapena pagambile kumalisya kwene kutenda opaleshoni.

Madokotala gakulekanganalekangana mpaka gatende matala gelega mwakulekangasoni. M’yoyo, mkanajiticisye kutendedwa opaleshoni, kulinjidwa ulwele, kapena pakupocela cikamucisyo ca mtela wuliwose, Mklistu akusosekwa kumanyilila kaje litala lyakusaka dokotala kukamulicisya masengo.

Pakusagula matala gakusakamulicisya masengo ŵacipatala pakamulicisya masengo miyasi jakwe, akusosekwa kuganicisya yiwusyo ayi:

• Naga jine mwa miyasi jangu akujisepucisya kusa kwa cilu cangu, soni kwa kandaŵi jikuleka kwenda, ana cikumbumtima cangu mpaka cingunde kujiwona miyasi jeleji kuŵa mbali ja cilu cangu jangajikusosekwa kuti ‘jijitidwe pasi’?—Detulonomo 12:23, 24.

• Ana cikumbumtima cangu cejiganyidwe cenene Baibulo, mpaka cilagasye naga miyasi jangu ajityosisye ni kujiwanganya ni mitela jine kaneko ni kujiwusisyasoni m’cilu mwangu pandaŵi jakumba cikamucisyo ŵacipatala?

• Ana ngumanyilila kuti kana matala gosope gene gakwaya kamulicisya masengo miyasi jangu, kukugopolela kuti nganimba ngundile kuti miyasi jangu jilinjidwe, ajiswejesye kapena kumbika pa macini gagakusakamula masengo mmalo mwa mtima ni mapapo?

Mkanitusagule yakutenda pakwamba ya tumbali twamwanamwana twa miyasi soni matala gakusakamulicisya masengo ŵacipatala pakamulicisya masengo miyasi jetu, tukusosekwa kuwungunya mwakusamala m’mabuku getu soni kuŵenda lunda lwa Yehofa kupitila mu lipopelo (Yakobo 1:5, 6) Panyuma pa yeleyi, tukusosekwa kusagula mwakamulana ni cikumbumtima cetu cejiganyidwe cenene Baibulo. Ngatukusosekwa kwawusya ŵane yampaka atende ali asimene ni ndamo jakulandana ni jetu, kapena kunda kuti ŵanewo atusagulile yakutenda—Aloma 14:12; Agalatiya 6:5.

▸ Mtwe 7, ndime 11

Kola ndamo syambone kukusagopolela kuti yitendo yetu yiŵeje yakukamulana ni yakusasala Mlungu. Yeleyi yikusapwatikapo yatukusaganisya, kuŵeceta, soni kutenda. Yehofa akusatulamula kuti tuŵambaleje yiliyose yakwayana ni ndamo ja cikululu kapena ndamo jilijose jakusakala. (Misyungu 1:10; 3:1) Tukusosekwa kusimicisya kukuya ndamo sya casa sya Yehofa atamose panganituŵa mundamo jampaka jitutendekasye kutenda yakusakala. Tukusosekwa kupopelaga ndaŵi syosope kuti Yehofa atukamucisyeje kola nganisyo syeswela soni kuti tuŵeje ŵakusimicisya kukana ndamo syakusakala.—1 Akolinto 6:9, 10, 18; Aefeso 5:5.

▸ Mtwe 8, ndime 11

Ndamo jakwasilila jikusapwatikapo kuŵeceta, kapena kutenda yindu m’litala lyakukasa ndamo sya Mlungu mwangali sooni. Mundu jwakutenda ndamoji akusalosya kuti ngakusacimbicisya malamusi ga Mlungu. Naga mundu atesile yeleyi, komiti jakwelusya jicisamalila nganijo. Usakwa ukusapwatikapo yakusakala yakulekanganalekangana. Mwakamulana ni ukulu wacakulemwaco, yindu yausakwa yine mpaka yisace kusamalilidwa ni komiti jakwelusya ja mumpingo.—Agalatiya 5:19-21; Aefeso 4:19; kuti amanyilile yejinji, alole “Yiwusyo Yakutyocela kwa Ŵakuŵalanga” mu Sanja ja Mlonda ja July 15, 2006.

▸ Mtwe 9, ndime 7; Mtwe 12, ndime 10

Yehofa ŵapelece mtuka wakugonana kuŵa cindu cambone cakuti ŵali pa ulombela alosyaneje cinonyelo. Nambo mundu pakung’andila kuyalo mu litala lyakukwanilisya yakumbila yakugonana, nikuti akutenda yausakwa. Ndamo jeleji mpaka jijonanje unasi wa mundu ni Yehofa. Mpaka yitandisye ndamo jakusakala soni mpaka yimtendekasye mundu kukuwona kugonana mu litala lyakulemweceka. (Akolose 3:5) Mundu jwakwete ndamo jausakwaji nambo akulaga najo kujileka, akawujila munyuma pakulimbana ni ndamoji. (Salimo 86:5; 1 Yohane 3:20) Naga ali mundamoji, apopeleje kwa Yehofa ni mtima wosope soni kumŵenda kuti ŵakamucisyeje. Aŵambaleje kulolela yakuŵagula yampaka yalongolele ku nganisyo syakusakala. Amsalileje jumo mwa acinangolo Ŵaciklistu kapena mjawo jwamkomangale mwausimu jwakusacimbicisya malamusi ga Yehofa. (Misyungu 1:8, 9; 1 Atesalonika 5:14; Tito 2:3-5) Pakulingalinga kuti akole ndamo syeswela, akakayicilaga kuti Yehofa akuyiwona soni akusayamicilaga.—Salimo 51:17; Yesaya 1:18.

▸ Mtwe 9, ndime 9

Mitala jili ndamo ja kola jwamkongwe kapena jwamlume jwakupunda pa jumo. Yehofa ŵalinganyisye ulombela kuti uŵeje pasikati pa jwamlume ni jwamkongwe. Mundaŵi ja Ayisalayeli ŵakala, Mlungu ŵakundaga acalume kulombela acakongwe ŵakupunda pa jumo, nambo lyeleli nganiliŵa lisosa lyakwe lya pandanda. Masiku agano, Yehofa ngakusakunda kuti ŵandu ŵakwe alombeleje mitala. Jwamlume akusosekwa kola jwamkongwe jumo, soni jwamkongwe akusosekwa kola jwamlume jumo.—Mateyu 19:9; 1 Timoteo 3:2.

▸ Mtwe 10, ndime 12

Yehofa akusasaka kuti jwamlume ni jwamkongwe ŵali pa ulombela atamileje yimpepe kwa umi wawo wosope. (Genesesi 2:24; Malaki 2:15, 16; Mateyu 19:3-6; 1 Akolinto 7:39) Jwalakwe akusakunda kuti ulombela umale naga jumo atesile cikululu. Naga yeleyi yitendekwe, Yehofa akusampa ufulu mundu jwangalemwajo wakusagula kumasya kapena ngamasya ulombelawo.—Mateyu 19:9.

Payakutendekwa yine, Aklistu asagwile kuwunduka ulombela atamose kuti pangali jwatesile cikululu. (1 Akolinto 7:11) Yakuyicisyayi yili yindu yampaka yimtendekasye Mklistu kusagula kuwunduka ulombela.

• Ngasamalila liŵasa mwamele: Naga jwamlume akukana kulisamalila liŵasa lyakwe mwakucilu mwamti akwamba kulileka lili lyangali mbiya soni yakulya.—1 Timoteo 5:8.

• Kutenda ngalwe: Kumtendela ngalwe mjakwe jwa muulombela mwamti cilu kapena umi wakwe ni kuŵa pangosi.—Agalatiya 5:19-21.

• Kuŵika pangosi unasi wa mundu jwine ni Yehofa: Jwamlume kapena jwamkongwe akusatenda yakuti mjawo jwa mu ulombela akamtumicilaga Yehofa.—Masengo 5:29.

▸ Mtwe 11, ndime 19

Wosopewe tukusasaka kutuyamicila soni kutulimbikasya. (Misyungu 12:25; 16:24) Mpaka tulimbikasyaneje soni kutondoyana jwine ni mjakwe ni maloŵe gacinonyelo soni gambone. Yeleyi mpaka yakamucisye abale ni alongo ŵetu kuti apilileje soni kwendelecela kumtumicila Yehofa atamose pa yakusawusya yekulungwakulungwa. (Misyungu 12:18; Afilipi 2:1-4) Naga jwine akuwoneka kuti atengwice, tukusosekwa kumpikanila mwaucimbicimbi soni kulinga kupikanicisya mwakupikanila jwalakwejo. Yeleyi mpaka yitukamucisye kumanyilila yampaka tuŵecete soni kutenda pakumkamucisya. (Yakobo 1:19) Akoleje cakulinga cakwamanyilila cenene abale ni alongo kuti amanyilileje yakusosecela yawo. Yeleyi mpaka yakamucisye ŵanewo kuti apateje cisangalalo cisyesyene pakumjegamila Mlungu jwali msyene citondoyo soni kulimbikasya.—2 Akolinto 1:3, 4; 1 Atesalonika 5:11.

▸ Mtwe 12, ndime 16

Baibulo jangatupa malamusi ga pajika gampaka tukuye pa ngani ja yindimba ya ulombela. Yindimbayi yikusaŵaga yakulekangana ligongo lya misyungu soni malamusi ga kwatukutama. (Genesesi 24:67; Mateyu 1:24; 25:10; Luka 14:8) Cindu cakusosekwa mnope pacindimba ca ulombela cili kulumbila kwa ŵandu ŵakulombanawo kwa Yehofa. Maŵasa gejinji gakusasagula kuti pacindimba cawo ŵaŵilanje ŵacinasi soni acimjawo kuti apikanile malumbilo gawo soni akusakola ngani ja ulombela. Cili cakusagula ca ŵakulombanawo kuti akasangalale kumalo gane panyuma pa ngani ja ulombela. (Luka 14:28; Yohane 2:1-11) Mulimose mwampaka ŵandu ŵalombane asagulile yindu yakutendekwa pa cindimba cawo, akusosekwa kulolecesya kuti yakusagulayo yikupeleka ucimbicimbi kwa Yehofa. (Genesesi 2:18-24; Mateyu 19:5, 6) Yiwundo ya m’Baibulo mpaka yakamucisye ŵakulombanawo kuti asagule yindu mwalunda. (1 Yohane 2:16, 17) Naga ŵakulombanawo akusagula kuti cakole ukana pa cindimba cawo, akusosekwa kulolecesya kuti ŵandu ŵali pamalopo ngakutenda yindu yakusokonasya. (Misyungu 20:1; Aefeso 5:18) Naga asagwile kuti papagwe nyimbo soni yakusangalasya, alolecesye kuti yili yakupeleka ucimbicimbi kwa Yehofa. Liŵasa lya Ciklistu likusosekwa kuŵika nganisyo syawo paunasi wawo ni Mlungu soni kwa jwine ni mjakwe ngaŵa pa lisiku lya cindimbape.—Misyungu 18:22; kuti amanyilile yejinji, alole Sanja ja Mlonda ja October 15, 2006, peji 18-31.

▸ Mtwe 13, ndime 18

Tukusosekwa kutendaga yakusagula yalunda yakamulana ni yiwundo yayili m’Maloŵe ga Mlungu. Mwacisyasyo, Mklistu mpaka aŵilanjidwe ni mjakwe jwa mu ulombela jwanganaŵa jwa Mboni sya Yehofa kuti akasangalale yimpepe pandaŵi ja holide ja kucilambo. Ana ali asimene ni yeleyi mpaka atende cici? Naga cikumbumtima cawo mpaka cakunde kuti ajawule, akusosekwa kumsalila mjawo jwa mwiŵasajo kuti naga ku yakusangalasyako kwana yakutendekwa yine yakwayana ni misyungu jacikusa, ngaja kutenda nawo. Wawojo akusosekwa ganicisyasoni mwampaka ŵane apikanile naga ali apite ku yakusangalasyayo.—1 Akolinto 8:9; 10:23, 24.

Mwinesoni abwana ŵetu mpaka atupe mbiya syakonjecesya pandaŵi ja holidejo. Ana mpaka akane mbiyasyo? Mwine nganaŵa akanile. Cinga mpaka akunde kapena kana, mkanitusagule, tukusosekwa tumanyilile kaje cakulinga cakupelecela mbiyasyo abwana ŵetuwo. Ana mbiya syatukupocelasyo jili mbali jimo jakusangalalila holidejo? Kapena jigambile kuŵa mbali ja kwayamicila? Kuganicisya yeleyi nambosoni yindu yine mpaka kutukamucisye kumanyilila naga tukusosekwa kupocela mbiyasyo kapena iyayi.

Mu yakutendekwa yine, mundu mpaka ŵape yindu yine mu ndaŵi ja holide ni kwasalila kuti “ngumanyilila kuti wawojo ŵangatendaga cindimba ca holide, nambo ngusaka ngambe kwapa yinduyi.” Mwine mundujo akutenda yeleyi ligongo lya cinonyelo. Mu litala line, ana pana ligongo lyakuganicisya kuti mwine akusaka kwalinga cikulupi cawo kapena kwajinjisya mu yakutendekwayo? Panyuma pakuganicisya yeleyi, yili ni wawojo kusagula kupocela yinduyo kapena iyayi. Mu yakusagula yetu yosope, tukusasaka kuŵa ni cikumbumtima cambone soni kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa.—Masengo 23:1.

▸ Mtwe 13, ndime 22

Mu yakutendekwa yejinji, naga akusamasya ungapikanganana mwacitema soni mwamtendele, nikuti ungapikangananawo wangajendelecelaga. (Mateyu 5:23-26) Kwa Aklistu wosope, cindu candanda cili kupeleka ucimbicimbi kwa Yehofa soni kwendelecela kamucisya mpingo kuti uŵe wakamulana.—Yohane 13:34, 35; 1 Akolinto 13:4, 5.

Naga Aklistu ngakukamulana pangani syakwayana ni malonda, akusosekwa kulingalinga kumasya ungapikangananawo mwangajigalilana ku luŵala lwa magambo (koti). Pa 1 Akolinto 6:1-8 ndumetume Paulo ŵasasile ya magambo ga pasikati pa Aklistu. Kwajigalila abale ku luŵala lwa magambo mpaka kujonanje mbili ja Yehofa soni ja mpingo. Pa Mateyu 18:15-17, pana matala gatatu gele Aklistu akusosekwa kugakuya pakumasya ngani syekulungwa mnope mpela kuŵeceta yakwasakacisya ŵane mbili kapena kwatendela yindu mwacinyengo. (1)  Candanda akusosekwa kulingalinga kumasya nganijo ni mjawojo. (2) Naga nganiyikamucisya mpaka amŵende mundu jumo kapena ŵaŵili ŵakomangale mwausimu kuti ŵakamucisye. (3) Kaneko naga yili yakusosekwa, mpaka ajilece nganijo m’miyala mwa likuga lya acakulungwa kuti ajisamalile. Naga ngani jiyice pelepa, acakulungwa akusosekwa kamulicisya masengo yiwundo ya m’Baibulo pakwakamucisya ŵanduwo kuti atamilikasye mtendele. Naga ŵane mwa ŵanduwo akukana kuya ndamo syakamulana ni Baibulo, mpaka yiŵe yakusosekwa kuti acakulungwa ŵa mumpingo apanganye komiti jakwelusya.

Mu yakutendekwa yine magambo gane mpaka gasosekwe kusamalilidwa ni ŵa boma. Ngani syakwe mpaka siŵe kumala kwa ulombela, mundu jwacasamalile ŵanace, jwakusosekwa kupocela mbiya, jwakusosekwa kupocela mbiya kutyocela ku yiwanja yayikusalipila mbiya syakamucisya naga patendekwe ngosi soni cikalata cakusala ya ŵakusosekwa kupocela cipanje ca mundu jwawile. Naga Mklistu akwawula kukata cisamani pa ngani mpela syelesi nambo mwangasaka ya ukangani, ngaŵa kuti akutenda yindu yakusisyana ni yaŵasasile Paulo.

Jwine patesile cakulemwa cekulungwa mpela kamulila, kumtendela ngalwe mwanace, kuputa mwangalwe, kwiŵa, kapena kuwulaga, ni naga Mklistu akusala yindu mpela yeleyi kwa acakulungwa ŵakulamula, nikuti ngakusisyana ni yaŵasasile Paulo.

▸ Mtwe 14, ndime 14

Kutandila mu mgunda wa Edeni, Satana aŵele ali mkwalambusya ŵandu. (Genesesi 3:1-6; Ciwunukuko 12:9) Jwalakwe akusamanyilila kuti naga akusokonasya kaganisye ketu, nikuti mpaka tutendeje yindu yakusakala. (2 Akolinto 4:4; Yakobo 1:14, 15) Akusakamulicisya masengo ndale, dini, malonda, yakusangalasya, majiganyo, soni yindu yine yejinji pakusaka kulimbikasya nganisyo syakwe kuti siwoneceje mpela syambone.—Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19.

Satana akumanyilila kuti ndaŵi jakwe jakwalambusya ŵandu ŵa Yehofa jisigele panandi kumala. M’yoyo akutenda yiliyose yakomboleka kuti ŵasokonesye ŵandu ŵajinji. Jwalakwe akulimbana mnope kwasokonasya ŵandu ŵakusamtumicila Yehofa. (Ciwunukuko 12:12) Naga ngatukusamala, Satana mpaka asokonasyeje kaganisye ketu panandipanandi. (1 Akolinto 10:12) Mwacisyasyo, Yehofa akusasaka kuti ulombela utameje mpaka kalakala. (Mateyu 19:5, 6, 9) Nambo ŵandu ŵajinji masiku agano akusawuwona ulombela kuŵa mkamulano wangatamilisya wampaka umale. Mafilimu gejinji soni mapologalamu ga pa TV gakusalimbikasya nganisyo syelesi. Tukusosekwa kulolecesya kuti nganisyo sya kucilamboku syakwayana ni ulombela sikatujambucila.

Litala line lyele Satana akusakamulicisya masengo lili kusaka kuti tulijegamileje. (2 Timoteo 3:4) Naga ngatukusamala, mpaka tulece kwacimbicisya ŵandu ŵaŵicidwe ni Yehofa kuti atulongoleleje. Mwacisyasyo, m’bale mpaka atande kukana yakusala acakulungwa ŵa mumpingo. (Ahebeli 12:5) Kapena mlongo mpaka atande kayicila ligongo lyakwe Yehofa ŵaŵisile dongosolo ja mtwe mwiŵasa—1 Akolinto 11:3.

Tukakunda kuti Satana atulamulileje pakaganisye ketu. M’malo mwakwe, tukusosekwa kusyasya kaganisye ka Yehofa soni ‘kuŵika nganisyo syetu pa yindu yakwinani.’—Akolose 3:2; 2 Akolinto 2:11.

▸ Mtwe 16, ndime 9

Wosopewe tukusasaka kola cilu cambone soni kupata cikamucisyo cambone ca mtela patukulwala. (Yesaya 38:21; Maliko 5:25, 26; Luka 10:34) Masiku agano pana matala gejinji soni mitela jakusakamulicisya masengo madokotala soni ŵandu ŵane. M’yoyo patukuganicisya yacikamucisyo ca mtela campaka tupocele, tukusosekwa kukuya yiwundo ya m’Baibulo. Tukumbucileje kuti Ucimwene wa Mlungupe ni wampaka umasye yilwele yosope. Tukagambaga kuganicisya mnope yakasamalile ka cilu cetu mwamti ni kwikana pakutulepelekasya kumlambila cenene Yehofa.—Yesaya 33:24; 1 Timoteo 4:16.

Tukusosekwa tuŵambaleje cikamucisyo cilicose ca mtela wakwayana ni macili ga yiŵanda. (Detulonomo 18:10-12; Yesaya 1:13) M’yoyo, mkanitukunde cikamucisyo cilicose ca mtela tukusosekwa kuwumanyilila cenene mtelawo soni kuti wukamulana ni nganisyo sya ŵani. (Misyungu 14:15) Ngatukusosekwa kuliŵalila kuti Satana akusaka kutunyenjelela kuti tutanjile muyakutendekwa yamisimu. Naga tukukayicila atamose panandi kuti mwine cikamucisyoco cikukamulana ni yiŵanda, tukusosekwa kuciŵambala.—1 Petulo 5:8.

▸ Mtwe 16, ndime 18