Chönvörī

‘Ngëichkö ngam yöngnyīö’ ang Yēsū ngaich ‘lökngöre ellōn töm kanihngen ò.’ (Lūk. 7:13) Örhöng aṙē-ěvlōn pöri ang Yēsū tö ngam yöngnyīö pön kētöre nö hayööken ò. Ngaich holtö hanangenlōnre anga-aṅ nö ngöṙô nö in ò, ‘Uh man peuny.’ Ha-aṅlen ngam kūön ò ngaich anga-aṅ nöng öt ṙô-òv nö in ngam yöngnyīö ngaich kēten ò nö in ò. (Lūk. 7:14, 15) Asūp haköplö hī in ngam pinngangkūö la-en Yēsū? Tö hī öi hòṅ hameuktö ngam neūkölōn re öi in yip holre tö kapalöng. Mihôiṅ in sā Yēsū öi hameuktö miṙēḵlōn re öi in yip holre tö kapahlöng tö holmaneukre. Öi sitih inlahen? Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö yip holmaneukre tö ngatī kanihngen. Nup tölngö kanô-ò hī öi hareuskö alaha cha öi inup ṙô re hēk inup la-enre inrē. (Inch. 17:17; 2 Kòr. 1:3, 4; 1 Pīt. 3:8) Yē hī min öi ngatī inlahen cha ngaich reuslöre alaha min cha-a. w23.04 pěch 5-6 përa 13-15

Akahakūö ang Yēsū tök holre nö kapah, sön anga-aṅ nö söktöre nö umuh nö nët sumkam ngaich möl nö kiröönngöre nö chuh Petenī. Ik sā Yēsū ngaich nö teung nö i Petenī, ngaich ang Lāsörös nö fën hata sumkam nö el anūlö. Fēkö ngam inlahen tī re pöri ang Yēsū nö rö-ö nöng mahayööken ngam holre, pön harōilö ngam Tēv. (Yôh. 11:6, 11, 17) Haköplu in öi im inlahen ngam innôlö öi in e. Ik hē nā Mārta nā Mariā nö vë-eny nang Yēsū tö ngam inlahngen, ngaich öt tölṙô ò acha-a nö chuh Petenī. Höng vënyen ngam hol ò cha-a nö vahavö. (Yôh. 11:3) Hē Lāsörös pöri nö kapah, ngaich mihôiṅ öre ang Yēsū nö hachohlen ò nö löktö muh. Sön pöri anga-aṅ nö hòṅ chuh Petenī, pön hòṅ hanôltö ngam miṙivlōnre nö in nā Mārta nā Mariā. Ōt hòng hol meh töng kamëtöre nö hayööken meh pòrô nö öt töölô? Yěn ōt, ngaich öm mihôiṅ öm hayönglenre in ò el ṙētak nup kanihngen. (Inch. 17:17) Pöh chěi töi asīnken Yēsū öi in yip tahëng! w23.04 pěch 10 përa 10-11

Yēḵ hī öi īnu tö minë kanihngen re, ngaich lohten ayī-ö öi ngölōn tö ngam tufömngöre panam nö öt hētu nö yih. Tö ngö manah hòng ngaich angū-ö tö ngam ṙinatö-ellōn hī nö kūnngöre? Hö-ö öt ngatī. Kò-òren öi fēkö ngih inlahen yěn ṙētak ngam unfōvö kūö ngam panam ṙung ngaich ngölōn ayī-ö tö öp ṙanāchö min nö öt hētu nö yih. Akahakūö pöri ayī-ö tö ngam ṙanāchö nö öthō min nö öt yih. Ngatī ṙēngen ayī-ö yěi haṙivlōn ngaich mihôiṅ min öi ngölōn tö öp tufömngöre panam nö öt hētu nö yih. Yēḵ ngam ṙinatö-ellōn hī pöri nö ngön ngaich ṙatö-ellōnre ayī-ö tö ngam kinlēḵngô Yāvē min nö öthō nö öt teung. (Sal. 94:3, 14, 15; Hep. 6:17-19) Yěi īnu min tö ngam ṙinatö-ellōnre ngaich örheūheu min ayī-ö öi urěhlö ngam linkölōn Yāvē. Hòṅ ngönö ṙinatö-ellōn in yěi la-evṙen tö ngam inhangkö ngam tölöök inhānga. Kūö yòh? Kūö hī öi vë-eny nang yip tarik tö yanihī nagm tufömngöre panam, yip tö ngölōn tö u nö töng ṙô, tö öthētu kūö nö teung. (Mët. 24:14; Isi. 33:32) Uh in halöng ngenre öi sā inlahen yip tarik öi katöngalōn tö minë kinlēḵngô Yāvē. Lökten öi hòṅ asīöp ngam ṙinatö-ellōnre. w23.04 pěch 27 përa 6-7; pěch 28 përa 14

Hëṙu öm ṙung ngölōn, hang ṙô chu ang vöh Yāvē yěch vë-ekūötēv hö-ö ṙöng? Yěm ngatī mufē, köplōn tö meh öm rö-ö höng më-eṅ tö ngatī mufē. Pön pōyen yip prötör sistör tö ngatī mufē, möthë yēḵ cha nö ṙònghöichṙen nö el kanihngen. Ngatī ayī-ö lohten öi kihngen ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö sitih inlahen nö kētö sanapṙô hī öi vë-ekūötēv. Kūö yòh öi mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö hangṙô yip tarik yěn vë-ekūötēv? Löktö im Paipöl in akahalōn tö Yāvē nö hanangenlōn takô tö hī, pōiṙāi inrē öi imat ò. (Hak. 2:7; 1 Yôh. 4:10) Lökten anga-aṅ nö ṙūöhlö alaha hī öi havëkö inyööken re öi in ò. (1 Pīt. 5:6, 7) Lōnu anga-aṅ tö hī öi havai ngam innôlö re in ò ngaich mihôiṅ min öi lā-al nup kanihngen re. Lökten anga-aṅ nö hīnöre nö hayööken hī Pōyen ahang in tö inlahen Yāvē öi imat ngam Paipöl, tö ò nö hang ṙô yik tarik re nö vë-ekūötēv, yik tö köp nö hang nup chööngö ò. Ōt hòng kanöplōn meh öm in u? w23.05 pěch 8 përa 1-4

Tövai ngam innòlö Mariā nö in Yāvē. Rö-ö pöri angū-ö nöng tī ök pīhö ò Yôsěf, pön kahngenre anga-aṅ nö hangön ngam ṙinatö-ellōn re nö in Yāvē. Tö akahakūö ök tö ṙô ngam töhet līpöre. Kēnyö ṙētakre inrē anga-aṅ nö fēkö nuk haköpre. (Lūk. 2:19, 51) Vai ngam innòlö Mariā nö in Yāvē lökten ò nö kaheūkö nö tö akaha nö inpīhö kikānö. Pītnyöre yin töngamuh vē Kristīön inpīhö kikānö nö asīnken Mariā. Töi ngëichkö ngih inchō elmat inlahen sistör Emikō. Ngöṙô anga-aṅ, “Tö lēn chū-ö sin tö sētiūl re öich kahngenre haköp hēk vë-ekūötēv inrē urēhěkūö chu öich pīhövö. Unôichrit chu pöri ngaich öich pihīvö ngaich höng öp pīhö chu vamë-ekūötēv hēk in nup tahëng inrē la-en im linökö lōn ngam Tēv. Lökten chū-ö öich öt kahngenre öich hangönlö ngam ṙinātö-ellōnre pöch höng hayönglenre öich in öp pīhöre. Unôichngöre pöri ngaich chū-ö öich fē-ělre tö chu öich hòṅ keun kum re hēk hòṅ kahngenre öich hangön ngam innòlöre öich in Yāvē. Lökten ngaich chū-ö öich kēnyö ṙētakre vë-ekūö ngam Paipöl hēk afēkö nup haköpre inrē.” (Kal. 6:5) Yěn ngatī inlahen min öp inpīhö kikānö nö hangön ngam innòlöre nö in Yāvē ngaich hanghuṙen min anga-aṅ töp pīhöre meh hēk eū-eu inrē min minë la-en ò.—Inch. 31:30. w23.05 pěch 22 përa 6

Hö-ö in ayī-ö tarik lamöktö kūö finötnyöre öi aṅhav in töm pinhë-eṅkūöre tö Yāvē, lökten öi hòṅ haṙūnöe öi pa-ekūö tö ò. Ngih kò-òren tö hěng inlahen hī, öi ngëichkö minë vahī kūö kuntī ò. Yē hī min öi chumkūöṙen öi ‘ngëichkö minë vahī kūö kuntī Yāvē’ ngaich in e mikahkūö min ayī-ö tö ò nö tö kirööngen mikah, tökalēḵ hēk töhangenlōn inrē tö hī. Yē hī min öi örheūheu öi fēken u ngaich ṙūöhölre min ngam inlahen hī öi kētö nöönyö ò hēk milēḵṙen inrē tö ò. (Rōm. 1:20) Ngih hēk töhěng inlahen hī öi hòṅ asīöp ngam pinhe-eṅkūöre tö Yāvē, hòṅ örheūheu öi vë-ekūötēv. Yěi örheūheu min öi vë-ekūö Yāvē, ngaich ṙūöhölre min ngam mikahkūö hī tö ò. Öi sitih inlahen? Yē hī öi havëkö kūö Yāvē tö kumlēḵre öi la-al minë kanihngenre ngaich akahaiṙen min ayī-ö tö ṙôken ngam kumlēḵ Yāvē. Yē hī öi ha-öiny ngam tī ò nö kēngö nômö ngam töng hěng maneuk kūönre ngaich fēken Yāvē ayī-ö nö kirööngen hanāngenlōn tö hī. Ngaich yē hī öi havëkö inyöökenre öi la-al minë kanihngenre ngaich ṙūöhölre min ngam ṙinatö-ellōn hī öi in Yāvē tö ò nö tö kirööngen mikah. Yē hī min öi ngatī inlahen vë-ekūö Yāvē ngaich ṙūöhölre min ngam minlēḵṙen hī tö ò hēk ngönlöre min ngam kuilōn hī öi öt hòṅ kēken nup la-en nup tö mihôiṅ nö pasū-utī töm innòlö hī öi in Yāvē. w23.06 pěch 15 përa 6-7

Höng Yāvē an tö mihôiṅ nö vī chööngö, kēten u inrē nö in hī. Tö sā ngih inchōḵ elmat, inlahen yik yōm la-en ik raneh senchurī nö vë-eny nuk tö lūöi chūök yik Kristīön nö hòṅ haköpngöre: (1) hòṅ ṙūöhöngre cha-a tö ngam vinë-ekūö insātēv ngaich höng ha-öinyö Yāvē, (2) pōiṙāi mat tö ngam mahām, hēk (3) hòṅ hō-en minë inchöngtenre inrē aṅmat Paipöl. (Inl. 15:28, 29.) Sitih inlahen aich mihôiṅ më Kristīön töngamuh nö hāngö u? Ṙūöhöngre in ayī-ö töm vinë-ekūö insātēv, höng ha-öinyö Yāvē pöri. Tölṙô yik Israel misī ang Yāvē nöng ha-öinyö ò. (Chöö. 5:6-10) Ngatī ṙô inrē ang Yēsū ik sā ò nö kalaha tö ngam Sī-ö, nö tölṙô hī öi höng ha-öinyö Yāvē. (Mët. 4:8-10) Lökten in öt vë-ekūö minë insā. Öt ha-öiny yip tarik inrē, pòrô nö mahaköptö tinlööken, mā mahayöng ikūö ngih panam, tö akahka nö nyamamtô hēk filim istar inrē. Höng Yāvē an tökô-en Tēv, anga-aṅ inrē tö hòṅ ha-öinyö tö hī, ‘pò ò nö vamī-il në taṙòkhöre.’—Inm. 4:11. w23.07 pěch 14-15 përa 3-4

Fachūrit minë tötlöök la-en (sex), mineūkö minë tötlöng nyat hēk vitiō (pornography) inrē ngih panam ngam Sī-ö. (Efi. 4:19) Lökten öi hòṅ örheūheu pa-ekūö tö Yāvē hēk havööngökūöre inrē tö nup tötlöng la-en. Im Inchōḵoṙô tö 9 mirūlö in öi haköp inlahen minā tö nët tak yöngnyīö. Hěngtak ök tö akahaṙa hēk hěng tak ngam tö kulō-ov. Mina tö nët tak yöngnyīö tö vënyu in ngam mirūlö, havëken yik töt akaha cha-a nö ngö ṙô “ta-a nyā nya-aṅkūö chu.” (Inch. 9:1, 4-6) Töi ngëichkö inlahen yik hamang ṙô ngam “tökulō-ov yöngnyīö.” (Inch. 9:13-18.) Öt aṙē-ěv anga-aṅ nö havëken yik töt akahaṙa nö ngö ṙô, “Chuh hih yin” nyā haṙamlōnre inrē. Asuh pöri ngaich ök ṙòng e? Ngö ṙô ön hēk ngam mirūlö nö vë-eny nang hī ‘chūök kupah an ngam patī ò.’ Hōtu öi hīnöre tö yip tö ngatī inlahen yöngnyīö yip tötlööngö kuilōn hēk tinrīken inrē. Ngö vinënyi an ‘höng mameuk kūö ngam kinpaha yěi chuh patī cha.’ (Inch. 2:11-19) Im Inch. 5:3-10 in hēk hōtu hīnöre tö ngam tötlöngö tinrīken yöngnyīö ngam ‘kamū-ötö im kinpaha röön kalröön.’ w23.06 pěch 21-22 përa 6-7

Ngòh töhěng tak minṙöinylen nö tö hòṅ vai nö inchōḵ-okūö yip tahëng nö i inmeuktö ngam minlēḵṙen. (1 Tim. 3:2, 3) Ötkô ngòh töhěng tak minṙöinylen nö ngö mufē töre nö tökiröngö ṙēḵti tö yip tahëng hēk tö mööḵlö heuneū-en inrē tö yip holre, ngaich höng hòṅ anga-aṅ tö hāngö chööngö. Hòṅ köpölōn anga-aṅ tö Yāvē nö löktö in ngam töhet kumlēḵ re tī nö kē-ěkūö ngam töhěng tak minṙöinylen nö kē ngam tölöng fësla. Yěn sā ṙô ngam Paipöl pöri öp atöllö öp tahěng tak minṙöinylen ngaich hòṅ hang ṙô ò më tahëng minṙöinylen nö hameuktö ngam minlēḵṙen re tö ò hēk hanangenlōnre inrē, pòrô sin minë fësla cha nö öt hěngren. Yēḵ hī min öi hangenlōn tö yip holre ngaich teūngen min ayī-ö tö minë tö pōyen inkòlô. Vai min ngam innôlö hī in më prötör sistör hēk köp inrē min ngam lanāmö nö el ngam māṅ. Teūngen inrē ayī-ö tö ṙētakre öi la-evṙen öi in më holmaneukre tö keuheūttöre ëlô, ṙòkhöre in öi kö harīkngöre tinrīken hēk kö löktöre inrē, sön pöri öi höng hěng im linöklōn Yāvē ngam chūök hī öi teūngen tö ṙanamlōnre. Ngamuh inrē tökiröng ṙanamlōn hī pöi asīnkö inlahen ngam Tēv Yāvē öi hameuktö ngam hanangenlōnre. w23.07 pěch 25 përa 16-17

Löng ngam kuilōn Tanīěl nö haköp minë tö eūka pön hòṅ mikahtökūöre anga-aṅ tö minë kanô-en. Īnu inrē ang Tanīěl tö ngam inyāichngö. Akahakūö anga-aṅ töre yē ò min nö haröhtöre nö in Yāvē hēk hang minë tövai inchöngten inrē, ngaich hayöökaren min anga-aṅ tö Yāvē nö mikahtökūöre tö minë tö eūka aṅmat ngam Paipöl. (Tan. 2:27, 28) Lökten ang Tanīěl nö örheūheu nö havëkö inyööken re nö in Yāvē hēk hayönglenre inrē nö in ò. (Tan. 2:18) Hakūötenre inrē ang Tanīěl nö haköp. Nup töng ōt in ò alaha ngam Töhet Līpöre, haköpö u anga-aṅ hēk chöh manah minë haköpre inrē. (Yar. 25:11, 12; Tan. 9:2) Asūp haköplö hī mihôiṅ öi in Tanīěl? Asuh öp chö-öiny meh haköp. Ṙën hòng më-eṅ öm hòṅ haköp minë tö eūka imat ngam Paipöl kūö meh hòṅ mikahtökūöre tö minë kanô-en imat u? Yěn ngatī ngaich hayöökaren min më-eṅ tö Yāvē. (Yôh. 4:23, 24; 14:16, 17) Ōt yip tarik töng tahëngö chö-öiny nö haköp minë tö eūka imat ngam Paipöl. Pön sōḵ cha-a nö hang minë tövai inchöngten imat ngam Paipöl pön höng asā nup kuilōnre. Lökten cha-a nö hòṅ chöh nup löknyö ṙôre nö vënyö ngam Paipöl nö öt lamöktö in ngam Tēv. Ötkô pöri ayī-ö öi asīntöre öi sā cha, pöi hòṅ löng ngam chö-öiny hī öi haköp minë tö eūka aṅmat ngam Paipöl. w23.08 pěch 9 përa 7-8

Yěi asātöre min öi in yip tahëng, ngaich yahlö maheūkka min ayī-ö öi in re ngaich tö langan min angū-ö nö kaheun hī. (Kal. 6:4.) Yěi asātöre in yip tahëng ngaich lohten min öi rāinyngö tö cha hēk hòṅ eū-eu inrē. (Kal. 5:26) Ngaich yěi ngëichken yip tahëng min öi asīnken cha ngaich lohten min öi höng vamītö kanihngenre. Ngöṙô an ngam Paipöl, “Vāhav tī an tö ellōn ngam tö hāṅtö yīhi mineūka.” Iṙôken miṙivlōn ayī-ö yěi yahlö maheūkka öi in öp tötkô nö hateūngngi tö hī. (Inch. 13:12) Mihôiṅ inrē min öi larāḵ tö kūö e hēk öt veut min öi fal im insōlö nômö. Öthō an Yāvē nö tölṙô meh tö nup töt kanô-ò meh. Lökten më-eṅ um meūkkö nup töt kanô-òre inrē. (2 Kòr. 8:12) Ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö öt hěng heuh nö asāten meh öm in yip tahëng. (Mët. 25:20-23) Pön meuk inlahen meh anga-aṅ, öm holtö ellōnre öm löklōn ò, chiplö inrē öm i linökölōn ò hēk īnu më-eṅ inrē tö ngam manööyö. w23.08 pěch 29 përa 10-11

Hangṙô Sëmsön ngaich ang Yāvē, ngaich löktö in ngam pingangkūö anga-aṅ nö vīnyö hanëmö ngam mak. Ik sā ò ngaich nö òk ök mak yīhi ‘nganöönö ngaich anga-aṅ.” (Kam. 15:19.) Kūichngö inlahen ngam mak ngaich ang pròfět Samuěl nö in ngam līpöre Kamhôkö, vinënyö e nö ōt. Ik sā më Israel ngaich nö meuk ngam mak, hē e ngaich cha-a nö fē-ělre tö Yāvē nö öthō nö öt hangṙô yip tarik re mahavëkö inyööken re nö in ò. Ngatī inrē ayī-ö töngamuh hòṅ kē inyööken re öi in Yāvē. Lohten ayī-ö öi kö īnu tö heuneū-en re. Ōt inrē nup la-en hī el ngam söngkötön Yāvē. Yēḵ hī min öi hayönglen re in Yāvē, ngaich hō-en nup töng kahëtö ò min ayī-ö la-en. Sā inlahen Yāvē nö halēnlö ök mak òk Sëmsön, ik sā ò nö òk ngam mak ngaich nganlöre anga-aṅ. Ngatī ṙēngen ayī-ö töngamuh in në tö halēnlöng tö Yāvē, yēḵ hī min kē yanöölen re in u ngaich teūngen min ayī-ö tö nganöönöre hēk kumlēḵ re öi löklōn Yāvē.—Mët. 11:28. w23.09 pěch 4 përa 8-10

Ōtre yip min lohten tarik tö hòṅ vīlö pinhë-ekūö hī. Tö sā cha nö hachōichngö minë-eny ngam Tēv hēk ilökṙô re inrē nö ṙô tö inlahen ngam Paipöl. Hòṅ sitih inlahen pöri ayī-ö yěn ngatī inlahen cha-a? Hòṅ vë-ekūötēv ayī-ö öi havëkö kūö ngam Tēv tö ngam töhet kumlēḵ ò, hěnghöre havëkö ngam mikah ò hòṅ hī öi holtö ṙanëmen re öi sapṙô cha. Asūp öre inlahen hī yěi unôichngöre öi fē-ěre? Hòṅ iṙūöhen ayī-ö im vinë-ekūötēv hēk afītöre inrē töp ṙô re min ip tahëng ṙētak öi sapṙô öp holre. Ngaich kē-ěkūö hī min ang Yāvē tö ngam töhet kumlēḵ re möl min ayī-ö mihôiṅ öi ṙapöre hēk aṅhav in inrē tö ngam ṙanëmen. Mihôiṅ in yöölen yěi köplōn tö minë miröökö aṅ mat ngam Paipöl. Yěn ōt min tö ngatī kanihngen hī öi hameuktö ngam lanāmö, ngaich löktö in ngam töhet kumlēḵ ngam Tēv min ayī-ö fēlöng tö minë miröökö. (Yôh. 14:26) Tö sā ngam tö kētu lökngörit chööngö in ngam līpöre Inch. yē hī min hāngö e ngaich holtö ṙanëmen re min öi sanapṙô yip holre. (Inch. 15:18) Vënyu nang in ayī-ö in ngih līpöre öi kūö yòh öi hòṅ īnu tö ngam lanāmö hē el ṙētak kanihngen.—Inch. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 pěch 15 përa 6-7

Samyeūheuv ṙò-òten ök Pītör nö chiplö nö löklōn Yāvē. Holren Yēsū inrē anga-aṅ nö chuh in nup panam nö ahānga. Anga-aṅ raneh vamë-eny nang yik tahëng mihërö tarik tö ngam tölöök inhānga. Unôichrit e ngaich anga-aṅ nö la-evṙen tö ngam yōm la-en. Akahakūö anga-aṅ tö ngam inlahenre nö öt ṙò-òtivören, sön pöri ang Yāvē nö kētö la-en ò. Ihôi ngam tö 62-64 C.E., ngam Tēv nö kētö la-en ò nö kūich minë tö nët chitri nö i minë-eny 1 Pītör hēk 2 Pītör töngamuh. (2 Pīt. 1:13-15) Ik sā yik Kristīön nö teunghu tö minë ‘töṙōlkangen kanihngen ngaich hēten tö e ang Pītör nö kūich në chitri.’ (1 Pīt. 1:6) Yik tötlöök tarik nö ṙūöhöl alaha më Kristīön el ngam māṅ nö kēken minë tövaich la-en hēk haköp inlahen minë tövaich inrē inköphöti. (2 Pīt. 2:1, 2, 14) Yik Kristīön mi-iyöng i Yarusalem röhta inlahen maheuk cha-a tö inlahen manāngen në taṙòkhöre. Tö ngö manah tö më kumyung aṅ Rōm min nö ahetngen minë panam tö minë töng sitih la-en më Yahūti. (1 Pīt. 4:7) Öt kintööngulōn yin më Kristīön nö in minë kahūich Pītör chitri tö cha nö löktö in e nö mihôiṅ nö la-al minë yamih kanihngenre. w23.09 pěch 26 përa 1-2

Harunöre in inrē ayī-ö asīnken ò öi hang chööngö el ṙētak kanihngen. Lohten man köplōn, ik hē ngam tölëlngökūö invah COVID-19 nö rultenre ngaich vënyu nang ayī-ö öi öt mūl min el minë Patī Pūlngö öi mīting hēk öt chuh kūö patī öi ahānga. Kihngen öm më-eṅ hē e hang chööngö? Lohten öm kihngen, sön pöri öm hāngö e. Lökten öm öt fehnguṙen, köp ngam hinëngö nö el ngam māṅ hēk ṙamlōn inrē ang Yāvē tö tī meh. Ṙòkhöre ayī-ö hē e öi hang ngam chööngö, lökten öi öt kihngen töngamuh öi hang minë chööngö. Öp töng yòh min chööngö kinë-ekuö hī ip ṙētak öp tökiröng kanihngen, ötho min öi öt hāngö u. Lohten inrē min nö laklöre ngam nômö hī yěi hāngö u! (Yōp 36:11) Teūngen in tö inkòlôre yěi hang chööngö. Kūö ngam hanangenlōnre pöri ayī-ö tö Yāvē hēk hòṅ haṙamngölōn ò inrē lökten öi hang chööngö ò. (1 Yôh. 5:3) Ötkô in ayī-ö haṙēngngen nup tī Yāvē nö in hī. (Sal. 116:12) Hěng pöri ngam tö mihôiṅ nö inlahen hī, hang chööngö ò hēk hang chööngö yip tövīlöng inrē tö ò nö hayöngken hī. Yēḵ hī min öi hang nup inchöngtenre, inmeuktö hī min angū-ö öi tö īnu tö ngam mikah. Pò ngòh tö akaha tarik nö mahaṙamlōn Yāvē.—Inch. 27:11. w23.10 pěch 11 përa 18-19

Fē-a man, yěn vë-ekūö meh öp töhěng tak ma-ahānga, ngaich hang ṙô ò hòng min më-eṅ? Ngatī ṙô töngamuh ngam töhěng tak ma-ahānga nö vë-ekūö më “pumnāmö tarik, miyöngö, tum mi-ëlô, tarik inrē.” Asuh öp rih ṙô ò? “Pa-ekūö yin töm Tēv, kē-ĕkūö Ò tö ineū-euṅ; tön yih an ngam ṙētak öp kinṙôka tö Ò, Salām ngam vamī-il halīöngö, panam inrē.” (Inm. 14:6, 7) Höng Yāvē an tökô-en Tēv, ngam tö hòṅ ha-öönyö tö më taṙòkhöre tarik. Tökirööngen an nö ṙanamlōn hī öi havëtu tö Yāvē öi el ngam töhet chūök ò öi ha-öönyan! Asuh öng ngam ispirichūöl tempöl hēk sitih inlahen öi min mikahtökūöre tö inlahen e? Hö-ö an nö tökô-en nö patī. Tö ngö manah pöri tö e nö halēnlö Yāvē löktö im ṙāi ṙinānyi tö hō-ov nöönyö ò. Vënyö inlahen e ang Pôl nö imat ngam chitri kahūich ò nö in yik raneh Kristīön aṅ Heprāi. w23.10 pěch 24 përa 1-2

Ik 522 B.C.E., nö asökngen cha nö im la-en vinī-i ngam chūök vine-ekūötēv. Kētö ṙinatö-ellōn yik Yahūti pöri ang Sak. tö Yāvē min nö hayööken cha nö löktö im töhet kumlēḵre tī nö ṙuöngen nup töng sitih kanihngen cha. Ngaich kô-en ang Yāvē nö ngatī inlahen. Ngam tö asökiröön sin vinī-i ngam chūök vine-ekūötēv. Kē-ěyö angū-ö tö ök Rācha Tērīös ik 520 B.C.E., ngaich rö-ö nöng angū-ö pön kē-ěkūö yik Yahūti inrē tö pësa vinī-i ngam chūök vine-ekūötēv hēk tölṙô yik mahayöng inrē nö holṙen cha. (Esrā 6:1, 6-10) Kilēngôre ang Yāvē nö örheūheu min nö holṙen cha yē cha min nö chumkūöṙen nö im la-en vinī-i ngam chūök vine-ekūötēv. (Hak. 1:8, 13, 14; Sak. 1:3, 16) Teūngen yik Yahūti tö inreuskö alahare nö hāngö e, lökten ngaich cha-a nö rultenre nö havanlö inlahenre nö vīlö ngam chūök vine-ekūötēv ik 520 B.C.E. keuheūten vinī-i ngaich ngam chūök vine-ekūötēv nö el ngam tö taneūi samyeūheu. Pòrô nö el minë kanihngenre më Yahūti, sön cha-a nö chumkūöṙen nö hateungngö ngam kuilōn Yāvē, lökten Yāvē nö kētö inkòlô cha. Rö-ö cha-a nöng hateungngö kuilōn ngam mikūönöre pön hayööken ngam mikūönöre inrē nö haröhtöre nö in Yāvē. Lökten cha-a nö holtö ṙanamlōnre nö i linökölōn Yāvē.—Esrā 6:14-16, 22. w23.11 pěch 15 përa 6-7

Pōyen yip lohten hamang inlahen Aprahām, ōt pöri yip in cha töt uroh nö akahakūö tö inlahen ò. Pōyen mikahkūö pöri më-eṅ tö inlahen ò, tö sā meh öm akahakūö tö ò nö ‘kaheūkö nö yöng yip taṙòkhöre, ṙamātö-ellōnre.’ (Rōm. 4:11) Lohten pöri më-eṅ öm ngölōn, ‘Mihôiṅ öich chū-ö sā inlahen Aprahām hēk mihôiṅ öich sā ṙinātö-ellōn ò nö in ngam Tēv?’ Mihôiṅ man öm ngatī inlahen. Yēḵ hī hòṅ asīnkö ngam ṙinatö-ellōn Aprahām ngaich hòṅ haköp inlahen ò ayī-ö. Örheuheu ang Aprahām nö hang chööngö ngam Tēv. Tö sā ò nö ṙāngö nuk kanôlòre nö chuh in ök tahëng panam öp töt mikahkūöre. Ngaich samyeūheuv rò-òten anga-aṅ nö iyöng el nuk inrūkui, hō inrē anga-aṅ nö kēngö nômö ngam kūönre Isak ngam hanangenlōn ò. Löktö in e mikahkūö ayī-ö tö Aprahām nö pōyen ṙinātö-ellōn nö in ngam Tēv. Löktö in ngam ṙinātö-ellōnre hēk la-enre inrē anga-aṅ nö haṙamlōn ngam Tēv ngaich kaheūkö nö hol ò. (Yāk. 2:22, 23.) Kô-en angū-ö nö tökiröng nö inkòlô ò. Lōnu an inrē Yāvē tö meh öm teūngen tö e angū-ö inkòlô. Lökten anga-aṅ nö tölṙô Pôl hēk Yāk. nö kūichngö ngam inlahen Aprahām nö imat ngam Paipöl. w23.12 pěch 2 përa 1-2

Yī-ö sistör, harūnöre im ṙinô-òv. Tö hòṅ heuveū-eu ṙô yin vē Kristīön yěn ṙô-òvö. Vai ngam inlēnö hī tö Yāköp tö hī yēḵ hī hangihtöre tö ṙô yip tahëng ngaich akahakūö min ayī-ö tö nup “mufē cha hēk tö nup miṙivlōn cha” inrē. (1 Pīt. 3:8) Sitih inlahen pöri yěm öt akaha elnang tö ṙô öp lamā kūöre hēk öt akahakūö inrē më-eṅ tö öp mufē ò? Mihôiṅ më-eṅ öm hatön nyö ṙô ellōn ò, ngaich afītöre urēhěkūö meh sapṙô ò. (Inch. 15:28, ftn.) Mihôiṅ inrē öm hatönöre öm ngö ṙô, ‘Tökô-en hòng ngam ṙô vahënyö chu? Reuslöre alaha hòng min öp hamāngö e? Tölöng hòng min ngam inlahen chu ngatī ṙô? Meukö hòng min ngam minlēḵṙen chu öich löktö in e? Mihôiṅ in haköplu in më tahëng sistör më mahangihtöre tö ṙô holre hēk hamôltö hanangenlōnre nö vë-ekūö holre. (Inch. 31:26.) Chumkūöṙen më-eṅ tö inlahen ṙô cha nö ṙò-òv. Yēḵ meh min harūnöre öm heuveū-eu ṙô öm ṙô-òvö ngaich vai min ngam innôlö meh nö in yip tahëng. w23.12 pěch 21 përa 12

Lohten nö löktö in më aṅpatī hī, hol hī hēk më minṙöinylen inrē ang Yāvē töngamuh nö hayööken hī. Yē hī pöri öi haṙivlōn, ngaich lohten ayī-ö öt lōnu töre meuk kūö yip holre, pöi höng hòṅ hěngtak. Öt tö vaich pöri angū-ö nö mufē hī. Asup mihôiṅ inlahen hī yěi hòṅ holuṙen tö Yāvē? Lohten in öt kūyulōn töre öi meukkūö yip holre, ui halöngtenre pöri ngatī mufē. Yē hī haköhngenre tö yip holre, ngaich mihôiṅ min ayī-ö höng fēkö inlahen minë kanihngenre. Töp lökten hī min lohten vaichö kahë tö fëslare. Kô-en in ṙung hēṙu hòṅ hěngtak, möthë yěn ōtre minë kanihngen hī. Yē hī min marò-òten öi höng hěngtak, ngaich sā samô-en ngam inyöökenre min ayī-ö kahëtö Yāvē, pön löktö in yip tahëng tī ang Yāvē nö hayööken hī. Yē meh öm haṙivlōn, lohten më-eṅ öt kūyulōn öm meuk kūö yip tahëng, sön pöri më-eṅ öm hòṅ hō-en ngam inyöökenre kahëtö më aṅpatī meh, hol meh hēk më minṙöinylen inrē. Köpölōn më-eṅ tö Yāvē nö löktö in cha tī nö kētö hinòlṙen meh.—Inch. 17:17; Isa. 32:1, 2. w24.01 pěch 24 përa 12-13

Sā ngam kinlēngôre më Nāsīr nö öt kamöpngö keūyöre. Ngatī inlahen cha-a nö hameuktöre nö elkatòh chööngö Yāvē. Ōtre pöri yik töt ööire tö cha, lökten nö öt holṙen cha. Anū-ö në lohten kanihngen më Nāsīr. Lohten cha-a nö hòṅ aṅhav-in tö nganöönöre nö harīkngö mineuköre tö yip tahëng hēk hateungö ngam havëköre inrē. (Amôs 2:12) Harikngöre mineukö in ayī-ö tö yip tahëng, pô hī lamök lōn Yāvē. Lökten öi hòṅ ngön yěi vë-enynang yip tarik töre öi Vamë-nyen Yāvē, pòrô öi el iskul hēk i chūök re la-evṙen. Kanihngen lohten nö in hī töngamuh asīnkö minë lökngörit chööngö aṅmat ngam paipöl hēk ahangkö ngam tölöök inhānga, pô në mufē ngih panam hēk tö minë tinrīken ë inrē nöng iṙūöhöröön ötlanöngö. (2 Tim. 1:8; 3:13) Hòṅ köplōn pöri ayī-ö yěi holtö nganöönö re min löklōn Yāvē hēk harikngö mineuköre inrē tö ngih panam, ngaich “mahaṙamlōn” Yāvē min ayī-ö.—Inch. 27:11; Mal. 3:18. w24.02 pěch 16 përa 7; pěch 17 përa 9

Fēkö inlahen yik prötör sistör el ngam maṅ i Rōm. Ōtre yik prötör sistör Yahūti hēk lamöktökūö nyinī-ö re inrē nö haköptu tö nuk chööngö Môsös. Ōtre yik prötör sistör töt Yahūti hēk tö harīkngöre chūök inruklö inrē. Ōt yik Kristīön tö hakövö, ngaich ōt yik töt hakövö. Hēk ōt inrē yip tö aṅhavin tö tarik alahare. Kö harīkngöre më prötör sistör tö höö, sön pöri nöng kö hangenlōn tö höö. Sitih inlaha cha-a nö ngatī inlahen? Ngöṙô ang Pôl nö vë-ekūö cha “Lökten yin kö hōḵen höö.” Tö sitih manah angū-ö? Ngam ṙô in ngih miröökö “kö hōḵen höö” tö ngö manah angū-ö tö hī öi hameuktö hanangenlōnre tö yip holre hēk haṙūötken cha inrē, tö sā hī mihôiṅ havëten cha nö chuh patīre hēk hanòla cha inrē. Sā ṙô Pôl nö in Filimòn, nö hōten ò anga-aṅ nö holtö ‘hanangenlōnre nö ha-öiny tö yīhi’ ngam tarik alahare ang Onīsimös ngam famalngöre sin nö ṙa-ang in ò. (Filim. 17) Ha-öiny tö yīhi nā Prisilā nā Akula ang Apòlös. Tö kūönen mikahkūö anga-aṅ tö nup ṙô inköptö më Kristīön, sön anga-aṅ nöng hanòlö cha, ngaich kumten ò nö holre. (Inl. 18:26) Kö harīkngöre löktö yin më raneh senchurī Kristīön, harīkngöre panam hēk harīkngöre kamtö chūök inrē. Öt anū-ö pöri lāinyngen cha nö marôvat tö höö, pön kö ha-öiny tö yīhi höö cha-a. w23.07 pěch 6 përa 13

Kūö ngam hanangenlōnre më-eṅ tö Yāvē lökten öm kētöre in ò. Öt kūö meh pöri höng hangenlōn tö ò, pò meh hòṅ mikahtökūöre tö ngam kuilōn ò öm kēḵ ngam ‘tökô-en mikah’ hēk ‘mikah elmat aṅ im töhet kumlēḵ’ inrē. Löktö in e inrē min ngam hanangenlōn meh tö ò nö ṙūöhölre. (Kòl. 1:9) Yěm hakūöten re min öm haköp (1) ngaich ṙātö-ellōnre min më-eṅ tö Yāvē nö kô-en nö ōt, (2) tö ngam Paipöl inrē nö kahūich ò, hēk (3) löktö in ngam söngkötönre inrē anga-aṅ nö hateungngö ngam kuilōnre. Yēḵ ngòh tö hěngtak tarik nö kētö ngam nômöre nö in Yāvē, ngaich hòṅ haköp minë tötṙanāngen inköphöti aṅ mat ngam Paipöl hēk lök in minë inchō-okūöre inrē tö ngam Tēv. Asā öp tölngö inlahen cha pöri ngaich ngatī inlahen cha-a nö vë-eny nang yip tahëng tö minë haköpre. (Mët. 28:19, 20) Hireūtken re ngam hanangenlōn cha tö Yāvē nö ṙūöhölre hēk lōnu inrē cha-a töre nöng hòṅ ha-öinyö ò. Ngatī mufē öm më-eṅ? w24.03 pěch 4-5 përa 6-8

Nēpòl ök minë-eny ök pīhö Apīkēl, vënyu nang in töm Paipöl tö ò nö tötakaha nö tarik hēk töt vayö inlahen inrē nö in yip tahëng. (1 Sa. 25:3) Lohten nö kihngen ang Apīkēl nö pīhövö tö ngam tö ngatī inlahen tarik. Fēkö ngam inlahenre hòng pökeh anga-aṅ nö hòṅ ṙāngen ò? Hěngheuh ang Nēpòl nö ötlēḵken Tāvit hēk tö yik tarik alaha ò, lökten ang Tāvit nö yīhi lanīplö ngaich hòṅ fëlngen ò. (1 Sa. 25:9-13) Hē-e öreh ang Apīkēl nö falngöre töm pīhöre hēk hökngen ò inrē nöng kapah tö tī Tāvit, hö-ö pöri anga-aṅ nö hökngen e nö ngatī. Pön chuh in Tāvit anga-aṅ nö havëkö inṙē-ěl ngam pīhöre. (1 Sa. 25:23-27) Kūö yòh ang Apīkēl nö ngatī inlahen? Hangenlōn ök Apīkēl tö Yāvē hēk töhet inrē ngam pinīhö nö imat ò. Hòṅ haṙamlōn ngam Tēv ang Apīkēl. Lökten anga-aṅ nö laklö ngam mikūönöre hēk tö ngam pīhöre asā öp tölngö kanô-òṅ ò. Ilööṙen anga-aṅ nö chuh in Tāvit nö sōḵngen ò nö fëlngen Nēpòl hēk havëkö inṙē-ělre inrē pòrô nöng öt vanaichu. w24.03 pěch 16-17 përa 9-10

Akahakūö öm tö yip prötör sistör el ngam māṅ yip maharööngenre tö kūö re nö hòṅ ṙūöhlö inlahenre nö löklōn Yāvē? Ōt hòng mikahkūö meh in yip ṙālö tö ngön nö la-al nup kanihngenre el iskul hēk harikngö mineuköre tö yip tahëng, pòrô nö ötlanööṙen angū-ö nö in cha? Hēk ōt hòng inrē ma-asīnken minë inchöngtenre tö Yāvē pòrô nö hakihtuṙen tö yip aṅ patīre? Kô-en më prötör sistör nö aṅhav-in tö nganöönö re hēk harööngenre nö chö-öiny töm linökö lōn Yāvē. Ta-a chěi töi iṙūöhen hareuskö alaha cha hēk ha-öiny ngam kumlēḵ alaha cha nö i linökö lōn Yāvē. (Filim. 4, 5, 7) Ṙātö-ellōnre an Yāvē tö hī hòṅ holtö ellōnre haṙamlōn ò hēk hīnöre inrē öi harööngenre hòṅ hī hateungngö ngam kinlēngôre in ò. Kētö ngam töt insā-av anga-aṅ ṙētak hī hameuktö ngam hanangenlōn re tö ò. (Inch. 23:15, 16) Ta-a chěi töi iṙūöhen holtö ellōnre löklōn Yāvē. w24.02 pěch 18 përa 14; pěch 19 përa 16

Asehkūöre tök samyeūheu 29 C.E. hē ranulten Yēsū nö löklōn ngam Tēv. Havëtu anga-aṅ nö ik nyina-aṅ inpīhö nö hol tö ök yöngre Mariā. Kēkaṙen ngam inpīhö nö i Kānā Haṙūötken yip tarik yamihikūö ang Mariā. Hěng pöri ök kanihngen cha hē ngam nyina-aṅ inpīhö. Pön hòṅ keuheūt ngaich ök vāin cha. (Yôh. 2:1-3) Lökten ang Yēsū nö vīngö ök mak nö ‘tö kuchik nö vāin’ ngam töt ha-eh nö maheuk tarik. (Yôh. 2:9, 10) Ōt inrē minë tahëng pinngangkūö la-en Yēsū. Inlahen ò nö hayööken yik tö köinyu ṙôken tarik. Sā ṙô ngam Paipöl nö vë-eny ngam hī tö ò nö hěng heuh nö hanë-el yik tö 5,000 ṙôken tarik, unôich hēk yik tö 4,000 ṙôken tö hanëlöng tö ò, yěn kaheūkö öre cha-a nö ṙòkhöre tö më nyīö hēk tö më yöngnyīö inrē ngaich lohten nö pōyen tö tö 27,000 ṙôken nö hanëlöng tö Yēsū. (Mët. 14:15-21; 15:32-38) In e inrē ang Yēsū nö halanken yik tarik tö vahavö.—Mët. 14:14; 15:30, 31. w23.04 pěch 2 përa 1-2

Yē hī öi īnu tö kanihngenre, ngaich lohten ayī-ö hēṙu kuchiken hēk haṙivlōn ngaich öt kūyulōn inrē öi la-evṙen. Lohten öi sā Ēlaicha öt kumlēḵ-ev chōholre, pöi höng hòṅ haṙòh. (1 Rā. 19:5-7) Lohten ayī-ö hòṅ hayöökaṙen yěi hòṅ ngöt im linöökö lōn Yāvē. Yěi akahngenre öt kalē-en ngaich vë-ekūö hī ang Yāvē nö sā ṙô ngam tövë-evkūö töngamuh. Hayööken Rācha Tāvit inrē ang Yāvē. Ik sa yik tö kunyaha elmat tö ò nö hòṅ fëlngen ò hēk pōyen inrē nup lā-al ò kanihngen, töp lokten ò nö ngö ṙô nö in Yāvē, “Ṙapken chu inrē ngam lāhamö kël meh.” (Sal. 18:35) Kēhöt ellōn yip tahëng ang Yāvē nö hayööken hī, ngatī inlahen anga-aṅ nö holṙen hī. Ik sa Tāvit nö hěngheuh nö akahngenre nö ötkalēḵ-en ngaich chuh in ò ngam hol ò Yônatan nö hangönkö alaha ò hēk holṙen ò inrē. (1 Sa. 23:16, 17) Hēk ik sā Ēlaicha nö lōnu tö inyöökenre, ngaich ang Yāvē nö löktö in Ĕlaisa tī nö hayööken ò.—1 Rā. 19:16, 21; 2 Rā. 2:2. w24.01 pěch 23-24 përa 10-12

Töt milip an ngam Tēv, hòṅ kē-ěkūö hī inrē anga-aṅ tö nup taṙòkhöre chehen. Vënyu ngam ṙô e im Inch. tö 9 mirūlö inlahen ngam inchōḵ elmat ngam kikānö, nö ṙô töm “tökô-en mikah” öi akahakūö töm tinrīken ngam Tēv. Vī tökiröng alaha kāḵ yip yamihtökūö anga-aṅ, halēnlö vain, lēnö tī inrē ngaich tö ngam mīs yip nyāma. (Inch. 9:2) Ngö ṙô ön ngam tö 4 hēk 5 miröökö: “Ngö ṙô an [tökô-en mikah] nö in ò öp töt akaha, ‘Tā-a, nyā nyā-aṅkūö chu.’” Kūö yòh öi hòṅ hō ngam invëtöre tö ò ngaich haṙamngölōnre im nyinā-avkūö? Lōnu an Yāvē tö yip kūönre nö akaha hēk kuchīken inrē. Öt lōnu anga-aṅ tö cha nö kēken nup tövaich la-en ngaich kēḵ inköplöre nö in u. “Hachūökngö tölöök mikah an hinöngken töchiplô; lanaklö cha an yip lamök i hinëngö.” (Inch. 2:7) Yěi pa-ekūö min tö ngam Tēv, ngaich pītnyöre min öi haṙamlōn ò. Chumkūöṙen inrē min öi hang minë inlēnöre kahëtö ò ngaich kēken u.—Yāk. 1:25. w23.06 pěch 23 përa 14-15

Kūö minë kanihngen öm me-eṅ inrē öm öt teungten öm löklōn Yāvē öm sā nuk urěh inlahenre? Yěn ngatī, ngaich ṙatö-ellōnre me-eṅ tö Yāvē nö milēḵṙen tö nup lā-en meh. Töi chumkuöṙen tö ngam ṙô Yāvē nö in pròfet Sakariā. Ngö ṙô anga-aṅ nö in ök pròfet tö nuk kahëtö yik yahūti mi-iyöng Pēpilön humlum nö vīngën u nö sapīöv rācha. (Sak. 6:11) Infēkö inlahen yik yahūti mi-iyöng pēpilön ngam “sapīöv rācha” nö hōltö ellōnre nö kētö nup kahëtöre. (Sak. 6:14) Ngatī inlahen mihôiṅ ayī-ö öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö öt vaichngö tö nup inlahen hī öi hōltö ellōnre i linökö lōn ò pòrò el ṙētak kanihngen. Pōyen nun minë kanihngen hī töngamuh el ngih manā-a sakāmö hēk ṙuöhlöre ṙòkhen inrē min ip yamih ṙētak. (2 Tim. 3:1, 13) Ötkô pöri ayī-ö öi yahlö mufē öi fēken u. Köplōn tö ṙô Yāvē nö vë-ekuö yik tarik in nuk ṙētak Hak. nö ngö ṙô: “Holtöṙah yīö chin . . . uh yin pa-ekūö.” (Hak. 2:4, 5) Yēk hi min öi mā-anyre öi hateungngö ngam kuilōn Yāvē ngaich ṙatö-ellōnre min ayī-ö tö Yāvē nö hōlṙen hī. w23.11 pěch 19 përa 20-21

Yěn lōnu öre ang Yāvē ngaich öt kūichhöt minë vanāichö Pītör öre anga-aṅ nö imat ngam Paipöl. Kūichhöt u pöri anga-aṅ pöi hōtu öi haköplu löktö in ò. (2 Tim. 3:16, 17) Asūp haköplö hī yěi haköp inlahen minë vanāichö Pītör hēk tö minë mufē ò inrē? In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö öt meūka tö hī öi öt vaichköreṙen. Lōnu pöri anga-aṅ tö hī öi iṙūöhen löklōn ò ngaich haköpngöre öi in ò pòrô öi īnu tö minë ötkumlēḵ-enre. Ngatī ṙēngen ayī-ö yěi ngölōn töre öi ngaich öi ṙap minë öt kumlēḵ-enre sön pöri öi höng vaichköreṙen. Ngaich höng hòṅ iṙūöhen ayī-ö ṙapö u. Ṙòkhöre in öi vaichköreṙen, unôich pöri ṙung öi fē-ěl re tö minë vanāchö re. Kētö inkòlô hī inrē min ang Yāvē yěi öt heūlngöre. (1 Pīt. 5:10) Pòrô inrē anga-aṅ nö īnu tö minë ötkumlēḵ-enre sön ang Yēsū nö hameuktö neukölōnre nö in ò, in e min ayī-ö öi teūngen tö inreuskö alahare tö hī mihôiṅ iṙūöhen öi löklōn Yāvē. w23.09 pěch 20-21 përa 2-3

Kô-en ang Yēsū nö mihôiṅ öre nö lööken tī tö Lāsörös yěn umuh sā ngam ṙô Mārta im tövë-evkūö töngamuh. Ōt pöri ök lōn Yēsū inlahen tī ò, ngam töt mufē yik tahëng. Kilēḵngôre anga-aṅ nö ngö ṙô: “Choholre ap min kanônyö meh, nö aṅ nö hēk.” Ngö ṙô hēk anga-aṅ: “Chū-ö Chin invanlö, nômö inrē.” (Yôh. 11:23, 25) Ṙën ang yēsū nö ngatī ṙô, pön kē-ěvkūö anga-aṅ tö kumlēḵre tö ngam Tēv nö ha-aṅlen yik tökapah. Urēhěkūö e inrē anga-aṅ nö hachohlen ök nyīö kikānö töfömngöre vah nö kapah, ha-aṅlen ök ṙālö inrē anga-aṅ tarik im hē sakāmö kinpaha ò. (Lūk. 7:11-15; 8:49-55) Mihôiṅ hòng min ang Yēsū nö ha-aṅlen Lāsörös yěn ngaich anga-aṅ nö fën hata sumkam nö kapah, chahū-ui inrē ngaich ök alaha ò? Chuh in Yēsū hēk ang Mariā ök kananö Lāsörös. Sā ṙô Mārta inrē anga-aṅ nö ngô ṙô nö in Yēsū: “Mā; öt hōḵ öre ök kanônyö chu nö kapah, yē Meh ihih.” (Yôh. 11:32) Haṙivlōn inrē ang Yēsū hē ò nö meuk hēk hang ṙô Mariā tö yik tahëng inrē pameuny. Uroh anga-aṅ nö kônyi makmat nö peuny, pön aṙē-ělōn tö yik holre. Akahakūö ang Yēsū tö miṙivlōn hī yěi kapahlöng tö yik holmaneukre. Veūtö lōn anga-aṅ inrē nö hòṅ kēngen ngam miṙivlōn yip holre! w23.04 pěch 10-11 përa 12-13