ലൂക്കോസ്‌ എഴുതിയത്‌
1 ബഹുമാനപ്പെട്ട തെയോഫിലൊസ്‌ അറിയുന്നതിന്‌: നടന്ന സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു വിവരണം എഴുതാൻ പലരും ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ആ വിവരണങ്ങളെല്ലാം നമ്മുടെ ഇടയിൽ പരക്കെ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതുമാണ്‌.+ 2 അതു കൂടാതെ, ആ സംഭവങ്ങൾക്കെല്ലാം തുടക്കംമുതൽ ദൃക്‌സാക്ഷികളായവരും+ ദൈവത്തിന്റെ സന്ദേശം പ്രസിദ്ധമാക്കിയവരും+ അക്കാര്യങ്ങൾ നമുക്കു കൈമാറിയിട്ടുമുണ്ട്‌. 3 ഞാനും തുടക്കംമുതലുള്ള എല്ലാ കാര്യങ്ങളും കൃത്യതയോടെ പരിശോധിച്ചു. അതുകൊണ്ട്‌ അങ്ങയ്‌ക്കുവേണ്ടി+ അക്കാര്യങ്ങൾ ചിട്ടയോടെ എഴുതാൻ ഞാൻ തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു.+ 4 അങ്ങനെ വാമൊഴിയായി അങ്ങയെ പഠിപ്പിച്ച കാര്യങ്ങൾ സത്യമാണെന്ന്‌ അങ്ങയ്‌ക്കു ബോധ്യം വരും.+
5 യഹൂദ്യരാജാവായ ഹെരോദിന്റെ+ കാലത്ത്‌ അബീയയുടെ+ പുരോഹിതഗണത്തിൽ സെഖര്യ എന്നു പേരുള്ള ഒരു പുരോഹിതനുണ്ടായിരുന്നു. അഹരോന്റെ കുലത്തിൽപ്പെട്ടവളായിരുന്നു സെഖര്യയുടെ ഭാര്യ. പേര്‌ എലിസബത്ത്‌. 6 അവർ ഇരുവരും യഹോവയുടെ എല്ലാ കല്‌പനകളും വ്യവസ്ഥകളും പാലിച്ച്‌ കുറ്റമില്ലാത്തവരായി നടന്നു. ദൈവമുമ്പാകെ അവർ നീതിയുള്ളവരായിരുന്നു. 7 എന്നാൽ എലിസബത്ത്‌ വന്ധ്യയായിരുന്നതുകൊണ്ട്‌ അവർക്കു മക്കളില്ലായിരുന്നു. ഇരുവരും നന്നേ വൃദ്ധരുമായിരുന്നു.+
8 അങ്ങനെയിരിക്കെ, സെഖര്യയുടെ ഗണത്തിനു ദൈവസന്നിധിയിൽ പുരോഹിതശുശ്രൂഷ ചെയ്യാനുള്ള ഊഴം വന്നു.+ 9 നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന പൗരോഹിത്യ നടപടിക്രമമനുസരിച്ച്‌* യഹോവയുടെ വിശുദ്ധമന്ദിരത്തിൽ കടന്ന്‌ സുഗന്ധക്കൂട്ട്‌ അർപ്പിക്കാൻ സെഖര്യക്കു നറുക്കു വീണു.+ 10 സുഗന്ധക്കൂട്ട്‌ അർപ്പിക്കുന്ന സമയത്ത്‌ ജനം മുഴുവൻ വെളിയിൽ പ്രാർഥിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. 11 അപ്പോൾ യഹോവയുടെ ദൂതൻ സെഖര്യക്കു പ്രത്യക്ഷനായി. ദൂതൻ, സുഗന്ധക്കൂട്ട്‌ അർപ്പിക്കുന്ന യാഗപീഠത്തിന്റെ വലതുവശത്ത്‌ നിന്നു. 12 ഈ കാഴ്‌ച കണ്ട്‌ ഞെട്ടിപ്പോയ സെഖര്യ ആകെ പേടിച്ച്‌ വല്ലാതെയായി. 13 എന്നാൽ ദൂതൻ സെഖര്യയോടു പറഞ്ഞു: “സെഖര്യാ, പേടിക്കേണ്ടാ. നിന്റെ ഉള്ളുരുകിയുള്ള പ്രാർഥന ദൈവം കേട്ടിരിക്കുന്നു. നിന്റെ ഭാര്യ എലിസബത്ത്‌ നിനക്ക്‌ ഒരു മകനെ പ്രസവിക്കും. നീ അവനു യോഹന്നാൻ എന്നു പേരിടണം.+ 14 നിനക്കു വളരെ സന്തോഷമാകും. നീ ഏറെ ആഹ്ലാദിക്കും. അവന്റെ ജനനത്തിൽ അനേകം ആളുകൾ ആനന്ദിക്കും.+ 15 കാരണം അവൻ യഹോവയുടെ മുമ്പാകെ വലിയവനാകും.+ എന്നാൽ അവൻ വീഞ്ഞോ മറ്റ്‌ ഏതെങ്കിലും ലഹരിപാനീയമോ കുടിക്കരുത്‌.+ ജനിക്കുന്നതിനു മുമ്പുതന്നെ* അവൻ പരിശുദ്ധാത്മാവ്‌ നിറഞ്ഞവനായിരിക്കും.+ 16 അവൻ ഇസ്രായേൽമക്കളിൽ അനേകരെ അവരുടെ ദൈവമായ യഹോവയിലേക്കു തിരികെ കൊണ്ടുവരും.+ 17 അവൻ ഏലിയയുടെ ആത്മാവും* ശക്തിയും+ ഉള്ളവനായി ദൈവത്തിനു മുമ്പേ പോകും. അവൻ അപ്പന്മാരുടെ ഹൃദയങ്ങളെ കുട്ടികളുടേതുപോലെയാക്കും.+ അനുസരണംകെട്ടവരെ നീതിമാന്മാരുടെ വിവേകത്തിലേക്കു തിരികെ കൊണ്ടുവരും. അങ്ങനെ അവൻ യഹോവയ്‌ക്കുവേണ്ടി ഒരു ജനത്തെ ഒരുക്കും.”+
18 അപ്പോൾ സെഖര്യ ദൂതനോടു പറഞ്ഞു: “ഞാൻ ഇത്‌ എങ്ങനെ വിശ്വസിക്കും? എനിക്കു വയസ്സായി. എന്റെ ഭാര്യക്കും നന്നേ പ്രായമായി.”+ 19 ദൂതൻ സെഖര്യയോടു പറഞ്ഞു: “ഞാൻ ദൈവത്തിന്റെ അടുത്ത്‌ തിരുസന്നിധിയിൽ നിൽക്കുന്ന+ ഗബ്രിയേലാണ്‌.+ നിന്നോടു സംസാരിക്കാനും ഈ സന്തോഷവാർത്ത അറിയിക്കാനും ആണ്‌ എന്നെ അയച്ചിരിക്കുന്നത്‌. 20 എന്നാൽ, ഇതു സംഭവിക്കുന്ന ദിവസംവരെ നീ ഊമനായിരിക്കും, നിനക്കു സംസാരിക്കാൻ കഴിയില്ല. കാരണം എന്റെ വാക്കുകൾ നീ വിശ്വസിച്ചില്ലല്ലോ. എന്നാൽ ഞാൻ പറഞ്ഞതെല്ലാം കൃത്യസമയത്തുതന്നെ* സംഭവിക്കും.”+ 21 ആ സമയം മുഴുവൻ, ജനം സെഖര്യയെ കാത്തുനിൽക്കുകയായിരുന്നു. സെഖര്യ വിശുദ്ധമന്ദിരത്തിൽനിന്ന്‌ വരാൻ വൈകുന്നത്‌ എന്താണെന്ന്‌ ഓർത്ത്‌ അവർ അത്ഭുതപ്പെട്ടു. 22 പുറത്ത്‌ വന്നപ്പോൾ സെഖര്യക്ക്‌ അവരോടു സംസാരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. വിശുദ്ധമന്ദിരത്തിൽവെച്ച്‌ സെഖര്യ അസാധാരണമായ എന്തോ കണ്ടെന്ന്‌* അവർക്കു മനസ്സിലായി. സംസാരിക്കാൻ കഴിയാഞ്ഞതുകൊണ്ട്‌ സെഖര്യ ആളുകളോട്‌ ആംഗ്യങ്ങളിലൂടെയാണു സംസാരിച്ചത്‌. 23 വിശുദ്ധസേവനത്തിന്റെ നിയമനം പൂർത്തിയായപ്പോൾ സെഖര്യ വീട്ടിലേക്കു തിരിച്ചുപോയി.
24 കുറച്ച്‌ ദിവസങ്ങൾക്കു ശേഷം സെഖര്യയുടെ ഭാര്യ എലിസബത്ത്‌ ഗർഭിണിയായി. എലിസബത്ത്‌ അഞ്ചു മാസം പുറത്ത്‌ ഇറങ്ങാതെ കഴിഞ്ഞു. 25 എലിസബത്ത്‌ പറഞ്ഞു: “യഹോവ എനിക്കുവേണ്ടി ഇതു ചെയ്‌തല്ലോ. ആളുകൾക്കിടയിൽ എനിക്കുണ്ടായിരുന്ന അപമാനം മാറ്റാൻ ദൈവം ഇപ്പോൾ എന്നെ ഓർത്തു.”+
26 എലിസബത്തിന്റെ ആറാം മാസത്തിൽ ദൈവം ഗബ്രിയേൽ+ ദൂതനെ ഗലീലയിലെ ഒരു നഗരമായ നസറെത്തിലേക്ക്‌ അയച്ചു. 27 ദാവീദുഗൃഹത്തിലെ യോസേഫ്‌ എന്ന പുരുഷനുമായി വിവാഹം നിശ്ചയിച്ചിരുന്ന ഒരു കന്യകയുടെ+ അടുത്തേക്കാണ്‌ ആ ദൂതനെ അയച്ചത്‌. ആ കന്യകയുടെ പേര്‌ മറിയ എന്നായിരുന്നു.+ 28 ദൂതൻ മറിയയുടെ അടുത്ത്‌ ചെന്നിട്ട്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “ദൈവത്തിന്റെ പ്രീതി ലഭിച്ചവളേ, നമസ്‌കാരം! യഹോവ നിന്റെകൂടെയുണ്ട്‌.” 29 ഇതു കേട്ട മറിയ ആകെ അന്ധാളിച്ചുപോയി. ഇങ്ങനെയൊരു അഭിവാദനത്തിന്റെ അർഥം എന്തായിരിക്കുമെന്നു മറിയ ചിന്തിച്ചു. 30 ദൂതൻ മറിയയോടു പറഞ്ഞു: “മറിയേ, പേടിക്കേണ്ടാ. ദൈവത്തിനു നിന്നോടു പ്രീതി തോന്നിയിരിക്കുന്നു. 31 നീ ഗർഭിണിയായി ഒരു ആൺകുഞ്ഞിനെ പ്രസവിക്കും.+ നീ അവന്‌ യേശു എന്നു പേരിടണം.+ 32 അവൻ മഹാനാകും.+ അത്യുന്നതന്റെ മകൻ+ എന്നു വിളിക്കപ്പെടും. ദൈവമായ യഹോവ അവന്‌, പിതാവായ ദാവീദിന്റെ സിംഹാസനം കൊടുക്കും.+ 33 അവൻ യാക്കോബുഗൃഹത്തിന്മേൽ എന്നും രാജാവായി ഭരിക്കും. അവന്റെ ഭരണത്തിന്‌ അവസാനമുണ്ടാകില്ല.”+
34 എന്നാൽ മറിയ ദൂതനോട്‌, “ഞാൻ ഒരു പുരുഷനുമായി ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാത്ത സ്ഥിതിക്ക്‌ ഇത്‌ എങ്ങനെ സംഭവിക്കും”+ എന്നു ചോദിച്ചു. 35 അപ്പോൾ ദൂതൻ മറിയയോടു പറഞ്ഞു: “പരിശുദ്ധാത്മാവ്‌ നിന്റെ മേൽ വരും.+ അത്യുന്നതന്റെ ശക്തി നിന്റെ മേൽ നിഴലിടും. അക്കാരണത്താൽ, ജനിക്കാനിരിക്കുന്നവൻ വിശുദ്ധനെന്ന്‌,+ ദൈവത്തിന്റെ മകനെന്ന്‌,+ വിളിക്കപ്പെടും. 36 നിന്റെ ബന്ധുവായ എലിസബത്തും ഇപ്പോൾ ഗർഭിണിയാണ്‌. വയസ്സായ എലിസബത്തിന്‌ ഒരു മകൻ ജനിക്കാൻപോകുന്നു. വന്ധ്യ എന്നു പറഞ്ഞിരുന്നവൾക്ക്‌ ഇത്‌ ഇപ്പോൾ ആറാം മാസം. 37 ദൈവത്തിന്‌ ഒരു കാര്യവും അസാധ്യമല്ല.”+ 38 അപ്പോൾ മറിയ പറഞ്ഞു: “ഇതാ, യഹോവയുടെ ദാസി! അങ്ങ്‌ പറഞ്ഞതുപോലെ എനിക്കു സംഭവിക്കട്ടെ.” അപ്പോൾ ദൂതൻ അവിടെനിന്ന്‌ പോയി.
39 അങ്ങനെയിരിക്കെ ഒരു ദിവസം മറിയ യഹൂദയിലെ മലനാട്ടിലുള്ള ഒരു നഗരത്തിലേക്കു തിടുക്കത്തിൽ പോയി. 40 മറിയ സെഖര്യയുടെ വീട്ടിൽ ചെന്ന്‌ എലിസബത്തിനെ അഭിവാദനം ചെയ്‌തു. 41 മറിയ അഭിവാദനം ചെയ്യുന്നത്‌ എലിസബത്ത്‌ കേട്ട ഉടനെ കുഞ്ഞ്‌ എലിസബത്തിന്റെ വയറ്റിൽ കിടന്ന്‌ തുള്ളി. പരിശുദ്ധാത്മാവ്‌ നിറഞ്ഞ്‌ എലിസബത്ത്‌ 42 ഇങ്ങനെ വിളിച്ചുപറഞ്ഞു: “സ്‌ത്രീകളിൽ നീ അനുഗൃഹീത! നിന്റെ ഗർഭത്തിലെ കുഞ്ഞും അനുഗൃഹീതൻ! 43 എന്റെ കർത്താവിന്റെ അമ്മ എന്നെ കാണാൻ വന്നല്ലോ. എത്ര വലിയ ഒരു അനുഗ്രഹം! 44 ദേ! നീ അഭിവാദനം ചെയ്യുന്നതു കേട്ട ഉടനെ എന്റെ വയറ്റിൽ കിടന്ന്‌ കുഞ്ഞ്‌ സന്തോഷംകൊണ്ട്‌ തുള്ളി. 45 യഹോവ പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങൾ വിശ്വസിച്ചവളും അനുഗൃഹീത!* കാരണം അതെല്ലാം അങ്ങനെതന്നെ നിറവേറും.”
46 അപ്പോൾ മറിയ പറഞ്ഞു: “എന്റെ ദേഹി യഹോവയെ വാഴ്‌ത്തുന്നു.+ 47 എന്റെ ആത്മാവ്‌* എങ്ങനെ എന്റെ രക്ഷകനായ ദൈവത്തിൽ സന്തോഷിച്ചുല്ലസിക്കാതിരിക്കും!+ 48 വെറുമൊരു സാധാരണക്കാരിയായ ഈ എളിയ ദാസിയെ ദൈവം അനുഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നല്ലോ.+ ഇനിമുതൽ എല്ലാ തലമുറകളും എന്നെ അനുഗൃഹീത* എന്നു വിളിക്കും.+ 49 കാരണം ശക്തനായ ദൈവം എനിക്കുവേണ്ടി വലിയ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്‌തിരിക്കുന്നു. ദൈവത്തിന്റെ പേര്‌ പരിശുദ്ധമാണ്‌.+ 50 തന്നെ ഭയപ്പെടുന്നവരുടെ മേൽ ദൈവത്തിന്റെ കരുണ തലമുറതലമുറയോളമിരിക്കും.+ 51 ദൈവം തന്റെ കൈകൊണ്ട്‌ വലിയ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്‌തിരിക്കുന്നു.+ ഹൃദയത്തിൽ ധാർഷ്ട്യമുള്ളവരെ ചിതറിച്ചിരിക്കുന്നു.+ 52 അധികാരത്തിലിരിക്കുന്നവരെ ദൈവം സിംഹാസനങ്ങളിൽനിന്ന്‌ താഴെ ഇറക്കുകയും+ സാധുക്കളെ ഉയർത്തുകയും ചെയ്‌തിരിക്കുന്നു.+ 53 വിശന്നിരിക്കുന്നവരെ വിശിഷ്ടവസ്‌തുക്കൾകൊണ്ട്‌ തൃപ്‌തരാക്കി,+ സമ്പന്നരെ വെറുങ്കൈയോടെ പറഞ്ഞയച്ചിരിക്കുന്നു. 54 ദൈവം തന്റെ ദാസനായ ഇസ്രായേലിന്റെ സഹായത്തിന്‌ എത്തിയിരിക്കുന്നു.+ 55 അബ്രാഹാമിനോടും അബ്രാഹാമിന്റെ സന്തതിയോടും*+ എന്നും കരുണ കാണിക്കുമെന്നു പറഞ്ഞത്‌ ഓർത്താണു ദൈവം അങ്ങനെ ചെയ്‌തത്‌. അതാണല്ലോ നമ്മുടെ പൂർവികരോടു ദൈവം പറഞ്ഞത്‌.” 56 മറിയ മൂന്നു മാസത്തോളം എലിസബത്തിന്റെകൂടെ താമസിച്ചിട്ട്‌ സ്വന്തം വീട്ടിലേക്കു തിരിച്ചുപോയി.
57 മാസം തികഞ്ഞപ്പോൾ എലിസബത്ത്‌ ഒരു ആൺകുഞ്ഞിനെ പ്രസവിച്ചു. 58 യഹോവ എലിസബത്തിനോടു മഹാകരുണ കാണിച്ചിരിക്കുന്നെന്ന്‌ അയൽക്കാരും ബന്ധുക്കളും കേട്ടപ്പോൾ അവരും എലിസബത്തിന്റെ സന്തോഷത്തിൽ പങ്കുചേർന്നു.+ 59 എട്ടാം ദിവസം അവർ കുഞ്ഞിനെ പരിച്ഛേദന*+ ചെയ്യാൻ വന്നു. അവർ അവന്‌ അവന്റെ അപ്പന്റെ പേരുപോലെ സെഖര്യ എന്നു പേരിടാൻ ഒരുങ്ങി. 60 എന്നാൽ അവന്റെ അമ്മ പറഞ്ഞു: “അതു വേണ്ടാ, അവനു യോഹന്നാൻ എന്നു പേരിടണം.” 61 അവർ എലിസബത്തിനോട്‌, “നിങ്ങളുടെ ബന്ധുക്കളിൽ ആർക്കും ആ പേരില്ലല്ലോ” എന്നു പറഞ്ഞു. 62 അവനെ എന്തു പേര്‌ വിളിക്കാനാണ്‌ ആഗ്രഹമെന്ന്‌ അവർ അവന്റെ അപ്പനോട്‌ ആംഗ്യത്തിലൂടെ ചോദിച്ചു. 63 സെഖര്യ ഒരു എഴുത്തുപലക വാങ്ങി “അവന്റെ പേര്‌ യോഹന്നാൻ എന്നാണ്‌”+ എന്ന്‌ എഴുതിക്കാണിച്ചു. ഇതു കണ്ട്‌ എല്ലാവരും അതിശയിച്ചുപോയി. 64 ആ നിമിഷം സെഖര്യയുടെ വായ്‌ തുറന്നു, നാവിന്റെ കെട്ട്‌ അഴിഞ്ഞു. സെഖര്യ ദൈവത്തെ വാഴ്‌ത്തി സംസാരിച്ചുതുടങ്ങി.+ 65 അവരുടെ അയൽവാസികളെല്ലാം ഭയന്നുപോയി. ഈ വാർത്ത യഹൂദ്യമലനാട്ടിലെങ്ങും പരന്നു. 66 ഇതു കേട്ടവരെല്ലാം അതു ഹൃദയത്തിൽ കുറിച്ചിട്ടു. “ഈ കുഞ്ഞ്‌ ആരായിത്തീരും” എന്ന്‌ അവർ തമ്മിൽത്തമ്മിൽ പറഞ്ഞു. യഹോവയുടെ കൈ അവന്റെകൂടെയുണ്ടായിരുന്നു.
67 അവന്റെ അപ്പനായ സെഖര്യ പരിശുദ്ധാത്മാവ്‌ നിറഞ്ഞ്‌ ഇങ്ങനെ പ്രവചിച്ചു: 68 “ഇസ്രായേലിന്റെ ദൈവമായ യഹോവ വാഴ്‌ത്തപ്പെടട്ടെ.+ ദൈവം തന്റെ ജനത്തിനു നേരെ ശ്രദ്ധ തിരിച്ച്‌ അവരെ വിടുവിച്ചല്ലോ.+ 69 ദൈവം തന്റെ ദാസനായ ദാവീദിന്റെ ഭവനത്തിൽ+ നമുക്കായി രക്ഷയുടെ ഒരു കൊമ്പ്‌+ ഉയർത്തിയിരിക്കുന്നു. 70 പണ്ടുപണ്ടേ തന്റെ വിശുദ്ധപ്രവാചകന്മാരിലൂടെ,+ 71 നമ്മുടെ ശത്രുക്കളിൽനിന്നും നമ്മളെ വെറുക്കുന്ന എല്ലാവരുടെ കൈയിൽനിന്നും നമ്മളെ രക്ഷിക്കുമെന്നു ദൈവം പറഞ്ഞിരുന്നല്ലോ.+ 72 നമ്മുടെ പൂർവികരോടു പറഞ്ഞതുപോലെ നമ്മളോടു കരുണ കാണിക്കാൻവേണ്ടിയാണു ദൈവം ഇങ്ങനെ ചെയ്‌തത്‌.+ 73 നമ്മുടെ പൂർവികനായ അബ്രാഹാമിനോട്‌ ആണയിട്ട്‌ ഉറപ്പിച്ച വിശുദ്ധമായ ഉടമ്പടി ദൈവം ഓർക്കും.+ 74 ആ ഉടമ്പടിയനുസരിച്ച്‌, ശത്രുക്കളുടെ കൈയിൽനിന്ന്‌ നമ്മളെ വിടുവിച്ചശേഷം തിരുസന്നിധിയിൽ 75 ജീവിതകാലം മുഴുവൻ വിശ്വസ്‌തതയോടും നീതിയോടും കൂടെ നിർഭയം ദൈവത്തിനു വിശുദ്ധസേവനം ചെയ്യാൻ നമുക്കു പദവി ലഭിക്കും. 76 നീയോ കുഞ്ഞേ, നീ അത്യുന്നതന്റെ പ്രവാചകനെന്നു വിളിക്കപ്പെടും. കാരണം നീ മുമ്പേ പോയി യഹോവയ്‌ക്കു വഴി ഒരുക്കുകയും+ 77 പാപങ്ങൾ ക്ഷമിച്ചുകിട്ടുന്നതിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന രക്ഷയെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവ്‌ ദൈവജനത്തിനു പകർന്നുകൊടുക്കുകയും ചെയ്യും.+ 78 ഇതെല്ലാം നമ്മുടെ ദൈവത്തിന്റെ ആർദ്രാനുകമ്പയാണ്‌. ഈ അനുകമ്പ നിമിത്തം, ഉന്നതങ്ങളിൽനിന്ന്‌ പ്രഭാതകിരണങ്ങൾ നമ്മുടെ മേൽ പ്രകാശിക്കും.+ 79 അതു കൂരിരുട്ടിലും മരണത്തിന്റെ നിഴലിലും+ കഴിയുന്നവർക്കു വെളിച്ചം നൽകും; നമ്മുടെ കാലടികളെ സമാധാനത്തിന്റെ വഴിയിൽ നയിക്കും.”
80 കുഞ്ഞു വളർന്ന്‌ വലുതായി. ആത്മാവിൽ* ബലപ്പെട്ടു. ഇസ്രായേലിനു തന്നെത്തന്നെ വെളിപ്പെടുത്തുന്നതുവരെ അദ്ദേഹം മരുഭൂമിയിൽ താമസിച്ചു.